2001.12_Ośla łączka.pdf

105

Ośla łączka

Ćwiczenie 12 Uniwersalny sygnalizator drzwiowy

Opóźnienie i skracanie impulsów

Warto wykonać układ według rysunku

22 (nie zapomnij o końcówkach zasila−

nia). Jeśli posiadasz zestawy do po−

przednich ćwiczeń, masz też kontak−

tron. Umieść kontaktron na futrynie,

a mały magnes na drzwiach tak, by

kontaktron rozwierał styki po otwarciu,

a nawet uchyleniu drzwi. Zamiast kon−

taktronu możesz wykorzystać jakiś in−

ny łącznik, w ostateczności nawet wła−

snej konstrukcji. W modelu pokaza−

nym na fotografii 20 zastosowałem

zwykły przycisk.

W stanie spoczynku (gdy drzwi są zam−

knięte) styk jest zwarty i sygnalizator

milczy. Otwarcie drzwi wywoła krótki

impuls dźwiękowy, sygnalizujący, że

ktoś wchodzi. Czas tego impulsu wyzna−

czony jest przez R3, C2. Gdy drzwi po−

zostaną otwarte zbyt długo, po upływie

czasu wyznaczonego przez R4, C3 sy−

gnalizator włączy brzęczyk na stałe.

Dźwięk brzęczyka piezo (z generato−

rem) będzie wtedy modulowany prze−

biegiem z dodatkowego generatora

z elementami R6, R7, C4. Możesz śmia−

ło zmieniać wartości kondensatora C2

(22nF...1

Rys. 22

F), by regulować czas krótkie−

go sygnału, oraz C3 (2,2

F...220

F), by

regulować czas opóźnienia.

Taki uniwersalny sygnalizator drzwio−

wy znajdzie praktyczne zastosowanie nie

tylko w sklepach i warsztatach, ale także

przy drzwiach wejściowych w domach

prywatnych, gdzie będzie sygnalizował,

że ktoś wszedł, a także ostrzegał przed

ciągłym otwarciem drzwi, co jest ważne

zwłaszcza w okresie zimowym.

Fo tt t t .. . . 20

Ćwiczenie 13 Syrena alarmowa z głośnikiem

Celowo najpierw, w ćwiczeniu 11, za−

proponowałem Ci budowę syreny alar−

mowej z membraną piezo. Syreny takie

mają liczne zalety, głównie mały pobór

prądu. Wcale nie znaczy to, że syreny

z klasycznymi głośnikami są gorsze. Za−

równo w samochodowych, jak i stacjo−

narnych instalacjach alarmowych często

stosowane są syreny z głośnikami.

Rys. 23

Elektronika dla Wszystkich

Ośla łączka

A5 106

Zawsze są to tak zwane głośniki tubo−

we, które wprawdzie dają dźwięk o nie−

zbyt dobrej jakości, ale za to przy tej sa−

mej mocy dają dźwięk dużo głośniejszy

niż zwykłe głośniki. Być może nie masz

pod ręką głośnika tubowego. Jeśli jed−

nak znajdziesz gdzieś jakikolwiek gło−

śnik o większej mocy, możesz wypróbo−

wać układ z rysunku 23 . Moc głośnika

nie powinna być mniejsza niż 10W, jeśli

ma on rezystancję 4

Ω

oraz 5W, jeśli ma

NOR i stosując dwa, a nie trzy generato−

ry. Jeśli układ miałby znaleźć praktyczne

zastosowanie w jakimś systemie alarmo−

wym, wykorzystaj raczej układ z rysun−

ku 18 z głośnikiem w miejscu membra−

ny piezo z tym, że jako T1..T4 koniecz−

nie musisz zastosować darlingtony mocy

w obudowie TO−220 (np. BD649/BD650).

Efekt będzie piorunujący.

Na wszelki wypadek ostrzegam: nie

dołączaj do układów z tego ćwiczenia

kolumn z domowego zestawu audio.

W niesprzyjających warunkach możesz

uszkodzić głośniki (wysokotonowy

i średniotonowy).

on 8

Ω

Uwaga! Taka syrena pobiera

ponad 1A prądu i musi być zasi−

lana ze źródła o odpowiedniej

wydajności, np. akumulatora. Na

pewno nie wystarczy mała bate−

ria czy zasilacz 12V/250mA.

Ja dołączyłem do układu po−

kazanego na fotografii 21 gło−

śnik tubowy i efekt był rewela−

cyjny. Potencjometr montażowy

100k

powala dobrać najbar−

dziej przeraźliwy ton. Jak poka−

zuje fotografia, model pracował

poprawnie nawet bez kondensa−

torów odsprzęgających zasilanie

(co wcale nie jest zachętą do po−

mijania tych kondensatorów).

Oczywiście taką syrenę możesz

zrealizować nieco inaczej, wy−

korzystując bramki NAND czy

Ω

Piotr Górecki

Fott t t.. . . 21

Informacje dotyczące zestawu

A05 do „Oslej łączki“ znajdują się

na stronie 80.

Biblioteczka praktyka

Podstawowe parametry układów CMOS

rodziny 4000

Dopuszczalne parametry graniczne (dotyczy napięć i prą−

dów podawanych zzewnątrz, które nie spowodują uszko−

dzenia i błędnego działania układów):

Napięcie progowe (przełączania) wejścia . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . typ. 0,5*VDD max (0,3*VDD...0,7*VDD)

Pojemność wejścia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . max 7,5pF

Czasy narastania i opadania zboczy na wyjściach:

VDD=5V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . typ. 100ns

VDD=10V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . typ. 50ns

VDD=15V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . typ. 40ns

Czas propagacji (opóźnienie wejście/wyjście):

VDD=5V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . typ. 125ns

VDD=10V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . typ. 50ns

VDD=15V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . typ. 40ns

Spoczynkowe napięcie wyjściowe (bez obciążenia):

stan L . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . max 0,05V

stan H . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . min (VDD−0,05V)

Wydajność prądowa i prąd zwarciowy wyjścia silnie zależą od

napięcia zasilania. Występuje też duży rozrzut wartości mię−

dzy egzemplarzami. Orientacyjne wartości prądów zwarcio−

wych wyjścia (+25 o C) wynoszą:

Wyjście zwarte z szyną VSS − prąd wypływający:

VDD=5V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2mA

A, max 0,1

Zakres napięć zasilania (VDD) . . . . . . . . . . . . . . . . . . −0,5...18V

Zakres napięć wejściowych i wyjściowych –0,5V...(VDD+0,5V)

Zakres prądów wejściowych . . . . . . . . . . . . . . . . . −10...+10mA

Moc strat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500mW

Temperatura przechowywania . . . . . . . . . . . . . . . . −65...+150 o C

Temperatura pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . −40...+85 o C

Parametry robocze:

Gwarantowany zakres napięć zasilania . . . . . . . . . . . . 3...18V

Spoczynkowy prąd zasilania (+25 o C, VDD=10V)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . typ. 0,001

A max 1

Pobór prądu zależy liniowo od częstotliwości pracy. W stanie

spoczynku jest bliski zeru. Przy napięciu zasilania 10V i typo−

wym obciążeniu wyjścia pojemnością 50pF (pojemności mon−

tażowe i wejściowe następnych bramek) prąd zasilania przy

częstotliwości f wynosi w przybliżeniu: . . . . . I = 0,6

A/kHz * f

Elektronika dla Wszystkich

Prąd wejściowy . . . . . . . . . . . . . . . . typ. 0,00001

107

Ośla łączka

VDD=10V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12mA

VDD=15V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27mA

Wyjście zwarte z szyną VDD − prąd wpływający:

VDD=5V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5mA

VDD=10V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20mA

VDD=15V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35mA

Uwaga! Dla negatorów układu 4049 i buforów układu 4050

wydajność prądowa wyjść i prądy zwarciowe są kilkakrotnie

Elektronika dla Wszystkich

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: