Julian Ochorowicz, urodził się 23 II 1850 w Radzyminie, zmarł l V 1917 w Warszawie, filozof, psycholog, publicysta, poeta. Studiował w Szkole Głównej, potem na rosyjskim UW, gdzie uzyskał stopień kandydata nauk przyrodniczych, doktoryzował się w Lipsku w 1874. W latach 1874-75 redaktor „Niwy"; w latach 1875-81 docent psychologii i filozofii przyrody na uniwersytecie we Lwowie; w latach 1881-90 przebywał w Paryżu. W latach 1900-01 był prezesem Kasy Literackiej. Odgrywał dużą rolę w warszawskim środowisku intelektualnym w latach 1868-75, jako jeden z głównych przywódców i teoretyków pozytywizmu. W programie, sformułowanym głównie w pracy "Wstęp i pogląd" ogólny na filozofię pozytywną (1872), łączył filozofię A. Comte'a, J.S. Milla i H. Spencera z poglądami Jana Śnierdeckiego, którego uważał za polskiego prekursora pozytywizmu. Był polskim pionierem empirycznych badań psychologicznych, opartych na fizjologii. Ogłosił m. in. prace: "Jak należy badać duszę? Czyli o metodzie badań psychologicznych" (1869), "Miłość, zbrodnia, wiara i moralność. Kilka studiów z psychologii kryminalnej" (1870), "Z dziennika psychologa" (1976). Od 1881 ogłaszał prace z dziedziny pedagogiki w "Encyklopedii wychowawczej". Osobno wydał pracę "Psychologia, pedagogika, etyka. Przyczynki do usiłowań naszego odrodzenia narodowego" (S. I. 1917). Badał zjawiska hipnotyzmu, mediumizmu, telepatii, zajmował się wynalazkami w dziedzinie telefonii. Jako filozof skłaniał się z czasem ku okultyzmowi. W młodości ogłaszał wiersze w „Przeglądzie Tygodniowym" i innych czasopismach warszawskich pod pseudonimem Julian Mohort. Największy rozgłos zdobył programowy wiersz "Naprzód" („Opiekun Domowy" 1873), nazwany przez Aleksandra Świętochowskiego „pozytywistyczna "Odą do młodości"". Ochorowicz jest też autorem popularnonaukowej rozprawki "O twórczości poetyckiej ze stanowiska psychologii" (1877). Postulował prostotę i realizm w poezji, był jednak wielbicielem twórczości romantyków. Przyjaźnił się z Bolesławem Prusem, który sportretował go w "Lalce" w postaci Juliana Ochockiego. http://pl.shvoong.com/books/biography/1921589-julian-ochorowicz-biografia/
Któż nie pamięta marzyciela Juliana Ochockiego z "Lalki" Bolesława Prusa. Żył w kulcie nauki, wierzył w nieograniczone możliwości techniki. Mało kto jednak wie, że pierwowzorem tego bohatera był przyjaciel Prusa Julian Ochorowicz (1850-1917), jedna z najbarwniejszych postaci Warszawy drugiej połowy XIX w. Ze słynną aktorką Elżbietą Barszczewską (1913-87), gwiazdą filmu lat 30., łączyły go więzy rodzinne. Okazją do prezentacji obu sylwetek jest 90. rocznica śmierci Ochorowicza i 20. rocznica śmierci Barszczewskiej. Z pomysłem zorganizowania wystawy przyszedł do muzeum ich krewny Igor Strojecki, który od lat bada historie warszawskich rodzin. Udostępnił pamiątki ze swoich prywatnych zbiorów: listy, fotografie, rozmaite dokumenty. Część eksponatów wypożyczyli też inni, m.in. Muzeum Teatralne i Filmoteka Narodowa.Julian Ochorowicz, filozof, psycholog i wynalazca, był czołowym przedstawicielem pozytywizmu w Warszawie. Zajmował się literaturą (pisał pod pseudonimem Julian Mohort) i przyjaźnił z największymi pisarzami swojej epoki (wspólnie z Henrykiem Sienkiewiczem redagował pismo "Niniwa"). Popularyzował darwinizm, wygłaszał odczyty na temat starożytnego Egiptu, czym podobno zainspirował Prusa do napisania "Faraona", prowadził eksperymenty w dziedzinie telepatii, hipnozy i mediumizmu. Był pionierem w dziedzinie telefonii, konstruował mikrofony, a na Wystawie Światowej w Paryżu w 1885 r. zaprezentował zbudowaną przez siebie głośnomówiącą słuchawkę, za pośrednictwem której transmitował koncert z opery. Badał również możliwości przesyłania obrazów na odległość, zyskując sobie miano prekursora telewizji. http://warszawa.gazeta.pl/warszawa/1,95190,4581635.html
"Niwa" – dwutygodnik naukowy, literacki i artystyczny, a od 1895 r. – tygodnik, wydawany w latach 1872-1905 w Warszawie (od 1898 pt. "Niwa Polska"), m.in. pod redakcją: Juliusza Schönmana, Mścisława Godlewskiego (1846-1908) i Józefa Drzewieckiego.
Współpracownikami pisma, reprezentującego w latach 1872-1875 tzw. umiarkowane skrzydło obozu pozytywistycznego, byli m.in.: Piotr Chmielowski, Leopold Méyet, Bolesław Prus, Eliza Orzeszkowa, Julian Ochorowicz i Henryk Sienkiewicz.
Pierwszy numer czasopisma ukazał się 1 stycznia 1872 r. Jego pierwszym redaktorem i wydawcą był Juliusz Schönman, ale od numeru 10 wydawcą został Józef Bosacki. To 24-stronicowe czasopismo w cenie 30 kopiejek można było zaprenumerować w Królestwie, Cesarstwie Rosyjskim i w Wielkopolsce[1]. Początkowo zawierało dziewięć działów: "Artykuły wstępne" (na tematy bieżące), "Dział naukowy", "Korespondencje", "Przeglądy i krytyki", "Odczyty publiczne", "Poezje", "Kronikę" oraz "Rozmaitości". W okresie późniejszym istnienia "Niwy" działy te uległy zmianom.
W pierwszym okresie istnienia czasopisma, na jego łamach drukowano m.in. fragmenty dzieł Taine'a, Spencera, Queteleta, Fowlera. Ukazała się znaczna liczba ważnych artykułów tzw. "młodej prasy" kształtującego się wówczas pozytywizmu warszawskiego: Piotra Chmielowskiego Utylitaryzm w literaturze, Artyści i artyzm, Praca organiczna; Elizy Orzeszkowej Listy o literaturze. Jednocześnie podkreślano żywiony przez młodych literatów szacunek dla wielkiej poezji romantycznej. Postulowano użyteczność, unowocześnienie obyczajów, pracowitość. Na zarzuty materializmu ze strony starej prasy odpowiadano w sposób umiarkowany.
15 czerwca 1874 roku, w numerze 60. zamieszczono informację o zmianie składu redakcji. Nowymi członkami zostali: Mścisław Godlewski, Henryk Sienkiewicz i Julian Ochorowicz, pod którego kierunkiem pismo bardzo się rozwinęło. Wzbogacono zarówno dział popularnonaukowy, jak i literacko-kulturalny. Dodatkowo stałymi redaktorami zostali: Chmielowski, Feliks Bogacki, Antoni Gustaw Bem, Teodor Tomasz Jeż, Bolesław Prus oraz Eliza Orzeszkowa. Prus prowadził dział Z ustronia, przemianowany później na Sprawy bieżące.
Po 1888 r. czasopismo zmieniło, oprócz szaty graficznej i formatu, także swój profil. Wiązało się to z włączeniem do redakcyjnego składu "Niwy" Jana Jeleńskiego. Zaczęło pojawiać się coraz więcej artykułów poświęconych bieżącym wydarzeniom kosztem działów dotyczących kultury i nauki. Silnie akcentowano rolę ziemiaństwa w społeczeństwie polskim (np. rozprawa Andrzeja Zamoyskiego Znaczenie i obowiązki większej własności ziemskiej w Królestwie Polskim z lat 1882-1885). Zmiana treści drukowanych w "Niwie" z liberalnych na konserwatywne spowodowała stopniowe odchodzenie współpracowników. Jedynie Henryk Sienkiewicz na łamach czasopisma drukował jeszcze w 1881 roku m.in. swój odczyt O naturalizmie w powieści, nowelę Latarnik oraz dramat Na jedną kartę.
W 1895 r., pod redakcją Józefa Drzewieckiego czasopismo ukazywało się jako tygodnik. W 1898 r. zmieniono nazwę na "Niwa Polska". Pod takim tytułem ukazywało się do końca istnienia. Przejęcie pisma przez Mścisława Godlewskiego spowodowało, że profil pisma zmienił się z liberalnego na coraz bardziej konserwatywny. Momentami drukowano treści jawnie antysemickie[2]. Ostatecznie pismo zostało zamknięte w okresie rewolucji 1905 r.
Słownik literatury polskiej XIX wieku. Józef Bachórz i Alina Kowalczykowa (red.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2002, ss. 613-614.
misdociekliwy