{narkoslang.pl} Podział narkotyków [$].doc

[$] Autor (Jacek Wrona) to ignorant, idiota, hipokryta, zatwardziały fanatyk, ewentualnie sieje propagandę służbowo, bądź prywatnie (zapewne pies). Artykuły tragicznie tendencyjne. Dodatkowo wychodzi na to, że posiada wlasny browar (www.browarczestochowa.pl) i uważa, że alkohol jest z ludźmi od wieków a narkotyki nie - myślenie boli!

Jacek Wrona | www.narkoslang.pl | tel. 0502 731 574 | 034 323 00 63 | e-mail: jackdrugger@poczta.onet.pl [$]

Podział narkotyków

Jeden z bardziej czytelnych i szczegółowych podziałów stworzony został przez Światową Organizacje Zdrowia (WHO). Wyróżniamy w nim 8 typów środków odurzających i substancji psychotropowych:

        I.  Typ morfiny

        II.  Typ alkoholu i barbituranów

        III.  Typ amfetaminy

        IV.  Typ kokainy

        V.  Typ konopi indyjskich

        VI.  Typ halucynogenów

        VII.  Typ khat

        VIII.  Typ rozpuszczalników lotnych

I. TYP MORFINY

Mak lekarski (Papaver somniferum L.) - jednoroczna roślina zielona, trawiasta, należy do dużej rodziny Makowatych (Papaveraceae) osiąga wysokość ok. 1,5 metra, liście ma podłużne, jajowate, o długości 7 - 12 cm, ostro ząbkowane, niebieskawe. Kwiat składa się z czterech płatków najczęściej koloru czerwonego (w różnych odcieniach) czasami może być to kolor biały lub żółty. W owocu, wielonasiennej torebce (makówce) znajduje się przeciętnie 6 - 7 tysięcy nasion. Są one drobne, nerkowate, zazwyczaj mają barwę ciemnoszarą do brunatnej, ale zdarzają się też białe (odmiana Puławska), ważą od 0,02g - 0,07 g. Roślina maku zawiera w sobie liczne alkaloidy, heterocykliczne związki organiczne, odznaczające się słabym lub silnym oddziaływaniem na układ nerwowy zwierząt i ludzi. Najważniejsze z nich to: morfina, kodeina, narkotyna, papaweryna, tebaina, narceina, narkotolina. Nasiona są wolne od tych związków. Alkaloidy odgrywają główną rolę w systemie obronnym roślin przed chorobami. Najwięcej z nich znajduje się w tzw. "mleczku makowym" - opium. Najstarsze zapiski o farmakologicznych właściwościach maku znaleziono na tabliczkach sumeryjskich sprzed 4 tysięcy lat przed naszą erą (okres neolitu). Przemysłowo wykorzystywany jest - do produkcji opiatów - tylko mak lekarski (wysokomorfinowy). Wg. Ustawy mamy do czynienia z makiem wysokomorfinowym, jeżeli zawartość morfiny w torebce (makówce) bez nasion, wraz z przylegającą do niej łodygą o długości do 7 cm, wynosi powyżej 0,06% w przeliczeniu na zasadę morfiny i na suchą masę wymienionych części rośliny. Główne rejony upraw to: "Złoty półksiężyc" - Afganistan, Pakistan, Iran; "Złoty trójkąt" - Birma, Tajlandia, Laos; oraz Liban, Meksyk, byłe azjatyckie republiki radzieckie. W Polsce reprezentowany jest przez odmiany: "Niebieski KM" (zawartość morfiny 0,55%-0,65%, kwiaty całobrzegie, białe z fioletowym oczkiem, makówka kulista), "Modry" (zawartość morfiny 0,6%-0,8%, kwiaty całobrzegie, białe z fioletowym oczkiem, makówka kulista), "Lazur" (zawartość morfiny 0,9%-1%, kwiaty całobrzegie, białe z fioletowym oczkiem, makówka kulista). Inne spotykane rodzaje jak: mak polny, piaskowy, wątpliwy, ozdobny, nie nadają się do tego celu. W Polsce z powodzeniem wprowadza się niskomorfinowe, "bezpieczne" odmiany. Obecnie zarejestrowanych jest oprócz odmiany "Przemko" (zawartość morfiny w słomie poniżej 0,06%, kwiaty całobrzegie, białe z fioletowym oczkiem, makówka kulista), pięć nowych odmian: od 1999 r. "Michałko" (zawartość morfiny poniżej 0,04%, kwiaty strzępiaste, białe z fioletowym oczkiem, makówka kulista) i "Mieszko" (zawartość morfiny poniżej 0,04%, kwiaty całobrzegie, ciemnoróżowe z jasnofioletowym oczkiem, makówka kulista, lekko wydłużona) i od 2000 r. "Agat" (zawartość morfiny poniżej 0,05%, kwiaty całobrzegie, różowe z jasnofioletowym oczkiem), "Rubin" (zawartość morfiny poniżej 0,04%, kwiaty całobrzegie, ciemnoróżowe z fioletowym oczkiem, makówka kulista, lekko wydłużona) i "Zambo" (zawartość morfiny poniżej 0,05% kwiaty strzępiaste, różowe z fioletowym oczkiem, makówka kulista). W Polsce uprawa jest prawnie ograniczona do ściśle określonych przez Ministerstwo Rolnictwa, Ministerstwo Zdrowia i Wojewodów obszarów a całość zbioru musi być zakontraktowana przez przemysł farmaceutyczny i spożywczy. Poza tymi przypadkami istnieje całkowity zakaz upraw. Powyższe reguluje szczegółowo Ustawa w rozdziałach 5 i 6. W ostatnim okresie czasu daje się zaobserwować znaczny spadek tego rodzaju przestępstw.

