Dhammapada.pdf

Dhammapada

Tłumaczenie: Zbigniew Becker na podstawie tłumaczenia z palijskiego na angielski Acharya

Buddharakkhity.

Rozdział pierwszy - PARY

1 Umysł poprzedza wszelkie myśli. Umysł jest ich zwierzchnikiem; umysł je kształtuje. Gdy

ktoś mówi lub działa z nieczystym umysłem, cierpienie podąża w ślad za taką osobą niczym

koła wozu za kopytami wołu.

2 Umysł poprzedza wszelkie myśli. Umysł jest ich zwierzchnikiem; umysł je kształtuje. Gdy

ktoś mówi lub działa z czystym umysłem, szczęście podąża za taką osobą niczym nie

opuszczający jej własny cień.

3 "Skrzywdził mnie, uderzył mnie, pokonał mnie, ograbił mnie" - kto utrzymuje podobne

myśli, nie uspokoi swej nienawiści.

4 "Skrzywdził mnie, uderzył mnie, pokonał mnie, ograbił mnie" - kto nie utrzymuje

podobnych myśli uspokaja swą nienawiść.

5 Nienawiść w tym świecie nigdy nie uspokoi się nienawiścią; jedynie przez nie-nienawiść

nienawiść się uspakaja. To jest Odwieczne Prawo.

6 Są tacy, którzy nie uświadamiają sobie, iż pewnego dnia wszyscy musimy umrzeć, lecz ci,

którzy to rozumieją, kończą swe spory.

7 Tak jak burza powala słabe drzewo, tak Mara pokonuje człowieka żyjącego jedynie w

dążeniu do przyjemności, nieopanowanego w swych zmysłach, nieumiarkowanego w

jedzeniu, opieszałego i marnotrawnego. *

8 Tak jak burza nie jest w stanie powalić skalistej góry, tak Mara nigdy nie pokona

człowieka, który żyje w medytacji nad skalaniami, który panuje nad swymi zmysłami, jest

umiarkowany w jedzeniu i wypełniony wiarą oraz szczerym wysiłkiem. *

9 Kto będąc zdeprawowany, pozbawiony samoopanowania i prawdomówności, przywdziewa

żółtą mnisią szatę, z pewnością nie jest jej wart.

10 Lecz kto oczyścił się z nieprawości, ma ugruntowane cnoty i jest pełen samoopanowania i

prawdomówności, jest prawdziwie godny mnisiej szaty.

11 Kto myli nieistotne z tym, co istotne, a istotne z nieistotnym, trwa przy złudnych myślach

i nigdy nie osiągnie tego, co istotne.

12 Kto rozpoznaje istotne jako istotne, a nieistotne jako nieistotne, ma właściwe poglądy i

osiąga to, co istotne.

13 Tak jak deszcz przenika do źle pokrytego domu, tak żądze wkradają się do słabo

wyćwiczonego umysłu.

14 Tak jak deszcz nie przedostaje się do dobrze pokrytego domu, tak też żądze nigdy nie

wnikną do dobrze wyćwiczonego umysłu.

15 Złoczyńca żałuje i teraz, i w następnym życiu; żałuje w obu światach. Rozpacza i cierpi,

wspominając swe nieczyste uczynki.

16 Dobroczyńca raduje się teraz i w następnym życiu; raduje się w obu światach. Raduje się

i triumfuje, wspominając swe czyste uczynki.

17 Sprawca zła cierpi i teraz, i w następnym życiu; cierpi w obu światach. Myśl: "Uczyniłem

zło" trapi go, a jeszcze bardziej napawa cierpieniem, gdy już odszedł do krainy cienia.

Dhammapada

18 Sprawca dobra zachwyca się teraz i w następnym życiu; raduje się w obu światach. Myśl:

"Uczyniłem dobro" zachwyca go, a jeszcze bardziej zachwyca, gdy już odszedł do krainy

cienia.

19 Nawet jeśli ktoś recytuje święte teksty, lecz nie działa z nimi w zgodzie, to taki

nieuważny człowiek jest niczym pasterz, który liczy jedynie cudze krowy - nie uczestniczy w

błogosławieństwach świętego życia.

20 Nawet jeśli ktoś rzadko recytuje święte teksty, lecz stosuje Naukę w praktyce, porzucając

żądze, nienawiść i ułudę, z prawdziwą mądrością i oswobodzonym umysłem, nie trzymając

się kurczowo niczego ani w tym świecie, ani w żadnym innym - ktoś taki prawdziwie

uczestniczy w błogosławieństwach świętego życia.

Rozdział drugi - UWAŻNOŚĆ

21 Uważność jest ścieżką ku Bezśmiertelności, nieuwaga jest ścieżką ku śmierci. Uważni nie

umierają, nieuważni już są martwi. *

22 Jasno rozumiejąc wspaniałość bycia uważnym, ludzie mądrzy tryumfują dzięki uważności

i doznają radości ścieżki Szlachetnych. *

23 Mędrcy, zawsze medytujący i wytrwali, doznają Nibbany, niezrównanej wolności od

więzów.

24 Stale wzrasta sława tego, kto w swym postępowaniu jest pełen energii, przytomności i

czystości, kto jest spostrzegawczy i samoopanowany, prawy i uważny.

25 Niech poprzez wysiłek i uważność, dyscyplinę i samoopanowanie mędrzec stworzy dla

siebie wyspę, której nie pochłonie żaden potop.

26 Głupcy i ignoranci lubują się beztroską, lecz dla ludzi mądrych największym ich skarbem

jest uważność.

27 Nie przyzwalaj na nieuważność, nie lubuj się w rozkoszach zmysłowych. Jedynie baczni i

medytujący osiągają wielkie szczęście.

28 Tak jak ktoś na wysokim szczycie góry ogarnia wszystko, co poniżej, tak też mądry

człowiek, który przez baczność odrzuca nieuwagę i wspina się na wysoką wieżę mądrości,

wolny od smutku ogarnia tłumy przepełnione smutkiem i głupotą.

29 Uważny wśród nieuważnych, w pełni przebudzony pośród śpiących, mędrzec postępuje

naprzód niczym rączy rumak, co pozostawia za sobą marne wierzchowce.

30 Przez swoją czujność Indra został zwierzchnikiem bogów. Uważność zawsze jest godna

pochwały, a nieuważność - zawsze pogardy. *

31 Mnich, który rozkoszuje się uważnością, a lęka nieuważności, postępuje naprzód niczym

ogień przepalający wszelkie więzy, zarówno drobne, jak i wielkie.

32 Mnich, który rozkoszuje się uważnością, a lęka nieuważności, nigdy nie upadnie. Jest

blisko Nibbany.

Rozdział trzeci - UMYSŁ

33 Tak jak wytwórca strzał prostuje strzałę, tak też uważny człowiek prostuje swój umysł -

jakże rozbiegany i niestały, jakże trudny do upilnowania i opanowania.

34 Jak ryba wyciągnięta z wody i wyrzucona na ziemię, co rzuca się i szamocze, taki jest

rozgorączkowany umysł. Winno się więc opuścić sferę żądz.

35 Prawdziwie cudownym jest opanowanie umysłu, tak trudnego do okiełznania, zawsze

prędkiego w chwytaniu wszystkiego, czego tylko zapragnie. Opanowany umysł przynosi

szczęście.

Dhammapada

36 Niech uważny człowiek pilnuje swego umysłu, tak trudnego do opanowania i w

najwyższym stopniu subtelnego, chwytającego wszystko, czego tylko zapragnie. Upilnowany

umysł przynosi szczęście.

37 Skryty w jaskini [serca], pozbawiony kształtu, umysł wędruje daleko i porusza się sam.

Ci, co okiełznają ten umysł, są wyzwalani z więzów Mary.

38 Gdy czyjś umysł nie jest stały, gdy ktoś taki nie zna Dobrej Nauki i jego wiara jest

chwiejna, mądrość takiej osoby nie będzie doskonała.

39 Nie ma lęku dla Przebudzonego, kogoś, czyj umysł nie jest skalany [pożądaniem] ani

zakażony [nienawiścią], kto przekroczył zasługę i przewinę. *

40 Widząc, iż to ciało jest kruche niczym gliniany dzban, umacniaj swój umysł niczym

warowne miasto i pokonaj Marę mieczem mądrości. Potem, strzegąc swego zwycięstwa,

pozostań nieprzywiązany do niczego.

41 Niebawem, ach! to ciało spocznie na ziemi pozbawione opieki i życia, niczym zbędna

kłoda.

42 Cokolwiek by uczynił wróg wrogowi czy ktoś pełen nienawiści innemu - źle nakierowany

umysł wyrządza człowiekowi dalece większą krzywdę.

43 Ani matka, ani ojciec, ani żaden inny krewny nie może przynieść człowiekowi większego

dobra niż jego własny, dobrze nakierowany umysł.

Rozdział czwarty - KWIATY

44 Kto przezwycięży ziemię, światy cierpienia i sferę ludzi i bogów? Kto doskonale

urzeczywistni tę jasno wytłumaczoną ścieżkę mądrości, tak jak mistrz układania kwiatów

doskonali swe kwietne kompozycje?

45 Ten, kto wytęża się na ścieżce, przezwycięży tę ziemię, te światy cierpienia i tę sferę

ludzi i bogów. Ten, kto wytęża się na ścieżce mądrości, doprowadzi ją do doskonałości, tak

jak mistrz układania kwiatów doskonali swe kwietne kompozycje. *

46 Widząc, iż to ciało jest niczym piana na grzbiecie fali, przeniknąwszy jego złudną naturę i

wyrwawszy zakończone kwiatami [żądz zmysłowych] strzały Mary, idź tam, gdzie cię już nie

dojrzy Król Śmierci!

47 Tak jak potężna powódź porywa uśpioną wioskę, tak śmierć zabiera człowieka o

rozbieganym umyśle, który jedynie zrywa kwiaty [rozkoszy].

48 Wielki Niszczyciel zapanowuje nad człowiekiem o rozbieganym umyśle, zrywającym

jedynie kwiaty [rozkoszy], nienasyconym w zmysłowych żądzach.

49 Tak jak pszczoła zbiera miód z kwiatu, nie niszcząc ani jego barwy, ani zapachu, tak

mędrzec obchodzi wioskę prosząc o ofiary. *

50 Niech nikt nie wynajduje błędów u innych, niech nie wypatruje zaniedbań i złych

postępków u innych. Niech widzi swe własne czyny - co zrobił a czego nie uczynił.

51 Niczym piękny kwiat, pełen barw, lecz pozbawiony zapachu - tak bezowocne są piękne

słowa kogoś, kto nie postępuje zgodnie z nimi.

52 Niczym piękny kwiat, pełen barw i zapachu - tak owocne są piękne słowa kogoś, kto

zgodnie z nimi postępuje.

53 Tak jak z wielkiej sterty kwiatów można zrobić wiele girland, tak też ten, kto urodził się

śmiertelnym, winien dokonać wielu dobrych czynów.

54 Pod wiatr nie popłynie słodki zapach kwiatów, aromat drzewa sandałowego, tagary czy

jaśminu. Lecz aromat tego, co cnotliwe, popłynie nawet pod wiatr. Człowiek cnotliwy

prawdziwie nasyca wszystkie kierunki aromatem swej prawości. *

55 Z wszystkich wonnych zapachów - sandału, tagary, błękitnego lotosu i jaśminu - aromat

Dhammapada

cnoty jest najsłodszy.

56 Delikatny jest zapach tagary i sandału, lecz aromat tego, co cnotliwe jest najwspanialszy,

roznosząc się nawet wśród bogów.

57 Mara nigdy nie odkryje ścieżek kogoś prawdziwie cnotliwego, kto trwa w czujności i jest

wyzwolony poprzez doskonałą wiedzę.

58 Na stercie śmieci w przydrożnym rowie zakwita lotos, pachnący i radujący oczy.

59 Podobnie wśród masy zaślepionych śmiertelników rozbłyskuje blaskiem wspaniałej

mądrości uczeń Doskonale Oświeconego.

Rozdział piąty - GŁUPIEC

60 Dłuży się noc temu, kto nie śpi; dłuży się każda mila utrudzonemu; dłuży się ziemskie

życie głupcom, którzy nie znają Wzniosłej Prawdy.

61 Gdyby poszukiwacz Prawdy nie znalazł lepszego lub równego sobie towarzysza, niech bez

ociągania się podąża samotnym szlakiem; nie ma dlań wspólnoty z głupcem.

62 Głupiec martwi się, myśląc: "Mam synów, mam bogactwa". Skoro naprawdę nawet on

sam nie jest swoją własnością, to jakżeby jego synowie, jakżeby jego bogactwa?

63 Głupiec, który wie o swej głupocie, jest przynajmniej w tym mądry, lecz głupiec, który

myśli, że jest mądry, dopiero jest głupcem.

64 Głupiec, choćby przez całe swe życie przestawał z mędrcem, nie więcej rozumie Prawdę,

niż łyżka doznaje smaku zupy.

65 Człowiek bystry, choćby jedynie przez chwilę przestawał z mędrcem, szybko pojmie

prawdę, tak jak język doznaje smaku zupy.

66 Tępi głupcy są własnymi nieprzyjaciółmi, gdy dopuszczają się złych uczynków, których

owoce są gorzkie.

67 Złym jest uczynek, którego później się żałuje i którego owoce zbiera się wśród łez na

zatrwożonej twarzy.

68 Dobrym jest ten uczynek, którego potem się nie żałuje i którego owoce zbiera się wśród

zachwytu i szczęścia.

69 Dopóki zły czyn nie dojrzeje, głupiec uznaje go za słodki jak miód. Lecz gdy zły czyn

dojrzewa, głupiec zaczyna się martwić.

70 Głupiec może nawet miesiącami jeść swe pożywienie jedynie koniuszkiem źdźbła trawy,

lecz wciąż nie jest on wart nawet szesnastej części kogoś, kto pojął Prawdę.

71 Naprawdę, zły czyn nie wydaje owoców natychmiast, tak jak mleko, które nie kwaśnieje

od razu. Lecz tląc się, zło podąża w ślad za głupcem niczym ogień przykryty popiołami.

72 Głupiec na swą własną zgubę zdobywa wiedzę, gdyż rozsadza ona jedynie jego głowę i

niszczy jego wrodzoną dobroć.

73 Głupiec poszukuje niezasłużonego rozgłosu, pierwszeństwa wśród mnichów,

zwierzchności nad klasztorem i zaszczytów od ludzi świeckich.

74 "Niech i mnisi, i ludzie świeccy myślą, iż ja tego dokonałem. Niech we wszystkich

sprawach, i dużych, i drobnych podążają za mną" - takie są ambicje głupca; tak wzbierają w

jego żądze i duma.

75 Czy innym jest poszukiwanie światowych zysków, a czymś zupełnie innym ścieżka ku

Nibbanie. Niech mnich, uczeń Buddy, jasno to pojmując, nie da się zwieść świeckim

honorom, lecz niech zamiast tego rozwija w sobie brak przywiązania do ziemskich spraw.

Dhammapada

Rozdział szósty - MĘDRZEC

76 Gdy spotyka się człowieka, który wskazuje błędy i gani, trzeba podążać za taką mądrą i

rozumną osobą jak za drogowskazem ku ukrytemu skarbowi. Zawsze lepiej jest

podtrzymywać taki związek, nigdy gorzej.

77 Niech upomina, poucza i ochrania innych przed złem; ludziom dobrym jest on prawdziwie

drogi, a ludziom złym wstrętny.

78 Nie związuj się ze złymi towarzyszami; nie poszukuj towarzystwa ludzi podłych. Związuj

się z dobrymi przyjaciółmi; staraj się o towarzystwo ludzi szlachetnych.

79 Kto głęboko pije Dhammę, żyje szczęśliwie, ze spokojnym umysłem. Mędrzec zawsze

rozkoszuje się Dhammą, ukazaną przez Szlachetnego (Buddę).

80 Budowniczowie kanałów regulują rzeki; wytwórcy strzał prostują je; cieśle nadają

kształty drewnu; mędrcy panują nad sobą samymi.

81 Tak jak potężnej strzały nie poruszy burza, tak też mędrca nie porusza ani pochwała, ani

nagana.

82 Słysząc Naukę, mędrzec staje się doskonale oczyszczony niczym głębokie, przejrzyste i

spokojne jezioro.

83 Ludzie dobrzy wyrzekają się [przywiązania do] wszystkiego, cnotliwi nie roztkliwiają się

nad przyjemnościami życia. Mądrzy nie ukazują uniesień ani przygnębienia, gdy spotyka ich

szczęście lub smutek.

84 Ten jest prawdziwie cnotliwy, mądry i prawy, kto ani dla własnej korzyści, ani dla innych

[nie czyni niczego niewłaściwego], kto nie pożąda synów, bogactw czy królestwa, ani też nie

pragnie sukcesu zdobytego niesprawiedliwymi metodami.

85 Niewielu spośród ludzi przekracza na drugi brzeg. Reszta, większość ludzi, jedynie

władztwo Śmierci, tak trudne do przekroczenia. 87 - 88 Porzuciwszy ciemną drogę, niech

mędrzec kroczy jasną ścieżką. Odszedłszy z domu w bezdomność, niech tęskni jedynie za

rozkoszą braku przywiązań, której tak trudno jest doznać. Porzuciwszy przyjemności

zmysłów, wolny od przywiązań, mędrzec winien oczyszczać się ze skalań umysłu.

89 Ci, których umysły osiągnęły pełną doskonałość w tym, co prowadzi do oświecenia,

którzy wyrzekłszy się zachłanności, radują się nieczepianiem się niczego - uwolnieni od

niszczycielskich wpływów jaśnieją mądrością i osiągnęli Nibbanę w tym właśnie życiu. *

Rozdział siódmy - ARAHAT: DOSKONAŁY

90 Dla kogoś, kto dopełnił swej podróży, kto jest wolny od smutku, całkowicie wyzwolony i

zerwał wszelkie krępujące więzy - nie istnieje już gorączka namiętności.

91 Ludzie rozumni ponaglają sami siebie. Nie przywiązani do żadnego domu pozostawiają za

sobą jeden po drugim, niczym łabędzie porzucające jeziora.

92 Tych, co nie gromadzą rzeczy i są rozumni co do pożywienia, których celem jest Pustka,

niczym nie uwarunkowana wolność - ich szlaków, tak jak śladów ptaków w powietrzu, nie

da się wyśledzić.

93 Kto usunął niszczące skalania i kto nie jest przywiązany do pożywienia, kto ma za swój

cel Pustkę, niczym nie uwarunkowaną wolność - tego ścieżki, tak jak śladów ptaków w

powietrzu, nie da się wytropić.

94 Nawet bogowie cenią ludzi mądrych, których zmysły są opanowane niczym konie dobrze

ujeżdżone przez woźnicę rydwanu, których duma została usunięta i którzy są uwolnieni od

ugania się tam i z powrotem po tym brzegu.

86 Lecz ci, którzy działają zgodnie z doskonale wyjaśnioną Dhammą, przekroczą poza

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: