1.Omów funkcje jakie pełniły malunki jaskiniowe Altamiry i Lascaux

-w malarstwie ściennym często wykorzystywano naturalne nierówności skalne

-tematyka zwierzęca, jeśli w ogóle człowiek to bardzo uproszczony i to nie kobieta

-zwierzęta biegnące, pasące się, ranne, odpoczywające – w różnych rozmiarach, występujące grupami lub pojedynczo- bez horyzontu czy pejzażu

-jedne nakrywają drugie – malowane w różnym czasie

-bogaty rysunek, precyzyjnie używany kolor,

-ukazanie zwierzęcia, niczym nazwanie go – daje nad nim władzę

-pojawiają się różne formy abstrakcyjne, romby, kwadraty, linie – odczytywane jako symbole seksualne

2.Na czym polega stosowanie kanonu w przedstawieniach malarskich i rzeźbiarskich Egiptu

-Malarstwo i relief:

-przedstawianie postaci w najszerszych rozmiarach: tułów zbliżony do trójkąta, oba ramiona uwidocznione, nogi w profilu i głowa (oko frontalnie), stopy od strony wewnętrznej Egipcjanie udoskonalili ten schemat, wprowadzili doń więcej realizmu – zajęli się proporcjami:

-18 rzędów kratek + 1 kratka na włosy nad czołem – postać stojąca (2 kratki do szyi, od szyi do kolan 10 i od kolan do podeszwy – 6)

-14 kratek (+1 na włosy) postać siedząca

-od XXVI dynastii (saickiej) liczba kratek zwiększa się do 21¼  

-w rzeźbie posługiwano się modelami z gipsu lub kamienia – dostosowanych do kratek

-przewaga postaci kroczących w prawo

-jeśli postać miała wyciągać rękę – to była to lewa ręka

-strój i ozdoby zależne od okresu historycznego, tylko dzieci występowały nago

-anonimowość artystów, praca zespołowa, nie było jednego artysty który wykonywał całość od początku do końca, a multum specjalistów, każdy od poszczególnej czynności

-malarze i rzeźbiarze byli rzemieślnikami, w odróżnieniu od architektów, którzy należeli do klasy urzędniczej.

-kanon przedstawianie królów i dostojników: pozycja hieratyczna: krocząc (Triada króla Mykerynosa) lub siedząc (posąg króla Cheferna), gdy siedzi – ręce na udach, gdy kroczy ręce zaciśnięte w pięści wzdłuż ciała, w bezczasowej młodości, (lud znał rysy faraona tylko z portretów dostępnych w świątyniach) – portret oficjalny – rysy, bez uczuć, syntetyczny

-posągi księcia Rahotepa i jego żony Nofret, wapień polichromowany, on ciemno-ceglasty, ona żółta

-kanon przedstawiania drugiej kasy społecznej: pozy te same co faraoni, lecz już bez wiecznej młodości (tych ludzi, każdy mógł już znać z bliska, ze szczegółami), realistycznie (Wójt, posąg księcia Hemona – realizm, podkreślenia fałdów tłuszczu, ale godna pozycja)

-pisarze, mogli być przedstawiani jak urzędnicy w dostojnej pozycji, z przyborami piśmienniczym – jako symbol władzy (naczelny pisarz Hesiere) lub przy pracy, siedzący po turecku (posąg skryby – V dynastia), z czasem rodzi się nowy sposób przedstawiania pisarzy – z sześcianu pokrytego inskrypcjami wyrasta tylko głowa (od VI dynastia) – (posążek pisarza Ib)

-trzecia grupa społeczna- ludzie pracy i tylko prze jej pryzmat postrzegani, więc przedstawiani przy swoim zajęciu, w malarstwie i reliefie –schemat profilu pozostaje nie ruszony,

-im ważniejsza osobistość, tym większa, względem innych (dostojnik Ti na polowaniu w gąszczach papirusów)

