sztuka operatorska.pdf

Na plik PDF przekonwertował Tomek SQ8TWP

SZTUKA

OPERATORSKA

Artykuł autorstwa Mark Demeuleneere ON4WW „Operating Practice”

przetłumaczył Tomek SP5XO

Czy ktoś z nas dostał prawo jazdy zdając ledwie tylko teorię? Nikt! W Belgii nigdy nie uczono

jak prowadzić łączności przez radio. Po teoretycznym egzaminie świeżo upieczony

krótkofalowiec pozostawiony był sam sobie. Nie zawsze miło było słuchać jak sobie radził na

pasmach. Pozostając przy analogii do uprawnień kierowcy - wyobraź sobie, że zdałeś teorię,

dostałeś prawo jazdy i już pędzisz przed siebie za kierownicą pojazdu, w którym siedzisz

pierwszy raz.

Dokładnie tak przedstawia się sytuacja nowych Hams’ów.

Jak każdy młody operator także i autor popełniał przez pierwsze lata liczne błędy. Nadal je

popełnia, ale znacznie mniej. W tym artykule chciałby przekazać młodym adeptom i starszym

operatorom kilka wskazówek jak szybko zrobić postęp i brzmieć jak „pro” na pasmach.

Często popełniane pomyłki brały się z naśladowania nie najlepszych praktyk starszych

kolegów. Nie należy ich jednak potępiać - wyraźny kodeks zachowania na pasmach

amatorskich nigdy nie istniał.

Nie powinniśmy nie doceniać znaczenia poprawnych praktyk operatorskich. W końcu

wszystko, co nadajemy może być odebrane przez wszystkich - innych amatorów,

nasłuchowców, różne służby. Strona techniczna to jedna część naszego hobby. Kiedy

używamy tych technicznych środków do nawiązania kontaktów radiowych wchodzimy w

drugi aspekt tego hobby - reprezentujemy siebie i nasz kraj w eterze - stajemy się widoczni.

Aby nawiązywać udane łączności musimy nauczyć się przestrzegać kilku prostych zasad.

Zapraszam Was do wspólnego zapoznania się z zasadami sztuki operatorskiej.

1. Slang krótkofalarski

Poznaj slang krótkofalarski. Oswój się z poprawną terminologią. Nie mów “radio

czwórka” a “czytelność cztery”. Ćwicz literowanie, doskonal skróty używane w

telegrafii, kod Q tak, by stały się one Twoim drugim językiem ZANIM pojawisz się

na pasmach. Zawsze używaj literowania w poprawny sposób. A literuj jako Alfa a

nie Alabama. Wrócimy do tego tematu w Rozdziale 8.

2. Słuchaj !

Jako świeżo upieczony krótkofalowiec chciałbyś zacząć nadawać natychmiast. To

jasne ale póki co odłóż mikrofon, odsuń klucz. Zapoznaj się ze wszystkimi funkcjami

Twojego urządzenia. W ten sposób unikniesz nieprzyjemnych niespodzianek

podczas pracy.

www.kfchelm.pl

- 1 -

Na plik PDF przekonwertował Tomek SQ8TWP

Zacznij też od słuchania. Kto zaczyna od słuchania - nawiązuje więcej udanych łączności. W

Rozdziale 8 wrócimy do sprawy.

3. Prawidłowe użycie znaku wywoławczego

Używaj swojego znaku w prawidłowy sposób. Przypomnij sobie, że musiałeś zdać trudny

egzamin, by móc pracować na pasmach. Bądź więc dumny ze swojego znaku - jest unikalny!

Tylko jeśli używasz go w odpowiedni sposób Twoje nadawanie jest legalne.

Słyszałeś kiedyś na pasmach znak np. 4ZZZZ ? Jeśli dobrze myślę to jakaś stacja z Izraela.

Z Belgii?? ON4ZZZZ – tak brzmi prawidłowy znak. Pamiętaj, że znak zawiera prefiks i sufiks.

Gdyby ktoś ukradł Twój samochód to czy podałbyś policji tylko kawałek jego numeru

rejestracyjnego?

4. Bądź uprzejmy

To najkrótsza, ale bodaj najważniejsza rada, jaką dla Ciebie mam. Zawsze bądź uprzejmy.

To, co nadajesz jest słyszane przez wiele osób. Daleko zajdziesz stosując się do tej prostej

rady. Omówimy to szerzej w punkcie dotyczącym sytuacji konfliktowych.

5. Kilka uwag o łącznościach przez przemienniki VHF/UHF

Większość z zawartych w kolejnych rozdziałach uwag odnosi się do robienia

łączności DX na pasmach KF. Jednak wiele z nich ma zastosowanie przy

łącznościach na UKF. Przede wszystkim dotyczy to pracy przez

przemienniki. Są one zaprojektowane jako urządzenia zwiększające zasięg - głównie stacji

przewoźnych i przenośnych. Wszyscy użytkownicy stacji bazowych powinni mieć to na

uwadze. Szczególnie, kiedy mogą prowadzić łączność bez pomocy przemiennika.

Ktokolwiek prowadzi łączność na przemienniku musi pamiętać, że nie ma „wyłączności” na

jego wykorzystanie. Właściwie odnosi się to do łączności na wszystkich częstotliwościach.

Poza przemiennikami obowiązuje zasada - kto pierwszy zajął częstotliwość ten jej używa. Na

przemienniku natomiast każdy powinien mieć swobodny dostęp do jego częstotliwości.

Podczas korzystania z przemiennika zwyczajem (o ile nie obowiązkiem) jest robienie przerw

pomiędzy kolejnymi transmisjami. W ten sposób dajemy możliwość dostępu do przemiennika

innej stacji. Jeśli nie robimy przerw i nie słuchamy, takiej możliwości nie ma. Pomyśl o tym

pracując na przemienniku!

6. Jak przeprowadzić QSO? O czym mogę rozmawiać?

Nierzadko nowicjusze są zdumieni pierwszym kontaktem z radiem amatorskim.

Wiele łączności kończy się tylko wymianą znaków i raportów. Jednak wcale nie

musi tak być! Początkowo nie lubiłem tych krótkich łączności przedkładając nad nie

dłuższe pogaduchy. W istocie - „żułem szmaty”. I nic w tym złego. Z czasem jednak

moje łączności stały się bardzo krótkie. Każdy ma własne zwyczaje i nie należy ich

narzucać innym.

Nasze hobby ma głównie wymiar techniczny jednak treść łączności nie musi się do tego

ograniczać. Z drugiej strony krótkofalarstwo to nie plotkarstwo. Zdaj się na zdrowy rozsądek

w doborze tematów rozmów. Unikaj spraw religii, polityki i reklamowania działalności

gospodarczej. Wszelkie jednostronne transmisje, ogłoszenia są także zabronione.

www.kfchelm.pl

- 2 -

Na plik PDF przekonwertował Tomek SQ8TWP

Belgijski podręcznik - po raz pierwszy wzbogacony o rozdział Procedury Operatorskie -

wyjaśnia jak nawiązywać łączności. Poniżej przytaczam kilka zawartych tam wskazówek

uzupełnionych o kilka moich uwag:

Zanim rozpoczniesz nadawanie na danej częstotliwości, zawsze sprawdź czy nie jest ona

używana przez inne stacje. Jeśli częstotliwość jest wolna możesz wołać CQ - wywołanie

ogólne - ( prawdopodobnie pochodzące od słów Seek You - szukam Cię - jak przypuszcza

Pat W5THT ) . Zajrzyj do punktu 7 - Jak wołać CQ?

Kolejność podawania znaków podczas łączności jest prosta i niezmienna: najpierw podawaj

znak korespondenta - potem własny. Np. tak: (jesteś ON4ZZZZ) Dziękuję OM, mikrofon do

Ciebie - ON4XXXX de ON4ZZZZ. Taki zwrot oznacza koniec Twojej transmisji i przekazanie

częstotliwości korespondentowi. I pamiętaj - bądź uprzejmy. Zawsze kończ łączność podając

swój znak. Jeśli pracujesz intensywnie na paśmie nadając często i krótko podawaj go nie

rzadziej niż co 5 minut. W takiej sytuacji rób regularne przerwy, by ktoś, kto tego potrzebuje,

mógł Cię zawołać. Pamiętaj, że kiedyś możesz odebrać na pasmach wezwanie pomocy -

bądź na to gotów!

Podczas jednego „wejścia” nie poruszaj miliona tematów. Mów zwięźle, konkretnie, aby Twój

korespondent mógł Ci odpowiedzieć. Pamiętaj, że nie zawsze rozmawiacie w języku, który

opanowaliście dostatecznie dobrze, by prowadzić swobodna dyskusję. Kończąc nadawanie

możesz użyć słowa „over” - doświadczenie pomoże Ci ocenić, kiedy go używać a kiedy nie.

Podobnie w telegrafii - możesz zakończyć nadając „K” lub „KN” jeśli chcesz zwrócić się do

konkretnej stacji (której znak podałeś przed chwilą). QSO na telegrafii kończy nadanie znaku

SK. Na fonii możesz użyć „Out” lub „ Clear”.

Ktoś zwrócił mi uwagę na następujący fakt - otóż niektórzy operatorzy wydają się zapominać,

że sami też byli nowicjuszami. Czasem słychać stację podającą „CQ DX”, która ruga w

niewybrednych słowach odpowiadającą na jej wołanie stację lokalną. Ten „lokalny” nowicjusz

powinien zrozumieć, że jego odpowiedź na takie wołanie jest niepożądana. Z kolei łowca Dx

mógłby sobie przypomnieć swoje początki, kiedy to chcąc zrobić nowy kraj wołał wszystkich

bez wyjątku. Przypomnieć i wykazać się wyrozumiałością a nie agresją. Ja w takiej sytuacji

podaję krótki raport, loguję łączność i informuję, że szukam DX. Nowicjusz najczęściej to

rozumie i następnym razem słuchaj uważniej. Ma jednak frajdę z nowego kraju a o to

przecież chodzi! Tak więc daj szansę każdemu i nie zapominaj o swoich

początkach.

7. Jak wołać CQ?

Upewnij się, że częstotliwość jest wolna. Nie wystarczy tylko słuchać - musisz

zapytać, czy ktoś na niej pracuje. Np. w przypadku SSB po dłuższej chwili

słuchania zapytaj „Is this frequency In use?”. Nie zapomnij dodać swojego znaku.

Poczekaj chwilę na odpowiedź i ponów pytanie. Jeśli i tym razem nikt nie

odpowie - możesz z czystym sumieniem zawołać CQ. Jeśli pracujesz na CW lub RTTY

zapytaj używając zwrotu „QRL?”. Niektórzy operatorzy niesłusznie sądzą, że sam znak

zapytania wystarczy. To błąd - jeśli na danej częstotliwości właśnie trwa łączność a Ty nie

odbierasz jednej ze stacji nadawanie „?” może zostać mylnie odebrane przez pozostałe

stacje na częstotliwości. Możesz tym zachowaniem wywołać chaotyczne reakcje wszelkich

„uspokajaczy” (popatrz rozdział 12) - tymczasem „QRL?” z pewnością zostanie odebrane

jednoznacznie przez wszystkich. W telegrafii używaj także jednoznacznych odpowiedzi: R (

reveived / odebrałem, roger), Y (yes / tak), Yes, QSY.

Jeśli przez przypadek zacząłeś nadawać na zajętej częstotliwości - szczególnie, jeśli była to

częstotliwość wyprawy czy rzadkiego DX’a - masz duże szanse zostać „ochrzaniony”.

www.kfchelm.pl

- 3 -

Na plik PDF przekonwertował Tomek SQ8TWP

Spokojnie, nigdy nie reaguj. Zmień częstotliwość lub - jeśli chcesz się dowiedzieć czyja to

częstotliwość - posłuchaj spokojnie. Nie dopytuj co to za DX.

Wielu problemów można uniknąć stosując najprostszą zasadę dobrego operatora:

SŁUCHAJ! Ta żelazna zasada w połączeniu z pytaniem „QRL?” pozwoli Ci trzymać się z

dala od nieprzyjemnych sytuacji podczas poszukiwania wolnej częstotliwości.

Kiedy już wołasz CQ unikaj następującego zachowania: 10 X CQ + 1 X znak. Rozsądniej jest

nadać dwa razy CQ i powtórzyć znak dziesięć razy. ( Oczywiście przesadzam - cztery razy

wystarczy w zupełności!) Najistotniejsze w wywołaniu jest przekazanie KTO je nadaje, czyli

Twój znak. Jeśli warunki są słabe lub ma Cię odebrać daleka stacja, ważne by odebrany

został Twój znak a nie słowo CQ. Wołanie 15 CQ i podanie znaku mija się z celem.

Ćwiczenie czyni mistrza. Jeśli brak Ci doświadczenia posłuchaj jak robią to inni. Szybko

dopracujesz swój własny, skuteczny styl prowadzenia łączności.

8. Pileup

Kiedy już złapiesz bakcyla i zaczniesz polować na dx’y często będziesz musiał zmierzyć się

z pileupem. Kiedy poszukiwana stacja pojawia się na paśmie bardzo szybko pojawia się

grupa radioamatorów, która chce zrobić z nią łączność. Kiedy kończy się jedna łączność tłum

zaczyna natychmiast wołać dx’a. Ten tłum wołających to właśnie pileup.

Nie tylko rzadkie kraje „generują” pileup. Często na pasmach można spotkać ekspedycje do

niezamieszkałych, odległych wysp lub krajów, gdzie ruch radioamatorski nie istnieje. Celem

takich wypraw jest umożliwienie przeprowadzenia łączności możliwie największej liczbie

chętnych. Jest rzeczą jasną, że łączności z ekspedycjami powinny być TAK KRÓTKIE JAK

TO MOŻLIWE by dać czas na zrobienie łączności jak największej liczbie chętnych. Pamiętaj,

że operatora takiej stacji nie interesuje Twoje QTH, to, na jakim sprzęcie pracujesz czy jak

się wabi Twój pies.

Jaki jest najlepszy sposób na szybkie „zaliczenie” rzadkiej stacji czy ekspedycji?

SŁUCHAJ

SŁUCHAJ i jeszcze raz SŁUCHAJ!

Zapytasz - dlaczego mam niby słuchać? To proste - operator, który słucha wie, co dzieje się

na częstotliwości i łatwiej mu poruszać się w pileupie.

Słuchając uważnie zorientujesz się, w jaki sposób pracuje interesująca Cię stacja, czy

pracuje ze splitem etc. Podczas słuchania sprawdź następujące ustawienia swoich

urządzeń: czy wybrałeś odpowiednią antenę, czy włączyłeś SPLIT oraz czy zestroiłeś

urządzenie na WOLNEJ częstotliwości. Niestety często można usłyszeć jak ta ostatnia

operacja ma miejsce NA częstotliwości dx’a. Źle! Takie zachowanie skutkuje pojawieniem się

tzw. „gliniarzy”( zobacz rozdział 12) i odbiera wielu możliwość zrobienia łączności, bo w

chaosie nie słychać już poszukiwanej stacji. Zanim zaczniesz nadawać upewnij się, że

prawidłowo odebrałeś znak DX'a. Często zdarza się, że pojawiamy się na częstotliwości

DX'a dzięki informacji na DX Clustrze. Spoty na klastrach mogą zawierać błędy. Upewnij się,

że znak DX'a odebrałeś prawidłowo. Unikniesz przykrości w postaci zwróconej karty QSL z

adnotacją "NOT IN LOG" lub "NOT ACTIVE THAT DAY".

Doświadczony operator stacji DX widząc, że nie jest w stanie zapanować nad wołającymi na

jego częstotliwości stacjami przejdzie na pracę SPLIT.W ten sposób częstotliwość, na której

www.kfchelm.pl

- 4 -

Na plik PDF przekonwertował Tomek SQ8TWP

nadaje pozostanie wolna i tym samym odbiór jego stacji będzie znacznie łatwiejszy. Mniej

doświadczony operator będzie nadal pracował w simpleksie tracąc kontrolę nad pileupem aż

zrezygnowany zrobi QRT.W takiej sytuacji możesz zasugerować podczas QSO, aby DX

skorzystał z pracy SPLIT. Oczywiście tylko wtedy, gdy wołających jest wielu i DX ma kłopoty

z opanowaniem sytuacji. Wtedy pozostali operatorzy będą Ci wdzięczni, jeśli uda Ci się

namówić DX'a do pracy SPLIT.

Przyjrzyjmy się kilku charakterystycznym sytuacjom w pilupie.

A. Pileup SSB w Simpleksie

Jaki jest najlepszy sposób by przebić się przez tłum stacji SSB wołających na jednej

częstotliwości? Zaczekaj aż poprzednie QSO się skończy! Najważniejsze jest właściwe

wyczucie odpowiedniego momentu. Jeśli rzucisz się w tłum wołających tuż po zakończeniu

poprzedniej łączności prawdopodobnie Ci się nie uda. Poczekaj około siedmiu sekund i

podaj swój cały znak wywoławczy RAZ. I słuchaj...

To, jakiego sposobu używasz zależy wyłącznie od Twojego doświadczenia. Słuchaj uważnie,

co dzieje się w pileupie SSB. Zwróć uwagę jak wiele zależy od rytmu, w jakim pracuje DX,

jak sprawnie (lub nie...) wyławia kolejne stacje z tłumu. Jeśli zawołasz natychmiast po

poprzedniej łączności Twój znak zginie wśród dziesiątek innych wołających. Wołający w

pileupie podają swój znak dwa, trzy a czasem i cztery razy. W tym czasie DX już

odpowiedział jednej z tych stacji jednak nikt go nie odbiera, bo wciąż ktoś woła nie słuchając,

co się dzieje. Jeśli odczekasz wspomniane siedem sekund masz szanse, że większa część

tłumu już się wykrzyczała i właśnie bierze głęboki wdech. Wykorzystaj ten moment i podaj

swój znak RAZ. I słuchaj... Znak podawaj stosunkowo szybko. Wszelkie rozciągania nie mają

sensu. 'Oscar November Four Zulu Zulu Zulu Zulu' - tak powinien brzmieć Twój znak. Unikaj

straty czasu na wydłużanie znaku do ' Ooooooscaaaar Noooooooveeembeeer Fooooour

Zuuuuuluuuuu....." Zwróć przy tym uwagę na prawidłowe użycie alfabetu fonetycznego.

Pamiętaj, że literowanie służy uniknięciu pomyłek. Aby to osiągnąć 26ciu literom

przyporządkowano określone słowa. W pileupie DX słucha kakofonii tych słów usiłując

wyłowić większe fragmenty. Zmieniając sposób literowania tylko utrudniasz mu zadanie.

Bardzo często zdarza się, że DX nie odebrał prawidłowo właśnie TEJ litery, którą podano w

inny niż standardowy sposób. Np: "Lima" brzmi jednoznacznie i krótko. Tymczasem wielu

używa do literowania słowa " London". Jeśli Twój sygnał jest słaby DX szybciej odbierze

"Lima" niż "London". Takich przykładów jest więcej. Bravo - Baltimore. Echo - Easy (bardzo

źle!). Hotel - Honolulu (źle). Juliett - Japan. Kilo - Kentucky. Lima - London (źle). November -

Norway (bardzo źle). Oscar - Ontario/Ocean (bardzo źle!). Papa - Portugal (bardzo źle!).

Quebec - Quitto (bardzo źle!). Romeo - Radio. Sierra - Santiago. Tango - Toronto (źle).

Uniform - United/University (źle!). Victor - Venezuela (źle). Whiskey - Washington (bardzo

źle). X-ray - Xylophone (bardzo źle). Yankee - Yokohama (bardzo źle!). Zulu - Zanzibar (źle).

Zwróć uwagę na to, że DX może odebrać słabą stację nie tylko słysząc konkretne wyrazy ale

ich fragmenty, sylaby czy intonację. Jeśli jakaś sylaba umknie na skutek zakłóceń - nadal

można odtworzyć wyraz.

Jeśli DX odpowiada Ci używając Twojego pełnego znaku nie powtarzaj go już. Podaj raport i

nie marnuj czasu. Im krótsza łączność tym lepiej. Reszta operatorów na pewno to doceni.

Kiedy wołasz stację DX w pileupie nigdy nie podawaj jego znaku! To irytujące! W końcu DX

wie, jaki jest jego znak. Reszta wołających też wie, po co się tu znalazła. Poza tym znów

stracisz czas. Podaj swój znak raz - to wystarczy. Dwa razy - to maksimum - i raczej tego nie

zalecam. Chyba, że chodzi o sytuację, w której DX słabo odbiera i musisz powtórzyć. Trzy

www.kfchelm.pl

- 5 -

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: