Występowanie
Budowa
Cykl rozwojowy
Epidemiologia
Ixodes ricinus
(kleszcz pastwiskowy)
kręgowce: szyja, uszy, pod pachami, w pachwinach, pod sutkami, w fałdach pośladkowych, na kroczu, na nogach
3 żywicieli (raz w każdym aktywnym stadium rozwojowym),
1-7lat
samiec - brązowy, 2‑2,5mm, ryjek(gnatosoma), rozwinięte brzeżne zęby hipostomu; ciało(idiosoma) pokryte tarczką grzbietową i tarczkami brzusznymi; tarczki oddechowe; 4 pary nóg;
samica - tylko tarczka grzbietowa, silnie powiększa ciało przy żerowaniu, 3‑18mm; spłaszczona grbietobrzusznie; gnatosoma długa, ząbki chitynowe;
nimfa – 1‑7mm;
larwa – 1,5‑1mm, 3 pary odnóży
larwa – ptaki, ssaki, gady; 3-6 dni
nimfa – ssaki, ptaki; 4-7 dni
samica – duże ssaki; 6-14 dni
poza okresami żerowania – w runie leśnym, ściółce, glebie
wiosna, koniec lata i jesień;
wywołują kleszczowe zapalenie mózgu,
paraliż kleszczowy (utrudnione oddychanie) – małe dzieci,
krymsko-kongijską gorączkę krwotoczną,
przenoszą wirusy wywołujące gorączki kleszczowe,
bakterie,
pierwotniaki
wpija się – wydziela ślinę, tworzy pochewkę cementową, uszkadza naczynia, ssie krew
Argas polonicus
(obrzeżek polski)
bardziej ciepłolubny niż A. reflexus
jak A. reflexus
Argas reflexus
(obrzeżek gołębi, gołębień pstry)
Europa Śr. i Zach.;
aktywny nocą
gołębie, kawki, gawrony, jaskółki, ew. człowiek
larwa - 0,7-1mm, gnatosoma, hypostom z 2 rzędami zębów, szczecinki w zgrupowaniach
nimfy i dorosłe – 6,5-10mm, owalne, spłaszczone grzbieto‑brzusznie, popielate, fałdki, brodawki, zagłębienia, płytki chitynowe, charakterystyczne fałdki na obwodzie ciała
255 dni do 2 lat;
2-4 stadia nimfalne
drobnoustroje – kleszczowe zapalenie mózgu, gorączki, pałeczki rzekomodurowe
ukłucie – ognisko krwotoczne, swędząca krosta, rumień, powiększenie i ból węzłów chłonnych;
masowe ukąszenia: zatrucie – nudności, duszności, ból głowy, niepokój, paraliż kleszczowy
??? Tyroglyphus pharinae (rozkruszek)
produkty mączne, sery
stadium spoczynkowe - hypopus
alergie, dychawica oskrzelowa, świąd i podrażnienie skóry, (zaburzenia żołądkowo‑jelitowe)
Dermatophagoides pteronyssinus
odzież, skóra, włosy ludzi; ptaki, ssaki, ule pszczele
keratynofagi – w kurzu domowym, gniazdach ptaków i ssaków
samica - 0,36mm,
samiec - 0,29mm;
owalne, białe lub bladoróżowe, błyszczący oskórek;
idiosoma i gnatosoma
hipopus – deutonimfa przetrwalnikowa
( + 3 stadia nieruchome poprzedzające każde stadium)
jajo 8 dni,
prelarwa
larwa 5,4 dnia,
protonimfa 2,8 + 5,6 dnia,
tritonimfa 2,7 + 4,4 dnia,
forma dorosła
alergie atopowe oddechowe lub skórne
występowanie zależne mocno od temperatury i wilgotności
Dermanyssus gallinae
(ptaszyniec, dręcz kurzy)
ptaki domowe i dzikie, człowiek, małe ssaki
0,63-0,84mm, owalne, wypukły grzbiet;
samica – schitynizowana gnatosoma, tarczka grzbietowa, piersiowa, płciowa i odbytowa;
samiec – ryjek krótki, przekształcony w aparat kopulacyjny, płytka grzbietowa i brzuszna
linieje przy każdym przejściu:
jajo
larwa – sześcionoga, nie żeruje
protonimfa
postać dorosła
drobnoustroje – zapalenie mózgu, kleszczowe zapalenie mózgu, gorączka Q, dur kleszczowy
ukłucie – plamki lub bąble, wysypka, zapalenia skóry
Demodex folliculorum
(nużeniec ludzki)
pasożyt wewnętrzny skóry; torebki włosów, gruczoły łojowe – nasady skrzydełek nosa, dookoła oczu i ust
robakowaty, wydłużony, narządy gębowe ssące, fałdki chitynowe, nogi skrócone;
samiec – 0,3 x 0,04mm
samica – 0,38 x 0,045mm
larwa
nimfa x2
zakażenie przez kontakt;
przenoszą trąd, grzybice;
wywołują nowotwory skóry (karcinogenność)
czasem wągry skórne, trądzik, poszerzanie torebek włos.
Sarcoptes scabiei
(świerzbowiec ludzki)
skóra – boki palców, nadgarstki, pachwiny, pas, brzuch, pępek, pośladki, brodawki piersiowe, zewnętrzne narządy płciowe
owalne, wypukłe grzbietowo;
gnatosoma, prążkowana chityna, fałdki chitynowe, łuski, kolce chitynowe, krótkie nogi;
samica – 0,3-0,5mm
larwa – 0,11-0,12mm
suma 2-3 tygodnie;
jaja w skórze 3-5 dni,
larwa 4-6 dni,
protonimfa 2 dni,
deutonimfa (tylko u samicy)
forma dorosła 3-6 tygodni
zarażenie pośrednie lub bezpośrednie;
świerzb(scabies) – świąd, uczulenia, wypadanie włosów, gąbczaste strupy, zaburzenia przemiany materii
wtórnie bateryjne ropne zakażenia skóry, rozstrój nerwowy
Pediculus humanus
(wesz ludzka)
człowiek – skóra lub odzież
rozwój: 3 tygodnie
nieuskrzydlone, spłaszczone grzbieto-brzusznie; oskórek ze szczecinkami, skleryty brzuszne, grzbietowe i boczne; 2‑4,7mm; para czułków; aparat kłująco‑ssący zmodyfikowany; 3-segmentowy tułów, 3 pary nóg, narząd chwytny; odwłok 11-segmentowy, przydatki płciowe lub narząd kopulacyjny, gruczoły cementowe
jaja - owalne, białawe, 0,8mm długości
7-8 dni zarodek,
13 dni nimfa (3 stadia),
2 dni samica à składa jaja(gnidy)
wesz głowowa – wszawica głowowa: rozprzestrzenia się przez kontakt bezpośredni lub pośredni;
świąd, pieczenie, reakcje alergiczne, wtórnie infekcje bakteryjne;
wesz odzieżowa – wtórnie dur plamisty, gorączka okopowa, dur powrotny epidemiczny,
Pthirus pubis
(wesz łonowa)
okolica łonowa, krocze, pod pachami, rzęsy i brwi
1-2mm, ciało szerokie, głowa zaokrąglona, zredukowane segmenty, skrócony odwłok
w sumie 3,5 tygodnia:
zarodek – 7-8 dni,
nimfa – 15 dni
samica – 2 dni do złożenia jaj
postać dorosła – 20 dni
swędzenie, stan zapalny skóry, egzemy, melanodermia (sine plamy),
na rzęsach – zapalenie spojówek i brzegów powiek
Pulex irritans
(pchła ludzka)
larwy – nie sprzątane miejsca, szczeliny podłóg, pod dywanami, w starych materacach, legowiskach zwierząt domowych, kurnikach, oborach
2-4mm, brązowe, bez skrzydeł, spłaszczenie boczne, segmentacja, długie nogi, narząd gębowy kłująco-ssący;
larwa – beznoga, robakowate, narząd gębowy gryzący, szczecinki
(przeobrażenie zupełne)
jajo 4-5 dni à larwa 9-18 dni à poczwarka w kokonie 7‑239 dni
reakcje alergiczne;
plamica pchla – świąd, przebarwienia skóry;
przenosi dżumę, tularemię, dur endemiczny, pneumokoki;
żyw. pośredni tasiemców
Tunga penetrans
(pchła piaskowa)
Ameryka Środkowa;
pasożyt okresowy – samiec wolnożyjący, samica w skórze kręgowca;
między palcami, koło paznokci
Sax1701