16 Cz�� pierwsza w pa�acu Irydiona w Rzymie. Z obu stron rz�dy kolumn, gin�ce w g��bi - po�rodku fontanna i kadzid�a pal�ce si� w tr�jnogach, Irydion pod pos�giem ojca swego - niewolniki zapalaj� �wiat�a w lampach z alabastru. Pierwszy niewolnik Syn Amfilocha opar� g�ow� o nogi umar�ego. Drugi niewolnik O zimne stopy z marmuru i zasn��. Trzeci niewolnik A tymczasem w gineceum* siostra jego, nasza, mdleje i p�acze. Czwarty niewolnik Przez Polluksa! s�ysza�em z ust pewnych, �e porw� j� dzi� wieczorem Murzyny Heliogabala. Pierwszy niewolnik Pok�j jemu - wychod�my, bracia, wychod�my wychodz� Irydion Przesun�li sie jak cienie, szanuj�c spok�j ducha mojego. O ojcze, dla nich i dla wszystkich dot�d we �nie le�� - ty jeden wiesz, �e ja czuwam. Wstaje i idzie do tarczy br�zowej, na kt�rej pugina� zawieszony Zmierzch zapada - godzina ju� bliska. Oni przyjd� zaraz - w podobn� godzin� stary Brutus musia� w�asnych syn�w zabija�. Uderza w tarcz� Elsinoe - Elsinoe! Ot! idzie ku mnie jak widmo nieszcz�cia - wieniec cyprysowy w�o�y�a na skronie - matka jej niegdy� tak st�pa�a pod gniewem Odyna. Elsinoe Wychodz�c Czy ju� przybyli s�u�alcy? Czy ju� zaszed� rydwan przekl�tego? Irydion Nie jeszcze - ale chcia�em raz ostatni ci� natchn�� duchem ojca mego. Elsinoe O bracie... Irydion Wiesz sama, �e cezar nalega w szale - �e senat przezwa� ci� ju� bosk�* i pos�gi twoje stawia� rozkaza� po �wi�tyniach miasta - wiesz sama, �e� nie siostra moja, �e� ty nie jasnow�osa Elsinoe, nadzieja domu rodzinnego, pieszczota serca mego - ty� ofiar� naznaczon� za cierpienia wielu i za ha�b� ojc�w twoich! Elsinoe Tak - uczyli�cie mnie tego od dzieci�stwa i gotowa jestem. Ale jeszcze nie dzisiaj, nie jutro - troch� p�niej, a� si� nabior�, a� nas�ucham si� nauk Masynissy i rozkaz�w twoich - a� do dna puchar waszej trucizny wypij�! Irydion Wybrana, gotuj si� do los�w twoich. Spieszno nam po drodze, na kt�rej st�pamy. Elsinoe Przypomnij sobie, kiedy�my igrali na trawnikach Chiary, jam ci� tak kocha�a, o bracie, jam zawsze skronie twoje r�ami wie�czy�a i mirtem. Och! zmi�uj si� nade mn�! Irydion Niewiasto, ty mnie kusisz do lito�ci - daremno, daremno! Elsinoe Na co pr�b i �al�w tyle. Zdarza�o si� za dawnychczas�w, �e mo�na by�o �mierci� odkupi� si� ludziom i bogom - patrz - tam b�yszczy tw�j sztylet, Irydionie - przy�pieszmy sobie nico��, Irydionie! Irydion Blu�nisz my�lom ojca mego. Trza �y� i cierpie�, by wielki duch Amfilocha rozradowa� si� po�r�d cieni�w. O siostro, dawniej dla zbawienia narod�w dosy� by�o �ycia jednego cz�owieka - dzi� inne czasy - dzi� cze�� po�wi�ci� trzeba! Obejmuje jq ramieniem Dzi� w r�e si� uwie�czysz, w u�miechy si� wystroisz - o biedna, z�� tu g�ow� skazan� - ostatni raz w domu ojcowskim brat ci� przyciska do �ona. �egnaj mi w ca�ej urodzie �wie�o�ci dziewiczej - ju� ja ciebie nie ujrz� m�od� - nigdy, nigdy ju�! On ci� przepsuje tchnieniem zatrutym, on... ale on zginie - czy ty rozumiesz, siostro! - on zginie wraz z ca�ym pa�stwem swoim! Elsinoe Teraz na twojej piersi, o bracie, a za chwil kilka na czyjej? Irydion Te filary dr�� na podstawach swoich, plamy jakie� czarne biegaj� mi�dzy nimi. Bogi, nie dajcie mi upa�� u wej�cia do areny! Masynisso, przybywaj! G�os zza filar�w Kto si� waha, ten urodzi� si� do s��w, nie do czyn�w. �miechem go wita� i �miechem go �egna� b�d�. Wchodzi Masynissa Pos�anki cezara ju� id� ku twojemu pa�acowi. Irydion Ty, na kt�rego czole napisane s�owo "pot�ga" - ty, co stoisz nad grobem tak wynios�y jak za dni twojej m�odo�ci, natchnij mnie si�� w tej wy roczne j chwili! Masynissa Gdzie dziewice wybrane - gdzie wieniec z kwiat�w dla oblubienicy cezara? Zrzuca cyprysy z g�owy Elsinoi Dzi� zaczyna si� dzie�o nasze! Z g��bi sali wchodz� s�u�ebnice z drogimi szaty Ch�r s�u�ebnic Jak� by�a Afrodyta wstaj�c z b��kitnego oceanu, po�r�d t�cz piany morskiej, po�r�d woni zefir�w, tak� ty b�dziesz - niesiemy ci r�e, kadzid�a i per�y! Irydion We� jej rami�, starcze. Prowadzi siostr� pod pos�g Amfilocha S�uchaj mnie, niewiasto, jak gdybym umiera�, jak gdyby� ju� g�osu mego nigdy us�ysze� nie mia�a: Wejdziesz w progi nienawistne, b�dziesz �y�a w�r�d przekl�tych, cia�o twoje oddasz synowi spro�no�ci - ale duch tw�j niech czystym i wolnym zostanie - os�o� go tajemnic�, uczy� go niedost�pnym, jako niegdy� by� przybytek, w kt�rym matka nasza prorokowa�a! Elsinoe Biada, biada sierocie! Irydion Nie daj nigdy cezarowi zasn�� na piersi twojej - niechaj wsz�dzie s�yszy pretorian�w wo�aj�cych do broni, patrycjusz�w knuj�cych spiski, lud ca�y wal�cy do bram pa�acowych - a to czyni� b�dziesz powoli, dniem po dniu, kropl� po kropli, a� go sza�em otoczysz i wyssiesz ca�e �ycie z serca jego. Teraz powsta� - zbli� g�ow�. K�adzie r�ce na jej w�osach Pocz�ta w pragnieniu zemsty, wzros�a w nadziei zemsty, przeznaczona nies�awie i zagubi�, po�wi�cam ci� bogom Manom11 Amfilocha Greka. Elsinoe G�osy Erebu odzywaj� si� zewsz�d - o matko moja! Ch�r niewiast. Otaczaj�c ja Czemu dr�� cz�onki twoje pod �nie�n� zas�on�, pod wst�gami z purpury, kt�rymi obwi�zujem ci piersi? Czemu bledniesz pod wie�cem, kt�ry splot�y�my dla ozdoby czo�a twojego? Irydion Patrz - mdleje nieszcz�liwa! Masynissa Nie - ona �y� zaczyna, jako �y� jej trzeba. Czy widzisz, jak te usta spienione pracuj�? Elsinoe Rzucam pr�g ojcowski, bog�w domowych nie wynosz� z sob�, wieniec m�j �wi�ty, nieska�ony cisn�am mi�dzy popio�y rodzinnego ogniska. Ojciec mnie skaza�, brat mnie skaza�. O, ja nie wr�c� nigdy, ja id� na m�ki i d�ug� �a�ob�! Matko! od Odyna w pro�by za c�r� twoj�! �piesz si�, matko - nie pro� o d�ugie �ycie. Natchnienia, tylko natchnienia! Dzieci �miertelnych pier� moja nigdy nie wyda, ale przysz�o�� poczyna� si� b�dzie w mym �onie. Roma zaufa mi�o�ci mojej - Roma za�nie w obj�ciach moich! Eutychian wchodzi na czele Etiop�w nios�cych dary Eutychian Trzy razy �wi�ty, po trzykro� fortunny imperator, Cezar i August, i kap�an najwy�szy, i trybun, i konsul, przysy�a synowi Amfilocha pozdrowienie, a boskiej siostrze jego sto konch purpurowych - sto kubk�w ametystowych... Elsinoe Natchnienia - natchnienia w�r�d m�czarni! Irydion Sta�o si�! Chwyta ja za ramie i prowadzi do Eutychiana Masz jasnow�os�. Eutychian Rydwan z ko�ci s�oniowej czeka na c�r� szcz�cia! Irydion Pi��dziesi�ciu gladiator�w moich daruj� cezarowi - ona lubi�a patrze� na ich gonitwy16. Id�cie - oni po�piesz� za wami. Uderza w tarcz� - orszak niewiast i Etiop�w wychodzi z Elsinoe Ch�r gladiator�w W g��bi Czy natrze� na zwierza, czy wroga obali�, czy twoj� siostr� obroni�? Wchodz� Irydion Bracia Grecy i barbarzy�cy, wykupieni przeze mnie z paszczy ludu rzymskiego! B�d�cie mi wiernymi a� do dnia �up�w! Ch�r gladiator�w Dop�ki nie ugrz�zn� cia�a nasze w mule z krwi i piasku, spr�yste, nagie, gibkie cia�a nasze! Irydion S�yszycie jeszcze ich kroki i g�osy - w �lady za nimi - kr�tkim mieczom waszym powierzam g�ow� Elsinoi; a kiedy staniecie w obliczu imperatora, g��boki pok�on oddajcie nowemu panu! Ch�r gladiator�w Niech zginie - niech zginie przed czasem! Przechodz� Irydion Stare gn�biciele �wiata - zdziercy Hellady - syny fa�szu i wiaro�omstwa, po�wi�ci�em warn nietkni�t� dziewic�. Nie�miertelne bogi, gdziekolwiek jeste�cie, wys�uchajcie pro�b� moj� - niech ona b�dzie przedostatni� ofiar� wydan� na pastw� Rzymowi, a ja, z tylu nieszcz�liwych, wybranych po wszystkich stronach ziemi, wydartych gro�b� i m�kami, zapomnianych po m�kach i zgonie, niechaj b�d� ostatni�! Masynissa Sygurdzie. Irydion Nie nazywaj mnie takim imieniem - lub daj mi kr�l�w morza - otocz mnie ludem dziada mojego, a z purpury cezar�w nici jednej nie. zostanie! Ale droga moja wytkni�ta w�r�d ciemno�ci - gdziekolwiek wyt�� ramiona, tam zapory twarde jak �elazo, ruchome jak w�e - i w�r�d nich czo�gam si� bez bytu, bez �ycia! Masynissa W n�dzach i mierno�ciach ludzkich niechaj b�dzie twoja nadzieja i wiara, bo los postawi� ci� u bram wal�cego si� miasta - otoczy� ci� wiekiem przesilenia i zgrzybia�o�ci, kt�rego sam cz�ci� nie jeste� - na skargi b�dzie czas kiedy�, p�niej kiedy�... kiedy�... Irydion Ach! ha�ba tym nazare�czykom, co wol� gin�� jak byd�o ni�li bi� si� jak m�e - oni, oni to mnie wstrzymuj�! Masynissa Aleksjan, syn Mammeij co dzie� do nich zst�puje i naradza si� ...
krysztalek20