-realistyczne przedstawienia zwierząt (malowidło gęsi z grobowca w Medum)

o kanonie jeszcze słów kilka

-kanon uwarunkowany historycznie, ściśle rodzimy

-wynik dłuższej obserwacji, ujmuje najbardziej charakterystyczne elementy

- dąży do czytelności i zrozumiałości przedstawienia

-na usługach klasy rządzącej  - narzędzie ideologii

-ważny element warsztatowej pracy zespołowej

3.W oparciu o wybrane przykłady omów architekturę sepulkralną starożytnego Egiptu

I i II  DYNASTIE (TYNICKIE)

-grobowce królów: (Nagada) z cegły suszonej, fasada o głębokich ryzalitach (występki), kształt późniejszych mastab (w przekroju zbliżone do trapezu). Wewnątrz pomieszczenia kaplicopodobne, niezależne od właściwych komór grobowych pod ziemią.   

- Mastaba Nebetki w Sakkara, konstrukcja schodowa z 3 stron, z 4 ścięta pionowo, dookoła podwórzec

STARE PAŃSTWO (III , IV i V DYNASTIE)

-zespół budowli sepulkralnych (grobowych) w Sakkara, wzniesiony przez kanclerza Imhotepa dla króla Dżesera – z piramidą schodkową w centrum, elementy architektury pałacowej, mury. Przeniesienie elementów architektury ceglano-trzcinowej na kamień, bez uwzględnienia tworzywa.

-motyw liści papirusu

-uwzględnienie kamienia jako tworzywa za czasów IV dynasti – piramida w Medum, piramida Cheopsa

-Piramida Cheopsa: główny akcent zespołu grobowego w Gizie, podstawa wytoczona według stron świata, proporcje wyliczone zostały przez doskonałych matematyków, kilka pustych pomieszczeń nad komorą królewską, by zmniejszyć ciśnienie wielkiej masy kamieni, od głównej komory królewskiej (z pustym sarkofagiem) ukośne kanały wentylacyjne, pod ową komorą (na osi) komora grobowa królowej, całość pokryta okładziną z polerowanych kamieni. Budowla wymagała ścisłego harmonogramu pracy, pracowało nad nią 100 tyś, robotników, przez 30 lat, po 3 miesiące w roku (budowę rozpoczęto, tuż po wstąpieniu faraona na tron). (Podejrzewa się, że komnata królewska nie jest idealnie na osi, ponieważ nie dotrzymano terminu dostawy okładziny komnaty (czerwony granit), a nie chciano wywołać przestoju pracy całej ekipy, więc podnieto konstrukcję wielkiego korytarza bardziej w górę. Mimo wybudowania nad nią nowych pomieszczeń odciążających, na wskutek naporu ogromnej masy, delikatny granitowy plafon popękał). Obok piramidy – trzy małe – modele w skali 1: 5, pomocne przy budowie. Wokół piramidy ukryte w wydrążeniach skały znajdowały się barki, do podróży faraona po zaświatach.

-wokół piramidy zespół budowli sepulkralnych przystosowany do ceremonii pogrzebowej, mniejsze piramidy, świątynie, mastaby dostojników.

-robotnicy nie byli niewolnikami, pracowali z dobrej woli – by się przysłużyć bogowi, w okresie pracy mieszkali w specjalnie wybudowanych wioskach.

-sfinks jest pozostałością po kamieniołomie – 57m długości i 20 szerokości – ciało lwa o głowie króla Cheferna. Przez długo był przysypany piaskami i widoczna była tylko głowa (taki obraz zastała armia Bonapartego)

-świątynie grobowe: (dolna świątynia Cheferna), olbrzymie bloki czerwonego granitu, alabastrowa posadzka, 23 wielkie posągi króla wzdłuż ścian,, surowy „styl kamienny” – wypolerowany kamień

-mastaby: zmonumentalizowane prostokątne kopce z ziemi lub piasku wydobytego podczas kopania grobu. Mastaba składa się z podziemnej komory grobowej, biegnącego od niej pionowego szybu aż do części nadziemnej oraz budowli na planie prostokąta (w przekroju trapez) z cegły suszonej lub kamienia. Nadziemna budowla zawierała: ślepe wrota, nad nimi stella z inskrypcjami i reliefem przedstawiającym zmarłego. Przed ślepymi wrotami stół ofiarny. Po pogrzebie szyb zasypywano. Dodatkowo zdarzały się kaplice grobowe, górne komory dla członków rodziny.

PIERWSZY OKRES PRZEJŚCIOWY

-katakumby, po obu stronach krętego korytarza, we wnękach chowano najbiedniejszych, przy każdym ciele konkubiny – małe, prymitywne figurki z terakoty – miały pomagać zmarłemu po śmierci

-kolumbaria - wkopane w ziemię, piętrowe grobowce z suszonej cegły – fasada przedstawiała dwukondygnacyjny szereg założonych cegłami łukowatych okien – tak chowani bili ludzie średnio zamożni (rodziny), niżsi kapłani 

-groby sklepione z cegły, na powierzchni ziemi, w każdym sklepieniu trzy drewniane sarkofagi (2 na dole i 1 wsparty na nich)- warstwy zamożne

ŚREDNIE PAŃSTWO (DYNASTIE TEBAŃSKIE XI i XII)

-grobowce kute w skale, prowadziły do nich wąskie i bardzo strome rampy, przedsionek portykiem wspartym na kolumnach (wykutych w skale o licu wąskich stykających się listewek – „protodoryckie”), następnie pomieszczenie z niszą na posąg zmarłego, w ścianie skalnej wymodelowane ślepe wrota, w ich pobliżu zamaskowany szyb prowadzący do właściwej komory grobowej, takie grobowce były przeznaczane urzędnikom

4.Na podstawie odkryć archeologicznych omów sztukę Krety i Myken

KRETY

-wysoka kultura

-kamień i cegła, domy willowe, strop podpierano drewnianymi zdobionymi słupami, wiele okien, podcieni, przestronne wnętrza, brak obronności

-dekoracja alabastrem, stiukiem, polichromowaną płaskorzeźbą, złotymi blachami

-głównie motywy roślinne, ale i zwierzęce, ludzie oraz krajobrazy

-zgeometryzowane alabastrowe idole, o abstrakcyjnym wyrazie, duża głowa, bez zaznaczenia oczu i ust,

-tylko drobne kapliczki, główny kult, kult władcy, stąd skupienie się na jego pałacu

MYKENY

-1600-1200 p.n.e.

-wznoszono z cegły i kamienia, budowle zwarte, łagodzono surowość płaskorzeźbami, wąskie uliczki

-zamek: otoczony grubym murem wpasowanym w rzeźbę terenu, sala tronowa, dziedziniec, przedsionek, centrum megalon z paleniskiem, wiele drobnych pomieszczeń, posadzka kamienna, malowidła ścienne

-brama lwów: główna brama, węgary lekko zwężające się ku górze,  na nadprożu trójkątny blok odciążający, wypełniony płaskorzeźbą przedstawiającą dwa lwy (potęga) wsparte na kolumnie(pałac)

-Mury Cyklopów w Tyrinsie, z wielkich bloków kamiennych,

-groby: *kute w skale prostokątne studnie

                 *komorowe, korytarz prowadził do wykutej w skale komory

                 *tolosowe – na planie koła przykryte pozorną kopułą, zwężające się pierścienie łupków. Skarbiec Atrydów (grób Agamemnona) grób kopułowy – ulowy, do podziemi prowadzi korytarz wcinający się w pagórek, kilka komór, zdobiony blachą spiżową,

-malarstwo, ściany i sufity, jaskrawa kolorystyka, wrażliwość na naturę, swoboda, niewymuszona dekoracyjność, problem ruchu człowieka i zwierzęcia, stylizowane tło, krajobrazy, próby tłumu, falisto-płynna linia konturowa, wyraziste, ornamentowe traktowanie detalu

-malarstwo wazowe, sceny z życia codziennego, motywy rodzinne, sceny morskie, fauna i flora wodna, podobne założenia jak w malarstwie,

-drobna rzeźba gliniana przedstawiająca ludzi i bożków,

-płaskorzeźba dobrze rozwinięta,

-mistrzostwo w wyrobie broni i złotnictwie (złote maski z grobów)

-w ornamentyce wpływ Krety, rytm i poczucie symetrii

5.Porządki greckie architektury klasycznej – przykłady

-konstrukcja: mury o licach pionowych, kolumny, drewniane  belki stropowe, drewniany dach kryty dachówką

DORYCKI

-VII w.p.n.e.

-kolumna(trzon i głowica), trzon zwęża się ku górze (niewidocznie, czym wyżej tym wyraźniejszym łukiem), górna średnica to 4/5 dolnej, trzon żłobkowany pionowo (kanelury – 16-24) o ostrych krawędziach, głowica okrągła (echinus), przykryta kwadratową płytą (abakus), belkowanie: architraw[gładka belka], fryz Tryglif [żłobiony] i metopa [płaskorzeźbione]) i gzyms (geison)[lekko skośny by woda mogła spływać], szczyt: tympanom (płaskorzeźba), akroterion (rzeźby na szczytach i po bokach)

-z czasem proporcje się zmieniały, najpierw były krępe(nie całe 5 średnic dolnych), o grubych kolumnach, gęsto rozstawionych (od niecałej 1 do trochę ponad 2 średnic), z czasem nabierały smukłości, echinus staje się coraz bardziej sprężysty (mniej masywny),

-czyta, żywa polichromia, podkreślająca elementy składowe

-w rzucie: cela i przedsionek otoczona z kilku lub wszystkich stron kolumnadą, czasem dwuwarstwową, na ogół prostokątne(partenon), choć i zdarzały się okrągłe (Olimp – świątynia Zeusa)

JOŃSKI

-kolumna posiada bazę (dwa wałki przedzielone wklęśnięciem), trzon smuklejszy, głębsze, węższe kanelury i nie są już zakończone ostro, echinus i nałożony nań materiał zwinięty ślimakowato po bokach w wolutę, architraw podzielony nierówno uskokami na trzy pasy,  fryz bez podziałów, albo gładki albo cały zdobiony płaskorzeźbą,

-budowle, smuklejsze, lżejsze, „bardziej przewiewne, wyższe a szczuplejsze kolumny, szerzej rozstawione, (wysokość - 8-10 średnic dolnych, rozstaw 3-4 średnice),

-Erechteion (z kariatydami), Świątynia Ateny Nike (Akropol), Świątynia Artemidy w Efezie (kilkurzędowe kolumnowanie)

KORYNCKI

-V w.p.n.e

-bardzo mocno rzeźbiona głowica w wzór liścia akantu,  gzyms bogatszy

-trzon jeszcze smuklejszy,

-czysto greckich budowli niewiele, raczej wnętrza, Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach

6. Omów zabytki akropolu jako przykład klasycznej sztuki greckiej

-fortyfikacja na szczycie góry, posiadała zespół świątyń i skarbców, zaprojektowanych głównie przez Fidiasza, otoczona murem o kształcie elipsy, brak uporządkowanego rozplanowania

-propyleje: stroma droga z miasta dociera do bramy - propylejów- rozbudowanego wejścia, krępe wierze obronne, po bokach jezdni - schody, trzon właściwy - sześciosłupowy, tył osadzony wyżej (wraz z podnoszeniem się wzgórza), zewnątrz 6 doryckich kolumn, wnętrze podzielone na 3, dwoma pasmami kolumn jońskich  - egzystencja koło siebie dwu porządków, wewnatrz pomieszczenia na galerie obrazów i pamiątki,

-świątynia Ateny Nike (Zwycięskiej, bez skrzydeł), kolumnada 4 słupowa z dwóch stron, balustrada pokryta płaskorzeźbą, jeden z fragmętów to Nike zawiązująca sandał w technice wilgotnych szat, ruch, wdzięczny gest, doskonała anatomia,

-sanktuarium Artemidy

-partenon: świątynia dorycka, 8x17 kolumn, 3 nawowa, nawa podzielona na dwa poziomy emporą, wewnątrz pomnik Ateny (chryzoelefantyną- drewniany trzpień pokrywany kością słoniową i złotem), ogromny (10m), więc zmiana proporcji, w jednym ręku mała Nike druga wsparta na tarczy, 160m fryz z korowodem panatenajski do bogini Ateny, której przypatrują się bogowie Olimpu, rytm pionowo postępujących postaci, dynamizm ruchliwych nóg końskich, uspokojony "pomnożeniem", korowód ludzi prowadzących bydło, kobiety z wazami (Fidiasz), Tympanony przedstawiają narodziny i chwałę Ateny, otoczonej innymi bogami, zastosowanie techniki mokrych szat, bardzo dynamicznych, wielowarstwowych, lecz tak opinających ciała, iż anatomia jest doskonale widoczna,

-Erechteion: dwupoziomowy, nieregularny plan, kilka przedsionków, 4 małe cele i krypta grobowa, 3 portyki jeden to- prostokątna, wyżej położony hala podpierana przez 6 kobiecych posągów kor (Kariatydy), stoja w lekkim kontra poście z rękami opuszczonymi wzdłuż sza, lecz mniej urozmaicone i zdobione niż poprzednei kory

-świątynia Romy:

-ołtarz Ateny

-antyczna świątynia Ateny Polias

-posąg Ateny

-za murami teatr Dionizosa z widownią wykutą w wzgórzu i Odeon - miejsce koncertów

7.Omów kanon i charakter greckiej rzeźby archaicznej

-poszukiwanie ideału estetycznego

-kurosi – figury wotywne, różna wielkość(kilkadziesiąt cm – do 6 m), zbudowani z idealnych części, brak cech indywidualnych na twarzach, uśmiech antyczny, patrzą przed siebie, wyprostowani, opuszczone ręce z dłońmi zaciśniętymi w pięści, kroczą (wysunięta lewa stopa), lecz ciężar rozłożony na obu nogach (Niosący Cielę zwierze układa się mieko wokół głowy, nacisk na pokazanie budowy(mimo szaty), Kleobis i Biton, przysadziści, widoczne odgraniczone więzy mięśni)

-korai – dziewczęta, odziane, z czasem nabierają naturalności, żywa polichromia, loki opadające na piersi, ręka uniesiona w ofiarnym geście, druga podtrzymuje szaty,

8.Analiza (przykłady) klasycznej rzeźby greckiej IV w

-ożywienie kontra postem, naturalne pozy, Doryforos (Poliklet), niosący włócznię, mięśnie rozluźnione, proporcje – kanon męskiej piękności, harmonia oparta na przemiennej równowadze mas, harmonia wyliczona matematycznie,

-ruch, Dyskobol (Myron), przygotowanie do ruchu – ostry skręt ciała, pochylenie, akcja rąk i nóg, subtelny modelunek mięsni, faktura skóry, 

9.W oparciu o najwybitniejsze przykłady udowodnij wyzwolenie się klasycznej rzeźby greckiej V i IV w.p.n.e. z archaicznego schematu

-dalej szukano ideału piękna, ale już nie „składano z części”, ale patrzono całościowo, podporządkowano je ogólnemu widokowi,

-więcej realizmu, obserwacji

-szaty kor niemalże ukrywały anatomie, mokre szaty ją podkreślają

-różne pozycje, ruch, contrapost zamiast delikatnego wykroku, Nike zawiązująca sandał,

-wprowadzone proporcji, matematycznych wyliczeń

-na przykładzie Dyskobola widzimy jak artysta traktuje mięśnie, już nie są pojedynczymi, rozbitymi wyraźnie zaznaczonymi wiązkami a mimo iż każdy jest dokładnie pokazany, tworzą całość,

-płaskorzeźba - rozwój

10.Na podstawie Grupy Laokoona omów nową treść i formę rzeźby hellenistycznej

PREKURSORZY HELENIZMU

-elegancki, zmysłowość, łagodne odczucia –ParyklesMłodszy, smukłość, niemalże, ze kobiece proporcje (Hermes, Afrodyta, Satyrzy)

-dynamika, Skopas, (Szalejąca Menada), dramatyzm, brak powagi i dostojności, ruch, gwałtowne przechylenie ciała,

-nowy kanon, smukłość, mniejsza głowa ,Lizyp, (Apoksyomenos – mężczyzna oczyszczający ciało po zawodach), naturalność, przeznaczone do otwartej przestrzeni, (Portrety Aleksandra Wielkieg),

HELENIZM

-rozczłonkowanie setek elementów, różne kierunki, dynamika (Fryz Pergamoński) ból, wyraz twarzy, zderzenie światłocieniowe – mocno oświetlone partie z głębokim cieniem, kontrast z chłodna elegancją jońskiej kolumnady,

-(gal umierający) powaga śmierci, brak dynamizmu, oryginalność, siła,

-tęsknota do stylu klasycznego – (Wenus z Milos (Melaos)),

-(Nike z Samotraki)- szata łopocząca na wietrze

LAOKOON

-indywidualizm,

-szkoła rodyjska

-manieryzm,

-układ powykręcanych konwulsyjnie form, ból, cierpienie, przerażenie

-ubogi przestrzennie – przeznaczony do oglądania z przodu

-wyraz twarzy

ekspresyjny, rozczłonkowany układ

-silnie zaznaczony kierunek skośny

11.Na czym polegała zasada „złotego podziału” i w jaki sposób była stosowana

-odcinek A dzielimy tak na dwie części B i C by a/b = b/c (stosunek całego odcinka do jego części dłuższej jest równy stosunkowi części dłuższej do krótszej)

-zastosowanie w architekturze greckiej od okresu klasycznego

-Witruwiusz

-Palladio

-kubizm wykorzystywał go w jednym ze swoich okresów

-Le Colbusiera, Zdawał sobie sprawę, że proporcje elementów budowli nie mogą wynikać z przypadkowo przyjętych miar. Fascynował artystę opracowany w starożytności złoty podział, opracował modularny system proporcji – określany jako modulor, łącząc systematykę wymiarów człowieka z fenomenem złotego podziału

-Alberti nie podał, która z metod osiągnięcia idealnych proporcji jest najlepsza, ale pisał: -harmonia poszczególnych elementów, do siebie i do całości

-kubiści stosowali, ale nie pamiętam jak i do czego

-neoplastycyzm wyliczał swoje dzieło, złoty podział pasował idealnie do uzyskiwania ich matematycznych harmonijnych dzieł

12.Wpływ sztuki greckiej na sztukę rzymską (na czym polega wpływ sztuki starożytnej Grecji na sztukę Rzymu: omów rozwój architektury użytkowej w starożytnym Rzymie.)

-spora cześć kultury greckiej została wchłonięta przez rzymską (choćby przejęcie bogów zmieniając jedynie imiona, filozofia stoicka)

-wiele kopii rzeźb, ale już nie polichromowanych – „doskonałość sztuki została osiągnięta w Grecji i nie pozostaje nic innego jak ją kopiować”

-c.d.13

13.Architektura użytkowa w starożytnym Rzymie

-początki kultura Etruska, porządek toskański (baza wałek i graniastosłup, głatki trzon, inne proporcje, głowica podobna do doryckiej, ale mniej wdzięku, belkowanie gładkie, bez tryglifów),

-mury jak w Grecji, potem inne materiały - beton między dwie ściany ceglane lub drewniane (fundamenty),

-wprowadzenie sklepień: kolebkowe, krzyżowe (obciąża narożniki), klasztorne (siły rozkładają się na cały mur), kopuły

-kultura etruska szlachetnieje pod wpływem kontaktu z Grecją,

-porządek rzymsko-dorycki, różni się od doryckiego szczegółami i fakturą, baza toskańska, smukłość i gęstsze żłobienie, architraw znacznie węższy od fryzu, tryglify po jednym nad słupem i 2-3 pomiędzy, narożnik wolny,

-joński i koryncki jak w Grecji, tylko bardziej zdobione

-porządek całkiem rzymski – kompozytowy, na dwóch rzędach liści akantu(koryncki) nasadzono mocno zdobioną głowicę jońską, proporcje i inne elementy jak w porządku korynckim, obok żłobkowanych występowały i gładkie

-rygorystyczne proporcje – wysokość kolumny: etruskiej 7 średnic, rz-dorycki 8, rz-joński 9, rz-koryncki i kompozytowy 10; belkowanie 2 średnice, korynckie i kompozytowe 2,5; rozstawienie więcej jak przestrzeń 2 słupów,

-filary, graniastosłup,

-wprowadzenie pilastrów, rytmicznie dzielą ścianę, oraz postumenty (bardzo rzadko stosowanych w Grecji)

-łuki, nigdy nie stawiano na kolumnach, bo są  za smukłe, co najwyżej dla ozdoby flankowano otwór kolumienkami,

-archiwolty – obramowania łuku, w odpowiednim porządku, ozdobne klucze,

-załamania belkowania w różny sposób

-wrażenie geometryczności i wykreślenie

-duże, przestrzenne wnętrza (kopuły)

-świątynie podobne do greckich (Marka Mściciela)

-świątynie Wenus i Romy – pod jednym dachem odwrócone do siebie placami, po dwa rzędy kolumn u wejść i po jednym po bokach, wnętrze urozmaicone wnękami na posągi

-Panteon, plan koło, nacisk na wnętrze, na bębnie prawie 45 metrowym kasetonowa kopuła, u góry 9m otwór(zwornik), szkielet z cegły wypełniony masą tłuczonych kamieni i wapna, ściany podzielone na dwa poziomy, dolny z wnękami na rzeźby, słupy i pilastry korynckie, drugi to ślepe okna i ramy, front- 8 kolumnowe podcienie w 5 pasach

-mieszkania:   pomieszczenia wokół dziedzińca(atrium) światło przez otwór z góry, a deszcz do sadzawki, w późniejszych czasach piętra, drugi dziedziniec,

-pałace: przepych wnętrz, rzeźby, złoto, mozaiki i szlachetne kamienie, niemalże małe miasteczka, niczym plan obozu wojskowego, otoczony murem obronnym, (pałac Doklecjana), malarstwo na ścianach i rzeźby w kątach

-bazyliki: duża kryta hala, z tyłu zakończona absydą, otoczona po 2 bokach niższymi krużgankami, różnica wysokości dawała światło, sklepienie drewniane, potem krzyżowe,

-Koloseum: amfiteatr na elipsie, pod arena ogromne sklepione piwnice, elewacja 4 poziomowa, 3 maiły arkadowania z wtopionymi kolumnami, od dołu najpierw doryckie, potem jońskie a na górze korynckie, 4 poziom to ślepy mur z pilastrami, na nim maszty do rozpinania płócien chroniących widownie przed słońcem

-łuki tryumfalne: pomniki zwycięstwa, (Łuk Tytusa w Rzymie), jedno lub 3 wejścia, ozdabiane pilastrami i kolumnami, bogato zdobiony fryz, nad otworem tablice z napisami(attyka)

-akwedukty: wodociągi, jednostajnie obniżające się koryto z wyszlifowanych, do siebie kamieni, ciągły spadek bez względu na teren uzyskano dzięki łukom dostosowywanym do terenu, akwedukt dochodził do 30 metrów wysokości,

14.Omów charakterystyczne cechy rzymskiej rzeźby portretowej

-rzeźba głównie to repliki dzieł greckich

-w Rzymie multum pomników

-jeśli pojawiają się posągi rzeźbione w Rzymie bardzo sileni inspirują się Grecją, zachowują te same , czy podobne postawy, co najwyżej skupiają się na twarzy, która oddaje konkretnego człowieka, oraz struj współczesny Rzymskiemu (Posąg Oktawiana Augusta z Prima Porta – niczym Doryfros)

-pojawiają się portrety konne, statyka, gest pozdrowienia ((pomnik konny Marka Aureliusza), studium konkretnej twarzy

-na rozwój portretu mógł mieć wpływ kult przodków, realizm, rzetelnie wykonane, bez pochlebstw, bez idealizacji, ekspresja, zwarta bryła głowy, nie unikano brutalności, kobiece delikatne, łagodne i subtelne, kontrast delikatnej twarzy w ostro fakturowanymi włosami,  (Juliusz Cezar, Portret Rzymianina, Katon i Porcja, Portret Trajana)

-oddanie charakteru i psychiki portretowanego

15.Przedstaw znaczenie kultury antyku dla dalszego rozwoju sztuki europejskiej

-hagia sofia przejęła pewne elementy z antyku, arkady, osiąganie wielkich przestrzeni pod kopuła (panteon),sklepienie krzyżowe,

-romanizm zawdzięcza sklepienia krzyżowe, kolebkowe i klasztorne

-renesans karoliński

-wszystkie elementy architektoniczne do XIX w. To elementy antyczne różnie stosowane (średniowiecze używało ich najmniej ale też )

-w romanizmie - Prowansja – zachwyt antykiem – długie frezy wielopostaciowe  płaskorzeźba

Donatello św. Jerzy umieszczony wysoko więc zmienił proporcje – pomniki Fidiasza, Dawid – znów akt(a)y, Gattamelata pomnik konny

-praktycznie cała twórczość Palladia

-w ogóle renesans

-renesans palladiański

-klasycyzm

-eklektyzm

16.Omów typy budowli sakralnych rozwijających się w architekturze wczesnochrześcijańskiej

-upadek architektury rzymskiej, buduje się wyłącznie z cegły, wąskie liche sklepienia kolebkowe, małe kopułki, drewniane stropy, widoczna więźba dachowa,

-w Rzymie po wyczerpaniu się materiałów z rozbiórek świątyń wszystko schodzi na niski poziom, jedynie Rawenna zachowuje klasę(związek z Bizancjum)

-wschód: śmiałe sklepienia: kopuła podparta na trompach (w narożnikach) – kwadrat przechodził u góry w ośmiobok, potem kopuła na żaglach (pendentywach) – z kątów kwadratowego pomieszczenia wychodzą sferyczne trójkąty, potem jeszcze dodanie bębna (tamburyna) z oknami dla lepszego oświetlenia,

TYPY BUDOWLI

-katakumby

-bazylika (patrz 17)

-układ centralny-plan koła lub wieloboku, (kaplice i baptysteria), kształt narzucany przez centrum, którym była sadzawka lub nagrobek, sklepienie klasztorne lub kopuła, nawa boczna zakręca się nawę obejścia, czasem dwurzędowe, mur nawy centralnej spoczywa na kolumnach – arkady, Kościół san Vitale nawa centralna ośmioboczna otoczona nawą okrężna z emporami, dzięki podkowiastemu wycięciu wnęk empora nie dzieli bardzo wyrażeni ścian na kondygnacje i została uzyskana smukłość, kopuła na trompach,

17.Bazylika starochrześcijańska – geneza, rozwój

-po przyznaniu przez Konstantyna Wielkiego  swobody kultury chrześcijańskiej potrzebne było miejcie zgromadzeń sporej liczby osób

-podłużna sala zakończona absydą o podwyższonej posadzce – naśladownictwo bazyliki rzymskiej

...