Zaratustrianizm - Artykul.pdf - Mysl Wschodu - w_karol

Zaratustrianizm - Zoroastryjska świątynia ognia

Zakończył się kolejny sezon prac archeologicznych w Mele Hairam

pomieszczenie odsłoniete w 2007.JPG

Pochodząca z II wieku zoroastryjska świątynia ognia, którą w 1998 roku odkryli wspólnie

polscy i turkmeńscy archeologowie, powoli odsłania swoje tajemnice. "Nie jest to sprawa prosta -

trzeba bowiem pamiętać, że ta budowla, będąca najlepiej zachowaną z dotychczas znanych,

starożytną świątynią ognia, wymaga od odkrywców niezmiernej dokładności, cierpliwości, wręcz

pietyzmu i po prostu wielkiego wysiłku fizycznego" - mówi archeolog dr hab. Barbara Kaim z

Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik Polskiej Misji Archeologicznej w Iranie i Azji Środkowej.

Pochodząca z II wieku zoroastryjska świątynia ognia, którą w 1998 roku odkryli

wspólnie polscy i turkmeńscy archeologowie, powoli odsłania swoje tajemnice. "Nie jest to

sprawa prosta - trzeba bowiem pamiętać, że ta budowla, będąca najlepiej zachowaną z dotychczas

znanych, starożytną świątynią ognia, wymaga od odkrywców niezmiernej dokładności,

cierpliwości, wręcz pietyzmu i po prostu wielkiego wysiłku fizycznego" - mówi archeolog dr hab.

Barbara Kaim z Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik Polskiej Misji Archeologicznej w Iranie i

Azji Środkowej.

Jak dodaje, nie łatwo jest bowiem odczyścić wnętrze pomieszczenia, którego ściany

zachowały się na wysokość 3 m i dodatkowo zostały założone suszonymi cegłami. Archeolodzy z

Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego zakończyli właśnie kolejny, siódmy sezon

wykopalisk na stanowisku Mele Hairam w Turkmenistanie.

Efektem tegorocznych prac jest m.in. odkrycie pomieszczenia, gdzie kapłani mogli

sprawować skomplikowane rytuały, znalezienie wykonanego z żelaza przedmiotu w kształcie

półksiężyca - części podstawki, na której podczas obrzędów kładziono pęk gałązek oraz wykonanej

z kości szpili z główką w kształcie koguta - świętego ptaka wyznawców Zoroastryzmu. Do tej pory

archeolodzy odkryli osiem pomieszczeń świątynnych.

"Znakomity stan zachowania większości z nich oraz znalezione elementy wyposażenia

pozwalają na rekonstrukcję starożytnych rytuałów związanych z kultem ognia. Tym samym,

świątynia w Mele Hairam dostarcza badaczom religii unikalną możliwość określenia różnic i

podobieństw między świątyniami starożytnymi i tymi pochodzącymi z czasów nowożytnych i co

być może jeszcze istotniejsze pozwala na określenie zmian, jakie nastąpiły w rytuałach na

przestrzeni dziejów oraz tych, które przetrwały w niezmienionej formie" - tłumaczy dr hab. Barbara

Kaim.

Obok głównego kwadratowego sanktuarium przykrytego kopułą, archeolodzy odsłonili

pomieszczenie, gdzie kapłani mogli sprawować skomplikowane rytuały - tzw. dar-e mehr lub

yazisn-gah czyli "czyste miejsce". "Wierni nie mając wstępu do sanktuarium, gromadzili się w

czasie wielkich świąt zoroastryjskich w wielkim hallu, składając ofiary na wspaniale zdobionych

stiukowych ławach. Dekorowane powierzchnie ław zostały poddane zabiegom konserwatorskim i

zostaną przewiezione do muzeum w Aszchabadzie" - tłumaczy Barbara Kaim.

Jak dodaje, zanim wierni mogli przystąpić do składania ofiar musieli dokonać ablucji

(obmycia rytualnego - PAP) w dwóch bocznych pomieszczeniach, między którymi znajdowała się

studnia. "Tylko kapłani mieli dostęp do niewielkiego pokoju, w podłodze którego znajdowało się

wielkie naczynie przeznaczone prawdopodobnie do przechowywania świętego napoju

sporządzonego podczas rytuału Haomy" - mówi Barbara Kaim. Aby płyn nie rozlał się na podłogę,

jej powierzchnia wokół naczynia została dokładnie pokryta tynkiem gipsowym. "Pewnie

przypadkiem do naczynia wpadła wykonana z kości szpila z główką w kształcie koguta. Kogut

witający dzień był uznawany przez wyznawców Zoroastryzmu, jako ptak święty" - tłumaczy

badaczka.

"W tym samym pomieszczeniu znaleziono wykonany z żelaza przedmiot w kształcie

półksiężyca, część podstawki zwanej dzisiaj Mah-rui, czyli +twarz księżyca+, na których podczas

obrzędów kładziono pęk gałązek - barsom, symbolizujący roślinność stworzoną przez boga" -

opowiada archeolog z UW. Jak dodaje, do tej pory użycie podstawek Mah-rui znane było z

nowożytnych świątyń, polskie wykopaliska po raz pierwszy poświadczyły ich obecność w kulcie

starożytnym.

Badacze nie poznali jeszcze przyczyn opuszczenia świątyni. "Ostatni sezon naszych badań

przyniósł wzruszający dowód, iż wierni nie zapomnieli o swoim miejscu kultu nawet po tym jak

świątynia zamieniła się w ruinę. Przychodzili tutaj by z daleka od sanktuarium, na niewielkim

podium palić ogień recytując modlitwy" – opowiada. Jak dodaje, polskie wykopaliska w Mele

Hairam dowodzą niezwykłego konserwatyzmu religii zoroastryjskiej przynosząc niezwykle ważne

informacje o istotnych elementach kultu ognia.

Archeolodzy podjęli zakrojone na wielką skalę badania powierzchniowe, które mają pomóc

odpowiedzieć na pytanie, jak wielkiej społeczności służyła świątynia. Podczas badań

prowadzonych wiosną tego roku zostało zidentyfikowanych około 40 stanowisk kryjących

pozostałości dawnych osad.

Dalsze badania prowadzone będą w przyszłym roku.

*****

Mele Hairam to wzniesienie na skraju oazy między Turkmenistanem a Iranem, 15 km na

wschód od miasteczka Seraks. Wspólne prace badawcze prowadzą tam od 1997 roku archeolodzy z

Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego i turkmenistańskiego Uniwersytetu w

Aszchabadzie. W 1998 roku odkryto tam pozostałości zoroastryjskiej świątyni ognia. BSZ

PAP - Nauka w Polsce - 04-06-2007

Zaratustrianizm - Artykul.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: