witaminy _ NOTATKI Z WYKŁADÓW.doc

Struktura tiaminy

Model heksokinazy

Witaminy

Co to są witaminy?

Witaminy regulują naszą przemianę materii poprzez system enzymatyczny. Przyjmujemy je wraz z pokarmem, w którym się po prostu znajdują,Witaminy nie są ani substytutami żywności, ani nie mogą zastąpić pokarmu - bez pomocy składników mineralnych.Witaminy pochodzące z żywności decydują o sprawnym funkcjonowaniu organizmu. Niedobór chociażby jednej witaminy - z wielu, może stanowić niebezpieczeństwo dla całego organizmu.

Podział witamin.

Witaminy dzielą się na dwie grupy w zależności od rozpuszczalności w wodzie (witaminy z grupy B, witamina C) lub w tłuszczach (witaminy A, D, E, K, F).

Witamina A Stosowane nazwy. AKSEROFTOL, RETINOL alkohol diterpenowy

Witamina A . wpływa na syntezę białek, tłuszczów, hormonów, zwłaszcza tarczycy, stan skóry, śluzówki, wzrost ciała, procesy widzenia, chroni wątrobę, aktywizuje jej układ enzymatyczny, zwiększa odporność ustroju na infekcje, utrzymuje odporność immunologiczną, uczestniczy w metabolizmie węglowodanów i hormonów sterydowych. Witamina A

jest niezbędna do prawidłowego wzrostu i rozwoju nabłonka, podwyższa odporność błon śluzowych, odgrywa ważną rolę w Zaburzenia w organizmie mogą być związane z brakiem witaminy A (awitaminoza) lub jej nadmiarem w organizmie (hiperwitaminoza)Awitaminoza to głównie ysychanie rogówki i spojówek oka tzw. /kseroftalmia/, kurza ślepota, choroby skóry, łuszczyca, rogowiec dłoni, stóp, trądzik pospolity, łysienie plackowate, zmniejszone wydzielanie kwasu solnego żołądka, skłonność do biegunek.

Witamina B1 Stosowane nazwy. TIAMINA, ANEURYNA.

Rola w organizmie: sprowadza się do udziału w procesach utleniania biologicznego,, udziału w procesie przemiany węglowodorów, tłuszczów, białek, prawidłowy stan tkanki nerwowej. Witamina B1   występuje  w znaczących ilościach ilościach płatki owsianych,

Witamina B2 Stosowane nazwy. RYBOFLAWINA, LAKTOFLAWINA, OWOFLAWINA

W organizmie człowieka witamina B2 wchodzi w skład mononukleotydu flawinowego (FMN) i dinukleotydu flawino-adeninowego (FAD) – koenzymów ☺ wchodzących w skład enzymów z grupy oksyreduktaz, Pośrednio więc bierze udział w metabolizmie  glukozy i aminokwasów w procesach utleniania komórkowego. Witamina B2  bierze udział w znaczącym stopniu  w procesach widzenia

Witamina B5  Stosowane nazwy. KWAS PANTOTENOWY

. Kwas pantotenowy bierze udział w przemianie białek i tłuszczów, wzmaga odporność immunologiczną ustroju, przyśpiesza gojenie ran, zwłaszcza infekcje.

Witamina B6 Stosowane nazwy. PIRYDOKSYNA, adermina, pirydoksal, pirydoksamina

Witamina B6 bierze udział w procesach enzymatycznych dotyczacych syntez komórkowych układu nerwowego układu krwiotwórczego, i skóry bierze udział  w syntezie białek, węglowodanów.i  przemianie tłuszczów, Przeciwdziała zaburzeniom nerwowym i zapaleniu nerwów obwodowych, usuwa zaburzenia nerwowo- mięśniowe,  Odgrywa ważną rolę w procesach odpornościowych ustroju.

Witamina B12 Stosowane nazwy. KOBALAMINA ,cyjanokobalamina

Witamina B12 przyśpiesza spalanie białek, uczestniczy w procesach krwiotwórczych i białych krwinek, ochrania miąższ wątroby, utrzymuje sprawność układu nerwowego, wpływa na metabolizm białek, tłuszczów i węglowodanów. W organizmie bierze głównie  udział w syntezie aminokwasów i kwasów nukleinowych, pobudzając wzrost komórek i przyczyniając się do tworzenia i dojrzewania  erytrocytów ☺, a także leukocytów . Rola witaminy B12 sprowadza się do pełnienia funkcji  w przemianie kwasów organicznych, np. bursztynowego i metylojabłkowego. Witamina B12 nie jest syntezowana ani przez zwierzęta, ani przez rośliny wyższe, ale tylko przez bakterie 

Witamina C Stosowane nazwy. KWAS ASKORBINOWY

Witamina C spełnia  ważną rolę w procesach odpornościowych i oksydacyjno-edukcyjnych ustroju, działa odtruwająco, aktywuje przemiany białkowe i węglowodanowe, bierze udział w procesach kostnienia, przeciwdziała wypadaniu zębów, wzmacnia dziąsła, bierze udział w syntezie hemoglobiny, w powstawaniu krwinek, kolagenu, ułatwia przyswajanie żelaza ,przyczynia się do prawidłowego rozwoju tkanki łącznej, a także hormonów kory nadnercza. Przeciwdziała czynnikom rakotwórczym.Witamina C odgrywa dużą rolę w utlenianiu komórkowym, zwłaszcza w utlenianiu tyrozyny ☺ i w procesach redukcji. Witamina C ułatwia wchłanianie żelaza. Jej niedobór powoduje szkorbut  . Większość zwierząt posiada zdolność wytwarzania w organizmie witaminy C, Człowiek, musi ją pobierać z pokarmem

Witamina D Stosowane nazwy KALCYFEROL

Witamina D reguluje gospodarkę wapniowo-fosforową Ma wpływ na wzrost ciała, metabolizm tkanki kostnej, wchłanianie wapnia.Nazwa witamina D jest nazwą kilku związków: witaminy D1 (kalcyferolu), D2 (ergokalcyferolu), D3 cholekalcyferolu Zasadniczą rola witaminy D jest jej wpływ na  regulujacje gospodarki wapniowo i fosforowej organizmu przez ułatwianie wchłaniania i obniżanie wydalania wapnia i fosforu z moczem.

Witamina E Stosowane nazwy TOKOFEROL

Witamina E regeneruje tkankę łączną, reguluje gospodarkę węglowodanową i wodną, rozszerza naczynia krwionośne, obniża ciśnienie krwi, działa przeciwzakrzepowo, uniemożliwia tworzenie toksycznych produktów utleniania kwasów tłuszczowych, uczestniczy w procesach odtruwania, chroni komórki wątroby i tkanki mięśniowej, utlenianie biologiczne.

Witamina F Stosowane nazwy Witamina F

Jest to  zespół nienasyconych kwasów tłuszczowych (linolowego, linolenowego i arachidowego). Witamina F występuje głównie w olejach roślinnych .U zwierząt jest czynnikie pobudzającym  wzrost. Wpływa na prawidłowy stan skóry i włosów. Nie stwierdzono niedoborów witaminy F u ludzi.

Witamina H Stosowane nazwy Biotyna

Odgrywa rolę przenośnika dwutlenku węgla w różnych procesach przemiany materii. Witamina H bierze udział w metabolizmie białek, tłuszczów i węglowodanów, jest konieczna do syntezy witaminy c,

Witamina K Stosowane nazwy Filochinon MENADION, FILOCHINON

Niedobór  witaminy krzepliwość czyli jej awitaminoza to zmniejszona krzepliwość krwi, skazy krwotoczne; po dłuższym leczeniu antybiotykami, sulfonamidami lekami chemioterapeutycznymi istnieje ryzyko niedoboru. Przy niedoborze żółci w przewodzie pokarmowym wchłanianie witaminy  K jest utrudnione

Witamina M Stosowane nazwy KWAS FOLIOWY, witamina B11, witamina krwiotwórcza witamina B147

Kwas foliowy jest  niezbędny w tworzeniu krwinek czerwonych, syntezie zasad purynowych, zwalczaniu niedokrwistość, Kwas foliowy zwiększa witalność, opóźnia siwienie, odgrywa dużą rolę w syntezie DNA i RNA, bierze udział w procesie podziału komórek, w metabolizmie cukrów i białek.

Witamina P Stosowane nazwy RUTYNA, HESPERYDYNA

. Główna rola witaminy P w organizmie to wpływ na nieprzepuszczalność i mechaniczną odporność naczyń włosowatych, wpływ na przemianę wapniową ustroju. Witamina P poprawia krążenie, wspomaga działanie witaminy C, zwiększa odporność na infekcje . Witamina P działa synergistycznie z witaminą C w uszczelnianiu naczyń krwionośnych

Witamina PP Stosowane nazwy

NIACYNA, KWAS NIKOTYNOWY, Witamina B3 amid kwasu nikotynowego, nikotynamid

Witamina PP. bierze udział w procesach utleniania komórkowego oraz w przemianie węglowodanów, tłuszczów i białek. Witamina PP pobudza regenerację purpury wzrokowej. Witamina PP wpływa na prawidłowe funkcjonowanie mózgu, układu nerwowego, skóry krwi, Witamina PP bierze udział w syntezie hormonów płciowych, syntezie kortyzonu, tyroksyny, insuliny w przemianie węglowodanowej, białkowej , Witamina PP pobudza wydzielanie soku żołądkowego, oraz wzmaga perystaltykę jelit.

Mikroelementy  -   PRZEMIANA MINERALNA

Pierwiastki są podstawowymi składnikami świata materii ożywionej i nieożywionej. Azot (N), siarka (S), tlen (O), wodór (H) i węgiel (C) budują związki organiczne : białka, węglowodany, tłuszcze i witaminy.
Z pośród 104 znanych pierwiastków około 1/3 stanowi składniki ważne dla organizmów - elementy strukturalne szkieletu i tkanek miękkich, a także czynniki regulujące wiele funkcji fizjologicznych np. krzepniecie krwi, transport tlenu, aktywacje enzymów.
Pierwiastki te można podzielić na trzy grupy:

1.       pierwiastki konieczne do życia tzw. biopierwiastki

2.       pierwiastki obojętne, bez których przemiany metaboliczne mogą normalnie przebiegać

