Zadania szkoły

1. Wychowanie językowe i rozbudzanie wrażliwości estetycznej.

2. Motywowanie do poznawania literatury oraz różnorodnych tek­stów kultury (w tym regionalnej) wzbogacających wiedzę ucznia o człowieku, życiu i świecie z perspektywy współczesności i z odniesieniem do przeszłości.

3. Doskonalenie kompetencji komunikacyjnej, tzn. umiejętności mówienia, słuchania, czytania, pisania, odbioru różnorodnych tekstów kultury

4. Tworzenie sytuacji, w których uczenie się języka następuje przez świadome i refleksyjne jego używanie (bez nawarstwiania teore­tycznej, abstrakcyjnej wiedzy o systemie językowym).

5. Pobudzanie postaw kreatywnych ucznia w procesie zdobywania umiejętności i gromadzenia wiedzy.

6. Integrowanie różnych doświadczeń kulturowych.

Treści

Treści powinny być podporządkowane funkcji wspierającej wypowiadania się, bez konieczności posługiwania się definicjami.

1. Pojęcia nadawcy i odbiorcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi (np. pytam, odpowiadam, informuję, proszę itp.).

2. Właściwości opowiadania, opisu, dialogu oraz prostych form użytkowych.

3. Wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, w tym zda­nia i równoważniki zdań.

4. Związki wyrazów w zdaniu, w tym rola podmiotu i orzeczenia.

5. Odmienne i nieodmienne części mowy oraz podstawowe kate­gorie fleksyjne.

6. Związki znaczeniowe między wyrazami.

7. Budowa słowotwórcza wyrazów.

8. Rodzaje głosek.

9. Akcent wyrazowy, intonacja.

10. Pojęcia: fikcja literacka, świat przedstawiony, nadawca, odbior­ca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, rytm.

11. Różnice między językiem potocznym a językiem literatury oraz językiem regionu.

12. Terminy: bohater, wątek, akcja, autor, narrator, epitet, porów­nanie, wyr; z dźwiękonaśladowczy, rym, zwrotka, refren, baśń, opowiadanie, powieść, proza, poezja.

13. Terminy związane z przekazami ikonicznymi, radiem, telewizją, fil­mem, teatrem, prasą.

Osiągnięcia

1. Mówienie:

a) do rzeczywistych i wyobrażonych słuchaczy, z przejrzystością intencji, z uwzględnianiem różnorodnych sytuacji, ról i koń-taktów międzyludzkich (oficjalnych i nieoficjalnych),

b) na temat otaczającej rzeczywistości, własnych zainteresowań, literatury, innych (niewerbalnych i mieszanych) tekstów kultury,

c) na temat zaobserwowanych zjawisk językowych (przy użyciu elementarnej terminologii językoznawczej wprowadzanej zależnie od możliwości uczniów),

d) z precyzją znaczeniowa, ze świadomością emocjonalnego nacechowania wypowiedzi oraz próbami ich oceny (zwłasz­cza etycznej),

e) płynne, z poprawną i wyraźną artykulacją oraz dykcją, akcen­towaniem, intonacją, pauzowaniem i tempem (w tym wygła­szanie tekstów z pamięci).

2. Słuchanie:

a) uważne i ze zrozumieniem,

b) rozmaitych wypowiedzi, w różnych celach i sytuacjach,

c) z rozróżnianiem mowy i tła akustycznego w przekazach audio­wizualnych.

3. Czytanie:

a) głośne i wyraziste z uwzględnieniem zasad kultury żywego słowa,

b) ciche ze zrozumieniem,

c) różnych rodzajów tekstów z uwzględnianiem celu (takiego jak:

informacja, przeżycie, perswazja itp.).

4. Pisanie:

a) tekstów kierowanych do różnych adresatów i w różnorakich celach,

b) w związku z potrzebami codziennej komunikacji, ekspresji własnych doznań, z literaturą i tekstami kultury wysokiej oraz masowej,

c) w różnych prostych formach,

d) z troską o kompozycję (plan, tytuł, akapit), sprawność stylis­tyczną oraz poprawność gramatyczną, interpunkcyjną i ortograficzną, a także estetykę tekstu.

5. Odbiór tekstów kultury:

a) z dążnością do odkrywania ich dosłownego, przenośnego i symbolicznego sensu,

b) z uwzględnieniem obserwacji swoistości ich tworzywa,

c; ze wskazywaniem na różne elementy świata przedstawione­go,

d) z odróżnianiem fikcji artystycznej od rzeczywistości,

e) z próbami określania funkcji różnych elementów tekstu przy użyciu odpowiedniej terminologii (wprowadzanej zależnie od możliwości uczniów),

f) z wykorzystaniem różnych kontekstów,

g) z uwzględnieniem odrębności regionalnej i etnicznej.

Lektura

1. Utwory zaproponowane przez uczniów i nauczyciela (w całości po dwa duże teksty literackie w klasie IV, po trzy w klasach V i VI).

2. Baśnie, legendy, opowiadania i utwory poetyckie (w tym pocho­dzące z regionu).

3. Fragmenty polskiej i światowej klasyki dziecięcej i młodzieżowej 3rzy systematycznym motywowaniu uczniów do samodzielnego poznawania całych tekstów.

4. Teksty reprezentatywne dla źródeł kultury europejskiej.

5. Utwory prozatorskie i poetyckie wprowadzające w polską trady­cję i współczesność literacką — stosownie do możliwości i potrzeb uczniów.

6. Teksty reprezentatywne dla różnych rodzajów, gatunków i form artystycznego wyrazu, ze szczególnym uwzględnieniem utworów epickich, w tym odmian prozy fabularnej (m.in. powieści podróżniczo - przygodowej, obyczajowej, fantastycznej).

7. Teksty użytkowe, publicystyczne, popularnonaukowe, przedsta­wienia teatralne, filmy, słuchowiska radiowe, programy TV.

4