OSTRZENIE NOŻY.pdf

OSTRZENIE NOśY

Pewnego razu, zapytano Michala Aniola, jak tworzy swoje rzeźby.

Odpowiedź brzmiała: "Biorę bryłę marmuru i pozbywam się tego co zbędne".

Dokładnie tak samo musimy postępować z tępym noŜem pozbyć się zbędnego

materiału, naśladując mistrzów przeszłości (warto czasem poczuć w sobie kroplę

geniuszu, prawda? ;)

Sam proces ostrzenia jest na pozór prosty i nieskomplikowany. Jednak tak samo jak

w kaŜdej innej sztuce, technika przywracania do uŜytku ukochanego narzędzia

wymaga zwrócenia uwagi na wiele szczegołów. Nie znając ich moŜna tylko się

namęczyć i nabawić kolejnych kompleksów...

Zacznijmy wiec od początku...

Cała tajemnica szybkiego i PRZYJEMNEGO ostrzenia polega na posiadaniu

odpowiednich materiałów. Potrzebne są wam dwie (najlepiej trzy) osełki o róŜnej

ziarnistości.

a) Pierwsza z nich ma najgrubsze ziarno o czerwonym lub białym kolorze i potrzebna

jest, gdy nóŜ jest całkowicie tępy. UŜywamy jej dla przygotowania ostrza, obrabiając

zgrubnie klingę i przywracając jej kształt.

b) Druga, o średniej ziarnistości (w sklepach najczęściej sprzedawane są

dwuwarstwowe, których uŜywać moŜna równieŜ do ostatecznego szlifowania) jest

naszym podstawowym narzędziem.

c) Trzecia ma ziarno niemal niewidoczne i przy dotknięciu wydaje sie gładka. Jest

ona potrzebna do ostatecznej obróbki ostrza. Jeśli nie uda wam się kupić tej osełki

moŜecie zamiast niej uŜyć kawałka gładkiego marmuru lub dna nieglazurowanej

porcelanowej misy.

Papier ścierny nie nadaje się do ostrzenia noŜa, bo trudno jest uŜywając go utrzymać

porządany kształt. W ostateczności, (gdy nie ma innej moŜliwości) nadaje się tylko

papier wodoodporny, który kładziemy na coś twardego i gładkiego.

Jednak osobiście polecam skupić sie na czymś bardziej tradycyjnym, czyli osełkach.

Mając do czynienia z absolutnie tępym noŜem, ostrzenie dzielimy na trzy etapy (czyli

uŜywamy osełek wymienionych w punktach abc).

Jeśli nóŜ jeszcze "trochę kroi", traktujemy sprawę delikatniej (bc).

W przypadku dobrego ostrza, wystarczy potraktowanie go naprawdę delikatną

osełką, aby znów słuzył nam do golenia lub innych celow ;)

Podczas pracy powierzchnia kamienia się brudzi, gdyŜ zatrzymuje na sobie

cząsteczki metalu i traci przez to swe właściwości ścierne.

Dlatego osełkę naleŜy namoczyć (w oleju lub wodzie) przed pracą i kilka razy czyscić

w trakcie ostrzenia. Aby dowiedziec się, czy uŜywać do tego celu wody, czy oleju

wystarczy przeczytać instrukcję na opakowaniu lub spytać sprzedawcy.

Kąt ostrza zaleŜy od jakości stali i od zadań, do których nóŜ jest przeznaczony. Do

krojenia kiełbasy lub cięcia nadgarstków wystarczy 2025 stopni, w przypadku

maczety bądź siekiery, które raczej rąbią niŜ tną potrzeba kąta około 35 stopni, Ŝeby

ostrze się nie szczerbiło.

Teraz zaczynamy pracę.

Bierzemy odpowiednia osełke, moczymy ją w wodzie (lub oleju zgodnie z instrukcją

obsługi), kładziemy na płaskim podłoŜu (np. stole) i opuszczamy na nią noz, tak aby

spoczywał całą płaszczyzną ostrza na osełce.

Aby łatwiej to ująć, stawiamy nóŜ pionowo i zaczynamy kłaść go na prawy bok. Cień

klingi, który pada początkowo na osełkę (jeśli trzymamy nóŜ w prawej rece, a światło

pada z prawej strony) będzie się zmniejszał dopóki prawie całkiem nie zniknie, po

czym znowu zacznie się powiększać. Właśnie ten moment, w którym cień niemal

niknie ukazuje ustawienie, gdy nóŜ spoczywa na osełce pod właściwym kątem

(oczywiście mowa o noŜu nie do konca zniszczonym, który zachowal kształt ostrza

producenta). W przypadku noŜa, który przeistoczył się juŜ w kawałek tępego metalu,

kąt musimy ustalić sami, podzieliwszy cyfrę nam potrzebna na połowę. Np. Ŝeby z

potrzebnych nam 30 stopni na lewa i prawa strone klingi było równiutko po 15 (w

przeciwnym wypadku nóŜ sie obrazi i nie będzie ciąć ;)

Przytrzymując nóŜ pod stałym kątem, przeciągamy nim po osełce ostrzem do przodu

tak, Ŝeby na początku ruchu klinga leŜała na nim częscią bliŜszą rękojeści, a na

końcu tylko swym czubkiem. Kontynuujemy to dopóty dopóki nie poczujemy, Ŝe

metal zaczyna sie giąc. Oznacza to, Ŝe starliąmy tyle metalu, Ŝe ostrze jest juŜ zbyt

cienkie. Wtedy odwracamy nóŜ i powtarzamy wszystko od nowa. śeby ułatwić sobie

pracę moŜna flamastrem dokładnie zamalować tą część klingi, która ostrzymy,

sprawdzając od czasu do czasu, czy farba ściera się równo, czy paskami (co

automatycznie oznacza nieprawidłową pozycję klingi).

To jest wariant klasyczny, który moŜna zobaczyć n.p. na kasetach M. Janisha.

JednakŜe ta technika jest dobra wtedy, gdy mamy do dyspozycji dobrą osełke. Mając

do dyspozycji to co mozemy kupić na co dzien, lepiej jest ostrzyć odwrotnie,

zaczynając od czubka ostrzem do tylu. Wtedy oselka dluzej nam posluzy.

Najtrudniejszym dla początkującego jest utrzymanie stałego kąta. Istnieje duŜo

sposobów radzenia sobie z tym problemem, jednak najlepszy moim zdaniem

znalazłem na stronie rusknife . Jest tam obrazek, który nie wymaga dodatkowych

wyjaśnień. Wystarczy mieć tylko dość długą deskę, ścisk i pare najtańszych osełek,

Ŝeby odosobnić się w cichym kąciku w towarzystwie starych, zaniedbanych noŜy i

medytować o sztukach pięknych (przepraszam walki ;) przy akompaniamencie

niespiesznych, rytmicznych ruchów prawej ręki.

śeby dowiedzieć sie jak dajemy sobie radę w tej nowej dla nas sztuce, naleŜy od

czasu do czasu oglądać ostrze noŜa pod róŜnymi kątami.

Na samym poczatku, póki to, co macie w rękach jeszcze nie jest noŜem, na samej

krawędzi ostrza będziecie widzieć cienką, białą linię, dokładnie w tym miejscu, w

którym nóŜ teoretycznie tnie. W ciągu pracy, ta linia będzie się zwęŜać, dopóki nie

zniknie całkiem, co będzie oznaczać, Ŝe nóŜ nareszcie stał się ostry.

Dla sprawdzenia, czy mamy do czynienia z rzeczywiście ostrym narzedziem,

chwytamy dwoma palcami kartkę zwykłego papieru i tniemy ją z boku na spaghetti.

Dobra klinga wykonuje swą pracę szybko, lekko i cicho, a samo cięcie jest równe i

ma gładkie krawędzie.

W tym stanie nasze ukochane maleństwo nadaje się juŜ do uŜytku kuchennego, ale

dalekie jest od perfekcji. Ostateczny połysk da noŜu polerowanie, dzięki któremu

klinga stanie się idealnie gładka i bedzie w stanie golić włosy na ręce. Do tego nie

wystarczają zwykłe osełki. Potrzeba tu czegoś bardziej specjalistycznego na

przykład pastę diamentową do polerowania, której uŜywają jubilerzy. Jeśli nie macie

znajomego jubilera (bo takie pasty są zwykle dość drogie), moŜecie wykorzystać

moje doświadczenie i kupić w sklepie z narzędziami pastę do przecierania zaworów,

która sprawdziła się wyśmienicie.

śeby za bardzo nie zawracać sobie głowy zabawą w zawodowego zboczeńca, który

wymyśla cuda niewidy, bierzemy nasz pas od spodni, na czubek noŜa kładziemy

odrobinę pasty (wielkości łebka od zapałki, moŜe ciut więcej) i wcieramy w nasz pas

na przestrzeni ok dziesięciu centymetrów. Jeśli uŜyjemy zbyt duŜej ilości pasty, nóŜ

będzie się brudził. Następnie zapinamy klamrę, naciągamy pas i ostrzymy na nim

nóŜ, tak samo jak na osełce, klingą do tyłu. Po kilku ruchach nóŜ przedtem bedąc

tylko ostrym, stanie się ostry jak brzytwa.

Oczywiście, zanim przystąpicie do ostrzenia drogiego noŜa, naleŜy trochę

potrenować na czymś tanim. Czyms spod znaku wujka "Solingena" i innych

tajwańskich podrób, które na targowiskach sprzedawane są na wagę. Ale jakąŜ

frajdę odczujemy trzymając w rekach zamiast narzędzia dla niedoszłych

samobojców, nóŜ z prawdziwego zdarzenia, który tnie i kroi jak trzeba (choć nie

długo od razu uprzedzam).

Oczywiscie istnieją teŜ noŜe, z którymi radzą sobie tylko diamentowe maszynki do

ostrzenia, ale kosztują one tyle, Ŝe moŜna o nich od razu zapomnieć, tak samo jak

moŜna po prostu uzbierać odpowiednią kwotę i kupić maszynkę do ostrzenia firmy

"Spyderco", która jako Ŝe wymyślona dla Amerykanów, robi prawie wszystko sama.

Ale to juz nie sztuka, lecz taki noŜowy "fast food", o którym moze pogadamy kiedy

indziej.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: