5. Maszyny i narzędzia do uprawy międzyrzędowej.pdf

Rozdział V Maszyny i narzędzia do uprawy międzyrzędowej

http://www.wipie.ur.krakow.pl/images/stories/ktrs/skrypt_N_Marks/ro...

Powrót do strony głównej

5. Maszyny i narzędzia do uprawy międzyrzędowej

Podstawowym celem uprawy międzyrzędowej jest płytkie spulchnienie gleby pomiędzy rzędami rosnących roślin, a przez

to usunięcie jej zaskorupienia i zniszczenie chwastów. W efekcie przeciwdziała się nadmiernemu wyparowywaniu wody

glebowej, stwarza lepsze warunki dla wzrostu i rozwoju roślin oraz niszczy chwasty, które utrudniają wzrost i rozwój roślin

uprawnych, będąc ich konkurentami w siedlisku. Do uprawy w międzyrzędziach płaskich stosuje się tzw. pielniki. Do

nagarniania natomiast gleby na redliny (podłuŜne kopce, w jakich uprawia się ziemniaki) i do ich formowania słuŜą obsypniki.

5.1. Pielniki

Pieleniem nazywamy płytkie spulchnianie (26 cm) gleby w międzyrzędziach połączone z niszczeniem chwastów, przez

podcinanie ich systemu korzeniowego. Pielenie prowadzi się do momentu przykrycia międzyrzędzi przez rośliny uprawne. W

uprawach polowych buraków, kukurydzy, ziemniaków i innych roślin stosuje się wyłącznie ciągnikowe pielniki zawieszane (ryc.

5.1). Pielnik zawieszany składa się z belki narzędziowej, do której przymocowane są zespoły oraz ramy, do której mocowany

jest stojak zawieszenia. Rama opiera się na dwu skrętnych kołach ogumionych. Rama z belką narzędziową pielnika połączona

jest za pomocą urządzenia sterującego, ręcznego lub automatycznego. Przy sterowaniu ręcznym do ramy mocowane jest

równieŜ siedzenie dla obsługującego.

Ryc. 5.1. Pielnik zawieszany:

1 zespół pielący, 2 równoległobok przegubowy zespołu pielącego, 3 rama ze stojakiem, 4 koła skrętne, 5 dźwignia

sterownicza, 6 wysięgnik z siodłem

ŹRÓDŁO: BERNACKI 1981

Zespół pielący składa się z elementów pielących i koła podporowego (kopiującego) przymocowanych do dźwigni lub

równoległoboku przegubowego. Element pielący (ryc. 5.2) składa się z łapy i trzonka. Łapami stosowanymi w pielnikach są

noŜe kątowe, gęsiostopki i radełka (ryc. 5.3 i 5.4). Gęsiostopki pielników róŜnią się od gęsiostopek kultywatorów mniejszymi

kątami skrawania oraz grubością, która wynosi 2,53,0 mm. Łapy, jako kliny przestrzenne, opisywane są takimi samymi

kątami jak lemiesz pługa, to jest kątem ustawienia θ, kątem wzniosu α i kątem skrawania γ. Łapy pielnika mogą mieć

szerokość 730 cm, a odpowiadające tym szerokościom kąty mają wartość: θ = 5570°, α = 1013°, γ = 1823°. Ostrze

powinno być szlifowane, a kąt ostrza nie większy niŜ 10°.

1 z 6

20090326 17:34

Rozdział V Maszyny i narzędzia do uprawy międzyrzędowej

http://www.wipie.ur.krakow.pl/images/stories/ktrs/skrypt_N_Marks/ro...

Ryc. 5.2. Element pielący:

1 łapa (gęsiostopka), 2 trzonek

ŹRÓDŁO: BERNACKI 1981

Ryc. 5.3. Łapy pielnika (Kongskilde):

1, 2, 3 gęsiostopki, 4, 5 radełka

NóŜ kątowy pielnika (ryc. 5.4) składa się z ostrza pionowego i poziomego przymocowanego do trzonka. Krawędź przednia

ostrza pionowego moŜe być odchylona w stosunku do kierunku ruchu o kąt 515°. Kąt skrawania γ noŜa kątowego wynosi

1318°. Szerokość robocza ostrza poziomego nie przekracza 25 cm. RozróŜnia się noŜe lewe i prawe, to znaczy z ostrzami

poziomymi z lewej lub prawej strony ostrza pionowego. Trzonki noŜy kątowych wykonuje się z płaskowników stalowych.

Trzonki gęsiostopek i noŜy kątowych, przewidzianych do pielenia redlin (przy uprawie ziemniaków) muszą być odpowiednio

wygięte, tak aby głębokość robocza ostrza na skarpach redliny była równomierna. Zestawiając elementy robocze (ryc. 5.5)

naleŜy pamiętać o następujących zasadach: ślady elementów roboczych w międzyrzędziu muszą się pokrywać na szerokości

34 cm; musi być zachowany pas ochronny od rzędu rosnących roślin do 6 cm przy pieleniu pierwszym, a w miarę wzrostu

2 z 6

20090326 17:34

Rozdział V Maszyny i narzędzia do uprawy międzyrzędowej

http://www.wipie.ur.krakow.pl/images/stories/ktrs/skrypt_N_Marks/ro...

roślin nawet do 10 cm. Aby chronić rośliny przed uszkodzeniem przez elementy pielące, stosuje się tarcze ochronne gładkie

lub zębate, sztywno mocowane do belki narzędziowej (ryc. 5.6).

Pielnik ma dla kaŜdego międzyrzędzia oddzielny zespół roboczy.

Ryc. 5.4. NoŜe kątowe:

a z wygiętym ostrzem pionowym, ψ < 90°; b z płaskim ostrzem pionowym, ψ > 90°

ŹRÓDŁO: BERNACKI 1981

Ryc. 5.5. Rozmieszczenie elementów roboczych (Kongskilde)

3 z 6

20090326 17:34

Rozdział V Maszyny i narzędzia do uprawy międzyrzędowej

http://www.wipie.ur.krakow.pl/images/stories/ktrs/skrypt_N_Marks/ro...

Ryc. 5.6. Pielnik z tarczami ochronnymi (Kongskilde)

Oprócz pielników z biernymi elementami roboczymi, stosowane bywają pielniki z zespołami czynnymi, zwane

glebogryzarkami międzyrzędowymi. Budowę pojedynczego zespołu roboczego przedstawiono na rycinie 5.7.

Ryc. 5.7. Asymetryczny czynny zespół pielący:

1 wał napędowy, 2 przekładnia łańcuchowa, 3 wał z tarczami noŜowymi, 4 płóz

ŹRÓDŁO: BERNACKI 1981

5.2. Obsypniki

Obsypywanie jest zabiegiem polegającym na nagarnięciu spulchnionej gleby na dolne części łodyg. Obsypywanie

ziemniaków powoduje zwiększenie liczby stolonów, a w efekcie liczby bulw, natomiast u kukurydzy, dyniowatych, tytoniu

powoduje zwiększenie masy korzeniowej, co ma wpływ na przyrost plonu. W wyniku obsypywania tworzą się redliny.

Obsypniki budowane są jako narzędzia zawieszane samodzielnie lub jako wyposaŜenie wieloraka uniwersalnego. Obsypnik

(ryc. 5.8) zbudowany jest z korpusu roboczego połączonego z ramą narzędziową sztywno, dźwigniowo lub za pośrednictwem

czworoboku przegubowego. Pionowy nacisk korpusu na glebę reguluje się bądź za pomocą spręŜyny, bądź teŜ obciąŜnikiem.

Głębokość roboczą reguluje się kołem podporowym. Rama narzędziowa posiada stojak zawieszenia.

4 z 6

20090326 17:34

Rozdział V Maszyny i narzędzia do uprawy międzyrzędowej

http://www.wipie.ur.krakow.pl/images/stories/ktrs/skrypt_N_Marks/ro...

Ryc. 5.8. Obsypnik zawieszany:

1 korpus, 2 równoległobok przegubowy, 3 spręŜyna dociąŜająca, 4 obciąŜniki, 5 rama ze stojakiem, 6 koło

podporowe

ŹRÓDŁO: BERNACKI 1981

Ryc. 5.9. Korpusy obsypników:

a skrzydła rozstawiane, b skrzydła rozsuwane; 1 radełko, 2 pierś, 3 skrzydło, 4 trzonek, 5 rozpora, 6 jarzmo

ŹRÓDŁO: BERNACKI 1981

Korpus obsypnika (ryc. 5.9) składa się z dwustronnego lemiesza zwanego radełkiem, piersi i dwu skrzydeł. Kąt α wzniosu

radełka nie powinien być większy niŜ 30°, a jego ostrza mogą być uniesione pod kątem ψ = 515°. Radełko formuje dno

redliny. Pierś korpusu obsypnika stanowi płynne przedłuŜenie powierzchni radełka i moŜe mieć róŜne kształty. Zadaniem piersi

korpusu jest rozgarnięcie gleby na boki i poddanie jej działaniu skrzydeł. Skrzydła korpusu formują redliny i podsypują glebę

pod rośliny. Skrzydła mogą być przymocowywane do trzonka lub piersi zawiasowo i wtedy połączone są ze sobą regulowaną

rozporą, mogą teŜ być przymocowane do trzonka rozsuwalnie. W ten sposób uzyskuje się moŜliwość regulacji rozstawienia i

podniesienia skrzydeł, co umoŜliwia zmianę profilu redlin i dostosowanie korpusu obsypnika do kształtu redliny. Skrzydła

obsypnika mogą mieć powierzchnię jednolitą lub aŜurową. Kąt ustawienia skrzydeł θ = 3550°. Na kształt redlin ma równieŜ

wpływ prędkość ruchu obsypnika. Zwiększanie prędkości powoduje podnoszenie i wyostrzenie wierzchołka redliny.

5 z 6

20090326 17:34

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: