http://www.trendy.codn.edu.pl/struktura/galeria_pedagogow/doc/Maria_Montessori.pdf
http://www.bycrodzicami.pl/wp-content/uploads/radosnedzieckothejoyfulchild.pdf
http://www.bycrodzicami.pl/metoda-montessori/
Doktor Maria Montessori była pierwszą włoszką – lekarzem, a jednocześnie antropologiem, pedagogiem. Przez ponad 50 lat pracowała z dziećmi różnych ras, narodowości czy o różnym statusie materialnym. W jej życiu poświęciła się misji odkrywania dziecka, jego potrzeb i możliwości.
Dzięki wieloletnim obserwacjom stworzyła podłoże pod nowe pojęcie procesu edukacji, wykreowała filozoficzne, psychologiczne i pedagogiczne zasady pracy z dziećmi. Swoje teorie opierała na silnym podłożu jej medycznego wykształcenia – była w pełni naukowcem i wiedziała, że hipotezy muszą być poparte dowodami. Dowodami na jej metodę są dzieci, z którymi Montessori pracowała jak również dzieci, które teraz uczęszczają do szkół i przedszkoli montessoriańskich na całym świecie, czy wychowywane są przez swoich rodziców w domach. Dzieci skoncentrowane na swoich zadaniach, dążące do samodzielności, budujące wiarę w siebie i z ufnością patrzące na świat.
“Edukacja nigdy więcej nie powinna być w głównej mierze przekazywaniem wiedzy, ale musi przyjąć nową formę, szukając uwolnienia dla ludzkich możliwości.” Dr Maria Montessori
W Podejściu Montessori ważne jest Przygotowane Otoczenie (Środowisko) oraz Nauczyciel Montessori.
“Uczyłam się dziecka. Wzięłam to, co dziecko mi przekazało i wyraziłam to, i tak powstała metoda zwana metodą Montessori.” Dr Maria Montessori
Wszystkie dzieci od urodzenia nastawione są na własny rozwój, na osiągnięcie niezależoności i przejście od dzieciństwa do dorosłości. Metoda Montessori pomaga dzieciom i rodzicom w tym zadaniu. Jej podstawą jest szanowanie naturalnej indywidualności każdego dziecka jeśli chodzi o jego rozwój ruchowy, językowy czy psychiczny i kierowaniu go do całościowego wzrostu.
Wybór pracyW Metodzie Montessori zapewnione powinno być Przygotowane Otoczenie, w którym dzieci mogą swobodnie pracować z wybranymi przez siebie materiałami. Dzieci mają wrodzoną chęć do uczenia się, a przy tym nauka ich nie męczy, ale raczej zachwyca i czyni szczęśliwymi. Wykonywanie celowych prac przez dziecko pod przewodnictwem dorosłego prowadzi do rozwoju jego koncentracji i samodyscypliny. Dziecko może pracować w zgodzie z własnymi możliwościami, we własnym tempie i w spokoju. Rodzic czy nauczyciel powinni umieć obserwować dziecko i przygotowywać dla niego odpowiednie materiały i zadania, by wspomóc jego chęć dążenia do rozwoju, a nie hamować ją.
Montessori zauważyła, że dzieci w wieku od narodzin do 6 roku życia są odkrywcami, którzy głównie wykorzystują swoje zmysły, budując siebie i swój intelekt poprzez przyswajanie tego, co istnieje w ich otoczeniu – języka, zwyczajów, kultury, pojęcia piękna, religii.
Wiek od 6 do 12 lat to czas świadomego poznawania. Dzieci rozwijają swoje zdolności abstrakcyjnego myślenia i wyobraźni oraz wykorzystują zdobytą wcześniej wiedzę do dalszych poszukiwań.
Od 12 do 18 lat to czas, w którym młodzi ludzie szukają swojego miejsca w społeczeństwie i próbują wykorzystać możliwości, by w tym społeczeństwie uczestniczyć.
Ostatni juz okres wkroczenia w dorosłość, lata 18 do 24 to czas, kiedy ludzie stają się specjalistami w pewnej dziedzienie lub dziedzinach, i w ten sposób poprzez ich pracę biorą udział w budowaniu świata oraz tworzenia dialogu pomiędzy sobą.
Przygotowane otoczenie charakteryzuje się:
· Pięknem, porządkiem, jest rzeczywiste, proste i dostępne
· Dzieci muszą mieć zapewnioną wolność do pracy, ale jednocześnie umieć podążać według wyznaczonych zasad, które pozwalają na pracę jako część grupy.
· Dzieciom powinno się zapewnić przystosowane dla nich materiały, które wspierają odkrywanie świata i umożliwiają im rozwój niezbędnych umiejętności.
· W Metodzie Montessori istnieją mieszane grupy wiekowe, dzięki którym dzieci mogą rozwijać swoje zdolności życia w społeczeństwie i uczyć się od siebie wzajemnie zgodnie z własnym tempem rozwoju.
Rolą nauczyciela czy rodzica jest obserwowanie dziecka, a jego ciągłym celem jest coraz rzadsza interwencja w miarę rozwoju dziecka. Nauczyciel jest odpowiedzialny za stworzenie atmosfery spokoju, bezpieczeństwa, porządku i radości, oraz powinien być dostępny dla dziecka, by w razie potrzeby pomóc mu czy zachęcić do działania. Takie podejście pomaga dziecku w rozwoju poczucia pewności siebie i wewnętrznej dyscypliny.Z młodszymi dziećmi, nauczyciel pracuje poprzez demonstrowanie im użycia materiałów czy zadań odpowiednich dla ich indywidualnego rozwoju.Największymi talentami nauczyciela czy rodzica jest umiejętność obserwowania oraz wiedza kiedy i jak zainterweniować.
Nauczyciele Montessori uczący w szkołach czy przedszkolach powinni być wykwalifikowanymi nauczycielami z dyplomem. Najwiekszą na świecie organizacją założoną przez Marię Montessori jest The Association Montessori Internationale (AMI) i to ona prowadzi studia i kursy dla ludzi, którzy chcą zostać nauczycielami Montessori.
Pedagogika Marii Montessori (1870- 1952
1.Przełom XX i XXI w. renesans koncepcji pedagogicznej M. Montessori w wielu krajach Europy i świta
2. Trudno dziś określić przynależność poglądów MM do jednego kierunku edukacyjnej refleksji:
- MM określiła swój system wychowania dzieci w wieku przedszkolnym jako pedagogikę naukową
- B. Nawroczyński zaliczył koncepcję domów dziecięcych Montessori do pedagogiki indywidualistycznej ( z punktu widzenia celów)
- L.Chmaj zaliczył MM najpierw do przedstawicieli ped. biologicznej o kierunku psychologicznym, a w dobie PRL zaliczył ją do przedstawicieli nurtu nowego wychowania o kierunku naturalistyczno- liberalnym.
- S. Kunowski usytuował poglądy MM w nurcie liberalnym
- M.S.Szymański umieszcza pedagogikę Montessori wśród „ruchu pedagogiki wychodzącej od dziecka”- odmiana ped. naturalistycznej nawiązującej do Rosseau
- Okoń (Słownik pedagogiczny 2001) – „twórczyni popularnego na całym świecie systemu wychowania przedszkolnego , zwanego metodą Montessori”
3. Po 1932 roku Montessori pracowała nad rozbudową psychologicznej koncepcji człowieka, tworzyła pojęcia takie jak: „ psychiczny zarodek” „wrażliwe fazy” „ duchowy plan rozwoju” „ polaryzacja uwagi” „ normalizacja” – pojęcia ważne dla montessoriańskiej teorii antropologiczno- pedagogicznej
4. W latach 40 pracowała nad koncepcją wychowania kosmicznego, które dziś łączy się powszechnie z wychowaniem ekologicznym
5. Na podstawi analiz dokonań można MM zaliczyć do „pedagogiki wychodzącej od dziecka”, indywidualizmu pedagogicznego, pedagogiki eksperymentalnej , społecznej, kultury i religijnej.
Fazy życia, działalności i twórczości:
1faza- zainteresowanie pedagogika eksperymentalna, indywidualizmem i „ped. wychodzącą od dziecka”
2 faza- problematyka pedagogiki socjalnej, religijnej i kultury
3 faza- zainteresowanie wychowaniem dla pokoju oraz wychowaniem ekologicznym
Nacisk na aspekt metodyczny!
Cała twórczość należy do bardzo szeroko pojętej pedagogiki humanistycznej!
Podstawą teoretycznych oraz praktycznych aktywności nauczyciela jest dziecko oraz jego biologiczny i społeczny rozwój.
Wychowanie to bardzo specyficzny rodzaj „ pomocy osobie ludzkiej w osiąganiu przez nią niezależności” , to także „ pomoc dawana dziecku od urodzenia w jego psychiczno- duchowym rozwoju”. W tym czasie ma miejsce stały postęp w sferze ducha i ciała , zaś jego siłą sprawczą staje się energia będąca źródłem aktywności dziecka.
Uważała , że każde dziecko jest „ budowniczym samego siebie”, cały zaś proces budowy powinien odbywać się w interakcji ze środowiskiem dziecka . Dzięki właściwościom „absorbującej psychiki” ( czyli okresów szczególnej wrażliwości oraz tzw. polaryzacji uwagi) dziecko świadomie chłonie wrażenia , zdobywa wiedzę wraz z doświadczeniem. Wszystko to warunkuje jego stały i prawidłowy rozwój.
- dziecko za pełnoprawną istotę ludzka, która może wywierać pozytywny wpływ na dorosłych
( „dziecko i osoba dorosła to dwie różne części ludzkości, które nawzajem wpływają na siebie i przy obopulnej pomocy powinny współistnieć w harmonii. To nie jest tylko tak, że dorosły musi pomagać dziecku, ale także dziecko musi pomagać dorosłemu.”)
- odkrycie POLARYZAJI UWAGI – zjawisko głębokiego i długotrwałego zainteresowania dziecka jednym przedmiotem lub czynnością, pozostawania przy niej albo powrotu do niej w celu dokonywania odkryć na drodze głębokich, osobistych przeżyć.
Ta siła twórcza polaryzacji uwagi miałą występować tylko wtedy, gdy nauczyciel zdoła uwzględnić potrzeby rozwoju dziecka przy wspólistniejących okresach tzw. wrażliwych cykli. Kiedy więc w tzw. wrażliwej fazie wystąpi polaryzacja uwagi, będzie to sygnał , że wyniki dziecka w nauce powinny być dobre.
1- 6r.ż. - wrażliwość na język mówiony i pisany, na ruch, zachowania społeczne i porządek. Absorbujący duch działa w okresie między narodzinami a 3 rokiem życia. Po tym okresie wzrasta wrażliwość na porządek. To okres, kiedy ze stanu nieświadomości dziecko buduje już świadomie swoją osobowość. Tworzą się klasyfikacje i pojęcia.
7- 12 r.ż.- do głosu dochodzi świadomość. Faza wrażliwości na
moralność, sprawiedliwość, dobro, zło, uczucia religijne oraz rozmaite dziedziny nauki, okres rozpoznawania reguł, wartości i norm moralnych w otoczeniu społecznym. Wzrasta zainteresowanie światem roślin i zwierząt, zwiększa się podatność na zdobywanie wiedzy. Pojawia się umiejętność „studiowania całości poprzez badanie detalu”. Dla tego okresu zycia staje się ważne wychowanie kosmiczne Montessori, łączące w sobie elementy wiedzy o ziemskim globie.
13- 18r.ż.- wrażliwość na godność osobistą, odpowiedzialność i wiara we własne siły. Okres oddalania się od rodziców, poszukiwania własnych systemów wartości i norm, szukanie sensu życia, próby sprawdzania własnych sił i możliwości.
Wychowanie powinno przebiegać w przygotowanym otoczeniu ( wspieranie i pomoc w indywidualnym rozwoju). Osoby dorosłe powinny respektować role polaryzacji uwagi i zważać na normalizację jako cel rozwoju. (ważne) Właściwe organizowanie otoczenia pod względem materialnym ( odpowiedni budynek, znajdujące się w nim sprzęty, pomoce rozwojowe Montessori oraz inne pomoce dydaktyczne wspierające rozwój dziecka), strukturalno- dynamicznym ( normy budowy właściwego otoczenia, zasady pracy z pomocami rozwojowymi, zasady porządku i wolności zgodne z teoria wychowania Montessori) i osobowym( osoba nauczyciela, wymieszana wiekowo grupa dzieci i rodzice) .
Wszystkie wskazania opierają się na wyznaczaniu pięciu obaszarów wolności, która polega na uwalnianiu się dziecka poprzez aktywny rozwój, poprzez ciężka pracę rozwoju. Stawanie się wolnym jest procesem dochodzenia do niezależności. Stąd mowa o wolności BIOLOGICZNEJ < SPOŁECZNEJ< PEDAGOGICZNEJ< MORALNEJ I METODYCZNEJ.
W roku 1897 podjęła pracę w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego,podczas której zwróciła szczególnąuwagę na dzieci upośledzone umysłowo, przebywające w zamkniętych pomieszczeniachgdzie próbowały czymś się zająć; bawiły się resztkami niedojedzonego chleba.Zachowanie to nasunęło jej myśl, że dzieci posiadają wewnętrzną siłę stymulującą je do rozwoju.By mogła ona się ujawnić, wystarczy im stworzyć odpowiednie warunki.1)
Wkrótce natrafiła na pracę Marca Gasparda Itarda2) i jego ucznia Edwarda Sequina3). Dzięki pedagogice specjalnej Sequina oraz Itarda, praktyce medycznej i doświadczeniom w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo doszła do wniosku, że problem ich rozwoju i kształcenia jest raczej natury pedagogicznej niż medycznej i wymagają one jedynie odpowiednich warunków wychowawczych, czyli specjalnej metody pracy nad ich rozwojem.
Montessori była także aktywnym członkiem Narodowej Ligi Wychowania Dzieci Upośledzonych Umysłowo. Wiosną 1890 roku, Liga otworzyła w Rzymie Instytut Medyczno-Pedagogiczny Kształcenia Nauczycieli dla Opieki i Wychowania Dzieci Umysłowo Upośledzonych, połączony ze szkołą ćwiczeń dla 22. uczniów. M. Montessori powierzono kierowanie tym instytutem. To dało jej okazję do eksperymentów nad nowatorskim zastosowaniem materiału dydaktycznego Itarda i Sequina. W tym czasie opracowała również swoją metodykę nauczania czytania i pisania. Okres ten później tak scharakteryzowała: "Bardziej zajęta niż nauczycielka ludowa i zupełnie pozbawiona wakacji, uczyłam dzieci od 8. rano do 7. wieczorem. Te dwa lata praktyki są moim pierwszym i właściwym tytułem do pedagogiki."4)
Niebawem się okazało, że nauczane przez nią dzieci upośledzone umysłowo, osiągały lepsze wyniki niż dzieci w normalne. Według Montessori, przyczyną tego były odmienne metody pracy dydaktycznej. "Pierwszym ułatwiono rozwój, gdy ich koledzy normalni byli krępowani i unicestwiani. Sądziłam, że gdyby kiedykolwiek wychowanie specjalne, które tak cudownie rozwinęło upośledzonych, zostało zastosowane do dzieci normalnych cud znikąłby, a przepaść dzieląca ludzi niepełnosprawnych od normalnych nigdy nie byłaby wypełniona. Kiedy wszyscy podziwiali postępy moich idiotów, rozmyślałam nad przyczynami, które mogły zatrzymać zdolnych uczniów szkół miejskich na tak niskim poziomie."5) W roku 1902 uczestnicząc w II Międzynarodowym Kongresie Pedagogicznym, Montessori referowała wyniki swojej pracy nad związkami pedagogiki z medycyną. Treść wypowiedzi dotyczyła też zastosowania na nowy sposób metody Sequina.
Panująca we Włoszech atmosfera reform spowodowała powstanie "Instituto Romano die Beni Stabili", który miał za zadanie zmodernizowanie i wyremontowanie domów w dzielnicy zamieszkałej przez rodziny robotnicze, oraz resocjalizację jej mieszkańców, w tym zajęcie się dziećmi pozostającymi bez opieki. W tym celu w każdym domu na parterze, postanowiono otworzyć placówkę na wzór świetlicy-przedszkola. W instytucjach tych zamierzano zatrudnić nauczycieli, lekarzy, a nad całością miał czuwać odpowiednio przygotowany kierownik. To stanowisko zaproponowano M. Montessori, która chętnie je przyjęła. Montessori nazwała tę instytucję wychowawczą Case dei Bambini - Domy Dziecięce.
Pierwsze przedszkole pod tą nazwą zostało otwarte w 1907 roku. M. Montessori spędzała w nim każdą chwilę wolną od pracy na Uniwersytecie Rzymskim i praktyki lekarskiej. Powoli wyposażała też placówkę w ...
h3ksa