1.Durkheim ,, O wychowaniu”
WYCHOWANIE
· Krytyka spojrzenia, iż istnieje wychowanie idealne, doskonałe, przeznaczone dla wszystkich ludzi bez różnicy. Formy i metody zmieniają się w kontekście historycznym.
· Wychowanie jest działaniem wywieranym przez pokolenie dorosłe na te , które nie są jeszcze do życia społecznego dojrzałe. (kultura postfiguratywna)
· Proces wychowania uczłowiecza. Człowiek jest istotą podwójną, do tego co indywidualne dokłada się to co zostało wypracowane społecznie.
· Zadaniem wychowania jest rozbudzić i rozwinąć w dziecku pewną sumą stanów fizycznych, intelektualnych i moralnych, których wymaga od niego społeczeństwo jako całość.
Dlaczego się wychowuje:
· Po to by uspołecznić
· Wspólne treści wychowania to, to co ma jednoczyć
· Ideał wychowania jest integrujący. Integrować może np. religia ( lecz nie w każdym kraju np. Francja
· Dualizm wychowania - wątki organistyczne
· FAKT SPOŁECZNY
· Faktem społecznym jest wszelki sposób postępowania , utrwalony lub nie , zdolny do wywierania na jednostkę zewnętrznego przymusu; albo inaczej : taki, który jest w danym społeczeństwie powszechny, mający jednak własną egzystencję , niezależną od jego jednostkowych manifestacji”.
· Autor twierdzi „..że wszelkie wychowywanie polega na ciągłym wysiłku narzucenia dziecku sposobów widzenia, odczuwania i działania, do których nie doszłoby ono spontanicznie”
· Narzucamy dziecku pewne sposoby zachowania się . Od samych narodzin zmuszamy je do jedzenia , picia, posłuszeństwa oraz narzucamy swoją religie , zwyczaje itd. Durkheim dochodzi do wniosku, że ten nacisk jakiemu podlega dziecko, jest naciskiem przez środowisko społeczne , które chce stworzyć go na swoje podobieństwo, a rodzice są jedynie przedstawicielami tego środowiska.
· Tym zewnętrznym i przymusowym charakterem fakty społeczne różnią się od indywidualnych.
· polegają one na sposobach działania, myślenia i odczuwania, zewnętrznych wobec jednostki, a zawdzięczają swoje istnienie potędze przymusu, przy której pomocy jednostce się narzucają (...) Nie można ich tedy mieszać ani ze zjawiskami organicznymi, gdyż polegają one na wyobrażeniach, które istnieją w świadomości
· indywidualnej (...). Nie mając one za substrat jednostki, nie mogą mieć innego podłoża jak społeczeństwo(...)”.
2. V. FRANKL, ,,Pluralizm nauk a jedność człowieka”
· Krytyka wątku specjalizacji. Całkowite poznanie człowieka przez biologie, psychologie i socjologie nie jest możliwe. Człowiek jest także istotą duchową, nie jest to już nauka lecz pewna filozoficzna koncepcja człowieka.
· Konsekwencje generalizacji:
- Wiedza zamienia się w ideologię. Zamknięcie dialogu.( biolo-gizm, socjolog- gizm, psycholo-gizm)
- Człowiek jest marionetką, poruszaną przez siły społeczne.
Człowiek jest piłką w grze sił społecznych. Jest biernym elementem nie stanowi sam o sobie. Jest poddany determinizmowi, uprzedmiotowieniu, redukcjonizmowi, reifikacji, nihilizmowi, depresjonalizacji. Te wszystkie wpływy jest to byt konieczny, poddawany krytyce przez autora.
Człowiek jest to byt:
- rozstrzygający - sam decyduje o sobie
-możnościowy – istota wolna
- powinnościowy – wartości i sens
Istota człowieka jest na tyle skomplikowana, że nie wystarcza dla opisania jej tylko nauka. Duchowość człowieka to wątek personalistyczny.
· Próżnia egzystencjalna: brak poczucia sensu i wartości,
· Ontologia dymensjalna:
Ontologia – sposób istnienia bytu
Wymiarowa teoria bytu:
-jeśli patrzymy tylko na jeden rzut nie wiemy co jest rzutowane , bo nie mamy porównania
- zupełnie inne osoby postrzegane z jednej perspektywy mogą wydawać się takie same
3. Maslow ,, Motywacja i osobowość” rozdz. Normalność, zdrowie, wartości.
· Kryteria normalności ( błędne)
- przeciętne statystyczne ( jeśli społ. Jest chore kryterium jest wątpliwe)
- konwencje społeczne ( religia, etyka, tradycja)
-normy kulturowe
-bierne przystosowanie
-brak choroby
· Istota eupsychiczna – rozwijająca się powoli teoria zdrowia psychicznego obejmująca wszystkie istoty niezależnie od kultury i epoki:
-każda jednostka ma własną podstawową naturę analogiczną do jej struktury fizycznej
- ma potrzeby, zdolności i skłonności genetyczne charakterystyczne dla całego gatunku niezależnie od różnic kulturowych
-realizuje swoją wewnętrzną , podstawową naturę, wzrasta w wewnątrz a nie jest kształtowana z zewnątrz.
- istotne jest nie tylko to jakim człowiekiem jestem ale również jakim mogę się stać ( możliwości)
Elementy samorealizacji: poczucie bezpieczeństwa, miłości , emocje i instynkt.
· Eupsychia – psychologiczna utopia w której wszyscy ludzie są psychologicznie zdrowi. Mieszkańcy eupsychii zaspakajaliby swoje potrzeby podstawowe. Kultura taoistyczna, pełna miłości
4. E. Mounier
,,Świat osobowy”
· Personalizm:
-jest filozofią a nie tylko postawą
-centralne twierdzenie: istnienie osób wolnych i tworzących
-wprowadza zasadę nieprzewidywalności
- są różne personalizmy: chrześcijański i agnostyczny
-nie definiuje się osoby lecz przedmioty w jej otoczeniu, sama osoba nie jest przedmiotem
-osoba to pewien sposób przezywania życia, nieustanny wysiłek, zdobywanie ale nie możność zasiedzenia się.
-skrajny indywidualizm jest przeciwstawny personalizmowi
-osoba nie jest najwspanialszym przedmiotem świata
· Alienacja:
5. T. Szkudlarek ,,Miejsce, przemieszczenie, tożsamość”
Współcześnie miejsce zamieszkania ma mniejszy wpływ na tworzenie przynależności i tożsamości człowieka. Ma na to wpływ czynnik ekonomiczny, rozwój kapitału, znoszenie granic.(ludzie wędrujący za firmą) W kulturze otwierają się nowe perspektywy, zmienia się przynależność społeczna, słabnie zaangażowanie w życie społeczne. Rozpad więzi społecznych.
Narzucenie języka. Giną dialekty małych społeczności, a na ich miejsce wchodzi język uniwersalny.
6. J. Ortega y Gesset ,, Bunt masa i inne pisma socjologiczne”
· 3 momenty w dziejach człowieka:
- alteracja : człowiek zagubiony, rozbitek wokół rzeczy
- skupienie w sobie: wycofanie się do swojego wnętrza
-działanie : pogrążenie w świecie i działanie zgodne z powziętym planem
· Człowiek:
-jest stworzeniem działającym, kontemplującym i myślącym
-ma możliwość uczłowiecznia świata, wnoszenia zmiany w świat pozytywnej i negatywnej
- przeznaczeniem jest myślenie po to aby żyć i aby działać,
· Myślenie jako cecha konstytuująca człowieka:
-wymaga zaangażowania i ćwiczeń – ujęcie jednostkowe
- człowiek wypracował sobie myślenie jako gatunek – ujęcie gatunkowe
· Skąd bierze się nasza wiedza o świecie:
- prawda pochodząca od innych
-nauka
-doświadczenie!
· Charakterystyka ludzkiego życia:
- nie podejmujemy się decyzji o przyjściu na świat, ani miejsca , ani czasu
-życie jest okolicznościowe: zależy od warunków ekonomicznych, politycznych, społecznych…
-życie jest osobowe: każde życie jest czyjeś, jest to Zycie konkretnego człowieka
-kryterium wyboru: dobre jest to co zgodne z sobą, powołaniem
· Altruizm: stała dyspozycja człowieka, otwarcie na drugiego ( pozytywne bądź negatywne.)
7. H. Marcuse,, Człowiek jednowymiarowy”
· Demokratyczna niewolność: demokratyzm to też system, oddziaływania są ukryte ale też są, instytucjonalizacja społeczeństwa.
· Pluralizm (rzekomy) – fikcyjne wybory, wybieramy spośród marek, ale te wybory są o małej randze ważności.
· Wolność od: ekonomi, polityki, opinii publicznej. Jest to utopia, uwolnienie się nie jest możliwe. Wolnością jest świadomość zniewolenia, zdawanie sobie sprawy z tego co nas ogranicza.
· Potrzeby:
· Indywidualne rozróżnienie potrzeb prawdziwych i fałszywych.Kreowanie sztucznych potrzeb przez media.
· Introjekcja kontroli społecznej: uwewnętrznienie zewnętrznych potrzeb
· Mimezis – upodobnienie wolne od dystansu, wtopienie się w kontekst, nie wyróżnianie się.
· Alienacja – prawdziwość fałszywej świadomości, nie odczuwamy fałszu, zasada realizmu jest wycofana w cień , a zasada przyjemności jest wyeksponowana.
· Kultura jednowymiarowa :
- dominacja czynnika ekonomicznego
-nie ma podziału na kulturę i rzeczywistość
- brak transcendencji, desakralizacja życia, trudno o awangardę
- uprawianie sztuki jako produkcja
- awangarda jest kategorią marketingową
-człowiek odstający od społ. uważany jest za dziwaka
8. Melosik ,, Tożsamość, ciało, władza”
7
pedagogika.uw