Cytologia ginekologiczna
Slajd 1.
Rola cytodiagnostyki
Dotyczy rozpoznania raka na podstawie oceny mikroskopowej złuszczonych komórek nabłonka leżących w pochwie i znajdujących się na tarczy części pochwowej (szyjki macicy).
Slajd 2.
1. diagnostyka rutynowa – wykrycie zmiany w komórkach
2. diagnostyka przesiewowa – scryning
3. diagnostyka wydzieliny z gruczołu sutkowego
4. badania płynów (np. wodobrzusze)
Slajd 3.
Grek – George Nicholas Papanicolaou 1917-1943
Monografia: G. Papanicolaou, H. Traut - „The diagnosis of uterine cancer by the vaginal smear”
Propagatorami w Polsce: profesorowie - Dux
- Teter
- Simm
- Soszka
żyjący - Kazanowska
- Olszewski
- Malarewicz
Kolposkopia - Hinselmann 1924r.
- w Polsce prof. Madej
Slajd 4.
Nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący (paraepidermoidalny)
Warstwa podstawowa - stratum basale
Warstwa przypodstawana - stratum parabasale
Warstwa pośrednia - stratum intermediate
Warstwa powierzchniowa - stratum superficiale
Warstwa podstawna - drobne owalne komórki ciemno barwiące się
Warstwa przypodstawna - kilka rzędów komórek z dużymi
pęcherzykowymi jądrami - owalne
Warstwa pośrednia – komórki wieloboczne, wrzecionowate, jądra
pęcherzykowate
Warstwa powierzchniowa – wydłużone, spłaszczone komórki
z małymi pyknotycznymi jądrami
Cytoplazma barwi się cyjanochłonnie i eozynofilnie
Komórki podlegają działaniu hormonów
Slajd 6.
Erosio: erosio vera
glandularis simplex
glandularis papilaris
glandularis et papilaris in stratu epidermisationis
epidermisata
semiepidermisata
cystica ( ovula Nabothi )
Slajd 7.
Zalecenia dla pacjentki:
1. nie wykonywać irygacji - 24godz.
2. zakaz współżycia - 24godz.
3. Nie stosować leków dopochwowych - 24godz.
Zalecenia dla pobierającego rozmaz:
1. nie należy pobierać rozmazu po badaniu ginekologicznym
2. rozmaz pobierać we wzierniku suchym
3. nie wycierać i nie przemywać tarczy części pochwowej
Pobieramy - szpatułką z nawinięta watą
- szczoteczkami (Ceruix, Brush)
- pipety z balonikiem
Po wykonaniu rozmazu szkiełko umieszcza się w utrwalaczu:
- 95% spirytus i eter w stosunku 1:1
- gotowy preparat - Cytotex
Barwienie:
- hematoksylina i eozyna
- metoda Papanicolaou
- metoda Shorra
Slajd 8.
I stopień - komórki prawidłowe warstwy powierzchownej
II stopień - komórki powierzchowne,
warstw głębszych,
leukocyty, histiocyty, bakterie, śluz
III stopień - komórki z I i II stopnia
komórki dysplastyczne
IIIA - cechy dysplazji spowodowane stanem zapalnym
IIIB - bez cech stanu zapalnego
IV stopień - nieliczne komórki atypowe
V stopień – liczne komórki atypowe
Slajd 9.
System Bethesta z 1998r.
I Oświadczenie na temat przydatności:
1. nadaje się do oceny
2. nie nadaje się do oceny
II Ocena stanu:
1. stan prawidłowy
2. inne
III Część opisowa:
1. zakażenie
a. grzybicze
b. bakteryjne
c. pierwotniakowe TV
d. wirusowe
2. zmiany odczynowe
a. zapalne
b. różne
c. skutki terapii : radio- i chemio-
3. zmiany w komórkach nabłonkowych
a. uszkodzenie śródbłonkowe SIL (squamosus intraeithelial lesion)
- małego stopnia (low-grade SIL)
*dysplazja małego stopnia CIN I
*zapalenie wirusem opryszczki HPV
- dużego stopnia (high-grade SIL)
*dysplazja umiarkowana CIN II
*dysplazja ciężka CIN III
*ca in situ CIN III
- rak płaskonabłonkowy
b. komórki gruczołowe
c. komórki gruczołowe atypowe
d. adenocarcinoma
4. Inne nowotwory
5. Ocena cytohormonalna
Slajd 10.
Komórki dysplastyczne:
1. dysproporcja między wielkością jądra a cytoplazmą
2. hyperhromatosis
3. polinucleosis
4. macrocytosis
5. vacualisatio
6. heteronucleosis
Komórki atypowe:
1. zmiany w jądrze jak w komórkach dysplastycznych znacznie nasilone
2. zmiany w cytoplazmie:
a. makrocytosis
b. heterocytosis
c. cytolysis
d. anisocytosis
Slajd 11.
Powstają z :
1. metaplazji płaskonabłonkowej
2. nieprawidłowej transformacji na tarczy
3. nieprawidłowej transformacji komórek rezerwowych
4. na podłożu dojrzałej komórki nabłonkowej
Trwają od 3-15 lat.
Ulegają regresji samoistnie lub po leczeniu.
Progresja do raka inwazyjnego w 25-30%
Slajd 12.
Metody wykrywania zmian patologicznych szyjki macicy
Metody wykrywania:
1. badanie we wzierniku
2. badanie cytologiczne
3. badanie kolposkopowe
4. badanie ginekologiczne
5. próba Schillera
6. próba Chrobaka
Metoda rozpoznawcza – badanie histopatologiczne
Slajd 13.
Stopień II i IIIA - leczenie przeciwzapalne
- kontrola cytologiczna po leczeniu
Stopień IIIB, IV, V - wycinki celowane z tarczy (kolposkopia)
- wyłyżeczkowanie kanału szyjki i jamy macicy
Slajd 14.
CIN I i CIN II :
- elektrokonizacja
- krioterapia
- laseroterapia
Kontrola cytologiczna przez rok co 3 msc., a następnie raz w roku
Slajd 15.
CIN III i Cis
- konizacja chrurgiczna
- amputacja szyjki macicy
Kontrola cytologiczna przez rok co 3 msc., następnie raz w roku
Po 50 r.ż. można rozważać wykonanie prostego wycięcia macicy
Slajd 16.
ginpolo