Toruńska architektura XX wieku_M.Pszczółkowski.pdf

(65731 KB) Pobierz

Michał Pszczółkowski

TORUŃSKA ARCHITEKTURA XX WIEKU

MIASTO TORUŃ

eria

Biblioteka ToMiTo

edaktor Serii

Krzysztof Mikulski

ada naukowa Serii

Zbigniew Derkowski, Daniel Kawa,

Zdzisław Noga, Andrzej Radzimiński (przewodniczący),

Agnieszka Zielińska

ekretarze Serii

Justyna Brylewska, Krzysztof Kopiński

ecenzent tomu

dr hab. Andrzej Majdowski, prof. UMK

edaktoR pRowadzący

Justyna Brylewska

edaktoR techniczny

Rafał Mikulski

orekta

Zespół

kładka

Michał Pszczółkowski

Publikacja dofinansowana przez Departament Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Publikacja dofinansowana przez Gminę Miasta Toruń

Toruń 2011

ISBN 978-83-7780-192-5

Wydawnictwo prowadzi sprzedaż wysyłkową

tel./fax 56 648 50 70, e-mail: marketing@marszalek.com.pl

Wydawnictwo Adam Marszałek

ul. Lubicka 44, 87–100 Toruń,

tel. 56 660 81 60, e-mail: info@marszalek.com.pl, www.marszalek.com.pl

Drukarnia nr 2, ul. Warszawska 52, 87–148 Łysomice, tel. 56 678 34 78

SPIS TREŚCI

SŁOWO WSTĘPNE

..............................................................................................5

ROZWÓJ ARCHITEKTURY TORUŃSKIEJ NA TLE

ZJAWISK STYLISTYCZNYCH XX WIEKU

.........................................................9

KATALOG OBIEKTÓW

..................................................................................... 37

Toruński „ring”........................................................................................ 39

Starostwo

Kreishaus

.......................................................................... 42

Kościół św. Szczepana ....................................................................... 45

Teatr Miejski

Stadttheater

................................................................. 48

Bank Rzeszy

Reichsbank ..........................................................................

Szkoła Rzemieślnicza

Gewerbeschule ..................................................

Kamienica Labbesa ................................................................................. 57

Willa Krauzego ....................................................................................... 60

Kamienica Franka ................................................................................... 62

Dom Prasy ............................................................................................... 64

Kościół św. Jerzego ................................................................................. 66

Katolickie Seminarium Nauczycielskie

Katholisches Lehrerseminar ............................................................................

Dworzec Wschodni ............................................................................... 72

Deutsche Bank ........................................................................................ 75

Dom Schwarza ........................................................................................

Willa Mielickiego .................................................................................... 81

Dom dwurodzinny ................................................................................. 84

Willa Ossowskiego ................................................................................

Hala wystawowa ..................................................................................... 90

Dom Ulatowskiego ................................................................................ 93

Ubezpieczalnia Społeczna ..................................................................... 96

Kościół Chrystusa Króla .......................................................................

Dyrekcja Lasów Państwowych .......................................................... 102

Dyrekcja Okręgowych Kolei Państwowych ................................... 105

Osiedle ZUPU....................................................................................... 108

Rozgłośnia Polskiego Radia ................................................................ 111

Harmonijka ............................................................................................ 114

Dom Mittlenera .................................................................................... 117

Bank Rolny ............................................................................................. 120

Muzeum Ziemi Pomorskiej ................................................................ 123

Gazownia................................................................................................ 126

Rozbudowa młyna Rychtera .............................................................. 129

Wieża ciśnień ........................................................................................ 132

Dzielnicowy Dom Kultury ................................................................. 135

Szkoła Podstawowa .............................................................................. 138

Kościół św. Józefa.................................................................................. 140

Tor-tor .................................................................................................... 143

Kawiarnia Zamkowa ............................................................................ 146

Kampus uniwersytecki ........................................................................ 149

Rektorat ............................................................................................ 158

Aula .................................................................................................... 161

Biblioteka .......................................................................................... 164

Rubinkowo ............................................................................................. 167

Kościół św. Maksymiliana Kolbe ........................................................ 171

Kościół św. Michała Archanioła

i bł. ks. Bronisława Markiewicza ......................................................... 174

Kościół Matki Bożej Królowej Polski ............................................... 177

Kościół Niepokalanego Poczęcia

Najświętszej Marii Panny .................................................................... 180

Rejon Energetyczny i Bank Energetyki ............................................ 183

Bank Millennium ................................................................................... 186

Bank PEKAO SA ................................................................................... 189

Kredyt Bank ........................................................................................... 191

ERGO HESTIA ...................................................................................... 193

Teatr Baj Pomorski ............................................................................... 195

Centrum Sztuki Współczesnej .......................................................... 198

Dworzec autobusowy ......................................................................... 201

Infocomp ................................................................................................ 204

SŁOWNIK TERMINÓW ARCHITEKTONICZNYCH

...................................... 207

LITERATURA

................................................................................................... 209

SŁOWO WSTĘPNE

Bolesław Prus pisał w 1875 roku: „Chlubę Torunia stanowią

trzy rzeczy – jakaś ukośna wieża, toruński piernik i Mikołaj Ko-

pernik”. Kanon ten po dziś dzień nie stracił chyba na aktualno-

ści: Toruń niezmiennie kojarzony jest z postacią urodzonego tu

wielkiego astronoma oraz smakowitymi ciastkami, natomiast

w zakresie architektury palma pierwszeństwa przypadła goty-

kowi, co znalazło wyraz m.in. w fakcie wpisania zespołu staro-

miejskiego na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Nie ma

oczywiście wątpliwości co do unikatowej wartości gotyckich ko-

ściołów z katedrą św. Janów na czele, wyjątkowego w skali euro-

pejskiej ratusza staromiejskiego czy też kamienic mieszczańskich,

których charakterystyczna kolorystyka dała źródło powiedzeniu

„czerwony jak toruńska cegła”. Hasłem „Gotyk na dotyk” miasto

przyciąga dziś rzesze turystów.Także i późniejsze nurty architek-

toniczne odcisnęły trwałe piętno na artystycznej jakości Starów-

ki, czego wybitnymi przykładami są Kamienica pod Gwiazdą, Pa-

łac Dąmbskich czy Dwór Artusa.

A przecież architektura toruńska to nie tylko gotyk czy ba-

rok, których przykłady – choć reprezentacyjne – stanowią jednak

ograniczony pod względem liczby zasób w strukturze budowla-

nej miasta. W niniejszej pracy autor chciałby zwrócić uwagę

na ten wyjątkowo interesujący fragment historii budowlanej To-

runia, jakim był wiek XX. Nie chodzi tu bynajmniej o ilość zacho-

wanych przykładów, skądinąd znaczną, bowiem z cywilizacyjnych

kataklizmów minionego stulecia miasto wyszło obronną ręką.

Jednak architektura XX wieku to przede wszystkim niezwykle

szeroka pod względem stylistycznym panorama form i treści, bę-

dąca konsekwencją wielu architektonicznych źródeł; korzystano

bowiem nie tylko ze środków wyrazu wypracowanych we wcze-

śniejszych okresach architektury europejskiej i pozaeuropejskiej,

Plik z chomika:

zantyr

Toruńska architektura XX wieku_M.Pszczółkowski.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: