Wykład 1
Atropos (gr.) – ludzki
Motus (łac.) – ruch
Inne nazwy antropomotoryki:
o Kinezjologia
o Kinantropologia
o Teoria motoryczności
o Psychomotoryka
Antropomotoryka
o Bada stan i rozwój motoryki człowieka, prawidłowości jej powstawania i rozwoju w zależności od rozwoju nauki, kultury i kultury fizycznej. (prof. Jan Szopa)
o Ujmuje całokształt motoryczności człowieka w jej skład skomplikowanych objawach i uwarunkowaniach oraz powiązaniach i zależnościach. (prof. Raczek)
Motoryczność – ogół przejawów oraz uwarunkowań, zachowań i potrzeb ruchowych człowieka (prof. Raczek).
Pierwsze refleksje i rozwój badań nad motorycznością człowieka
o Galen (ok.130-ok.200 r.) - lekarz rzymski. Omówił szczegóły budowy kośćca, opisał budowę mózgu, rdzenia oraz nerwów. Eksperymentalnie wykazał, że skurcz mięśni powstaje dzięki biegnącym wzdłuż nerwów bodźcom ruchowym.
o Arystoteles – twierdził, że serce kontroluje pracę ciała (funkcje mózgu przypisywał sercu)
o Leonardo da Vinci (1452-1519)- malarz, anatom, architekt, geolog. Jego zainteresowanie anatomią ciała człowieka wiązało się ze studiami do malarstwa. Anatomię zgłębiał przeprowadzając zakazane wówczas sekcje ludzkich zwłok. Jako pierwszy próbował rozstrzygnąć kwestię podporządkowania się ludzkiego ciała prawom mechaniki.
o Giovanni Alfonso Borelli (1608-1679)- włoski przyrodnik, matematyk, lekarz. Prowadził badania nad klasyfikacją ruchów lokomocyjnych zwierząt i człowieka oraz nad położeniem środka ciężkości ciała.
o W problematykę motoryczności została włączona psychologia, która badała procesy świadomości, przeżyć i wrażeń towarzyszących procesom ruchowym.
o Bardzo ważnym elementem dla zrozumienia zagadnienia koordynacji ruchowej stała się teoria odruchów warunkowych Pawłowa, która umożliwiała traktowanie zjawisk psychicznych jako odzwierciedlenia w mózgu człowieka jego stosunków ze środowiskiem i ułatwiła rozpatrywanie organizmu w funkcjonalnej łączności z otaczającym go światem ludzi i rzeczy.
o Robert S. Woodworth pod koniec XIX wieku prowadził jedne z pierwszych systematycznych badań nad zrozumieniem podstaw przejawiania się umiejętności ruchowych, podczas których poszukiwał podstawowych zasad szybkich ruchów ramienia i ręki. Wiele z wówczas postawionych przez niego kwestii jest dyskutowanych przez badaczy do dzisiaj.
o Edward Lee Thorndike (1874-1949) koncentrował się na procesach leżących u podstaw zjawiska uczenia się i innych zachowań. Określił istotę zależności między nagrodą a tendencją do powtarzania ćwiczenia. Był również pionierem badań nad zróżnicowaniem wyników u osób ćwiczących.(nie trzeba tego wszystkiego umieć, rzecz jasna ;p )
Twórczy wkład do światowej myśli teoretycznej w zakresie badań nad sprawnością fizyczną i motorycznością człowieka wnosili także Polacy.
o „Miernik sprawności fizycznej”- wybitnego polskiego antropologa J. Mydlarskiego (1934)
o R. Trześniowski (1963)
o H. Gniewkowska (1965)
o Z. Kuraś (1969)
o H. Milcerowa(1969)
o S. Pilicz (1971)
o L. Denisiuk (1975)
o Z. Chromiński (1981)
o K. Zuchora (1982)
o Gilewicz (1950) – znaczenie korekcji sensorycznej w koordynowaniu
o Wachowski (1977) - prace nad znaczeniem różnych metod treningu
o Z. Ważny (1977, 1981)
o H. Sozański (1985)
o Raczek
o Malarecki
o Fideus
o Tomaszewski
o Demel i Skład
Są to ludzie z różnych dziedzin (fizycy, psychologowie, lekarze)
Granica percepowalności – oddziela stronę potencjalną od efektywnej.
Potencjał – predyspozycje, określa utajone możliwości.
Strona efektywna – to, co widać; możliwość zmierzenia efektów.
Właściwości procesuralne = uwarunkowania motoryczności.
Strona efektywna – przejawy zewnętrzne
o Efekt – właściwości finalne
o Przebieg – właściwości strukturalne
Np. finalny efekt długości skoku: 250 cm
Strona potencjalna – zdolności motoryczne + umiejętności ruchowe
Zdolność motoryczna – teoretyczny konstrukt charakteryzujący kompleks względnie utrwalonych i uogólnionych indywidualnych właściwości psychofizycznych rozwijających się na podłożu wrodzonych zadatków genetycznych, które warunkują jakość przebiegu i efekt końcowy wielu zróżnicowanych działań ruchowych.Np. siła – nie da się jej anatomicznie wyodrębnić, to KOMPLEKS, zbiór elementów związanych z psychiką, biochemią, biomechaniką, motoryką itp. Mają charakter ogólny, np. siła pomaga w różnych sytuacjach tak jak noszenie zakupów.Regułka mówi: „…rozwijających się na podłożu wrodzonych zadatków genetycznych…” – to nie znaczy, że zdolności są genetyczne! Można na nie wpływać, rozwijać je.
Umiejętność ruchowa – umożliwia wykonanie określonej czynności ruchowej. To specyficzna zdolność. Charakteryzuje stronę potencjalną (utajoną). Tzn. nie widać po kimś, że umie grać na pianinie czy grać w piłkę. Podział umiejętności ruchowych:
o Elementarne – np. chodzenie – wszyscy to umieją
o Specjalne – np. zawodowe, sportowe, związane z hobby.
wfkce