Strona 19
Dr Karol Chrabański
"OMIKRON-KONSULTING" KATOWICE
ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ W ROZWOJU, DOSTARCZANIU I KONSERWACJI OPROGRAMOWANIA
Wstęp
Wiele podmiotów gospodarczych wprowadza nowe rozwiązania lub/ i doskonali już istniejące w zakresie systemów zarządzania jakością spełniających międzynarodowe normy serii ISO 9001. W odniesieniu do procesów rozwoju, dostarczania i konserwacji oprogramowania wspomniana norma jest uzupełniona normami szczegółowymi (specjalistycznymi) tzn. 9000-3 i zaleceniami ujętymi w postaci przewodnika TickIT. Który z kolei jest opracowany przez specjalistów w zakresie informatyki i telekomunikacji wspieranych przez BSI ( british Computer Society )
Niniejszy artykuł porządkuje i systematyzuje następujące kwestie:
Kwestia pierwsza: przesłanki konieczności stosowania norm jakości dla potrzeb rozwoju, dostarczania i konserwacji oprogramowania
Kwestia druga: czym są i jakie wydano międzynarodowe normy jakości w zakresie rozwoju, dostarczania i konserwacji oprogramowania
Kwestia trzecia: interpretacja międzynarodowej normy zarządzania jakością ISO 9001
Kwestia czwarta: porównanie międzynarodowych norm ISO 9001 i 9000-3 w kontekście rozwoju, dostarczania i konserwacji oprogramowania
Kwestia piąta: kierunki uszczegółowienia wymagań międzynarodowej normy serii ISO 9001 zaleceniami normy ISO 9000-3.
Wymienione powyżej kwestie zostaną kolejno omówione.
Nie wnikając w szczegóły definicji jakości i systemu zarządzania jakością na użytek tego artykułu przyjmuje się, że jakość to spełnianie przez dostawcę wymagań klienta. Natomiast system zarządzania jakością to dobór stosownych narzędzi pozwalających na uzyskanie efektu w postaci spełnienia przez dostawcę wymagań klienta.
1. Kwestia pierwsza: Przesłanki konieczności stosowania norm jakości dla potrzeb rozwoju, dostarczania i konserwacji oprogramowania
Najogólniej ujmując międzynarodowe normy zapewnienia jakości - w odniesieniu do oprogramowania- serii ISO 9000 i związane służą firmom:
a. dostarczającym oprogramowanie (producenci, instalujący, wdrażający i konserwujący) poprzez takie fazy jak: projektowanie, wykonywanie oprogramowania, wdrażanie, podejmowanie prac konserwacyjnych itd. w celu stworzenia takiej organizacji całego przedsięwzięcia, które zapewnia produkt i usługę stosownej jakości,
b. posiadającym już scertyfikowany (uznany przez kompetentną organizację) system zarządzania jakością lub będący w trakcie jego wdrażania wg międzynarodowych norm serii ISO 9000 i zamierzającym dokonywać zakupów oprogramowania u jego dostawców (niekoniecznie producentów). Z tym jednak, że selekcja i dobór dostawcy oprogramowania jak również wzajemna współpraca pomiędzy stronami powinna odbywać się według podanych - we wspomnianych normach - zasad.
Do koniecznych przesłanek stosowania norm jakości dla potrzeb rozwoju, dostarczania i konserwacji oprogramowania można zaliczyć:
1. Znaczenie oprogramowania dla współczesnej cywilizacji; zależą od niego - aby efektywnie i skutecznie działać - dzisiaj rynek, przemysł , szkolnictwo i państwo.
2. Konieczność optymalizowania kosztów w trakcie jego wytwarzania, instalacji, wdrożenia i serwisu. Porównując je z poziomem cen występujących na rynku i zdefiniowanym (przez dostawcę a akceptowanych przez klienta) poziomem jakości. Te potrzeby mogą być zaspakajane poprzez identyfikację wymagań odnośnie zasobów ludzkich i materialnych jak również planowanie i efektywne stosowanie dostępnych technologii.
