Irving David -- Drezno apokalipsa 1945.pdf

Od autora

„W roku 1963 - napisał Alexander McKee - David Irving opublikował książkę The

Destruction of Dresden. Zrobiła ona furorę. Bezsprzecznie wydarzenia będące jej treścią dręczyły

wiele umysłów. Jednakże pan Irving ujął temat w sposób tak historycznie wyważony i tak

precyzyjnie, że moim zdaniem nie mógł z całą ekspresją odmalować piekła, które opisywał. Mimo

to niektórzy adwersarze zarzucali mu, że opisał za dokładnie ów horror, powodowany wyłącznie

pragnieniem ubarwienia skutków nalotów. Reakcja tych ludzi dowodzi, że albo nie zrozumieli, co

właściwie stało się w Dreźnie, albo też związane z nalotami obrazy z przeszłości są po prostu

ponad miarę szokujące".

Czytanie o tamtych wydarzeniach nie jest zajęciem dla osób wrażliwych, choć, co jest samo

przez się zrozumiałe, najgorsze nigdy nie zostanie powiedziane. Ci, którzy mogliby o rym opo-

wiedzieć, zginęli tamtej nocy, a do tego bynajmniej nie śmiercią szybką i łagodną, lecz

najstraszliwszą i najbardziej makabryczną.

Dreznem zainteresowałem się w marcu 1960 roku. Po studiach na Uniwersytecie Londyńskim

podjąłem pracę w stalowni

w Miilheim w Zagłębiu Ruhry, chcąc poznać lepiej Niemców oraz ich język. Pewnego wieczoru,

odpoczywając w sypialni hotelu zakładowego, przeczytałem w jakimś piśmie ilustrowanym o

tym, że w roku 1945 bomby zrzucone przez Brytyjczyków zabiły jakieś ćwierć miliona

Niemców w jednym tylko nalocie. Przeraziłem się. „Już tylko ten pierwszy nalot - pisał autor ar-

tykułu - wystarczyłby, żeby zniszczyć miasto i zabić dziesiątki tysięcy pozbawionych osłony oraz

schronienia uchodźców zgromadzonych w prowizorycznych obozowiskach na brzegach Łaby.

Jednak tej samej nocy bombowce powróciły... To również nie wystarczyło: następnego dnia w

południe nieprzyjaciel powrócił po raz trzeci nad Drezno, dopełniając dzieła zniszczenia". Aż do

owej chwili nic nie wiedziałem o tym okrucieństwie. Nie wiedziało o nim także, jak sądzę, wielu

moich rodaków. Sąsiad z sypialni powiedział mi, że to, o czym czytam, istotnie się zdarzyło - on

pochodził z Drezna i przeżył nalot. Wtedy postanowiłem zająć się sprawą.

Trzy lata później, 30 kwietnia 1963 roku, w kilkunastu krajach opublikowano moją książkę

The Destruction ofDresden.

Po upływie roku od tej daty umożliwono mi, w dowód szczególnego wyróżnienia, zwiedzenie

usytuowanych pod ziemią pomieszczeń Gabinet War, skąd niekiedy operacjami wojennymi

dowodził Winston Churchill - czyli jego „bunkra". Pomieszczenia te można było obejrzeć

wyłącznie po uzyskaniu pozwolenia ministra; były w takim stanie, w jakim pozostawił je

Churchill, gdy w lipcu 1945 roku złożył swój urząd. To, co zobaczyłem, wywarło na mnie

ogromne wrażenie. Zauważyłem ustawioną w narożniku jednej z sal i przeznaczoną w latach

wojny do użytku VIP-ów wyświetlarkę do zdjęć stereoskopowych. Włączyłem aparat - i oto

ujrzałem trójwymiarowe fotografie pozostawione przez premiera do dyspozycji gości.

Przedstawiały widok Drezna z lotu ptaka po nalotach przeprowadzonych w lutym 1945 roku.

Całe osiedla, ulice, hektary wypalonych, martwych ruin. Churchill nie czuł żadnego wstydu czy

zażenowania: wprost przeciwnie -chełpił się swoim wyczynem. Doprawdy nie pamiętam, żeby

w późniejszych latach, gdy gromadziłem materiały do Wojny Hitlera, ktoś z najbliższych

współpracowników fuhrera wspomniał o podobnej „galerii zdjęciowej" w Berghofie albo w Wil-

czym Szańcu, chyba że do kategorii tej zaliczymy podarowany Heinrichowi Himmlerowi przez

brigadenfuhrera S S von Stroopa oprawny w skórę album fotografii zatytułowany „Warszawa jest

już wolna od Żydów"*.

Czy pomiędzy Dreznem a Oświęcimiem są jakieś paralele? Uważam, że obie te tragedie

dowodzą jednego, mianowicie tego, że prawdziwą zbrodnią zarówno czasów wojny, jak i pokoju

nie jest genocydium, ludobójstwo - wraz z nieodzownym następstwem w postaci współczucia,

jakim potomność darzy tylko jeden wybrany naród. Jest nią „innocentycidium", czyli zabijanie

niewinnych. Oświęcim stał się miejscem zbrodni nie dlatego, że ludzie, którzy tam zginęli, byli

narodowości żydowskiej, lecz dlatego, że byli oni niewinni. Jestem świadom, że to, co piszę, może

budzić sprzeciw. Nie wszyscy Anglicy odczuwali lub odczuwają zażenowanie z powodu Drezna.

Ale cieszę się, że znaczna ich liczba nie podzielała dumy Churchilla, zwłaszcza gdy Donald

McLachlan, pierwszy wybitny wydawca dziennika „Sunday Telegraph", rozpoczął publikację

mojej książki w odcinkach. W efekcie książka ta została zauważona. Była przedmiotem

interpelacji poselskich w Izbie Gmin, a czasopismo „Private Eye" opublikowało

całostronicowy rysunek przedstawiający sir Winstona - który miał wtedy przed sobą jeszcze

niemal dwa lata życia - niszczącego Drezno w napadzie dziecięcej złości.

Moją książkę chwalono na całym świecie w licznych recenzjach, co między innymi skłoniło

mnie do podjęcia decyzji, żeby zostać historykiem. Ale były również przykrości i rozczarowania.

Gdy magazyn „Esąuire" nie zdołał wynegocjować z wydawnictwem Kimber warunków

dotyczących przedruku Dresden, Rt. Hon. Richard Crossman, czołowy przywódca Labour Party

(jego nieoficjalna dewiza: „Co twoje, jest moje"), podpisał z pismem tym umowę na dokonanie

streszczenia. Ani mój wydawca, ani ja sam - autor nie otrzymaliśmy z tego tytułu żadnego wy-

nagrodzenia. Było to moje pierwsze przykre i bolesne zderzenie z etyką obowiązującą w świecie

mediów.

Upłynęło ponad 30 lat od chwili, gdy postanowiłem zlokalizować i zbadać ścieżki wiodące

do kulis nalotu, rozwikłać splątany węzeł oszustwa* oraz propagandy wojennej ukrywający

prawdziwy sens tragedii, jak również dociec, jakie historyczne znaczenie miała ofensywa lotnicza

prowadzona w lutym 1945 roku, w tym trzy potężne naloty na Drezno. Podjąłem próbę do-

kładnego odtworzenia przebiegu nalotu - minuta po minucie -trwającego 14 godzin i 10 minut,

potrójnego ciosu, który kosztował życie od 50 do 100 tysięcy mieszkańców miasta. Liczba jego

ludności wzrosła dwukrotnie w porównaniu z czasami po-

Aluzja do fragmentu poematu Marmion Waltera Scotta: Jakże splątaną sieć pleciemy, Gdy

pierwszy raz oszukujemy. Canto VI. 17

koju na skutek napływu uchodźców ze Wschodu, obecności rosyjskich i alianckich jeńców

wojennych oraz tysięcy cudzoziemskich robotników przymusowych.

Kiedy w roku 1960 przystępowałem do pracy, ostrzegano mnie słusznie, że miałbym przed

sobą łatwiejsze zadanie, gdyby naloty na Drezno przeprowadzono w początkowych latach wojny.

Wiele bowiem dokumentów dotyczących tej sprawy przejęli pod koniec wojny oficerowie

brytyjscy i amerykańscy - w czym miał swój udział nawet oficer RAF-u pełniący podczas nalotu

obowiązki „mistrza ceremonii" (Master Bomber). Jako pamiątki wojenne papiery te nigdy nie

trafiły do archiwów Air Historical Branch (Wydziału Historycznego Brytyjskiego Ministerstwa

Lotnictwa). Na dodatek, choć w Waszyngtonie i w Londynie przechowywane są serie

dokumentów Luftwaffe z 1945 roku, większość niemieckich źródeł dotyczących tamtych

miesięcy uległa zniszczeniu w ostatnich dniach Trzeciej Rzeszy.

Jednym z moich zadań stało się zatem odszukanie głównych bohaterów tamtej ofensywy, w

tym lotników uczestniczących w trzech pamiętnych nalotach na Drezno, i uzyskanie przynajmniej

chwilowego wglądu w ich „pamiątki", co umożliwiłoby mi kwerendę i skopiowanie

dokumentów. Składałem (i nadal składam) wyrazy wdzięczności dwustu brytyjskim lotnikom,

którzy dostarczyli mi informacji. Stu członków załóg amerykańskich bombowców oraz

myśliwców eskortujących zapoznało mnie ze szczegółami, bez znajomości których żadną miarą

nie napisałbym rozdziału o udziale US Air Force w nalotach. Przedstawienie nalotów z punktu

widzenia Luftwaffe nastręczyło mi większych trudności: tylko nieliczni piloci myśliwscy

uczestniczący w działaniach obronnych tamtej nocy żyli jeszcze w roku 1960. Skorzystałem więc

z pomocy gazet niemieckich, między innymi „Deutsche Soldatenzeitung" oraz „Deutsches

Fernsehen", aby odnaleźć członków personelu Luftwaffe. Chciałem dociec

przyczyn paraliżu niemieckiej obrony w nocy z 13 na 14 lutego 1945 roku.

Materiały dotyczące celu oraz skutków nalotu dla ludności miasta pochodzą z rozmaitych

źródeł, między innymi od około 200 jego byłych obywateli, którzy przekazali mi relacje i wy-

pełnili kwestionariusz zawierający pytania o znaczenie Drezna jako ośrodka przemysłowego i

wojskowego. Postanowiłem -godząc się na zmniejszenie liczby materiałów pochodzących od

naocznych świadków oraz zawężenie perspektywy spojrzenia na tamte wydarzenia - akceptować

wyłącznie wspomnienia i relacje osób mieszkających wówczas w Niemczech Zachodnich albo

gdzie indziej poza rosyjską strefą Niemiec. Uznałem, że wiele lat indoktrynacji marksistowsko-

leninowskiej odcisnęło piętno na ludziach nadal mieszkających w Dreźnie. Skądinąd uznałem za

właściwe i stosowne zapoznanie się z odnośnymi publikacjami wydanymi w Niemczech

Wschodnich.

W roku 1987 do tego samego wniosku doszła amerykańska badaczka Elizabeth Corwin, która

analizowała propagandowy obraz nalotów tworzony przez 40 lat po obu stronach żelaznej

kurtyny. W opublikowanej w 1987 roku pracy, zawierającej wyniki swoich studiów, stwierdziła,

że - podobnie jak Oświęcim - Drezno również zapadło trwale w pamięć pokolenia powojen-

nego. „Nalot ów, nadzwyczaj traumatyczne i kontrowersyjne wydarzenie - napisała -jest

znakomitym środkiem propagandowym. Samo w sobie zniszczenie Drezna należy na pewno do

propagandowego «Hall of Fame»*. Ma ono ku temu wszelkie niezbędne właściwości: wysoki

stopień emocji, ofiary śmiertelne

Przenośnia: Hali of Famę for Great Americans, galeria kolumnowa założona w 1900 roku w Nowym Jorku na

terenie New York University mieszcząca tablice pamiątkowe i popiersia sławnych Amerykanów. Co pięć lat komisja

dobiera, spośród osób nieżyjących od co najmniej 25 lat, nowe kandydatury. Zob. M. Golębiowski, Leksykon kultury

amerykańskiej, Warszawa 1996, s. 183.

w liczbie niezbędnej do udowodnienia dowolnej tezy, możliwość wskazywania palcem we

wszystkich kierunkach - na nazistów, Sowietów, Brytyjczyków i/albo Amerykanów, albo w ogóle na

wojnę jako taką. Może być użyteczne do oczerniania, ale też do wykazania słuszności jakichś

poglądów". Drezno stało się orężem zimnej wojny.

W latach późniejszych, dokonując rewizji książki, złagodziłem swoją regułę. Odwiedziłem

trzykrotnie Drezno, spotykając się tam z fotografem Walterem Hahnem, którego przerażające

zdjęcia — przekazane mi na wyłączność, do użytku w książce, a często reprodukowane

nielegalnie - obiegły cały świat. Spotkałem się także z Walterem Lange, szefem archiwum

miejskiego, który udzielił mi dużej pomocy. Postanowiłem wynagrodzić jego wysiłek, ofiarowując

mu w 1963 roku całe archiwum materiałów, jakie zgromadziłem przed napisaniem książki.

Materiały te dostępne są również w postaci mikrofilmów w Microform Academic Publishers, Main

Street, East Ardsley, Wakefield, West Yorkshire, WF3 2AT, Wielka Brytania (tel. 0924 825 700, fax

0924 829 212) oraz w Bundesarchiv (Niemieckie Archiwa Federalne) w Koblencji. Tej

instytucji przekazałem wtedy także kopie dokumentów, i ona właśnie dokładnie 30 lat później

wyróżniła mnie w sposób zaiste osobliwy, zakazując na stałe dostępu do tychże materiałów „w

interesie narodu niemieckiego". Profesor Donald C. Watt w recenzji z mojej biografii Hermanna

Góringa napisał w roku 1989, że jestem najbardziej niepopularnym brytyjskim historykiem. Ale

przecież historyk nie musi być popularny. Czasem trudno jest jednocześnie dochować wierności

źródłom historycznym i być popularnym.

Pisząc tę książkę, korzystałem z oficjalnego studium historycznego doktora Noble Franklanda

i sir Charlesa Webstera The

Stategic Air Offensive against Germany (HM Stationery Office, London, 4 vol., 1961). Choć wiele

zawdzięczam temu dziełu, chcę podkreślić, że wszelkie wnioski zawarte w książce (chyba że

zostało to wyraźnie zaznaczone za pomocą cudzysłowów) są wyłącznie moje.

Przedstawiony tu opis nalotów byłby niekompletny, gdybym nie dysponował szczegółowymi

danymi dotyczącymi składu sił uczestniczących w bombardowaniach; uzyskałem je z Wydziału

Historycznego naszego Ministerstwa Lotnictwa. Ich autentyczność znalazła potwierdzenie w

materiałach źródłowych znajdujących się w Public Records Office. Chciałbym także podzięko-

wać za pomoc, jakiej udzieliła mi londyńska Wiener Library, która dysponuje bogatym zbiorem

literatury dotyczącej państw narodowosocjalistycznych i sprzymierzonych. Pomoc ta okazała się

niezbędna, zwłaszcza przy pisaniu rozdziału „Reakcje świata", w którym jest mowa o

gwałtownej kampanii propagandowej, jaką wszczęły kraje sympatyzujące z Niemcami; dotyczy to

szczególnie materiałów pochodzących z nasłuchu radiowego BBC z całego świata.

Pathfinder - samolot naprowadzający.

Jeśli chodzi o wysokich oficerów lotnictwa, którzy pomagali mi w latach 1960 - 1962, miałem

szczęście uzyskania szczerej i życzliwej współpracy sir Arthura Harrisa, byłego dowódcy

Royal Air Force Bomber Command, oraz generała brygady sir Roberta Saundby'ego, który z

wielką uczynnością przypominał sobie wydarzenia poprzedzające naloty RAF-u i który sprawdzał

cierpliwie maszynopis książki. Z tymi dwoma wyższymi oficerami prowadziłem długie rozmowy.

Indagowałem też generała dywizji sir Ralpha Cochrane'a, dowódcę grupy nr 5, oraz generała

brygady Donalda Bennetta, dowódcę jednostki pathfin-derów*. Nie pominąłem również

„mistrzów ceremoni" dwóch

nalotów: podpułkownika Maurice'a A. Smitha i majora C. P. C de Wessellowa. Oficerowie ci

chętnie poświęcali mi swój czas udostępnili też osobiste dokumenty dotyczące operacji ora;

sprawdzili gotowy maszynopis w poszukiwaniu uchybień trę ściowych i niewłaściwego

rozłożenia akcentów.

Obecnej, najnowszej wersji książki wyszedł na dobre upływ czasu. Możemy już prowadzić

niemal nieograniczoną kwerendt w ocalałych dokumentach RAF Bomber Command, przechowy-

wanych w British Public Record Office w Kew (Londyn). Na tyrr jednak nie koniec: wśród

dokumentów, które dowództwo sił lotniczych Stanów Zjednoczonych ostatecznie odtajniło,

znajduje się przejęte podczas wojny dzięki systemowi deszyfrażu „Ultra' utrzymane w

gorączkowym, niemal histerycznym tonie, radiogramy wysyłane przez komendanta drezdeńskiej

policji.

Istnieje również, oznaczone klauzulą „ściśle tajne", studium oficjalnego historyka Josepha

Warnera Angella jr, szefa biura łącznikowego USAF Historical Division, zatytułowane Historical

Analysis of the 14 - 15 February 1945 Bombings of Dresden. Autor, który w latach

pięćdziesiątych należał do wysokich rangą analityków USAF, miał dostęp do korespondencji

pomiędzy Stalinem, Rooseveltem i Churchillem oraz ich dowódcami operacyjnymi, czyli do

materiałów, których nie zbadał żaden inny historyk. Gdy pisałem wersję opublikowaną w

pierwszym wydaniu książki, próbowałem wymóc na doktorze Albercie F. Simpsonie, legendarnym

dyrektorze USAF Historical Division, uzyskanie stopniowego zdejmowania z tego studium

klauzuli „ściśle tajne", co jednak nie nastąpiło w oczekiwanym czasie. W latach 1960 - 1962

prowadziłem rozległą korespondencję z władzami amerykańskimi, próbując nakłonić je do

przekazania mi tego dzieła, ale bez powodzenia. Obecnie praca ta jest już ogólnie dostępna.

Ostatnio mój nowozelandzki kolega Suart Hayward zdołał wydobyć z archiwów USAF

wewnętrzną korespondencję, która

potwierdza zakłopotanie wywołane moją prośbą z roku 1960. Dowództwo sił lotniczych

sugerowało mianowicie generałowi Williamowi F. McKee, zastępcy szefa sztabu, w notatce dato-

wanej na 11 września 1962 roku, żeby odwiódł mnie od dalszych starań. Proponowano skierować

do mnie pismo, z którego wynikałoby, iż rzeczone studium długo jeszcze pozostanie objęte

klauzulą tajności, toteż nie będę mógł z niego skorzystać. Uzasadniając konieczność udzielenia

mi wymijającej odpowiedzi, dowództwo stwierdziło wprost: „Pan Irving jest niepospolicie

wytrwały i może zarzucać nas nieustannymi prośbami o odtajnienie i udostępnienie mu studium

USAF". Sugerowano też podanie do wiadomości, że generał Carl A. Spaatz, podczas wojny

dowódca US Strategie Air Forces, zamierza przygotować własną relację z bombardowań Drezna, a

zatem powinien jako pierwszy korzystać ze studium. (Ostatecznie nie otrzymałem żadnego listu

podobnej treści. Według mojej wiedzy Spaatz nigdy nie opublikował takiego artykułu).

Faktycznie US Air Force w tajemnicy zdjęło klauzulę tajności ze studium Angella 12 grudnia

1962 roku, ale i wtedy go nie otrzymałem. „Wydaje się, że Air Force pokpiło sprawę, nie

dostarczając egzemplarza historycznego studium Joe Angella autorowi The Destruction of

Dresden" - napisał pewien amerykański generał w wewnętrzym memorandum z marca 1964

roku. Ubolewał, że szacunkowe dane co do liczby ofiar nalotów na Drezno rzuciły cień na lot-

nictwo jego kraju.

Po opublikowaniu książki w Wielkiej Brytanii poprosiłem generała Spaatza, żeby napisał

przedmowę do wydania amerykańskiego. Odpowiedział mi jednak, iż jego zdaniem osądzałem

postępowanie ludzi w latach 1940 - 1945 miarą kryteriów roku 1963 oraz wedle jego

intelektualnego i emocjonalnego klimatu - sprawiedliwie powiedziane. Warto dodać, że Spaatz

napisał dalej, iż podana przeze mnie liczba ofiar przekracza dwukrotnie

wszelkie inne dane szacunkowe i że ma wrażenie, iż nie doceniłem znaczenia miasta jako obiektu

wojskowego.

Patrząc z perspektywy czasu, uważam, że Spaatz miał sporo racji.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: