OWCZAREK SZETLANDZKI
Jedna z ras psów należąca do psów pasterskich i zaganiających, zaklasyfikowana do sekcji psy pasterskie (owczarskie).
RYS HISTORYCZNY
Owczarek szetlandzki pochodzi z Wysp Szetlandzkich położonych na północny wschód od Szkocji. Izolacja geograficzna i naturalna selekcja doprowadziły do powstania lokalnego niewielkiego owczarka, o wyraźnych cechach szpica. Pierwsze utrwalone na zdjęciach owczarki szetlandzkie (z lat 1913-1922) niewiele przypominają współczesne psy tej rasy. Przyjmuje się, że owczarek szetlandzki to wynik krzyżówki norweskich bhundów, wymarłych islandzkich yakki, king charles spanieli, pomeranianów i przybyłych ze Szkocji pracujących przy owcach collie. Mieszkańcom Wysp Szetlandzkich nie zależało na wyglądzie psów, ważny był niewielki wzrost (utrzymanie psa musiało być tanie), włos chroniący psa przed deszczem i zimnem, a przede wszystkim przydatność do pracy w charakterze stróża zagrody. Dopiero na przełomie XIX i XX wieku starano się uatrakcyjnić ich wygląd poprzez kojarzenia z małymi szkockimi collie, co dodatkowo podniosło walory użytkowe sheltie. Hodowcy małych owczarków postanowili zawiązać klub swojej rasy. W 1908 roku w Lerwik, największym mieście i ośrodku administracyjnym Wysp, powołano Shetland Collie Club. Od około 1905 roku owczarki szetlandzkie hodowane były już w Szkocji, a w 1909 roku szkoccy hodowcy utworzyli klub tej rasy. Wzorzec małych owczarków w zasadzie powielał standard collie, dopuszczano nawet istnienie krótkowłosych sheltie. Przeciwko nazwie nowej rasy - Shetland Collie ostro zaprotestowali hodowcy długowłosych i krótkowłosych collie, negując nawet potrzebę istnienia tak nieatrakcyjnych ich zdaniem psów. Kompromis osiągnięto w 1914 roku kiedy powołano English Shetland Sheepdog Club zmieniając tym samym nazwę rasy z Shetland Collie na Shetland Sheepdog. Za idealny wzrost owczarków szetlandzkich uznano wtedy 30,5 cm. W nowelizacji wzorca z 1930 roku znalazło się określenie, że owczarek szetlandzki ma odpowiadać wyglądem długowłosemu collie w miniaturze, a więc wykluczono hodowlę psów krótkowłosych. Klub z Wysp Szetlandzkich praktycznie przestał istnieć, jego założyciel wyemigrował do Australii. Hodowla sheltie rozwijała się dalej w Szkocji, a potem w Bretanii. Według Brytyjskiego Klubu Sheltie pierwsze owczarki szetlandzkie przybyły do Polski jeszcze przed II wojną światową z brytyjskiej hodowli Wyndora. Nie zachowały się jednak żadne dane o tych psach. Dopiero w latach siedemdziesiątych XX wieku zaczęły na nasze wystawy przyjeżdżać owczarki szetlandzkie z NRD, a potem z Czechosłowacji. Pierwszy przedstawiciel rasy trafił do Polski, do Krakowa z Wielkiej Brytanii, był to śniady, urodzony w 1967 roku Heylens Carousel.
UŻYTKOWOŚĆ
Był psem pilnującym zagród i pracującym przy zaganianiu i pilnowaniu owiec. Dziś hodowany jest niemal wyłącznie jako pies do towarzystwa.
ZACHOWANIE I CHARAKTER
Jest to pies wesoły, skory do zabaw, bardzo żywy i wytrzymały, posłuszny i przywiązany do swojego pana, wobec obcych może zachowywać się z rezerwą. Sprawdza się w szkoleniach, idealny do psich sportów np. obedience, agility, flyball, taniec z psem, dogoterapii. Chętnie i szybko się uczy. Ponadto znakomicie sprawdza się jako pies stróżujący a właściwie alarmujący właściciela o wszelkich zagrożeniach, czasem bywa nieco hałaśliwy.
SZATA I UMASZCZENIE
Szata Włos powinien być dwojakiego rodzaju. Włos okrywowy długi jest prosty, o twardej fakturze. Podszerstek jest miękki, krótki i zwarty. Kryza i żabot są bardzo obfite, kończyny przednie ozdobione są gęstymi frędzlami. Kończyny tylne pokryte są bardzo obfitym włosem powyżej stawów skokowych, natomiast poniżej stawu skokowego włos jest dość krótki. Włos na pysku jest krótki. Maść osobniki tricolor powinny mieć intensywną czerń na tułowiu, bez najmniejszych śladów dropiatości, preferowane jest podpalanie o żywym, intensywnym kolorze. Sobolowe mogą być jasne lub z nalotem, dopuszczalne są wszystkie odcienie, od złocistego do intensywnie mahoniowego, kolor powinien mieć jednolity ton. Błękitny-marmurkowy (blue-merle) poszukiwany jest błękitny jasno-srebrzysty, jakby „ochlapany” kolorem czarnym. Preferowane jest żywe podpalanie, ale jego brak nie powinien być uważany za wadę. Dopuszczalne są białe znaczenia na przedpiersiu, kończynach, na końcu ogona, mogą one tworzyć także strzałkę na głowie oraz kryzę. Mogą pojawić się następujące podpalania: na brwiach, na policzkach, na kończynach, pod ogonem. Białe znaczenia niezależnie od maści psa są preferowane, ale ich brak nie stanowi wady. Maści czarna z białymi znaczeniami i czarna podpalana są także uznawane. Wyjątkowo niepożądane są białe łaty na tułowiu. Niezależnie od maści, wierzchołek nosa jest czarny.
BUDOWA
Głowa i czaszka czaszka zarówno widziana z góry, jak i z profilu ma kształt wydłużonego klina, ściętego, zwężającego się od uszu do wierzchołka nosa. Czaszka powinna być płaska, umiarkowanej szerokości pomiędzy uszami. Czaszka i kufa są równej długości. Z profilu linia górna czaszki powinna być równoległa do linii górnej kufy, ale oddzielona stopem-mało zaznaczonym, ale wyraźnym. Zęby powinny być zdrowe, zgryz nożycowy. Oczy średnich rozmiarów, ustawione ukośnie, kształtu migdałowego. Mają kolor ciemno-brązowy za wyjątkiem maści marmurkowej, gdzie dopuszczalne jest oko niebieskie. Uszy powinny być małe, umiarkowanie szerokie u nasady, osadzone dość blisko siebie na wierzchołku czaszki. Kiedy pies odpoczywa, powinny być złożone do tyłu, ale w stanie napiętej uwagi są zwrócone do przodu i noszone półstojąco, czubki uszu opadają ku przodowi. Szyja szyja powinna być muskularna, dobrze wysklepiona, o długości wystarczającej na to, aby głowa mogła być dumnie noszona. Tułów i kończyny Długość tułowia, od kłębu do nasady ogona jest nieco większa od wysokości w kłębie. Klatka piersiowa powinna być głęboka- sięga ona do łokcia. Żebra są dobrze wysklepione, ale w dolnej połowie zaginają się wrzecionowato, aby umożliwić swobodę ruchu kończyn przednich. Grzbiet powinien być prosty. Zad jest stopniowo nachylony ku tyłowi. Kończyny przednie proste o mocnym kośćcu. Udo powinno być szerokie i muskularne. Kość udowa tworzy z miednicą kąt prosty, który odpowiada kątowi tworzonemu przez łopatkę. Staw skokowy powinien być niski, wyraźnie ukątowany, o mocnym kośćcu. Widziane z tyłu stawy skokowe powinny być równoległe. Ogon nisko osadzony. Powinien sięgać do guza piętowego. Włos na ogonie jest obfity. Ogon noszony jest lekko zakręcony ku górze, w akcji jest unoszony wyżej, ale nigdy powyżej linii grzbietu. Łapy kształtu owalnego. Opuszki są grube, palce zwarte i wysklepione. Chody chody szetlanda są szybkie i zwarte. Nie powinien on poruszać się inochodem, drobić ani też mieć toczącego chodu, jego krok nie powinien też być twardy jak u psa na szczudłach. Wzrost idealna wysokość w kłębie wynosi 35,5 cm u suk i 37 cm u psów.
5
bossol