Opium (makowiec) - to stężała wydzielina (sok mleczny) znajdująca się w rurach mlecznych całej rośliny, szczególnie zaś obficie w okresie tzw. zielonej dojrzałości makówki. Sok ten to zawiesina: skrobi, cukrów, białka, barwników, wosków, żywic, olejków oraz ok. 50 alkaloidów w ilości 15% - 28 %. Skład opium jest zmienny i zależy od pochodzenia surowca, a na to ma wpływ przede wszystkim: klimat (szczególnie warunki pogodowe w okresie poprzedzającym zbiór) oraz zawartość składników odżywczych w glebie. "Jakość" ocenia się na podstawie zawartości głównego alkaloidu - morfiny. Po nacięciu makówki zbiera się wypływające mleczko (zmienia szybko swoją barwę na brunatną wskutek utleniania) a następnie po wysuszeniu, formuje się je w tzw. chlebki (charakterystyczny kształt) - o wadze od 0,3 do 3 kg - jest to tzw. opium surowe. Po jego dalszym oczyszczeniu chemicznym i mechanicznym otrzymujemy tzw. opium spreparowane lub właściwe. Zawiera on od ok. 1 do 27 % morfiny w zależności od kraju pochodzenia i technologii produkcji. Otrzymana w ten sposób substancja jest bardzo plastyczna, koloru czarno - brunatnego, o charakterystycznym ostrym, swoistym zapachu i bardzo gorzkim smaku. Czasami suszy się ją i wtenczas otrzymuje się brunatną, bezpostaciową masę z widocznymi kroplami tłuszczu i żywicy oraz mikro fragmentami komórek roślinnych. Opium jako środka odurzającego najczęściej używa się wdychając wytworzone poprzez podgrzewanie opary, przeważnie w tzw. fajkach opiumówkach lub fajkach wodnych. Można też po odpowiednim rozpuszczeniu, podawać je dożylnie. Istnieje też nalewka zwana Laudanum. Jest to bardzo popularny środek odurzający szczególnie w Azji. Traktowany często jako półprodukt jest przedmiotem transakcji oficjalnych (pod kontrolą państwa) oraz przede wszystkim nielegalnych. Istnieje olbrzymi przemyt organizowany przez kartele narkotykowe jak i przez indywidualne osoby. Na przykład Afganistan w latach 80., 90. i obecnie większość dochodów czerpie z handlu narkotykami, w większości ? pochodnymi opium. Olbrzymie połacie nieurodzajnej ziemi, niska kultura rolna, panująca nędza i plemienne struktury państwowe, sprawiają, że uprawa mało wymagającej rośliny, jaką jest mak lekarski, a następnie pozyskiwanie i przerób opium, dla ludzi tam żyjących stanowią cenne źródło dochodów, często jedyne. W Polsce brak jest tradycji jego zbierania i przetwarzania. W latach 70. i 80. narkomani sporadycznie zażywali "białe" lub "świeże", lecz w związku z licznymi zgonami spowodowanymi przedawkowaniem, jak również z krótkim okresem zbiorów ta forma stała się niepopularna. Przemyt opium przez granice naszego kraju występuje sporadycznie, nie stwierdzono też na naszym terenie prób jego przerobu na heroinę.

Morfina - to główny alkaloid opium. W czystej postaci to biały krystaliczny proszek, bez zapachu, gorzkim smaku, trudno rozpuszczalny w wodzie. Jest produkowana legalnie i nielegalnie, najczęściej w postaci soli - chlorowodorku morfiny - łatwo rozpuszczalnej w wodzie. W oficjalnym obrocie w formie ampułek z bezbarwnym płynem lub tabletek. W nielegalnym zazwyczaj jako proszek koloru: białego, różowego, szarego lub brunatnego. Często wyglądem przypomina sypki cement, o płytkowatej fakturze. Jest jednym z najsilniejszych środków znieczulających stosowanych w medycynie, szczególnie w onkologii i opiece paliatywnej. Zmniejsza również wrażliwość na przykre bodźce psychiczne, niekiedy działa euforycznie. Przyjmowana jest zazwyczaj dożylnie, niekiedy doustnie (ma wtenczas słabsze działanie). W Polsce nie jest obecnie narkotykiem zbyt popularnym, chętnie "biorą" ją jedynie osoby uzależnione od opiatów, czasami dodawana jest do innych narkotyków, np. celem tzw. zbicia, czyli zredukowania działania substancji silnie pobudzających. Mimo obostrzeń obowiązujących przy jej legalnej sprzedaży (recepty z tzw. czerwonym paskiem, wystawiane tylko przez uprawnionych lekarzy) jest ona w miarę łatwo dostępna. Dlatego też w Polsce nie rozwinął się rynek sprzedaży morfiny pochodzącej z nielegalnych laboratoriów, tym bardziej, że potrzeby zaspakaja przemyt z państw byłego Związku Radzieckiego. Skutki uzależnienia i efekty przyjmowania są takie same jak w przypadku innych opiatów. Ofiarą padają często osoby zmuszone przez chorobę do jej zażywania. Przykładem może być okres po I i II Wojnie Światowej, gdzie stosowanie morfiny jako środka przeciwbólowego na szeroką skalą, spowodowało uzależnienie od niej setek tysięcy żołnierzy. Dlatego też konieczne jest w tym przypadku ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarza specjalisty, jak i nadzór psychiatryczny lub psychologiczny. To powoduje, że ryzyko staje się znikome, przyjmuje się, że na 100 osób "biorących" uzależnia się ok. 7-8. "Morfinizm" był też popularny wśród "cyganerii" artystycznej przełomu XIX i XX wieku. Uwzględniając proporcje wagowe morfina działa 10 - 20 razy silniej niż opium. Dawka śmiertelna to 0,1-0,2 mg/kg przy iniekcji dożylnej i 0,2 - 0,4 mg/kg doustnie.

Heroina (diacetylomorfina) - pochodna morfiny, uzyskiwana poprzez jej acetylowanie. W 1874 angielski badacz C.R. Wright wyodrębnił heroinę w trakcie długotrwałego gotowania morfiny.

Zazwyczaj jest to biały, drobnokrystaliczny proszek, bez zapachu, o gorzkim smaku. Działa ok. 20 - 25 razy silniej niż morfina, uzależnia ok. 480 razy bardziej niż alkohol etylowy. Ze względu na te cechy wycofana z lecznictwa. Obecnie funkcjonuje tylko na nielegalnym rynku jako jeden z najbardziej popularnych narkotyków. Umowny podział dzieli heroinę na trzy grupy lub stopnie, kryterium jest w tym przypadku procentowy udział substancji czynnej.

I. Najlepsza (zwana często "krystaliczną" lub "white snow") posiada ok. 90 - 95 % czystości.

To biały proszek o bardzo drobnej strukturze kryształków. Zażywa się ją najczęściej (po tzw. stopieniu) dożylnie, efekt jest prawie natychmiastowy i niezwykle silny, osoba zapada natychmiast w stan odurzenia. Można też ją palić, bezpośrednio wdychając opary lub mieszając z inną substancją. Ten rodzaj ? ze względu na cenę -jest praktycznie na naszym rynku nieobecny. W Sofii (jednym z centrów dystrybucji tzw. szlaku bałkańskiego na Europę) 1 kg kosztuje ok. 32 tyś. EURO.

II. W mniej czystej postaci ma ok. 40 - 50 % , (czasami jest nazywana "białą" lub "czystą"), różni się od w/w często wyraźnymi grudkami i "złamanym" białym kolorem z ciemnymi nalotami. Tą postać najczęściej przyjmuje się poprzez wdychanie oparów wytwarzanych przy jej podgrzewaniu, można też ją przyjmować iniekcyjnie lub "snifować". Koszt kilograma (w Sofii) to ok. 20 tyś. EURO. Czasami spotykana jest w nielegalnym handlu detalicznym w większych miastach Polski, 1g kosztuje ok. 250 zł

III. Najgorsza jakościowa to słynny "brown sugar" z czystością rzędu 15 - 25 %. Wygląda zazwyczaj jak kakao, jasno-beżowy proszek często zlepiony w niewielkie bryłki. Pali się go na różne sposoby. Ze względu na niewygórowaną cenę oraz efekty, jakie daje, stał się jednym z najpopularniejszych narkotyków na naszym rynku. Zdecydowanie wyparł inne opiaty. Cena hurtowa (w Sofii) to ok. 9-10 tyś. EURO za 1 kg, w Warszawie 13-15 tyś. EURO. Detaliczna - 40-50 zł za 0,25g (tzw. ćwiartkę- porcję konsumpcyjną w przypadku heroiny).

Kodeina  (eter metylowy morfiny) - alkaloid opium, otrzymuje się ja głównie poprzez metylowanie morfiny. Jest białym, krystalicznym proszkiem, bez zapachu, o gorzkim smaku, słabo rozpuszcza się w wodzie. Działa dużo słabiej niż morfina, powszechnie stosowana w lekach przeciwbólowych i przeciwkaszlowych. Słabo uzależnia, w niewielkim stopniu wykorzystywana do odurzania się, najczęściej zależność powstaje w związku z nadużywaniem środków przeciwbólowych, szczególnie u osób starszych i z uciążliwymi dolegliwościami. Jeszcze niedawno była dostępna bez recepty w aptekach w postaci fosforanu, łatwo rozpuszczalnego w wodzie. Obecnie czasami używana jako tzw. nośnik, miesza się ją np. z silną substancją pobudzającą, celem "zbicia" jej działania. Rola kodeiny na rynku narkotykowym jest marginalna.

Polska heroina (kompot) - otrzymuje się ją poprzez chemiczną obróbkę słomy makowej, a konkretnie wywaru tzw. makiwary (czyli "zupy" ze słomy). Wszystko to odbywa się w warunkach domowych i bardzo prymitywną metodą. Używa się do jej produkcji (w zależności od metody) m.in.: amoniaku, rozpuszczalnika, octu, "kationitu" (specjalna żywica) i bezwodnika kwasu octowego. Charakterystyczną oznaką tej technologii jest niewyobrażalny wprost smród, jaki towarzyszy otrzymywaniu tego narkotyku. To on zazwyczaj zdradza fakt i miejsce produkcji, w wyniku której otrzymujemy zazwyczaj zmętniałą zawiesinę w skład, której wchodzą: alkaloidy, białka, tłuszcze roślinne (razem ok. 1200 związków chemicznych) oraz materiał roślinny skażony bakteriologicznie. Stężenie poszczególnych składników wynosi: morfiny od 2 do 45 g/l, heroiny od 0,2 do 2 g/l, kodeiny od 0,02 do 4,4 g/l. "Kompot" to lekko oleista ciecz w kolorze od słomkowego do brunatno - czarnego. W wyniku acetylacji zawartej tam morfiny otrzymuje się pewną ilość heroiny. Jest ona jednak w tym środowisku nietrwała i w temperaturze pokojowej oraz pod wpływem świata ulega szybkiemu rozkładowi do postaci morfiny i kodeiny. Dlatego często przechowywana jest w naczyniach nie przepuszczających świata (np. buteleczki z brązowego szkła po syropach) i w chłodnym miejscu, zazwyczaj w lodówce. Jest to narkotyk niezwykle silny i wyjątkowo toksyczny. To nasz rodzimy wytwór, pierwszy tzw. "odpał" miał prawdopodobnie miejsce w 1971 r. w Gdańsku w środowisku ówczesnych studentów. Oprócz naszego kraju technologia jego produkcji znana jest jeszcze w byłych republikach radzieckich, przede wszystkim na Ukrainie, Białorusi i Rosji. Przyjmuje się go dożylnie w (ilości 1 - 10 ml), bardzo rzadko doustnie - ma wtenczas gorzkawy, lekko słony smak. Odurzanie się "polską heroiną". stwarza niebezpieczeństwo przedawkowania, bowiem nie sposób ustalić stężenia substancji psychoaktywnych i toksycznych. Już pierwsze jego zażycie może spowodować uzależnienie jak również doprowadzić do zgonu. W latach 70 i 80-tych narkotyk ten niepodzielnie "panował" na polskim rynku. Nawet pojęcie "bajzel". (czyli swoistego rynku narkotykowego) związane jest z tym środkiem i okresem czasu. Dostępność niezbędnych substancji i łatwość produkcji stworzyło sytuację, że praktycznie każde pomieszczenie - gdzie był dostęp do wody i energii elektrycznej - mogło zostać przerobione na nielegalne laboratorium produkujące "polską heroinę". Obecnie mija moda na ten rodzaj narkotyku, przyczyną jest przede wszystkim dostęp do czystszych postaci heroiny i fatalna opinia, jaką posiada "kompot", nawet wśród narkomanów. Niemniej jednak nadal wiele osób chętnie po niego sięga.

Metadon (pochodna difenylopropylaminy) - najprostszy chemicznie opoidowy lek przeciwbólowy, o działaniu podobnym ale słabszym niż morfina. Wynaleziony został w 1937 r. w laboratorium firmy IG Farben. Efekt przeciwbólowy utrzymuje się ok. 4-8 godzin. Stosowany w medycynie jako lek usypiający oraz przeciwbólowy przy chronicznych bólach. Wykorzystywany w programach leczenia zespołu abstynencji u osób uzależnionych od opoidów - głównie heroiny. Najczęściej dostępny jest w postaci chlorowodorku, sprzedawany w formie syropu, zażywany doustnie. Chętnie kupowany na nielegalnym rynku z racji swoich właściwości, przede wszystkim przez "opiatowców".

Opiaty stosowane jako substancje odurzające są niezwykle niebezpieczne, bardzo szybko i silnie uzależniają psychofizycznie. Przejawiają dużą tolerancję. Często już po kilkakrotnym "wzięciu" niewielkich dawek okazuje się, że zerwanie z nałogiem jest niemożliwe i tylko niezwykle długie i wymagające olbrzymiej siły woli leczenie i terapia mogą uwolnić daną osobę z uścisku uzależnienia. Tym bardziej, że w pierwszym okresie zażywania najczęściej odczuwa się prawie tylko pozytywne skutki działania narkotyku tzn. zniesienie wszelkiego bólu, złagodzenie napięcia wewnętrznego, odprężenie psychiczne, stany euforyczne. Konsekwencje pojawiają się później i są zazwyczaj tragiczne, należy pamiętać, że opiaty powodują ok. 50% zgonów, które są wynikiem przedawkowania. Osoba uzależniona zazwyczaj nie przeżyje 8 lat od pierwszego zażycia. A bywa, że tragicznie kończy się już ten "pierwszy raz". Człowiek szybko staje się wrakiem, popełni każdą niegodziwość, jego potrzeby sprowadzają się tylko do jednego - kolejnej porcji narkotyku. Brak higieny i dbałości o wygląd zewnętrzny skutkuje porażającym widokiem. To właśnie historyczne uwarunkowania - morfinizm, opanowanie produkcji "polskiej heroiny", spowodowały, że w społeczeństwie utrwalił się obraz narkomana "opiatowca".

Działania i objawy - w trakcie zażywania substancji z grupy opiatów:

- krótkotrwałe (przy przeciętnej dawce): odprężenie, złagodzenie bólów i stanów lękowych, euforia, osłabienie koncentracji, halucynacje, zwężenie źrenic, znużenie, świąd, nudności, osłabienie tętna i zwolnienie oddechu;

- długotrwałe skutki nadużywania: apatia, impotencja, ubytek masy ciała, bezsenność, zmiana odczuwania bólu, problemy z wydalaniem stolca (kamienica kałowa), obniżenie odporności organizmu na wszelkiego rodzaju infekcje, gwałtowne pogorszenie stanu uzębienia.

Skutki przedawkowania: powolny, płytki, zanikający oddech, konwulsje, zamroczenie, brak reakcji na bodźce zewnętrzne, głęboki sen, bezwład, śmierć.

Zespół abstynencyjny: wodniste oczy, wysięk z nosa, ziewanie, utrata łaknienia, drażliwość, panika, dreszcze, poty, skurcze, wymioty, utrata koncentracji, pobudzenie i niekontrolowane odruchy.

II. TYP ALKOHOLU I BARBITURANÓW

Do tej grupy zaliczane są leki o działaniu nasennym, uspakajającym i przeciwbólowym, przede wszystkim z grupy barbituranów i benzodiazepin.

Barbiturany - to substancje chemiczne wywodzące się z kwasu barbiturowego odkrytego w 1863r. Od tej pory w wyniku syntezy uzyskano ich ponad 2000, w tym ok. 50 wykorzystuje się w celach leczniczych - pierwszy raz w 1903 r. Do tej grupy zaliczamy m.in.: amobarbital, barbital, fenobarbital i secobarbital. Wywołują one ogólne spowolnienie reakcji nerwowej i ruchowej, stosowane powszechnie jako środki nasenne, uspokajające, przeciwbólowe i przeciwkonwulsyjne. W oficjalnej sprzedaży mają różne nazwy handlowe, najpopularniejsze na naszym rynku to: Luminal, Cyclobarbital, Reladorm, Seconal, Veronal. Są one dostępne w formie tabletek, kapsułek, czopków lub w płynie. Barbiturany są bardzo rozpowszechnione na całym świecie, sięgają po nie osoby żyjące w stresie, mające problemy ze snem, w trakcie leczenia psychiatrycznego i neurologicznego. Ze względu na działanie tłumiąco - uspokajające zażywają je narkomanii, traktując je jako uzupełnienie lub dopełnienie do innych narkotyków, szczególnie amfetaminy. W związku z tym, że wywołują efekty podobne do "haju" heroinowego, są czasami stosowane wymiennie lub celem zbicia "głodu". Mają dużą siłę uzależnienia. Nawet stosowane pod kontrolą są niebezpieczne. W pierwszym okresie zażywania działają zazwyczaj zgodnie z przewidywaniem, następuje: odprężenie, senność złagodzenie stanów lękowych i napięcia wewnętrznego a także spadek ciśnienia krwi, spowolnienie oddechu, zwężenie źrenic i niezborność ruchowa. Po pewnym czasie mogą objawić się zachowania alternatywne, nagłe ataki agresji i pobudzenia. Z uwagi na depresyjny wpływ na ośrodek oddechowy i długi czas wydalania z organizmu, są szczególnie groźne w przypadku ich przedawkowania. Większe dawki są śmiertelne i często osoby chcące popełnić samobójstwo sięgają po te środki. Szczególnie niebezpieczne są w połączeniu z alkoholem, który wzmacnia ich działanie.

Benzodiazepiny - w latach 50-tych XX wieku przeprowadzono syntezę chlorodiazepoksydu  (Elenium), co dało początek grupie środków zwanych benzodiazepinami. Obecnie dla celów klinicznych wykorzystuje się na świecie kilkanaście ich rodzajów, których podstawową właściwością jest działanie przeciwlękowe i uspokajające, co doprowadza do stanu zobojętnienia na przykre doznania. W związku z tym, że miały one działanie podobne do barbituranów, lecz były zdecydowanie mniej toksyczne i słabiej uzależniały, zrobiły błyskawiczną karierę na rynku farmaceutycznym. Stosowane są obecnie nagminnie i bez opamiętania. Najbardziej znane to: Relanium, Elenium, Valium, Oxazepam i Nitrazepam.

Oddziaływają silnie na układ nerwowy i powodują również uzależnienie, tak psychiczne jak i fizyczne, chociaż zdecydowanie w mniejszym stopniu niż barbiturany. Benzodiazepiny są bardzo popularne wśród osób zażywających opiaty, ponieważ ich działanie na system nerwowy jest bardzo podobny. Opisane środki, mimo, że są oficjalnie stosowane w medycynie i łatwo dostępne (przepisywane przez lekarzy nawet z błahych powodów) niewiele różnią się od silnych substancji narkotycznych, stosowanych nielegalnie. Powodują zależność psychiczną i fizyczną oraz wykazuje tolerancję. Nie rzadko są tylko wstępem do sięgnięcia po inne mocniejsze "prochy". Traktowane są też jako swoiste koło ratunkowe, gdy nagle braknie "towaru". Istnieje na nie duże zapotrzebowanie, więc powstał dość pokaźny "czarny rynek" tych produktów, dealerzy wymuszają od lekarzy lub w inny sposób zdobywają recepty a następnie realizują czasami nawet po kilkaset sztuk rocznie. Przebicie w cenie wynosi ponad 10 - 20 razy.

"Tabletki gwałtu" (date-rape-drugs) - od pewnego czasu obserwuje się tendencję do wykorzystywania leków o działaniu psychotropowym jako -  narkotyków oraz do innych niemedycznych celów. Przykładem są substancje służące do usypiania ofiar, które następnie są gwałcone lub okradane. Najbardziej popularne z nich to: GHB i Rohypnol. W terminologii policyjnej, jak i w języku "slangowym" nazywany je "tabletkami gwałtu".

GHB (kwas gamma - hydroksymasłowy) - do związek bezbarwny, bez zapachu i smaku, dobrze rozpuszczalny w wodzie i alkoholu. Pierwszej jego syntezy dokonano w 1961 r. wykorzystywany w był anestezjologii do usypiania, lecz ze względu na działanie uboczne i brak pełnej kontroli bólu - stracił znaczenie. Jako narkotyk zaczęto używać go na początku lat 90-tych XX wieku, wywoływał bowiem euforię, uczucie uspokojenia, wyciszenia i oszołomienia - przypominającego upojenie alkoholowe. Związek ten powoduje również (przy większych dawkach ok. 5g), stan częściowej lub całkowitej utraty świadomości i niezdolność do podejmowania decyzji oraz okresową utratę pamięci. A także: bradykardie (zwolnienie akcji serca), drgawki, ruchy mimowolne, nudności, wymioty, zawroty i bóle głowy, zaburzenia oddychania. Alkohol potęguje to działanie. Przedawkowanie wywołuje śmierć. GHB występuje w rożnej postaci - proszku, białych tabletek lub roztworu. Po ośmiu godzinach jest praktycznie niewykrywalny we krwi a po następnych czterech w moczu!

Rohypnol (flunitrazepam) -  wykorzystywany w medycynie jako środek nasenny oraz w znieczuleniu ogólnym przed zabiegami chirurgicznymi. Stan odurzenia po jego zażyciu przypomina upojenie alkoholowe z elementami agresji i gwałtownego, niekontrolowanego zachowania. Pierwsze objawy (po zażyciu) pojawiają się po ok. 20 minutach, następnie zapada się w sen który trwa 7-8 godz. Wywołuje on niepamięć następczą, tzn. całkowity brak świadomości przez okres działania środka. Obecnie rohypnol dostępny jest w tabletkach koloru białego (0,5 mg) i  oliwkowo-zielonych kapsułkach (1 mg) z odciśniętym numerem "542", z wypełnieniem koloru niebieskiego powodującym zabarwienie płynów, do których została dodana. Po 72 godzinach od momenty zażycia nie jest możliwy do wykrycia w organizmie.

Gwałt z wykorzystaniem w/w substancji przebiega następująco:

1. podanie środka w napoju (najczęściej alkoholowym)

2. "odurzenie" ofiary z utratą świadomości

3. wykorzystanie seksualne

4. przebudzenie - stan anamnezji

Działanie i objawy - w trakcie zażywania substancji tego typu:

- Krótkotrwałe: odprężenie, euforia, senność, osłabienie koncentracji, złagodzenie stanów lękowych, spowolnienie oddechu, spadek ciśnienia tętniczego krwi, zwężenie źrenic, niezborność ruchowa, nadmierna potliwość.

- Długotrwałe: ciągłe zmęczenie, wrażliwość, zachowania "pijackie" bez wyczuwalnego zapachu alkoholu, mogą wystąpić psychozy, zaburzenia orientacji, utrata świadomości, uszkodzenia wątroby, serca i mózgu. W przypadku benzodiazepin rozpad krwinek.

Skutki przedawkowania: płytki oddech, lepka i zimna skóra, rozszerzone źrenice, słaby i szybki puls, senność, odurzenie, zakłócenia mowy i widzenia, zawroty głowy, mdłości, omdlenia, alergie, śmierć.

Zespół abstynencyjny: stany lękowe, drżenie, dezorientacja, majaczenie, konwulsje, niezborność ruchowa, a czasem śmierć.

UWAGA!

Wszelki nielegalny obrót lekami, które zostały umieszczone na liście substancji psychotropowych Ustawy, należy traktować tak samo jak w przypadku innych narkotyków. Jedyną osobą uprawnioną do przepisania danego leku jest lekarz specjalista, robi to na specjalnej recepcie, powinien jednocześnie ściśle określić dawkę dla konkretnej osoby. Wszelkie ich przekazywanie, częstowanie, użyczanie jest zabronione. Wszystkie produkty lecznicze, z wyjątkiem narkotyków, są w rozumieniu Ustawy z dnia 6 września 2001 r. (z późniejszymi zmianami) Prawo farmaceutyczne (Dz. U. Nr 126 poz. 1381) produktami leczniczymi recepturowymi i obrót nimi poza siecią aptek jest zabroniony. W rozdziale 9 wym. Ustawy, w art.124 przewidziano sankcje karne grzywny, kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 za wprowadzanie do obrotu lub przechowywanie w celu wprowadzenia do obrotu produktu leczniczego bez wymaganego zezwolenia.

III. TYP AMFETAMINY

Do grupy tej zalicza się amfetaminę, metamfetaminę oraz tzw. amfetaminy zmodyfikowane. Jest to nieliczna grupa narkotyków gdzie stale pojawiają się nowe substancje, wytworzone w wyniku modyfikacji i syntez chemicznych.

Amfetamina (pochodna fenylopropylanu) - pierwszy raz jej syntezy dokonano w 1887 r., ale nie znalazła ona wówczas zastosowania. Dopiero w 1927 r. zaczęto ją wykorzystywać w medycynie - pod nazwą benzydyna - do leczenia stanów zapalnych błony śluzowej nosa i astmy oskrzelowej a w późniejszym okresie po odkryciu jej działania na ośrodkowy układ nerwowy (OUN) - narkolepsji. Znalazła tez zastosowanie jako środek odchudzający, gdyż znacznie ogranicza  łaknienie. Podczas II Wojny Światowej i interwencji w Wietnamie zażywali ją w dużych ilościach piloci i żołnierze, aby usuwać zmęczenie i zwiększać zdolność koncentracji. Z tego też powodu była popularna wśród kierowców i sportowców. Jednak okazało się po pewnym czasie, że osoby te nie mogą bez tego środka normalnie funkcjonować (po II Wojnie Światowej, przyjmuje się, że było to ok. 3 milionów ludzi). Amfetamina uznawana do tej pory za środek łagodny i w miarę bezpieczny, silnie uzależnia, powoduje szereg komplikacji psychicznych oraz fizycznych i należy do tzw. "rasowych" narkotyków, niczym się od nich nie różniąc. W latach 50 -70-tych, okresie gwałtownych przemian społeczno - polityczno - gospodarczych, rozpoczęła się trwająca do dzisiaj era niemedycznych zastosowań amfetaminy. Jej popularność stale wzrastała osiągając apogeum pod koniec XX wieku. Amfetamina w stanie czystym jest bezbarwną cieczą, słabo rozpuszczalną w wodzie a dobrze w kwasach. Jednak powszechnie występuje w postaci soli. Nielegalnie produkowany siarczan amfetaminy na postać proszku koloru białego, żółtego lub brązowego w zależności od rodzaju zanieczyszczeń i technologii produkcji. Czasami posiada nieprzyjemny zapach rozpuszczalnika. Chlorowodorek amfetaminy również jest proszkiem, lecz często o postaci ciastowatej lub gumowatej o kolorach podobnych jak siarczan, może też przybierać kolor lekko fioletowy. Amfetamina silne uzależnia psychiczne oraz w dużo mniejszym stopniu fizyczne, powoduje tolerancje. Narkotyk ten zażywany jest najczęściej doustnie (np. rozpuszczany w Coca -Coli), gdyż dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, ale też wciągana przez nos (snifowana) i poprzez iniekcję dożylną. Popularna porcja konsumencka to ok. 0.1 g, czyli "setka", przeciętnie jednak dawka jednorazowa bywa większa, zdarzają się osoby, które potrafią "wziąć" jednorazowo ponad 1g., a dziennie do 5 - 7g. W związku z tym, że amfetamina posiada wymienione wcześniej właściwości psychostymulujące, jest to ulubiony narkotyk "młodzieżowy", chętnie sięgają po nią uczniowie, studenci, ale także osoby dorosłe szczególnie te na odpowiedzialnych, wymagających koncentracji i ciągłej gotowości do działania stanowiskach. Z jednej strony jest nadużywana w celach typowo "relaksacyjnych" z drugiej jako niezbędny "dopalacz" do pracy lub innej aktywności np. sportu. Z tych to względów jest to obecnie najbardziej popularny narkotyk syntetyczny. Poza tym jest relatywnie niedrogi, gdyż produkcja jest prosta i tania, dostarcza pożądanych przeżyć i stanów, będąc względnie "bezpieczny" i w mniejszym stopniu objawiając efekty uboczne. Ponadto Polska to czołowy w Europie jej producent i eksporter. Spowodowane to jest m.in. tym, że na naszym rynku łatwo jest zdobyć prekursory do jej produkcji i nie brak chemików, którzy za niewielkie wynagrodzenie są w stanie, w bardzo prymitywnych nawet warunkach otrzymać wysokiej jakości produkt końcowy. Istnieje, bowiem szereg metod otrzymywania soli amfetaminy. Pochodząca z różnych nielegalnych laboratoriów różni się składem chemicznym i często działaniem. Zawiera ona zwykle pośrednie uboczne produkty syntezy, których rodzaj i ilość zależą od zastosowanej metody otrzymywania, źródła i proporcji użytych surowców, czasu reakcji itd.

Metamfetamina - jest białym, bezwonnym proszkiem o gorzkim smaku, łatwo rozpuszczalnym w wodzie. Jednak najczęściej spotykana jest w postaci nieoczyszczonej, biało - żółtawego proszku o zapachu jaj (zwana potocznie "cristal", "crank"), lub jako wysokiej czystości chlorowodorek metamfetaminy - charakterystyczne przeźroczyste kryształki ("ice", "quartz"). Pod względem chemicznym niewiele różni się od amfetaminy. Ma jednak znacznie silniejsze działanie pobudzające na OUN a efekty euforyczne podobne do kokainy, z tym, że utrzymujące

się dłużej. "Ice" zazwyczaj pali się w specjalnej fajce podobnej do tej, której używa się przy "craku", a czystą metamfetaminę "bierze" się poprzez iniekcję dożylną, czasami wciągając nosem lub doustnie, to samo w przypadku "cranku". W tych dwóch pierwszych przypadkach po zażyciu w ciągu 5 - 15 sekund następuje, tzw. flesz, krótkotrwały okres niezwykle intensywnej euforii. Podanie doustne lub "donosowe" powoduje słabszą euforię tzw. "high". Trwa ona 3 - 5 minut po "snifowaniu", a 15 - 20 po zażyciu doustnym. Poza w/w stanem działa ona podobnie jak amfetamina. Jednak konsekwencje związane z zażywaniem tego narkotyku są zazwyczaj dużo poważniejsze. Uzależnienie następuje błyskawicznie i jest niezwykle "głębokie". W wyniku zjawiska tolerancji oraz dążenia do osiągnięcia maksymalnego efektu stosuje się dawki coraz większe, często po 10 razy dziennie. W tym czasie narkoman myśli tylko o jednym, nie dba o inne życiowe potrzeby a skrajnie wyczerpany zapada na sen trwający nieraz do 48 godzin. Po przebudzeniu pojawia się często głęboka depresja, zmuszająca do ponownego "wzięcia" kolejnej porcji. Takie zachowanie szybko prowadzi do problemów ze zdrowiem psychicznym  (objawy przypominające schizofrenie: paranoję, halucynacje, formikacje) oraz fizycznym  (bóle w klatce sercowej, nadciśnienie, mikro wylewy, arytmie sercową). Następuje gwałtowna degradacja człowieka, również nagłe odstawienie narkotyku prowadzi do: duszności, bóli głowy, skurczy jelit, senności, rozkojarzeniem, skrajna depresją. Proces wychodzenia z nałogu jest niezwykle trudny i niebezpieczny i zazwyczaj niezbędna jest pomoc lekarska i psychologiczna. Metamfetamina jest niezwykle niebezpieczna, ponieważ często stosowana jest jako substytut kokainy (jest od niej dużo tańsza) i coraz bardziej popularna szczególnie w środowisku młodzieży. Dochodzi do tego łatwość i niewielkie koszty produkcji.

Pochodne amfetaminy (zmodyfikowane) - są to substancje psychoaktywne, będące wynikiem chemicznej modyfikacji amfetaminy, zazwyczaj o silniejszym działaniu psychotropowym. W pierwszej fazie często produkowane legalnie, a następnie po delegalizacji - nielegalnie. Amfetamina jest "wdzięcznym" materiałem do modyfikacji z tego to powodu istnieje olbrzymia ilość jej pochodnych i dynamicznie stale przyrasta. Ich opis nie jest, więc w większości możliwy, gdyż dokładnie nie znamy ich budowy i właściwości,  nie mówiąc już o skutkach działania.

Wymienimy, więc tylko ważniejsze - analogi amfetaminy:

- 3-metoksyny-4,5- metylenodioksyamfetamina (MMDA) - zsyntezowana w 1962 r., posiada strukturę podobną do mirystycyny - głównego składnika gałki muszkatołowej. Ma działanie psychodeliczne, trzykrotnie silniejsze niż meskalina. W obrocie "handlowym", występuje jako chlorowodorek - proszek, tabletka. Obecnie jej zastosowanie jest m...