09_01.pdf

Klocki elektroniczne

System

projektowania

modułowego

część 9

W części tej zostaną opisane układy

generujące krótkie impulsy. Jest to

technika bardzo oszczędna jeśli

chodzi o pobór mocy i ilość

przesyłanych danych. Stosuje się ją

na przykład w systemach sieci

komputerowych i w przenośnych

telefonach cyfrowych.

Opisane zostaną następujące

moduły:

Moduły wejściowe: przerzutniki

astabilne o niskim współczynniku

wypełnienia.

Moduły procesorowe: detektory

braku impulsów.

Moduły wyjściowe: przekaźniki

języczkowe.

Generatory impulsów

W niektórych systemach stosuje się

krótkie impulsy o dużej mocy, po których

następuje długa przerwa. Na przykład sy−

stem promieniowania podczerwonego

jest znacznie wydajniejszy, gdy wiązka

podczerwieni jest emitowana w postaci

pakietu bardzo krótkich impulsów. Czas

życia baterii jest wtedy dłuższy i można

stosować wiązki o znacznie większej

mocy bez przeciążania nadajnika.

Kondensator szeregowy zamienia falę

prostokątną w ciąg impulsów o niskim

współczynniku wypełnienia, czyli o krót−

kich impulsach i długich przerwach. Za−

sadę tę opisano w części 2 w punkcie

o sprzężeniu zmiennoprądowym.

Niektóre moduły przerzutników asta−

bilnych, opisane w części 4, także dają

się przystosować do generacji sygnałów

o małym wypełnieniu, jak pokazuje rysu−

rysu−

średnio odbierany z wyjścia 3 IC1 cha−

rakteryzuje się długimi impulsami i krót−

kimi przerwami. Jeżeli jest wymagany

sygnał odwrotny, to można go odwrócić

za pomocą bramki NOT (inwertera), albo

tranzystora TR1, tak jak na schemacie.

Jak już to omówiono w części 4 (rys.

4.11) czas trwania impulsu (T1) na wy−

jściu 3 układu 555 oblicza się ze wzoru:

T1 = 0,7 × (R1+R2) × C

a czas przerwy ze wzoru

T2 = 0,7 × R2 × C

Odwrócony sygnał z kolektora TR1

doskonale nadaje się do sterowania

układów nadawczych o większej mocy

w impulsie (oczywiście w granicach do−

puszczonych przez rezystor ograniczają−

cy R2).

Układ 555 jest niemal idealny do tego

rodzaju zastosowań, jednak trzeba pa−

miętać, jak wspomniano w części 4, że

współpraca standardowego 555 z ukła−

nek 9.1.

Poniżej są opisane trzy przerzutniki

astabilne, działające z niskim współczyn−

nikiem wypełnienia.

Przerzutnik astabilny 555

Czasowy układ scalony 555 w konfi−

guracji przerzutnika astabilnego szcze−

gólnie nadaje się do generacji sygnału

o niskim wypełnieniu.

Przyjrzawszy się schematowi na rys.

rys.

Rys. 9.1. Ciąg impulsów o współczyn−

niku wypełnienia różnym od jedności.

9.2 łatwo spostrzec, że sygnał bezpo−

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 9/96

nek 9.1

rys.

9.2

Klocki elektroniczne

Rys. 9.2. a) Schemat układu czasowego 555, skonfigurowanego do generacji

impulsowego sygnału o współczynniku wypełnienia różnym od jedności, z inwer−

terem TR1. b) Wykres czasowy.

bramki AND, IC1, a z drugim jego we−

jściem jest połączone wyjście przerzutni−

ka.

W niektórych mniej krytycznych przy−

padkach zamiast bramki logicznej, jak na

rys, 9.5a, można użyć diodowej bramki

AND. Idea bramki diodowej została omó−

wiona w części 7, a na rys. 9.5b. przed−

stawiono jeden z jej wariantów. Gdy

stan wyjścia przerzutnika jest wysoki,

przez diodę nie przepływa prąd i na wy−

jściu, we wspólnym punkcie D1 i R1,

można odebrać ten sam sygnał jaki do−

tarł do wejścia.

Jeżeli wyjście przerzutnika przerzuci

się do stanu niskiego, zacznie ono pobie−

rać prąd przez rezystor i diodę, w wyniku

czego sygnał wejściowy przestanie do−

cierać do wyjścia bramki. Nie jest to

bramka idealna. Dioda nie jest idealnym

przewodnikiem, a rezystor ogranicza

prąd przepływający z wejścia do wyjścia,

gdy bramka jest otwarta. Jest on po−

trzebny dla zapobieżenia zwarciu w cza−

sie gdy wyjście przerzutnika jest w sta−

nie niskim. Oporność 10k W jest dobrą

wartością na początek. W bramce moż−

na użyć każdej diody sygnałowej, jak np.

1N4148. Jeżeli prąd dopuszczony przez

rezystor jest dla następnego stopnia wy−

starczający, to taka prosta bramka działa

zupełnie dobrze.

Moduły detekcji braku

impulsów

Klasycznym zastosowaniem detekto−

ra braku impulsów jest monitor rytmu

serca. Jeżeli czas pomiędzy dwoma ude−

rzeniami serca okaże się dłuższy od za−

danego, zostaje włączony alarm. Istnieje

jeszcze wiele innych jego zastosowań,

a szczególnie użyteczny i oszczędzający

energię sposób monitorowania różnych

funkcji polega na wysyłania w regular−

dami logicznymi CMOS może napotkać

na trudności, oraz że układ standardowy

pobiera z zasilacza większy prąd.

Przerzutnik astabilny

z bramek NOR

Przerzutnik astabilny zmontowany

z bramek NOR, którego schemat jest po−

kazany na rys. 9.3

rys. 9.4. Warto zapamiętać, że stany

wyjść bramek NAND są odwrotne niż

w układzie z bramek NOR na rys. 9.3.

Oba układy różnią się także obwodem

rozruchowym, którego elementy R1 i C1

są odwrócone miejscami i górne wejście

IC1a (na rys. 9.4) jest utrzymywane

w stanie wysokim przez R1. W momen−

cie włączenia zasilania wejście to jest

w stanie niskim (0V), ale po naładowaniu

się kondensatora C1 przechodzi w stan

wysoki, umożliwiający wzbudzenie się

oscylacji.

Sterowanie modułem

Zadaniem opisanych przerzutników

jest generacja fali prostokątnej o niskim

współczynniku wypełnienia, służącej do

sterowania innym układem. Na przykład

opisany w części 5 nadajnik podczerwie−

ni, zastosowany w dołączonym projek−

cie przykładowym, wchodzi w skład

urządzenia alarmowego i musi wobec

tego działać ciągle. Jednakże znacznie

wydajniejsze od nadawania sygnału ciąg−

łego jest nadawanie krótkich zakodowa−

nych pakietów podczerwieni. Moduły

pokazane na rys. 9.5

rys. 9.3, umożliwia niezależne

dobieranie czasów impulsu i przerwy.

Jest to modyfikacja modułu opisanego

w części 4. Zawiera on obwód rozrucho−

wy R1−C1, zapewniający każdorazowe

uruchomienie przerzutnika po włączeniu

zasilania.

Czas trwania impulsu zależy od po−

jemności kondensatora C2 i oporności

rezystora R2, a czas przerwy od C3 i R3.

Stan wyjścia IC1b jest wysoki przez czas

T1 = 0,7 × R2 × C2

Jak zwykle, najwygodniej jest wyra−

żać oporność w M W , a pojemność w µF,

otrzymując czas w sekundach. Wysoki

stan wyjścia IC1a trwa przez T2 =

0,7 × R3 × C3

Nie należy zapominać, że gdy wyjście

IC1a jest w stanie wysokim, to wyjście

IC1b jest w stanie niskim i na odwrót.

Sygnał może być odbierany z każdej

z bramek. Układ ten jest bardziej uniwer−

salny niż przerzutnik 555, ponieważ czas

trwania impulsu i czas przerwy dobiera

się niezależnie. Jednakże jego częstotli−

wość jest bardziej podatna na wpływy

temperatury i fluktuacji napięcia zasilają−

cego.

rys. 9.5 umożliwiają stero−

wanie takim nadajnikiem.

W układzie 9.5a strumień danych jest

doprowadzony do jednego z wejść

rys. 9.5

Rys. 9.5. Dwie metody bramkowania

danych.

Rys. 9.3. Schemat przerzutnika astabilnego z bramek NOR. Rys. 9.4. Schemat przerzutnika astabilnego z bramek NAND.

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 9/96

rys. 9.4

Przerzutnik astabilny

z bramek NAND

Przerzutnik astabilny równie łatwo jak

z bramek NOR można także zestawić

z bramek NAND, jak przedstawiono na

rys. 9.4

rys. 9.3

Klocki elektroniczne

Rys. 9.6. Schemat monitora impulsów z układem 555.

Jeżeli jednak przed upływem czasu

T będą nadchodziły następne ujemne

impulsy, będą one za pośrednictwem

tranzystora TR1 rozładowywały konden−

sator C1, wstrzymując powrót przerzut−

nika do stanu spoczynkowego.

Własności detektora braku impulsów

z rys. 9.6 można podsumować w nastę−

pujący sposób: nieprzerwany ciąg impul−

sów na wejściu będzie utrzymywał wy−

jście w stanie wysokim. Gdy impulsów

zabraknie, wyjście powróci do stanu nis−

kiego. VR1 może być potencjometrem

montażowym, chyba że przewiduje się

częste zmiany czasu. Po ustaleniu częs−

totliwości monitorowanych impulsów

należy ustalić czas przerzutnika. Powi−

nien on być dłuższy od przerw pomiędzy

impulsami. Przeważnie czas ten nie jest

krytyczny i VR1 może zostać pominięty,

należy wtedy zwiększyć R3 do wymaga−

nej oporności i połączyć bezpośrednio

z TR1 i C1.

Monitor impulsów

z bramek NOR

Detektor braku impulsów, którego

schemat pokazano na rys. 9.7, składa się

z bramek NOR. Numeracja wyprowa−

dzeń na schemacie jest zgodna cztero−

bramkowym układem CMOS 4001B. Po−

szczególne bramki mogą zostać użyte

w dowolnej kolejności. Można też zasto−

sować inny układ z bramkami, np.

74HC02, trzeba jednak być przygotowa−

nym na inne rozmieszczenie wyprowa−

dzeń (zob. rys. 1.14 w części 1).

Układ ten wymaga trzech bramek

NOR, z których dwóch używa się jako in−

werterów NOT łącząc razem ich wejścia.

W praktycznych układach wygodniej−

szym może okazać się użycie zwykłych

inwerterów NOT, czy też bramek NAND

ze zwartymi wejściami. Wybór zależy od

potrzeb pozostałej części układu i rodza−

ju niewykorzystanych bramek.

Moduł ten wzoruje się na przerzutniku

monostabilnym CMOS, opisanym

w części 2 (rys. 2.8). W spoczynku jego

nych odstępach czasu tylko komunikatu

“wszystko w porządku”.

Na przykład może on służyć do wysy−

łania ze szklarni do domu sygnału radio−

wego (prawnie dozwolonego), zapew−

niającego o utrzymywaniu się poprawnej

temperatury. W przypadku zasilania na−

dajnika z baterii jego nieustanna praca

byłaby bardzo kosztowna. Jeżeli jednak

system ma nadawać tylko wtedy, gdy

temperatura nie jest poprawna, brak

sygnału może oznaczać zarówno nie−

właściwą temperaturę jak i awarię nadaj−

nika. Ale gdy system, przy poprawnej

temperaturze ma nadawać tylko krótki

impuls, na przykład co 10 sekund, będzie

on odporny na awarie, i będzie zużywał

bardzo mało energii. Układ odbiorczy bę−

dzie monitorował ciąg impulsów, włą−

czając alarm tylko po wykryciu ich braku.

Dalej zostaną opisane trzy moduły

procesorowe detekcji braku impulsów.

W pierwszym (rys. 9.6

rys. 9.6

rzutnikiem monostabilnym, takim jak na

rys. 2.10 w części 2. Wprowadzony do−

datkowy tranzystor pnp TR1 umożliwia

dopływającym impulsom nieustanne

rozładowywanie kondensatora C1 zanim

napięcie na nim osiągnie poziom wyma−

gany do przerzutu układu do stanu spo−

czynkowego.

Rezystor R1 utrzymuje wejście 2 IC1

oraz bazę (b) tranzystora TR1 w stanie

wysokim. Jest to tranzystor pnp (taki jak

BC214L lub podobny), który w stanie

spoczynkowym jest zablokowany. Jeżeli

wejście zostanie wprowadzone w stan

niski, IC1 przerzuci się, a jego wyjście

przejdzie w stan wysoki. Jeżeli nie nade−

jdzie więcej ujemnych impulsów, prze−

rzutnik powróci do stanu spoczynkowe−

go po upływie czasu wyznaczonego

wzorem:

T = 1,1 × R × C

Aby otrzymać czas w sekundach,

oporność R musi być wyrażona

w omach, a pojemność C w faradach.

Znacznie wygodniejsze jednak jest uży−

cie M W dla oporności i µF dla pojemnoś−

ci. Mega (M) znosi się z mikro (µ) i wynik

otrzymuje się w sekundach. Jeżeli na

przykład sumaryczna oporność potencjo−

metru VR1 i rezystora R3 wynosi 1M W ,

to czas przerzutu (w sekundach) będzie

w przybliżeniu równy pojemności kon−

densatora C1 (w µF).

rys 9.7),

a w trzecim bramki CMOS NAND (rys

rys 9.7

rys

9.8).

Monitor impulsów

z układem 555

Na rysunku 9.6 przedstawiono układ

detektora braku impulsów z układem

czasowym 555. IC1 w zasadzie jest prze−

Rys. 9.7. Schemat monitora impulsów z bramkami NOR.

Rys. 9.8. Schemat monitora impulsów z bramkami NAND.

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 9/96

rys. 9.6) wykorzystano

układ scalony przerzutnika 555, w dru−

gim bramki CMOS NOR ( rys 9.7

rys 9.7

9.8

Klocki elektroniczne

wejście, a także wyjście, jest w stanie

niskim. Gdy wejście przejdzie w stan

wysoki, wyjście przerzuci się także

w stan wysoki na czas:

T = 0,7 × R × C

gdzie

T = czas przerzutu

R = całkowita oporność R2 + VR1

C = pojemność C1

Tak jak poprzednio można posłużyć

się przybliżoną zależnością, według któ−

rej dla oporności 1M W czas w sekun−

dach wynosi około dwóch trzecich po−

jemności w µF.

Jeżeli wejście będzie mogło powrócić

do stanu niskiego, dodatkowa bramka

IC1c nie ma żadnego wpływu na prze−

rzutnik, ponieważ dioda D1 zapobiega

przepływowi prądu z wyjścia 10 IC1c do

kondensatora C1. Jeżeli jednak do we−

jścia nadejdzie dodatkowy dodatni im−

puls, to wyjście 10 IC1c przerzuci się

w stan niski i rozładuje powoli ładujący

się kondensator C1. Wyjście 4 IC1b na−

dal pozostanie zatem w stanie wysokim.

Własności detektora braku impulsów

z rys. 9.7 można podsumować jak nastę−

puje: nieprzerwany ciąg impulsów na

wejściu będzie utrzymywał wyjście

w stanie wysokim. Gdy impulsów za−

braknie, wyjście powróci do stanu nis−

kiego.

Zadaniem diody D2 jest niedopusz−

czenie do obniżenia się napięcia wejść

5 i 6 IC1b poniżej zera (z dokładnością

do spadku napięcia na diodzie). Bez niej

mogłoby się tak zdarzyć w czasie, gdy

napięcie to jest utrzymywane na pozio−

mie 0V przez wyjście 10 IC1c, a wyjście

3 IC1a przerzuci się do stanu niskiego.

Dioda D2 do tego nie dopuści. Wewnęt−

rzne diody zabezpieczają bramki przed

takimi zdarzeniami, a D2 jest zabezpie−

czeniem dodatkowym. Obie diody, D1

i D2, mogą być diodami krzemowymi do−

wolnego typu, jak 1N4148.

VR1 może być potencjometrem mon−

tażowym, chyba że przewiduje się częs−

te zmiany czasu i będzie potrzebny nor−

malny potencjometr z pokrętłem. Po

ustaleniu częstotliwości monitorowa−

nych impulsów, należy ustalić czas prze−

rzutnika. Powinien on być dłuższy od

przerw pomiędzy impulsami. Przeważnie

czas ten nie jest krytyczny i VR1 może

zostać pominięty, należy wtedy zwięk−

szyć R3 do wymaganej oporności i połą−

czyć bezpośrednio z zasilaniem.

rys. 9.9, ponieważ

wymaga kilku uwag. Cewka przekaźnika

jest zazwyczaj włączona w obwód kolek−

torowy tranzystora, w tym wypadku

TR1. Gdy tylko napięcie wejściowe

w układzie na rys. 9.9 wzrośnie do około

0,7V, tranzystor zostanie włączony

i wzbudzi cewkę przekaźnika. W cewce

powstaje pole magnetyczne, w skutek

czego zostaje przyciągnięta kotwica, któ−

ra porusza stykami.

Sposób działania przekaźnika prze−

ważnie nie ma wielkiego znaczenia dla

obwodu w którym jest zastosowany, ale

w przeciwieństwie do większości podze−

społów elektronicznych, przekaźnik jest

urządzeniem elektromechanicznym. Zu−

żywa się zatem po pewnej liczbie zadzia−

łań (zwykle bardzo dużej) i nie może

przełączać bardzo szybko.

Nie byłoby na przykład rozsądne za−

stosowanie przekaźnika do przełączania

świateł dyskotekowych. Nieustanne isk−

rzenie pomiędzy zestykami ogromnie

skróciłoby jego żywotność. Jednak prze−

kaźniki są urządzeniami bardzo użytecz−

nymi. Jeżeli nie jest wymagane szybkie

i powtarzalne przełączanie, są przydatne

w układach wymagających izolacji ob−

wodów, zwłaszcza gdy napięcie w ob−

wodzie sterowanym różni się znacznie

od napięcia w obwodzie sterującym.

Rys. 9.9 przedstawia tranzystor

z przekaźnikiem, tworzące jeden moduł.

Przekaźnik może oczywiście zostać uży−

ty w postaci oddzielnego modułu bez in−

nych elementów, jak na rys. 9.10

Rys. 9.9. Przekaźnik sterowany

tranzystorem.

jścia. W praktycznych układach wygod−

niejszym może okazać się użycie zwyk−

łych inwerterów NOT, czy też bramek

NAND ze zwartymi wejściami. Wybór za−

leży od potrzeb pozostałej części układu

i rodzaju niewykorzystanych bramek.

Podobnie jak monitor z 555 na rys.

9.6, układ wymaga ujemnych impulsów

wejściowych (przerzutów ze stanu wy−

sokiego do 0V). Skutkiem takiego impul−

su jest przerzut wyjścia 3 IC1a, jak rów−

nież wejść 5 i 6 IC1b do stanu wysokie−

go, a wyjścia 4 IC1b do stanu niskiego.

Napięcie na wejściach 5 i 6 IC1b obniża

się jednak w miarę jak ładuje się konden−

sator C1, i prąd ładowania w R2 i VR1

maleje. Po upływie wyznaczonego czasu

wyjście 4 IC1b przerzuca się z powro−

tem do stanu wysokiego. Czas przerzutu

oblicza się tak samo jak dla układu z rys.

9.7:

T = 0,7 × R × C

Zadaniem dodatkowej bramki IC1c

jest podciąganie wejść 5 i 6 IC1b przez

diodę D1 z powrotem do pełnego napię−

cia za każdym ujemnym impulsem we−

jściowym, a zatem utrzymywanie wy−

jścia 4 IC1b w stanie niskim. Dopiero

gdy ujemny impuls wejściowy nie poja−

wi się przez czas przerzutu przerzutnika,

wyjście przerzuci się do stanu wysokie−

go.

Dioda D2 zapobiega wzrostowi napię−

cia wejść 5 i 6 IC1b powyżej napięcia za−

silania. Zadanie to jest analogiczne, ale

odwrócone, do zadania diody D2 w ukła−

dzie z rys. 9.7. Jako diod D1 i D2 można

użyć dowolnej diody krzemowej, np.

1N4148.

Uwagi dotyczące potencjometru VR1

i doboru bramek w monitorze wersji

NOR mają zastosowanie i w tym przy−

padku. Proponowanym IC1 jest układ

scalony CMOS z bramkami NAND typu

4011B, ale można także zastosować

74HC00, pamiętając jednak, że roz−

mieszczenie jego wyprowadzeń jest in−

ne (zob. część 1, rys. 1.14).

Własności detektora braku impulsów

z rys. 9.8 można podsumować jak nastę−

puje: nieprzerwany ciąg impulsów na

wejściu będzie utrzymywał wyjście

w stanie niskim. Gdy impulsów zabrak−

rys. 9.10, jego

cewkę włącza się po prostu za pomocą

wyłącznika. Obwód wejściowy na rys.

9.10 sprowadza się jedynie do cewki,

a wyjściowy do zestyków.

Nowoczesne przekaźniki mogą być

bardzo małe i niezawodne. Nigdy dotąd

nie było tak szerokiego wyboru przekaź−

ników i dobranie najlepszego do danego

zastosowania nie jest prostym zada−

niem. Wybór parametrów cewki i wybór

parametrów zestyków to zupełnie od−

dzielne procedury.

Monitor impulsów

z bramek NAND

Przerzutnik może także być zmonto−

wany z bramek NAND, jak pokazany na

rys. 9.8. Układ ten wymaga tylko jednej

bramki NAND, a dwóch używa się jako

inwerterów NOT łącząc razem ich we−

Rys. 9.10. Bezpośrednio sterowany

przekaźnik.

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 9/96

nie, wyjście powróci do stanu wysokiego.

Ponownie przekaźniki

Układ wyjściowy z przekaźnikiem zo−

stał omówiony w części 1 tej serii. Jest

on powtórzony na rys. 9.9

rys. 9.9

rys. 9.10

Klocki elektroniczne

Cewka

Napięcie zestyków

Napięcie zestyków jest to najwyższe

napięcie, jakie może być przełączane.

Można często spotkać się z napięciem

zestyków 120V zmiennoprądowym. Ta−

kie przekaźniki nie mogą być używane

do napięcia sieciowego 240V.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że mak−

symalne dopuszczalne napięcie stałe ze−

styków często jest sporo niższe od na−

pięcia zmiennego. Jest to spowodowa−

ne większą podatnością na iskrzenie sty−

ków rozwieranych pod napięciem stałym

niż pod zmiennym. W dobrym katalogu

powinno się znaleźć wyraźnie podane

maksymalne napięcia stałe i zmienne ze−

styków.

Prąd zestyków

Maksymalne natężenie przełączane−

go prądu większości zwyczajnych prze−

kaźników zarówno może być niższe od

1A jak wyższe od 10A. Nie należy być

zbyt “oszczędnym”, lepiej zastosować

przekaźnik na prąd większy niż niezbęd−

ny.

Pozostałe parametry

W niektórych przypadkach rozmiary

i fizyczny kształt przekaźnika mogą być

istotne. Są przekaźniki przystosowane

do bezpośredniego montażu na płytkach

drukowanych. Inne wstawia się w spe−

cjalne podstawki, które trzeba kupować

oddzielnie. Wiele jest wyposażonych

w końcówki lutownicze. Większość

przekaźników mieści się w plastyko−

wych obudowach, a niektóre z nich są

całkowicie szczelne dla ochrony styków

przed zabrudzeniem.

Przekaźniki języczkowe

Przekaźniki języczkowe składają się

z hermetycznych zespołów stykowych,

umieszczonych wewnątrz cewki. Są one

zwykle mniejsze od tradycyjnych, opor−

ność ich cewek zazwyczaj jest większa,

a zatem pobierają mniej prądu. Często

są przeznaczone do bezpośredniego

montażu na płytce drukowanej.

Maksymalne napięcie i maksymalny

prąd zestyków języczkowych są zwykle

mniejsze niż standardowych przekaźni−

ków, co ogranicza ich zastosowanie. Są

jednak często używane w systemach

alarmowych. Na przykład praktycznie

wszystkie detektory PIR (bierne pod−

czerwieni) zawierają przekaźnik języcz−

kowy.

Projekt przykładowy

Projektem przykładowym jest system

alarmowy z podwójną wiązką podczer−

wieni.

Część 10

“System projektowania modułowe−

go” kończy się na części 10. Zostaną

w niej omówione zbliżeniowe czujniki

magnetyczne, przetwarzanie częstotli−

wości na napięcie i liniowy wyświetlacz

głośności. Projekt przykładowy przedsta−

wia sposób wykonania wyświetlacza

szybkości obrotowej osi. Idealne urzą−

dzenie dla rowerzysty!

Napięcie

Napięcie cewki musi odpowiadać na−

pięciu zasilania obwodu sterującego. Ty−

powymi napięciami cewek przekaźników

są: 3V, 5V, 6V, 12V, 24V. Przeważnie za−

sila się je napięciem stałym, ale istnieją

także cewki na napięcie zmienne sieci

230/250V. Przekaźnik może działać

w pewnym zakresie napięć zasilania

cewki. Na przykład przekaźnik 6V będzie

także działał pod napięciem 5V. Więk−

szość danych technicznych można zna−

leźć w dobrym katalogu.

Oporność

Od oporności cewki zależy natężenie

pobieranego przez nią prądu. Ogólnie

biorąc, im większa oporność tym lepiej.

Jednakże oporność cewek niskonapię−

ciowych musi być na tyle niska, aby wy−

starczyło mocy do sterowania zestyka−

mi. Oporność cewek przekaźników z ze−

społem wielu zestyków musi być niższa

od cewek przekaźników z zestykami po−

jedynczymi.

Zestyki

Rodzaj zestyków

Najprostsze zestyki tworzą jednoob−

wodowy wyłącznik. Po wzbudzeniu cew−

ki zestyki zwierają się. Wiele przekaźni−

ków ma zestyki przełączane. Sporo prze−

kaźników ma szereg zespołów zesty−

ków. Są one nieco droższe i pobierają

nieco większy prąd.

Max Horsey

E RRARE H UMANUM E ST

W numerze 7/96 EdW popełniliśmy następujące błędy:

· W spisie treści na stronie 3 pojawiły się nieprawidłowe numery stron artykułów różnych. Prosimy wpisać właściwe

numery stron:

Easytrax − to naprawdę proste, część 7 − str. 36

Mikroprocesor − a co to takiego? Część 2 − str. 51

Kondensatory stałe, część 5 − str. 54

Historia elektroniki, część 7 − str. 58.

Prosimy też wykreślić ze spisu treści pozycję: Ręczny sygnalizator akustyczno−optyczny z grupy Elektronika 2000

(był w EdW 6/96).

· W ramce “Bity i bajty” na stronie 53 (artykuł “Mikroprocesor − a co to takiego?”) prosimy dopisać dokończenie

ostatniego zdania: Np. przestrzeń adresowa “widziana” przez mikroprocesor 386 firmy Intel sięga 64TB.

· Na schemacie ideowym przetwornicy na stronie 43 błędnie oznaczono doprowadzenie plusa zasilania (+5V) do kos−

tki U1. Oczywiście chodzi o nóżkę 14, a nie nóżkę 7. Schemat montażowy, czyli rysunek 3, jest dobry.

· Na stronie 8 w artykule “Centralka alarmowa” na rysunku 4 zamieniono podpisy diod zielonej i czerwonej. Oczywiś−

cie R oznacza red − czerwony, a G − green, czyli zielony.

· Na rysunku 2 na stronie 26 ("Klocki elektroniczne” − "Układ czasowy”) występują dwa rezystory o oznaczeniu R1. Jak

się łatwo domyślić, dolny rezystor powinien mieć oznaczenie R2 i wartość zgodną z wykazem elementów, czyli

47k W .

Nagrodę−niespodziankę wylosował Piotr Kwadrans z Jeleniej Góry.

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 9/96

Max Horsey

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: