Umiejętności, kwalifikacje i szkolenie doradców - McCarthy_pl.pdf

(318 KB) Pobierz
THE SKILLS, TRAINING AND QUALIFICATIONS OF
UMIEJĘTNOŚCI, SZKOLENIE I KWALIFIKACJE
DORADCÓW
John McCarthy
Krajowe Centrum Poradnictwa w Edukacji, Irlandia
Dokument został przygotowany dla potrzeb przeprowadzonego przez OECD przeglądu
polityki usług w zakresie informacji, poradnictwa i doradztwa
Wspólne zlecenie Komisji Europejskiej i OECD
listopad 2001
77601925.001.png 77601925.002.png
STRESZCZENIE
- Między krajami oraz wewnątrz krajów istnieje wiele różnic dotyczących zakresu i
charakteru szkolenia wymaganego do pracy w zawodzie doradcy zawodowego. W
niektórych sektorach, w tym w prywatnym, nie istnieją żadne formalne wymogi.
Generalnie najbardziej formalne wymagania istnieją w szkołach.
- W większości krajów nie istnieje system wzajemnego uznawania kwalifikacji
doradców między sektorem edukacyjnym, a sektorem rynku pracy, nie istnieją
ułatwienia w awansie ze stanowisk niewyspecjalizowanych na stanowiska
wyspecjalizowanych doradców. Rozwój ścieżek awansu może prowadzić do większej
konsekwencji w oferowanych usługach oraz do świadczenia w sposób ciągły usług w
ramach sektorów edukacji, szkolenia i zatrudnienia oraz między tymi sektorami.
- W różnych krajach różna jest rola rządu w określaniu/wpływaniu na treść i
metodologię szkolenia: w niektórych rząd pełni rolę decydenta, w innych
współdecydenta, a w jeszcze innych, wygląda na to, że nie ma żadnego wpływu.
- Na razie, przy prowadzeniu wstępnego lub dalszego szkolenia dla doradców, niewiele
korzysta się z technologii komunikacji i informacji (ICT) i z nauki na odległość.
- W zakresie szkolenia większą uwagę powinno się przywiązywać do:
- stosowania ICT przy dostarczaniu informacji o karierze oraz w poradnictwie,
- pracy z niespecjalistami i za ich pośrednictwem,
- rosnącej roli globalizacji i internacjonalizacji edukacji i zatrudnienia.
2
1
WPROWADZENIE
Celem tego dokumentu jest przeprowadzenie międzynarodowej analizy porównawczej
umiejętności, szkolenia i kwalifikacji doradców zawodowych, w celu określenia wyzwań,
jakie stoją przed poradnictwem w tym kontekście na początku XXI wieku.
Profesjonalne szkolenie, kwalifikacje i umiejętności były jednym z pięciu zagadnień
najczęściej omawianych na Drugim Międzynarodowym Sympozjum na temat Powiązania
Rozwoju Kariery z Polityką Publiczną , które odbyło się w Vancouver, w Kanadzie, w marcu
2001 roku (http://www.crccanada. org/symposium/background2001.htm).
Mimo, iż głównym tematem Sympozjum była rola decydentów w omawianym zakresie,
zostało poczynionych kilka obserwacji odnośnie szkolenia, kwalifikacji i umiejętności
(Hiebert, McCarthy and Repetto, 2001). A mianowicie, stwierdzono, że:
- Programy szkoleniowe nie nadążają za zmieniającym się kontekstem kariery
zawodowej, którego doświadczają klienci usług poradnictwa; nie odnoszą się one do
różnych ścieżek kariery i złożonego rynku pracy, czyli do problemów, z którymi
borykają się klienci.
- Prawie nie istnieje polityka, aby programy szkoleniowe przygotowywały doradców do
efektywnego korzystania z Internetu.
- Praktycznie nie istnieje szkolenie służące pomocą doradcom w bardziej efektywnym
zajmowaniu się zagadnieniem odpowiedzialności.
- Postęp w stosowaniu technologii komunikacji i informacji i pojęcie kształcenia
ustawicznego wydają się być siłą napędową reform w zakresie szkolenia w kilku
przypadkach, w których reformy te zostały przeprowadzone.
- Uregulowaniadotyczące podejmowania pracy doradcy dotyczą w większym stopniu
sektora edukacji niż sektora rynku pracy. Prywatny sektor usług w tym zakresie jest w
większości krajów nieuregulowany.
- Wygląda na to, że istnieje niewielkie powiązanie między instytucjami szkoleniowymi,
a decydentami.
- Kilka krajów zajęło się zagadnieniem różnorodności kwalifikacji w przeciwstawieniu
do tradycyjnego, profesjonalnego modelu kwalifikacji.
Niewielka liczba badań międzynarodowych zajmowała się zagadnieniami związanymi z
umiejętnościami, szkoleniem i kwalifikacjami doradców zawodowych. W 1992 roku
CEDEFOP opublikował raport Profile Zawodowe Doradców Zawodowych (Watts, 1992),
oparty na krajowych badaniach prowadzonych w 12 państwach członkowskich Unii
Europejskiej. Raporty krajowe dostarczyły szczegółowych informacji dotyczących struktur, w
których sprawdziły się usługi doradcze, analiz zawodów doradczych zgodnie z klasyfikacją
19 zadań, analiz szkolenia i kwalifikacji wymaganych lub dostępnych w każdym zawodzie
doradczym, dyskusji na temat kluczowych tendencji mających wpływ na struktury, zadania,
szkolenie i klasyfikacje. Tych 19 zadań podzielono na 7 grup, jak następuje:
1.
Zarządzanie informacjami: edukacja i szkolenie, kariery i zawody, rynek pracy,
służby pomocowe.
3
2.
Praca z jednostkami: ocena, dostarczanie informacji, poradnictwo.
3.
Praca z grupami: nauczanie/edukacja w zakresie kariery, poradnictwo grupowe,
ułatwianie tworzenia grup samopomocy.
4.
Pośrednictwo pracy: łączność z usługodawcami, coaching/samoprezentacja,
ogłoszenia.
5.
Follow-up.
6. Praca w sieci: wspieranie nieformalnych źródeł poradnictwa, popieranie,
informacja zwrotna dla usługodawców.
7.
Zarządzanie: ocena i planowanie programu usług, relacje zewnętrzne.
Poniżej prezentujemy kilka wniosków z tego badania, które tematycznie odpowiadają
niniejszemu dokumentowi:
- Odnotowano tendencję do rozwoju bardziej otwartego profesjonalnego modelu
poradnictwa, z ekspertami służącymi pomocą oraz pracującymi za pośrednictwem
doradców pierwszej linii, w niektórych krajach zrównoważoną poprzez wzmocnienie
tradycyjnego modelu profesjonalnego.
- Nawiązano do rozwoju w Wielkiej Brytanii podejścia do szkolenia opartego na
kompetencjach, opartego na analizie funkcjonalnej zadań doradców. Takie podejście
nie tylko wpłynie na treść i prowadzenie szkolenia doradców, ale również doprowadzi
do większej elastyczności struktur kwalifikacyjnych, z możliwością awansu ze
stanowiska doradcy pierwszej linii na stanowisko eksperta.
- Powszechnie uznawana jest rola europejskiego wymiaru poradnictwa. Jednak został
ograniczony jego wpływ na szkolenie.
Te badania CEDEFOP wpłynęły na metodologię analizowania zawodów i zadań
doradców. Wnioski z nich płynące stanowią punkt wyjściowy, na tle którego można
obserwować ewentualne zmiany sytuacji na przestrzeni ostatnich 10 lat.
Podobna metodologia była stosowana w badaniach porównawczych usług poradnictwa w
szkołach wyższych w Unii Europejskiej (Watts i Van Esbroeck, 1998 rok). Usługi doradcze
zostały sklasyfikowane według ich przedmiotu zainteresowania oraz poziomu. Przedmiot
zainteresowania odnosi się do poradnictwa edukacyjnego, poradnictwa zawodowego oraz
poradnictwa osobistego. Poziom dotyczy usług podstawowych (jako część formalnej funkcji
nauczania, np. wsparcie dla uczniów); usług w pewnym stopniu wyspecjalizowanych
(podobnie, jak przy pierwszym, ale z pewną specjalizacją, np. doradca do spraw studiów);
oraz usług wysoko wyspecjalizowanych (oddzielonych od formalnej funkcji nauczania,
świadczonych przez specjalistów, np. doradca zawodowy/psychologiczny). Występowała
duża różnorodność w zakresie szkolenia, pełnionych ról oraz wymaganych kwalifikacji,
począwszy od braku szkolenia lub szkolenia w niewielkim wymiarze dla osób pełniących
funkcje podstawowe do wyższego stopnia szkolenia i kwalifikacji dla specjalistów.
Specjalistyczne usługi poradnictwa w zakresie kariery w Europie były najszybciej
rozwijającym się elementem poradnictwa. Zagadnienie profesjonalizmu dotyczyło w
szczególności trzech grup – doradców zawodowych, doradców i psychoterapeutów – z
ograniczeniami określonymi poprzez ich stosunek do dyscypliny i zawodu psychologa.
4
Nowe/przyszłe potrzeby doradców w zakresie umiejętności, określone przez
krajowych korespondentów, są następujące:
- Umiejętność reagowania na rosnącą różnorodność studentów, w tym różnice między
studentami w Unii Europejskiej, tj. wielokulturowe i wewnątrzkulturowe kompetencje
w najszerszym zakresie.
- Umiejętności w zakresie przygotowania klientów do wyboru i oceny dostępnych
informacji pochodzących ze źródeł ICT (raport dowodzi, że nowe technologie nie
wywarły jeszcze odpowiedniego wpływu na profil zawodowy większości doradców).
- Umiejętności radzenia sobie z rosnącą się liczbą studentów: krótkie wywiady, krótka
terapia.
- Podejście holistyczne do usług doradczych dla studentów.
Badanie usług poradnictwa edukacyjnego i zawodowego w Europie, Poradnictwo
Edukacyjne i Zawodowe we Wspólnocie Europejskiej, sfinansowane przez Komisję
Europejską (Watts, Guichard, Plant i Rodriguez, 1994 rok), zajmowało się między innymi
zmieniającą się rolą profesjonalnych służb doradczych, w tym szkoleniem i kwalifikacjami
doradców. Działania w zakresie poradnictwa, wymienione jako prowadzone przez doradców
w państwach członkowskich, przypominały ograniczenie 19 zadań określonych w trakcie
badań w 1992 r. do 9 kategorii działań, wliczając w to kategorię “porada”. Autorzy zauważyli
“szeroką gamę różnic w modelach szkolenia i rozwoju pracowników między państwami
członkowskimi, częściowo z powodu różnic między profesjonalną tożsamością osób
pełniących funkcje doradcze: w niektórych przypadkach określani są oni jako psycholodzy, w
innych jako nauczyciele, w niektórych jako administratorzy rynku pracy, a w innych jako
specjaliści do spraw poradnictwa”. Zauważono rosnące uznanie ograniczeń modelu
profesjonalnych ekspertów. Wysnuto wniosek, że taki model może wymagać uzupełnienia
przez inne formy profesjonalizmu, które są „mniej restrykcyjne, bardziej otwarte na
współpracę z innymi agencjami i pracę za ich pośrednictwem oraz lepiej przygotowane do
priorytetowego traktowania aktywnego zaangażowania klientów w procesie poradnictwa”.
Zagadnienie umiejętności, szkolenia i kwalifikacji doradców zostało podkreślone w
krótkim raporcie opartym na wynikach projektu EUROCOUNSEL i badań CEDEFOP na
temat „potrzeb poradnictwa zawodowego w różnych grupach docelowych w wieku poniżej 28
lat” oraz „integracji społecznej i zawodowej młodzieży na szczeblu lokalnym” (Chiousse and
Werquin, 1999 rok). Autorzy przyznali, że istnieją różnice między profilami profesjonalnymi
doradców, stwierdzając „zależność między typem podejmowanego szkolenia, a funkcjami,
określanymi przez doradców jako priorytetowe lub jako ściślej związane z ich
kompetencjami”. Podkreślili, że konieczne jest by praktycy poradnictwa mieli aktualne
informacje na temat zmian następujących na rynku pracy i nowych polityk, a także by
utrzymywali kontakt z różnymi podmiotami i ekspertami w zakresie lokalnego rozwoju
gospodarczego i społecznego. Jeśli chodzi o kompetencje, zalecono szkolenie praktyków w
zakresie badań jakościowych, w celu uzyskania szerszej perspektywy jednostki w jej
kontekście społecznym.
Kilka stowarzyszeń trenerów i praktyków określiło co ich zdaniem jest dobrą praktyką w
zakresie programów nauczania początkowego dla pracowników poradnictwa. W Stanach
Zjednoczonych, np., Rada ds. Akredytacji Programów Edukacyjnych w zakresie Poradnictwa
i Zawodów Pokrewnych (CACREP) określiła krajowe standardy takiego szkolenia.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin