Agnieszka Golańska - Wyjątki z antycznej inżynierii hydraulicznej (2008).pdf

(4361 KB) Pobierz
Ogromne podziękowania z mojej strony należą się :
mojej Mamie, za nieustającą cierpliwość,
Agnieszce S., za wielką pomoc w zdobyciu materiałów,
Joannie Ł., za mądre słowa
oraz Marcinowi J. i Pawłowi T., za pomoc w opracowaniu kwestii
inżynieryjnych.
Cheers!;)
Uniwersytet Warszawski
Instytut Archeologii
Agnieszka Golańska
Nr albumu: 225760
Wyjątki z antycznej inżynierii hydraulicznej.
Praca licencjacka
na kierunku archeologia
w zakresie kultury materialnej antyku grecko-rzymskiego.
Praca wykonana pod kierunkiem
Dr. Tomasza Scholla
Warszawa, wrzesień 2008
2
Streszczenie
Praca została poświęcona inżynierii hydraulicznej antyku, w tym głównie osiągnięciom
naukowym okresu hellenistycznego. Zawiera krótki opis pracy najsłynniejszych znanych nam
ówczesnych konstruktorów i szerokie rozdziały przedstawiające najbardziej zaawansowane
mechanizmy pozwalające na pozyskanie wody oraz, na wybranych przykładach, urządzenia
funkcjonujące dzięki wykorzystaniu właściwości cieczy.
Słowa kluczowe
Inżynieria, hydraulika, woda, ciecz, mechanizmy, mechanika, Aleksandria, antyk, hellenizm.
Dziedzina pracy
Archeologia 08400
Klasyfikacja tematyczna
Budownictwo mieszkalne i militarne w starożytnej Grecji.
3
Sp i is treśc i i :
I. Wstęp
5
II. Najbardziej znaczący antyczni inżynierowie
6
1. Ktesibios
7
2. Filon z Bizancjum
7
3. Archimedes
8
4. Heron z Aleksandrii
9
III. Urządzenia pozyskujące wodę
12
1. Śruba Archimedesa
13
2. Pompa Ktesibiosa
18
3. Koła z grodziami
24
3a. Kierat i młyn wodny
30
4. Łańcuch naczyń
34
IV. Mechanizmy wykorzystujące wodę
38
1. Organy wodne
39
2. Zegary wodne
43
2a. Budzik Platona
47
3. Automaty podające wodę
48
3a. Automatyczne drzwi i żywe posągi
49
4. Hydrauliczne zabawki
51
5. Wielozadaniowe naczynia
54
6. Bania Herona
56
V. Podsumowanie
60
VI. Bibliografia i źródła
62
VII. Źródła ilustracji
63
4
I . . WSTĘP
W pracy tej zostanie poruszona tematyka związana z osiągnięciami inżynierii
mechanicznej antyku grecko-rzymskiego, ze szczególnym naciskiem na, dominujące,
wynalazki pochodzenia greckiego. Dla każdej z wyróżnionych, szeroko pojętych form
zastosowania, opisane zostaną przykłady najbardziej znaczących ze znanych nam
mechanizmów.
Mechanika jest słowem pochodzącym z języka starogreckiego i oznacza dosłownie
„wiedzę o machinach”. Skok jakościowy w jej ramach, jakiego jesteśmy świadkami w
dziejach cywilizacji greckiej, polegał na przemianie jej charakteru z empirycznego na
naukowy i zakłada się, że doszło do niego w III w. p.n.e. W sytuacji, gdy powolne
gromadzenie doświadczeń poprzez rzemieślników zastąpione zostaje możliwością
przeprowadzania obliczeń i odgórnego projektowania na podstawie posiadanych środków i w
celu osiągnięcia konkretnego rezultatu, po raz pierwszy pojawia się sposobność
projektowania maszyn, jak również ich wydajności. 1
Maszyny proste wykorzystywane były na długo przed końcem IV w. p.n.e.
(dźwignia, klin, bloczek, kołowrót – z czego dwa pierwsze już w paleolicie 2 ). W III w. p.n.e.
ich listę zamknęła śruba. 3 To jednak niezwykła pomysłowość w projektowaniu rozwiązań
stanowiących kombinację powyższych machin, zachwyca i stanowi o sukcesie antycznej
inżynierii.
Pierwszym, który już na początku IV w. p.n.e., przemieszał matematykę z
mechaniką miał być Archytas z Tarentu, rozwiązując problemy tej drugiej, prawidłami
pierwszej. 4 Pogardzający wszelkimi praktycznymi zastosowaniami naukowych idei Platon nie
mógł mu tego wybaczyć. 5 To właśnie podejście części podobnie do niego niechętnych
inżynierii filozofów bądź przedstawicieli wyższych sfer, na długi czas naznaczyło stosunek
badaczy współczesnych do owej dziedziny nauki. Coraz bardziej skrupulatna analiza jej
antycznych osiągnięć odmalowuje jednak przed nami obraz coraz bardziej złożony i
interesujący.
1
L. Russo, Zapomniana rewolucja, Kraków 2005, p. 88-90
2 Russo, op. cit., p. 89
3 B. Farrington, Nauka grecka, Warszawa 1954, p. 221
4 Diog. L., VIII. 4, 83, cf., Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, trad. I. Krońska, K. Leśniak,
W. Olszewski, Warszawa 1982
5 Russo, op. cit., p. 90, n. 67
5
 

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin