Sonderaktion Lublin
Sonderaktion Lublin - regionalna akcja specjalna przeprowadzona w okupowanej Polsce w ramach tzw. Intelligenzaktion - "Akcji Inteligencja" będącej częścią wielkiego Generalnego Planu Wschodniego. Akcja wymierzona w polską elitę intelektualną mieszkającą w regionie lubelskim miała na celu eliminację polskiej inteligencji i była pierwszym krokiem do germanizacji tego regionu Polski. Wymordowano w niej w sumie około 2 000 polskich intelektualistów, urzędników oraz duchownych.
Sonderaction Lublin rozpoczęła się 9 listopada 1939 r. od serii aresztowań obejmujących nauczycieli szkół podstawowych i średnich, sędziów, adwokatów, księży. Aresztowania trwały do końca listopada obejmując min.:
· 16 profesorów KUL,
· 36 profesorów lubelskich gimnazjów,
· 44 nauczycieli szkół powszechnych,
· 7 sędziów sądu apelacyjnego i okręgowego,
· 24 adwokatów,
· 100 duchownych katolickich
Dnia 17 listopada zamknięto uniwersytet lubelski i aresztowano także 60 studentów. W pierwszej kolejności rozstrzelano 23 grudnia 1939 r. więźniów Zamku Lubelskiego rekrutujących się z przedstawicieli lubelskiej inteligencji. Niemcy przerwali przygotowania więźniów do Wigilii i wywołali 10 spośród nich:
· Stanisława Bryłę - prezesa Sądu Okręgowego w Lublinie,
· Bolesława Sekutowicza - prezesa Sądu Apelacyjnego w Lublinie,
· Edwarda Lipskiego i Władysława Rutkowskiego - adwokatów,
· Antoniego Krzyżanowskiego - dyrektora Gimnazjum im. Arciszowej,
· ks. Michała Niechaja - profesora seminarium duchownego,
· Tadeusza Moniewskiego - dyrektora Gimnazjum im. St. Staszica w Lublinie,
· Czesława Martyniaka - profesora KUL,
· Tadeusza Ilukiewicza i Józefa Dańkowskiego - starostów lubelskich.
Osoby te wraz z dwoma więźniami kryminalnymi o nieustalonych personaliach zostały przewiezione na pobliski kirkut, gdzie zostały rozstrzelane przez funkcjonariuszy 102 batalionu niemieckiej policji. W sumie w akcji tej kontynuowanej przez całą okupację zamordowano ok. 2000 polskich intelektualistów pochodzących z Lublina.
Zamordowano też - bp bł.Władysław Goral
w_karol