58_64.pdf
(
600 KB
)
Pobierz
W głośnikowym żywiole, część 8
K U R S
Niezbêdnik dla amatorów i profesjonalistów
W g³onikowym ¿ywiole, czêæ 8
Obudowy zamkniête - æwiczenia, czêæ 4
), dla
uzyskania tego samego poziomu Q
tc
=0,71
(
rys. 32
), g³onik 18W8535 potrzebuje ob-
jêtoci trzy i pó³ raza wiêkszej ni¿
18W8545! Przy prawie 20 litrach bêdzie
to ju¿ z pewnoci¹ obudowa wolnostoj¹ca.
Zgodnie z oczekiwaniami, charakterystyka
przetwarzania wykazuje nisko po³o¿one
spadki - przy 52 Hz mamy -3 dB, a -6 dB
nawet minimalnie poni¿ej 40 Hz! I wszys-
tko by³oby dobrze, gdyby nie charakterys-
tyka wytrzyma³oci... od poziomu 70 Hz
zaczyna ona odpadaæ ju¿ przy ok. 55
Hz i przy 20 Hz osi¹ga poziom tylko 30
W. Tak¹ konstrukcj¹ nie da siê poha³aso-
waæ, ale zdaj¹c sobie sprawê z tego ogra-
niczenia, mo¿na siê wiadomie zdecydowaæ
na s³uchanie z umiarkowanymi poziomami
g³onoci, za to z obecnoci¹ bardzo niskich
W
W dwóch poprzednich odcinkach stosowalimy w obudowie
zamkniêtej g³oniki firmy Peerless - o rednicach od 14 cm
do 30 cm. W ostatniej czêci æwiczeñ symulacyjnych
z wykorzystaniem obudowy zamkniêtej zapoznamy siê
z mo¿liwociami wykorzystania kilku typów g³oników nisko
-redniotonowych o rednicy 18 cm innych duñskich firm:
Scan-Speak i Vifa.
czêstotliwoci, wraz z dobrymi charakterys-
tykami impulsowymi basu. Oczywicie
z ni¿szymi wartociami Q
tc
tym razem nie
bêdziemy siê bawiæ, aby dalej nie pog³ê-
biaæ deficytu mocy.
Przejdmy wiêc wy¿ej, do Q
tc
=0,8
(
rys. 33
). Obudowa powinna mieæ objê-
toæ 13,6 litra - wracamy wiêc do kon-
strukcji podstawkowej. Najpierw spraw-
dzamy, co z charakterystyk¹ wytrzyma³o-
ci. Co prawda nie wyprostowa³a siê do
linii 70 W w ca³ym pasmie, ale utrzymu-
j¹c poziom 50 W w zakresie najni¿szych
czêstotliwoci, jest mo¿liwa do zaakcep-
):
a) charakterystyka przetwarzania
b) charakterystyka wytrzyma³oci
c) charakterystyka impulsowa
W
):
a) charakterystyka przetwarzania
b) charakterystyka wytrzyma³oci
c) charakterystyka impulsowa
):
a) charakterystyka przetwarzania
b) charakterystyka wytrzyma³oci
c) charakterystyka impulsowa
58
Elektronika Praktyczna 6/2004
Jak zwykle zaczniemy od Q
tc
=0,71,
a co dalej, zobaczymy...
Przy tej samej wartoci R
g
(0,5
Rys. 32. Charakterystyki g³onika
18W8535 przy Q
tc
=0,71 (f
c
=52 Hz,
V
b
=19,6 dm
3
, R
g
=0,5
Rys. 33. Charakterystyki g³onika
18W8535 przy Q
tc
=0,80 (f
c
=61 Hz,
V
b
=13,6 m
3
, R
g
=0,5
W
Rys. 34. Charakterystyki g³onika
18W8535 przy Q
tc
=0,9 (f
c
=70 Hz, V
b
=9,7
dm
3
, R
g
=0,5
W
K U R S
G³onik M18WH-08-08
towania. Spadek 3 dB pojawia siê przy
60 Hz, a 6 dB przy 43 Hz. Dok³adnie ta-
k¹ sam¹ objêtoæ otrzymalimy przy jed-
nym ze strojeñ 18W8545 - przy zwiêk-
szonej rezystancji R
g
. Mo¿na porównaæ -
18W8535 zaoferuje znacznie ni¿sz¹ czês-
totliwoæ graniczn¹, ale kosztem znacznie
ni¿szej mocy (przy 40 Hz/50 W vs 100
W) i nieco s³abszej odpowiedzi impulso-
wej (wy¿sza dobroæ).
Aby uzyskaæ pe³ne znamionowe 70
W w ca³ym pasmie, nale¿y 18W8535 za-
mkn¹æ w obudowie ok. 10 litrów. Do-
k³adnie przy 9,7 litra uzyskujemy Q
tc
=0,9
(
rys. 34
). Mog³oby siê wydawaæ, ¿e
idziemy na du¿y kompromis w dziedzi-
nie charakterystyk impulsowych, ale war-
to wiedzieæ, ¿e nadal s¹ to rezultaty nie
gorsze ni¿ z wiêkszoci dobrze strojonych
bass-refleksów
. Spadek -3dB wystêpuje
poni¿ej 60 Hz, a -6 dB wyranie poni¿ej
50 Hz - mimo ma³ej obudowy, pod tym
wzglêdem wyniki s¹ bardzo dobre. W do-
datku niespe³na 10-litrowa obudowa kusi
perspektyw¹ zaprojektowania ma³ego,
a jak¿e sprawnego na basie monitora.
Wnioski: z 18W8535 mo¿emy, w ra-
mach obudowy zamkniêtej zrobiæ dwie
doæ ró¿ne rzeczy - albo zaaplikowaæ mu
relatywnie du¿¹ objêtoæ (ale jednak nie
wiêksz¹ ni¿ 21 litrów), aby maksymalnie
rozci¹gn¹æ pasmo kosztem wytrzyma³oci,
albo zastosowaæ 10-litrowy monitor, któ-
ry co prawda nie zejdzie tak ekstre-
malnie nisko, ale i tak osi¹gnie nisk¹
czêstotliwoæ graniczn¹, jednoczenie bê-
d¹c znacznie lepiej zabezpieczonym przed
przesterowaniem. Oczywicie ka¿de roz-
wi¹zanie porednie te¿ jest dopuszczalne.
Porównuj¹c konstrukcje i parametry
g³oników 18W8535 i 18W8545, jak i rezul-
taty wraz z nimi uzyskiwane w ró¿nych
obudowach zamkniêtych, mo¿na dojæ do
wniosku, ¿e g³onik idealny do tego celu
³¹czy³by wy¿sz¹ dobroæ Q
ts
charakterys-
tyczn¹ dla 18W8535, i wiêksze mo¿liwoci
amplitudowe, charakterystyczne dla
18W8545.
G³onik taki powsta³ w rzeczywistoci
- jest nim 18W8531G. Nazwê Revelator no-
si³ przez kilka lat tylko najlepszy g³onik
wysokotonowy Scan-Speaka - D2905/9900.
Z czasem jednak referencyjna seria zaczê³a
siê rozszerzaæ o nowe g³oniki nisko-red-
niotonowe, redniotonowe, a ostatnio zosta-
³a skompletowana za pomoc¹ dwóch nis-
kotonowych. Nowa generacja g³oników
Scan-Speaka ma zupe³nie inne kosze
ni¿ wczeniejsze modele - równie¿ odlewa-
ne, ale ze znacznie chudszymi ¿ebrami.
Zastosowano wentylacjê pod dolnym za-
wieszeniem, które z kolei ma niespotykan¹
gdzie indziej formê - sk³ada siê z fa³d
o zró¿nicowanej gruboci, aby rozproszyæ
jego rezonanse w³asne. Tak jak dla wêg-
lowych znakiem rozpoznawczym s¹ po-
18-centymetrowy M18WH-08-08 ma
nastêpuj¹ce parametry:
F
s
[Hz] 29
Q
es
0,44
Q
ms
1,48
Q
ts
0,34
V
as
[dm
3
]63
R
e
[
W
] 5,6
S
d
[cm
2
] 136
X
lin
[cm] 1
):
a) charakterystyka przetwarzania
b) charakterystyka wytrzyma³oci
c) charakterystyka impulsowa
W
):
a) charakterystyka przetwarzania
b) charakterystyka wytrzyma³oci
c) charakterystyka impulsowa
):
a) charakterystyka przetwarzania
b) charakterystyka wytrzyma³oci
c) charakterystyka impulsowa
60
Elektronika Praktyczna 6/2004
Rys. 35. Charakterystyki g³onika
18W8531G przy Q
tc
=0,71 (f
c
=59 Hz,
V
b
=14,3 dm
3
, R
g
=0,5
Rys. 36. Charakterystyki g³onika
18W8531G przy Q
tc
=0,75 (f
c
=63 Hz,
V
b
=12 m
3
, R
g
=0,5
W
Rys. 37. Charakterystyki g³onika
18W8531G przy Q
tc
=0,65 (f
c
=53 Hz,
V
b
=18,6 dm
3
, R
g
=0,5
W
K U R S
marszczone membrany, tak nisko-rednioto-
nowe i redniotonowe Revelatory mo¿na od
razu poznaæ po membranach nacinanych -
naciêcia te maj¹ za zadanie rozbijaæ fale
biegn¹ce promienicie od cewki ku zawie-
szeniu. W uk³adach magnetycznych znajdu-
j¹ siê systemy Symmetric Drive.
W parametrach Thiele'a-Smalla nowa
18-tka przypomina 18W8535, chocia¿
przy nieco ni¿szych wartociach paramet-
rów Q
tc
i V
as
bêdzie potrzebowa³a - dla
uzyskania zadanej wartoci Q
tc
- mniej-
szej objêtoci. Najwa¿niejsza zaleta polega
jednak na tym, ¿e te korzystne dla obu-
dowy zamkniêtej parametry zwi¹zano
z wiêksz¹ amplitud¹ liniow¹, jak¹ pochwa-
liæ siê móg³ 18W8545. Na marginesie
mo¿na zwróciæ uwagê, ¿e dla tego g³oni-
ka wyranie wy¿sza jest wartoæ dobroci
mechanicznej Q
ms
, wynikaj¹ca z mniej-
szych strat R
m
, na skutek zastosowania
karkasu z nieprzewodz¹cego w³ókna szkla-
nego, w miejsce karkasów aluminiowych,
stosowanych w 18W8535 i 18W8545.
Próba zastosowania 18W8531 w obudowie
zamkniêtej o dobroci Q
tc
=0,71 koñczy siê pe³-
nym sukcesem. Charakterystyka przetwarzania
siêga nisko - spadki -3 dB i -6 dB notujemy
odpowiednio przy 59 Hz i 44 Hz, a wyra-
nie os³abiona w przypadku 18W8535 charak-
):
a) charakterystyka przetwarzania
b) charakterystyka wytrzyma³oci
c) charakterystyka impulsowa
W
):
a) charakterystyka przetwarzania
b) charakterystyka wytrzyma³oci
c) charakterystyka impulsowa
):
a) charakterystyka przetwarzania
b) charakterystyka wytrzyma³oci
c) charakterystyka impulsowa
62
Elektronika Praktyczna 6/2004
Rys. 38. Charakterystyki g³onika M18WH-
08-08 przy Q
tc
=0,71 (f
c
=67 Hz, V
b
=12,6
dm
3
, R
g
=0,5
Rys. 39. Charakterystyki g³onika M18WH-
08-08 przy Q
tc
=0,80 (f
c
=78 Hz, V
b
=8,9
m
3
, R
g
=0,5
W
Rys. 40. Charakterystyki g³onika M18WH-
08-08 przy Q
tc
=0,58 (f
c
=53 Hz, V
b
=23,3
dm
3
, R
g
=0,5
W
K U R S
terystyka wytrzyma³oci prezentuje siê teraz
znacznie lepiej - spadek od nominalnego po-
ziomu 80 W jest poni¿ej 40 Hz bardzo nie-
wielki - w zakresie 20...30 Hz mamy ok. 70
W (
rys. 35
). Wymagana do tego objêtoæ jest
umiarkowana - 14 litrów mo¿na zmieciæ
w konstrukcji podstawkowej.
Zmniejszenie objêtoci do 12 litrów
prowadzi do wyrównania charakterystyki
wytrzyma³oci na poziomie 80 W w ca³ym
pasmie kosztem minimalnego przesuniêcia
czêstotliwoci granicznej. Dobroæ Qtc wyno-
si wówczas 0,75 (
rys. 36
).
Podobnie ma³y krok, ale w drug¹ stro-
nê, prowadzi do uzyskania Q
tc
=0,65 przy
objêtoci 18,6 litra (
rys. 37
). Przede
wszystkim trzeba zdaæ sobie sprawê,
¿e wielkoæ taka bêdzie ju¿ najprawdopo-
dobniej wymagaæ obudowy wolnostoj¹cej.
Spadek - 6 dB pojawia siê przy 52...53
Hz, charakterystyka wytrzyma³oci spada
do poziomu 50 W przy 20 Hz.
W trzech rozpatrywanych przypadkach
ró¿nice s¹ niewielkie, ale wiadomie ekspe-
rymentowalimy z le¿¹cymi blisko siebie
wartociami Q
tc
, poniewa¿ rezultaty dla
wyjciowego Q
tc
=0,71 okaza³y siê bardzo sa-
tysfakcjonuj¹ce. Mo¿na by posun¹æ siê od-
wa¿niej w kierunku wiêkszych objêtoci (p-
onad 20 litrów), aby obni¿aæ czêstotliwoæ
graniczn¹, ale wiadomo, ¿e skoñczy³oby siê
to du¿ym spadkiem wytrzyma³oci na sa-
mym skraju pasma. Z kolei zmniejszanie
objêtoci (poni¿ej 12 litrów) nie daje ¿ad-
nych korzyci, bowiem ju¿ w 12 litrach
osi¹gamy wytrzyma³oæ na poziomie mocy
znamionowej w ca³ym pasmie.
Wypada przyznaæ, ¿e w obudowie za-
mkniêtej 18W8531G udowadnia swoj¹
przewagê nad obydwoma wêglowymi,
dziêki... po³¹czeniu ich zalet. Nie jest to
jednak zas³uga revelatorowej technolo-
gii - niepotrzebny jest do tego ani nowy
kosz, ani nowa membrana, ale odpowied-
nie zrównowa¿enie parametrów uk³adu
magnetycznego i cewki. Teoretycznie z ³at-
woci¹ mo¿na by³o opracowaæ kolejn¹
wersjê wêglowego w³anie o takich pa-
rametrach, jakie posiad³ 18W8531G.
Ostatnim g³onikiem przetestowanym
w obudowie zamkniêtej jest Vifa M18WH-
08-08. Ma on odlewany kosz, celulozow¹
powlekan¹ membranê i 9 cm uk³ad mag-
netyczny.
Parametrami T-S g³onik ten przypo-
mina 18W8535, z tym ¿e M18WH-08-08
ma nieco ni¿sz¹ dobroæ Q
ts
i nieco wy-
¿sz¹ czêstotliwoæ rezonansow¹ f
s
, przez
co nie uzyskuje tak korzystnego EBP, ale
dziêki temu powinien wykazaæ siê nieco
lepszymi charakterystykami wytrzyma³oci,
mimo takiej samej amplitudy liniowej.
W standardowym rozwi¹zaniu - czyli
z dobroci¹ Q
tc
=0,71 - M18WH-08-08 za-
chowuje siê poprawnie (
rys. 38
). Spadek
-3 dB mamy przy 67 Hz, -6 dB przy 51
Hz, nie s¹ to rekordy wiata, ale rzecz
dzieje siê w niewielkiej objêtoci 12,6 lit-
ra - idealnej dla redniej wielkoci mo-
nitora. Charakterystyka wytrzyma³oci de-
likatnie spada z pu³apu 70 Hz do ok. 50
W w zakresie najni¿szych czêstotliwoci -
sytuacja jest akceptowalna. Dobre wyniki,
³atwa realizacja.
D¹¿¹c do wyrównanej charakterystyki
wytrzyma³oci na poziomie znamionowych
70 W, musimy zmniejszyæ obudowê do
9 litrów (
rys. 39
). Wartoæ Q
tc
wynosi
wówczas 0,8, odpowied impulsowa ma
nieco wiêksz¹ oscylacjê, spadek -6 dB
przesuwa siê do 55 Hz. Straty niewiel-
kie. Je¿eli kto boi siê, ¿e 50 W przy 20
Hz mu nie wystarczy, ³atwo siê z nimi
pogodzi.
Natomiast dla odwa¿niejszych, którzy
jednak bêd¹ g³oniki oszczêdzaæ, jest
propozycja Q
tc
=0,58 (
rys. 40
). Spadek -
6 dB przesuwamy wówczas wyranie
w dó³, do 46 Hz, charakterystyka impul-
sowa jest wymienita, tylko... jak siê
mo¿na by³o spodziewaæ, charakterystyka
mocy nie ma siê czym pochwaliæ - ju¿
przy 60 Hz zaczyna spadaæ, osi¹ga-
j¹c niewiele ponad 20 W przy 20 Hz.
Zanotujemy jeszcze, ¿e przy 42 Hz,
gdzie koñczy siê spektrum gitary baso-
wej, mamy jednak przyzwoite 40 W. Ale
trzeba uwa¿aæ z odkrêcaniem ga³ki
wzmocnienia. Potrzebna te¿ bêdzie obu-
dowa wolnostoj¹ca - objêtoæ dla g³oni-
ka powinna wynosiæ 23 litry.
Podsumowanie
Przeanalizowalimy 40 przypadków
ró¿nych strojeñ obudowy zamkniêtej,
przedstawionych w trzech ostatnich nu-
merach EP. Powinno to z nawi¹zk¹ wy-
starczyæ do opanowania tematu. Za mie-
si¹c rozpoczniemy prace nad obudowami
z otworem (
bass-reflex
).
Andrzej Kisiel
64
Elektronika Praktyczna 6/2004
Plik z chomika:
NX_Games
Inne pliki z tego folderu:
27_32.pdf
(1374 KB)
58_64.pdf
(600 KB)
33_38.pdf
(1863 KB)
17_20.pdf
(421 KB)
10_16.pdf
(529 KB)
Inne foldery tego chomika:
01.04
02.04
03.04
04.04
05.04
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin