Spr�arki Cieplne maszyny robocze, kt�re kosztem energii mechanicznej silnika nap�dowego s�u�� do spr�ania gaz�w i par. Ze wzgl�du na warto�� wytwarzanego nadci�nienia rozr�niamy nast�puj�ce rodzaje spr�arek: - spr�arki wlasciwe (kompresory) przyrost ci�nienia 0,2 do 200 Mpa - dmuchawy - przyrost, ci�nienia 15 do 200 kpa - wentylatory -przyrost ci�nienia do 15 kPa - ssawy i pompy pr�niowe - wytwarzaj� pod ci�nieniem Spr�any gaz znacznie si� rozgrzewa, wymaga to ch�odzenia spr�arki wod� lub strumieniem powietrza. W dmuchawach i wentylatorach nie stosuje si� ch�odzenia ze wzgl�du na niewielki przyrost ci�nienia. Zale�nie od sposobu wytwarzania ci�nienia gazu rozr�niamy spr�arki: -wyporowe -wirowe. W spr�arkach wyporowych ssanie i spr�anie i wyt�aczanie gazu odbywa si� wskutek powi�kszania i zmniejszania obj�to�ci komory roboczej. Spr�arki w wyniku ruchu elementu roboczego. Dzielimy je na: - t�okowe o posuwisto zwrotnym ruchu t�oka w cylindrze, - rotacyjne o obrotowym ruchu elementu roboczego. Zasada dzia�ania spr�arek t�okowych (na przyk�adzie jednostopniowej spr�arki doskona�ej). Spr�arka doskona�a - brak tarcia, ruch t�oka bardzo wolny i w lewym skrajnym po�o�eniu dochodzi do dna g�owicy cylindra. Temperatura krancowa powietrza przy ci�g�ym ruchu spr�arki nie powima przekracza� ok. 200 st.cel. (niebezpiecze�stwo sanozap�onu tlenu z powietrza z parami olejami smarujacego gladz cylindra, wzrost pracy sprazania), a zatem nadci�nienie spr�onego powietrza w spr�arkach jednostopniowych nie mo�e by� wi�ksze ni� 0.6 do 0,8 Mpa. Dlatego najcz�ciej buduje si� spr�arki wielostopniowe, kt�re kolejno spr�aj� gaz do coraz wy�szego ci�nienia. E= P2/P1 P2- cisn tloczenia P1- cisnienie ssania E- strumien sprezania sprezarki Spr�arki rotacyjne: Zalety � szybkobie�no��, ma�e wymiary, ci�ar, r�wnomierna praca i prosta konstrukcja. Wady � ograniczone ci�nienie t�oczenia, ma�a sprawno�� mechaniczna i konieczno�� du�ej dok�adno�ci wykonania. Najcz�ciej stosuje si� spr�arki �opatkowe. Wydajno�� dochodzi do 7000 m3/h. Ci�nienie t�oczenia do 0,5 Mpa. (jednostopniowa), do 1,6 Mpa (dwustopniowa). Pr�dko�� obrotowa N= 360 do 1500 obr/min, liczba �opatek od 2 do 30. Stosuje si� tak�e spr�arki krzywkowe ( z systemu Rootsa) W kad�ubie spr�arki obracaj� si� w przeciwnych kierunkach dwa t�oki krzywkowe, nap�dzane z zewn�trz par� czo�owych k� z�batych, wydajno�� dochodzi do 3000 m3/h, spr�arki do 1,6 Mpa, pr�dko�� obrotowa 300 do 9600 obr/min. Spr�arki wirowe - zasysane, gaz ci�gle wchodzi do wirnika, przep�ywa przez jego kana�y miedzy�opatkowe a nast�pnie przez dyfuzor i spiraln� komor� zbiorcz�, wp�ywa do rury t�ocznej spr�arki. W por�wnaniu ze spr�arkami wyporowymi dzia�anie spr�arek wirowych jest bardzo r�wnomierne, a spr�ony gaz nie jest zanieczyszczony olejem smarowym Budowane s� jako: spr�arki od�rodkowe (promieniowe) i osiowe (�mig�owe) Spr�arki od�rodkowe- wirnik, kierownica �opatkowa ,przew�d ,kanal zwrotny (kierownica od�rodkowa). Na �opatkach wirnika nast�puje wzrost pr�dko�ci strugi gazu. Po wyj�ciu strugi z wirnika w kierownicy �opatkowej znaczna cze�� energii kinetycznej strugi zostaje przekszta�cona w energie ci�nienia gazu. , Spr�arki osiowe - mniejsze wymiary i wi�ksza sprawno�� ni� od�rodkowe, Spr�arki wirowe: Zalety-bardzo du�e wydajno�ci do 120 m3/s ( osiowe ). do 170m3/s( od�rodkowe) - dobra sprawno�� og�lna do 0,84 (osiowe), - du�a szybko�� N= 1500 do 20000 obr/min. Zwykle budowane s� jako spr�arki wielostopniowe (nawet 20 do 30 stopni) Uzyskiwane w�wczas ci�nienia do 3 Mpa ( od�rodkowe ) i do 10 Mpa. (osiowe) Mechanizmy pneumatyczne Mo�na je podzieli� na: mechanizmy nap�dowe i mechanizmy steruj�ce. W mechanizmach nap�dowych energia spr�onego powietrza zamieniana jest w silniku pneumatycznym na okre�lon� warto�� pracy, w mechanizmach steruj�cych spr�one powietrze, dzia�aj�c na parametry sterowanego uk�adu jest no�nikiem informacji. Zalety nap�d�w pneumatycznych: - du�a szybko�� dzialania, - znikoma masa i bezw�adno�� czynnika, - prostsza budowa uk�adu (w por�wnaniu do hydraulicznego), mo�liwo�� magazynowania energii (okresowego wy��cznika spr�arki). Wady: - trudno�� w nastawieniu i utrzymaniu malych pr�dko�ci ruchu, - duza zaleznosc predkosci ruchu od zmiennego obci��enia.
Zywel