3.       pierwiastki toksyczne, wywierające szkodliwe działanie na organizm

Pierwiastki konieczne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu klasyfikuje się jako makro - i mikroelementy.Makroelementy lub makropierwiastki to takie, których stężenie w płynach  ustrojowych i tkankach wynosi powyżej 1 ug/g mokrej tkanki  (ug - milionowa część grama -10-6g). Do makropierwiastków należą: chlor (Cl), fosfor (P), magnez ( Mg), potas (K), sód (Na), wapń (Ca).
Mikroelementami - mikropierwiastkami - pierwiastkami śladowymi są te, których stężenie w organizmie jest poniżej 1 ug/g mokrej kanki. Mikropierwiastkami są: arsen (As, chrom (Cr), Cyna (Sn), cynk (Zn), fluor (F), jod (I), kobalt (Co), krzem (Si), lit (Li), mangan (Mn), miedź (Cu), molibden (Mo), nikiel (Ni), selen (Se), wanad (V), żelazo (Fe).Pierwiastki toksyczne, szkodliwe dla zdrowia to przede wszystkim aluminium (Al.), rtęć (Hg), kadm (Cd) i ołów (Pb).Szkodliwość pierwiastków chemicznych zależy od wielu czynników, ale najważniejszymi są: stężenie danego pierwiastka w organizmie  i okres narażenia na jego działanie. Istotną rolę odgrywa zdolność organizmu do eliminacji pierwiastków szkodliwych,  takie funkcje spełniają nerki, wątroba i przewód pokarmowy. Szkodliwy wpływ pierwiastków toksycznych zależy od możliwości organizmu do naprawy ich zaburzającego wpływu. Taką ochronną i obronną rolę mogą spełniać witaminy.Pierwiastki toksyczne maja tendencje do gromadzenia się w narządach miąższowych, przede wszystkim w wątrobie, nerkach, trzustce. Przy przewlekłym narażeniu na pierwiastki toksyczne mogą się one odkładać również w innych tkankach np.: ołów i aluminium w kościach, ołów, rtęć, aluminium w tkance mózgowej, a kadm w cebulkach włosów.Postęp nauki i rozwój techniki spowodował, że metody ilościowego oznaczania pierwiastków są coraz dokładniejsze i precyzyjniejsze. Wysoką czułość badań zapewnia absorpcyjna spektrometria atomowa (ASA), spektometria emisji atomowej ze wzbudzeniem plazmowym (ICP -AES), czy też technika aktywacji neutronowej (NAA). Nowoczesna aparatura analityczna pozwala przeprowadzić analizę stężeń pierwiastków z jednej próby. Daje to możliwość wykonania pomiaru wielu pierwiastków w krótkim czasie z niewielkiej ilości materiału, co w przypadku badań biologicznych odgrywa niebagatelną rolę.Pierwiastki można oznaczać w płynach ustrojowych: krwi, surowicy, moczu, płynie mózgowo-rdzeniowym czy też tkankach. Należy jednak zauważyć, że określenie zawartości pierwiastków w surowicy lub we krwi może nie oddawać aktualnego stężenia tych pierwiastków w organizmie, ponieważ działają mechanizmy wyrównujące poziom pierwiastków we krwi kosztem rezerw w tkankach a więc, mimo pozornie prawidłowego stężenia w surowicy - zawartość pierwiastków w organizmie  może być niedostateczna. Bezpośredni wpływ na stężenie pierwiastków we krwi ma np. aktualnie stosowana dieta. Rola składników mineralnych w ustrojowej przemianie materii jest zdecydowanie szersza niż rola witamin. Składniki mineralne są niezbędne w ustroju dla celów budulcowych (szczególnie w tkance kostnej), wchodzą w skład płynów ustrojowych, niektórych enzymów , związków wysokoenergetycznych itp. Wywierają również wpływ na regulację czynności narządowych i ogólnoustrojowych. Szczególna rola składników mineralnych przypada w utrzymaniu warunków homeostazy (równowaga kwasowo-zasadowa, ciśnienie osmotyczne). Uwzględniając wyłącznie relacje ilościowe przyjęto dzielić składniki mineralne na makro- i mikroelementy. Do makroelementów niezbędnych w pożywieniu człowieka zalicza się składniki, na które zapotrzebowanie dzienne wynosi ponad 100 mg. Należą do nich: wapń, fosfor, magnez, sód, potas, chlor i siarka. Niektórzy zaliczają tu również żelazo, mimo znacznie niższego zapotrzebowania w porównaniu z wymienionymi wyżej pierwiastkami.Lista niezbędnych w żywieniu mikroelementów (tzw. pierwiastków śladowych) nie jest dotychczas w pełni ustalona. Zaliczamy do nich: miedź, cynk, mangan, jod, fluor, kobalt, selen, molibden, chrom. Rozważa się nadal możliwość włączenia do tej listy następujących pierwiastków. niklu, cyny, wanadu, krzemu. O znaczeniu niektórych z wymienionych mikroelementów w fizjologii człowieka sądzić można tylko (jak dotychczas) na podstawie danych pośrednich.
 

...