3. Przymus identyfikacji i definiowania swoich żądań (potrzeb) przez klientów (nabywców) m. in. odpowiednio do warunków funkcjonowania, kosztów, oczekiwanej jakości i horyzontu czasu
4. Wybór dostawców (np. poprzez stosowanie procedur) mających możliwości dostarczenia produktów (tutaj oprogramowania), którzy odpowiadają uzgodnionym wymaganiom
5. Specyfikę oprogramowania na którą składają się:
a. jego traktowanie jako kompleksowego produktu,
b. rozumienie jego jakości, która nie jest jedynie określona poprzez listę jego kompletnych funkcji,
c. konieczności weryfikowania oprogramowania. Weryfikacja postępuje wraz z rozwojem procesu (projektowanie, oprogramowanie, itd.),
d. przymus zapewnienia uzgodnionej jakości - w zakresie dostaw oprogramowania co w praktyce sprowadza się m. in. do umiejscowienia - na poszczególnych etapach rozwoju - obowiązków zarówno dla klienta jak i dostawcy,
6. Negatywne doświadczenia niektórych klientów, którzy często spotykają się z oznaczonymi problemami z oprogramowaniem i realizacją przedsięwzięć je zawierających . Rangę tych problemów określają między innymi:
a. niewłaściwie zdefiniowane jego funkcje,
b. zbyt późne dostawy,
c. nieoczekiwanie wysoki koszt jego wykonania.
Biorąc pod uwagę, że cechą dostaw oprogramowania jest konieczność jego niemal każdorazowego projektowania i rozwoju. W czym właśnie dostawcy oprogramowania różnią się od producentów powtarzalnych ( seryjnych ) towarów. W konsekwencji koniecznością każdorazowego projektowania i rozwoju oprogramowania ogniskuje - wokół potrzeb informacyjnych - określone problemy. Najczęściej są one związane z:
· trudnościami jakie klienci mają z samodzielnym wyspecyfikowaniem (w sposób jednorazowy i kompletny) swoich potrzeb,
· trudnościami dostawcy z pełnym zrozumieniem potrzeb klienta,
· zmiennością - w czasie - definiowanych potrzeb, które muszą być stale przekazywane (wymieniane) i przyswajane przez dostawcę i klienta,
· podatnością oprogramowania na ciągłe zmiany ( np. przepisy prawne, zmiany procedur realizowanych z pomocą oprogramowania, zmianami stosowanych narzędzi programistycznych itd. ),
· heurystycznością procesów tworzenia oprogramowania (zawierają one doświadczenie zespołu autorskiego w połączeniu z myśleniem asocjacyjnym ( skojarzeniowym ) i wyobraźnią,
· przedwczesnym - jak na to zwykle wskazuje doświadczenie- terminem rozpoczynania przez zespół autorski dostawcy procesu kodowania. Zwykle jest rozpoczynany zanim potrzeby są w pełni przetłumaczone na funkcje, które oprogramowanie powinno realizować poprzez zaprojektowane algorytmy. Takie działania są skutkiem zbyt optymistycznie zaplanowanych terminów wykonania oprogramowania. Wydłużający się proces realizacji oprogramowania powoduje przekroczenie uprzednio zaplanowanych kosztów,
· trudnościami wyczerpującego (przekazanie bez błędów) przetestowania oprogramowania będącego przedmiotem dostaw.
2. Kwestia druga: Czym są i jakie wydano międzynarodowe normy jakości w zakresie rozwoju, dostarczania i konserwacji oprogramowania.
Konieczne jest opracowanie i zastosowanie takiego systemu podejmowanych działań, który powinien spełniać następujące wymagania:
· zapobiegać opóźnieniom w realizacji projektu, zbyt dużym kosztom i zbytniemu ryzyku nieznalezienia występujących błędów przed momentem przekazania oprogramowania do eksploatacji ( próbnej , właściwej ),
· stanowić kompletne narzędzie w postaci określonej zorganizowanej całości, które to pozwala zarządzać na wszystkich wspomnianych etapach rozwojem, instalacją i serwisowaniem,
· eksponować współdziałanie klienta z dostawcą
Takim wymaganiom odpowiada koncepcja systemu zarządzania jakością. System jakości powinien być mechanizmem, który koordynuje i zarządza (kieruje) działaniami potrzebnymi do osiągnięcia pożądanej jakości produktu lub serwisu. Ponadto zawiera takie elementy organizacji, które bezpośrednio lub pośrednio wpływają na jakość dostarczanego produktu lub usługi.
Opracowany system jakości wymaga odpowiedniego udokumentowania. Zwykle jest dokumentowany poprzez księgę jakości dostawcy w połączeniu ze zdefiniowanymi politykami, procedurami i instrukcjami.
Systemy zarządzania jakością korzystają z określonych narzędzi, które w odniesieniu do poszczególnych projektów skupiają się na:
a. przyjętych funkcjach planowania jakości,
b. pomiarach jakości,
c. kontroli jakości,
d. doskonaleniu jakości
Następujące zasadnicze (podstawowe) normy międzynarodowe i związane z nimi zalecenia regulują zagadnienia jakości w zakresie dostaw oprogramowania:
· ISO 9001 lub 9002 lub 9003
· ISO 9000-3
· podejście TickIT
Przy czym dla przypomnienia - zakres przedmiotowy poszczególnych międzynarodowych norm serii ISO 9000 jest następujący:
· ISO 9001; system zapewnienia jakości w projektowaniu, konstruowaniu, produkcji, instalowaniu i serwisie,
· ISO 9002; system zapewnienia jakości w produkcji, instalowaniu i serwisie,
· ISO 9003; system zapewnienia jakości w kontroli ostatecznej i badaniach,
· ISO 9000-3; system zapewnienia jakości w przypadku rozwoju, dostarczania i konserwacji oprogramowania,
· podejście TickIT; stanowi zalecenia dla odbiorców i dostawców oprogramowania w zakresie systemów zapewnienia jakości oraz wymagań związanych z certyfikacją.
Warto zaznaczyć, że norma ISO 9000-3 została wydana w 1991 roku natomiast zalecenia zamieszczone w podejściu TickIT w 1994 roku.
Uzgodnienia zawarte w międzynarodowych normach ISO serii 9000 zawierają akceptowane uniwersalne standardy dla systemów jakości. Ukazały się wersje tej normy w 1991 i 1994 roku. Norma precyzuje jakie wymagania powinien spełnić system zarządzania jakością dostawcy, aby uzgodnione wymagania w kontrakcie zostały spełnione. Jest to norma o charakterze ogólnym (uniwersalnym). Tak więc z możliwością jej zastosowania w każdej organizacji (produkcyjnej, finansowej itd.). Pod warunkiem jednak ze zostanie dostosowana do jej specyfiki. Dostosowanie polega na zaprojektowaniu, wdrożeniu i utrzymaniu stosownego systemu zapewnienia jakości. Podane normy systemu zapewnienia jakości uzupełniają normy techniczne w określonym obszarze podjętych przez podmiot działań, ale ich nie zastępują.
Norma ISO 9000-3 dostarcza specyficznego przewodnika dla auditorów i wdrażających systemy jakości tylko i wyłącznie dla oprogramowania. ISO 9000-3 - w systemie zapewnienia jakości - uznaje kluczową rolę klienta i sugeruje sposoby w których klient może wspomagać wysiłki dostawcy i uczestniczyć w procesie dostawy jakościowego produktu. Wzajemne współdziałanie jest nakierowane na podjęcie kooperacji z kierownictwem klienta, wspólne przeglądy działań, wspólne definiowanie potrzeb i akceptowanie procesu.
Podejście TickIT jest proponowane dla ułatwienia certyfikacji (formalne stwierdzenie przez upoważnioną osobę zgodności określonego systemu zapewnienia jakości z wymaganiami normy ISO 9000) systemów zarządzania jakością dostawców wykonujących oprogramowanie (projektowanie, oprogramowanie, instalacja itd.).
Efektywność podejścia TickIT bazuje na trzech czynnikach. Oto one:
· wzajemnym uznaniu pomiędzy różnymi ciałami certyfikującymi
· roli klienta w osiąganiu jakości oprogramowania
· upowszechnieniu i ujednoliceniu procedury opracowywania systemu zapewnienia jakości, która będzie uznana na różnych rynkach światowych
Podejście TickIT powołuje się na normy ISO 9001 (lub 9002) jako jedyne Ÿródło wskazujące jak opracowywać system zapewnienia jakości oraz na normę ISO 9000-3, która jest uszczegółowieniem normy ISO 9000 dla potrzeb podmiotów będących dostawcami oraz odbiorcami oprogramowania.
Faktycznie znaczenie opracowanych norm dotyczących systemu zapewnienia jakości dla dostawców oprogramowania sprowadza się do próby ustanowienia pewnego standardu. Znaczenie wspomnianych norm i uzyskiwanych dzięki nim korzyściom odpowiadają adekwatności opracowanego standardu. Traktuje się bowiem standardy jako znaczące elementy jakiegokolwiek systemu jakości. Powinny być odpowiednie i efektywne we wspieraniu rozwoju i zarządzania podejmowaną działalnością. Odpowiednie zastosowanie standardów - w tym w zakresie dostaw oprogramowania - pozwala dostawcy na:
a. łatwiejsze osiąganie założonych wymagań i organizacji pracy zespołu realizującego projekt,
b. ustabilizowanie i usystematyzowanie zbioru wspólnych (sprawdzonych i nowych) praktyk (np. stosowanych przez zespół projektowy) wspomaganych przez wspólne nazewnictwo,
c. eliminowanie wcześniej ustanowionych i stosowanych generacji podobnych standardów,
d. zredukowanie czasu szkolenia personelu opracowującego i przejmującego projekt (oprogramowanie) ,
e. wykorzystanie zdobytego i zgromadzonego doświadczenia w sprawnym kierowaniu wytwórczością taką jak np. wykonanie oprogramowania,
f. dostarczenie ram dla łatwiejszego doskonalenia zrozumienia pomiędzy klientami i dostawcami.
3. Kwestia trzecia: Interpretacja międzynarodowej normy zarządzania jakością ISO 9001
Podstawę rozwiązań stanowi zakres i struktura normy ISO 9001.
Ogół wymagań tej normy jest ujęty w 20 punktach szczegółowych. Podane wymagania - jak wspomniano - w postaci norm szczegółowych pogrupowano w cztery grupy w następujący sposób:
a. funkcje podstawowe
b. elementy infrastruktury uzupełniającej
c. funkcje nawigacji
d. funkcje misji systemu jakości
Oto charakterystyka poszczególnych grup funkcji.
Funkcje podstawowe
Obejmują wymagania od przeglądu umowy poprzez zakupy, sterowanie procesem, jego kontrolę, transport, przechowywanie, pakowanie, dostarczanie i serwis. Są to podstawowe funkcje w zakresie procesu realizacji umowy.
Elementy infrastruktury uzupeŁniającej funkcje podstawowe
Obejmują dwa wymagania. Pierwsze dotyczy wyrobu dostarczanego przez nabywcę (4.7) drugie - nadzoru nad wyposażeniem (4.11).
Ich rola polega na tym, iż funkcji podstawowych nie można - w zasadzie -wykonać bez podanych funkcji infrastruktury uzupełniającej (tj. wyrobu dostarczonego przez nabywcę i odpowiednio zdefiniowanego wyposażenia np. aparatury kontrolno - pomiarowej). Zdarzyć się mogą przypadki w których wyrób dostarczony przez nabywcę nie będzie występował.
Funkcje nawigacji
Są funkcjami (wymaganiami normy), które mogą odnosić się do dwóch poprzednio podanych grup. W każdej z wymienionych funkcji podstawowych stosowane są funkcje nawigacji w postaci auditu, nadzoru nad dokumentacją, zapisów, szkolenia, technik statystycznych
Funkcje misji systemu jakości
Dotyczą jedynie wymagań norm o nazwach: działania korygujące i zapobiegawcze (4.14) oraz odpowiedzialność kierownictwa. Ich wykonanie jest ukierunkowane na osiąganie zadowolenia klienta, poprzez zapobieganie niezgodnościom. Na wszystkich etapach od projektowania wyrobu aż do serwisu. Trzy uprzednio podane grupy funkcji stanowią preparację działań dla funkcji misji systemu. Aby ta funkcja mogła być poprawnie wykonana, potrzebna jest realizacja trzech poprzednio omówionych. Można nawet zaryzykować przypuszczenie, że poprawnie zaprojektowane, udokumentowane i wdrożone wymagania normy ISO 9001 dają przesłankę poprawnego wnioskowanie odnośnie podejmowanych działań korygujących i zapobiegawczych.
W szczególności chodzi o:
· podjęcie takich działań korygujących i zapobiegawczych, które wyeliminują faktyczne lub potencjalne niezgodności
· określenie działań traktowanych jako zapobiegawcze i korygujące odpowiednich do ważności problemu i proporcjonalnych do napotkanego ryzyka
· uzasadnione, a więc sprowadzające się do praktycznych zmian w organizacji ze szczególnym określeniem odpowiedzialności kierownictwa
Działania korygujące i zapobiegawcze są sformalizowane w oparciu o przyjętą funkcję nadzoru nad zapisami dotyczącymi jakości (wymaganie 4.16). Połączone są tym samym mocniej bądź luźniej z funkcjami nawigacji różnymi aniżeli wymaganie 4.16. Dodatkowo powinny być uwzględnione podczas przeglądu wykonywanego przez kierownictwo (wymaganie 4.1.3). Podjęte działania w ramach funkcji misji systemu -zależnie od ich charakteru powinny być odniesione do funkcji podstawowych, funkcji infrastruktury uzupełniającej oraz funkcji nawigacji.
4. Kwestia czwarta: Porównanie międzynarodowych norm ISO 9001 i 9000-3 w kontekście rozwoju, dostarczania i konserwacji oprogramowania
Międzynarodowa norma zapewnienia jakości ISO 9001 - jak już wspomniano- ma charakter ogólny. Jej uszczegółowienie w zakresie oprogramowania stanowi norma ISO 9000-3. Porównanie obu norm pozwala na sformułowanie następujących wniosków :
A. Zakres wymagań określonych w danym punkcie normy ISO 9001 jest rozszerzony w odpowiadających mu punkcie normy ISO 9000-3 :
1. Wymagania dotyczące systemu jakości (p. 4 w ISO 9001) poszerza System jakości Struktura ( p.4 w ISO 9000-3)
2. Odpowiedzialność kierownictwa (p.4.1 w ISO 9001) poszerza Odpowiedzialność kierownictwa (p. 4.1 w ISO 9000-3 ) + Odpowiedzialność kierownictwa dostawcy (p. 4.1.1 w ISO 9000-3)
3. Przegląd wykonywany przez kierownictwo (p. 4.1.3 w ISO 9001) poszerza Odpowiedzialność kierownictwa nabywcy (p. 4.1.2 w ISO 9000-3) + Wspólne przeglądy (p. 4.1.3 w ISO 9000-3)
4. Planowanie jakości (p. 4.2.3 w ISO 9001) poszerzają cztery punkty w ISO 9000-3. Oto one: Plan jakości (4.2.3) + Planowanie jakości (5.5) + Postanowienia ogólne (5.5.1) + Zawartość planu jakości (5.5.2)
5. Przegląd umowy oraz Wymagania ogólne (p-kty 4.3 i 4.3.1 w ISO 9001) poszerzają z ISO 9000-3 następujące punkty. Oto one: 5.2.2 Elementy umowy dotyczące wymagań nabywcy oraz Specyfikacja wymagań nabywcy (5.3) + Postanowienia ogólne (5.3.1) + Wzajemna współpraca (5.3.2)
6. Sterowanie projektowaniem (p. 4.4 w ISO 9001) poszerza osiem punktów ISO 9000-3. Oto one: Specyfikacja wymagań nabywcy (5.3) , Postanowienia ogólne (5.3.1) + Wzajemna współpraca (5.3.2) + projektowanie i wdrożenie (5.6) + Postanowienia ogólne (5.6.1) + Projektowanie (5.6.2) + Wdrażanie (5.6.3) + Przeglądy (5.6.4)
7. Planowanie projektowania i rozwoju (p. 4.4.2 dla ISO 9001) poszerzają następujące punkty ISO 9000-3 : Planowanie rozwoju (5.4) + Planowanie ogólne (5.4.1) + Plan rozwoju (5.4.2) + Fazy (5.4.2.1) + Planowanie jakości (5.5) + Postanowienia ogólne (5.5.1) + Zawartość planu jakości (5.5.2)
8. Powiązania organizacyjne i techniczne (p. 4.4.3 dla ISO 9001) poszerzają następujące punkty w ISO 9000-3 : Zarządzanie (5.4.2.2) + Metody i narzędzia rozwoju (5.4.2.3) + Kontrola postępu prac (5.4.3)
9. Weryfikacja projektu (p. 4.4.3 dla ISO 9001) poszerzają następujące punkty z ISO 9000-3: Weryfikacja każdej fazy (5.4.6) + Testowanie i zatwierdzanie (5.7) + Postanowienia ogólne (5.7.1) + Planowanie testowania (5.7.2) + Testowanie (5.7.3)
10. Zmiany projektu (p. 4.4.9 dla ISO 9001) poszerzają następujące punkty z ISO 9000-3: Zarządzanie konfiguracją (sterowanie zmianami w trakcie projektowania (6.1) + Postanowienia ogólne (6.1.1) + Plan zarządzania konfiguracją (zarządzanie zmianami w trakcie projektowania) (6.1.2) + Działania personelu zarządzającego konfiguracją (zmianami projektu) (6.1.3) + Oznaczenie i identyfikacja konfiguracji (zmian projektu) (6.1.3.1) + Kontrola zmiany (6.1.3.2) + Raport ze statusu konfiguracji (6.1.3.3)
11. Nadzór nad danymi i dokumentacją (p. 6.2 dla ISO 9001) poszerza punkt z ISO 9000-3 o nazwie Nadzorowanie dokumentacji
12. Nadzór nad wyrobem dostarczonym przez klienta (p. 4.8 dla ISO 9001) poszerza punkt z ISO 9000-3 Oprogramowanie dostarczane przez nabywcę (6.8)
13. Nadzorowanie procesu (p. 4.9 dla ISO 9001) poszerzają następujące punkty z ISO 9000-3: Projektowanie i wdrażanie (5.6) + Postanowienia ogólne (5.6.1) + Projektowanie (5.6.2) + Wdrażanie (5.6.3) + Przeglądy (5.6.4) + Zasady, przepisy i ustalenia (6.5) + Narzędzia i techniki (6.6)
14. Kontrola i badania (p.4.10 dla ISO 9001) poszerzają następujące punkty z ISO 9000-3: Testowanie i zatwierdzanie (5.7) + Postanowienia ogólne (5.7.1) + Planowanie i testowanie (5.7.2) + Testowanie (5.7.3) + Zatwierdzanie (5.7.4) + Testy środowiskowe (5.7.5) + Akceptacja (5.8) + Postanowienia ogólne (5.8.1) + Planowanie testów akceptacyjnych (5.7.5)
15. Postępowanie z wyrobem niezgodnym z wymaganiami (p. 4.13 dla ISO 9001), Wymagania ogólne (p. 4.13.1 dla ISO 9001) oraz Przeglądy i dysponowanie wyrobem niezgodnym z wymaganiami (p. 4.13.2 dla ISO 9001) poszerzają następujące punkty z ISO 9000-3: Testowanie i zatwierdzanie (5.7) + Postanowienia ogólne (5.7.1) + Planowanie testowania (5.7.2), Testowanie (5.7.3) + Zatwierdzenie (5.7.4) + Testy środowiskowe (użytkowe) (5.7.5) + Plan zarządzania konfiguracją (zarządzanie zmianami w trakcie projektowania) (6.1.2) + Działania personelu zarządzającego konfiguracją (zmianami projektu) (6.1.3) + Oznaczenie i identyfikacja konfiguracji (zmian projektu) (6.1.3.1) + Kontrola zmiany (6.1.3.2) + Raport ze statusu kontroli (6.1.3.3)
16. Serwis (p. 4.19 dla ISO 9001) poszerzają następujące punkty z ISO 9000-3: Obsługiwanie (konserwacja) (5.10) + Postanowienia ogólne (5.10.1) + Plan obsługi (konserwacji) (5.10.2) + Określenie wstępnego statusu produktu (5.10.3) + Organizacja wspierająca (5.10.4) + Rodzaje działań obsługowych (konserwacyjnych) (5.10.5) + Zapisy i raporty dotyczące obsługi (konserwacji) (5.10.6) + Procedury zwalniania (wydawania) (5.10.7)
17. Metody statystyczne (p. 4.20 dla ISO 9001) poszerzają następujące punkty z ISO 9000-3 : Pomiary (6.4) + Pomiary produktu (6.4.1) + Mierzenie procesu (6.4.2)
B. Zwykle dla jednego punktu normy ISO 9001 pojawia się kilka punktów normy ISO 9000-3. Punkty te powinny pozwolić na łatwiejsza interpretację w odniesieniu do oprogramowania- norm systemu zapewnienia jakości
C. Kolejność punktów w normie ISO 9000-3 nie jest zbieżna z punktami normy ISO 9001. Stąd konieczność ich umiejętnego powiązania.
5. Kwestia piąta: Relacje klienta z dostawcą wg zaleceń zawartych w TickIT
Zalecenia zawarte w dokumencie TicKIT szczególnie eksponują konieczność zdefiniowania relacji pomiędzy klientem a dostawcą. Tym samym upatrują w tychże poprawnych relacjach znaczący wpływ na jakość wykonanego oprogramowania. Wspomniany przewodnik zwraca uwagę na następujące kwestie:
1. Oprogramowanie jako wytwór pracy intelektualnej wymaga wysiłków doskonalących jego jakość. Proces doskonalenia jakości powinien być częścią systemu jakości dostawcy. Elementy systemu jakości w postaci procedur, instrukcji muszą w organizacji ewoluować zwiększając jej efektywność i skuteczność. Jednocześnie wymuszając wprowadzanie zmian w technologii. Proces doskonalenia oprogramowania sprowadza się do ustanowienia metodologii w odniesieniu do jego cyklu życia.
2. Opracowany i wdrożony system jest poddawany certyfikacji. Uzyskanie certyfikatu w zakresie ISO 9001 jest traktowane jako możliwość zademonstrowania pierwszego kroku w kierunku systemu totalnej jakości (TQM).
3....
sonko_21