antro-syllabusTM.pdf

I NSTYTUT H ISTORII

U NIWERSYTET W B IAŁYMSTOKU

P LAC U NIWERSYTECKI 1

15-420 B IAŁYSTOK

TEL ./ FAX (085) 745-74-43

E - MAIL : historia@uwb.edu.pl

www.historia.uwb.edu.pl

S Y L A B U S

TYTUŁ ZAJĘĆ :

ANTROPOLOGIA KULTURY (dla historyków)

PROWADZĄCY :

dr Tomasz Mojsik

RODZAJ ZAJĘĆ :

* wykład, ćwiczenia, warsztaty,

konwersatorium, seminarium

Konwersatorium (przedmiot fakultatywny ogólnohumanistyczny)

ROK I RODZAJ STUDIÓW :

*stacjonarne, niestacjonarne,

uzupełniające

I rok, studia stacjonarne

SEMESTR :

l etni

* letni, zimowy, cały rok

LICZBA GODZIN

W SEMESTRZE :

CEL ZAJĘĆ :

Celem zajęć jest zapoznanie studentów historii z podstawowymi

osiągnięciami i metodologią pokrewnej nauki społecznej, jaką jest

antropologia kulturowa. Prowadzący przedmiot nie rości sobie oczywiście

pretensji do przedstawienia wszystkiego, co w antropologii jest ważne i cenne

– 30 godzin nawet najbardziej intensywnych zajęć nie daje na to szansy - ale

mają nadzieję na przygotowanie studentów do korzystania z literatury

antropologicznej oraz zapoznanie z podstawowymi teoriami i pojęciami.

Szczególny nacisk będzie położony na zaprezentowanie punktów stycznych

antropologii i historii oraz ukazanie możliwości wykorzystania warsztatu

antropologa w badaniach historycznych.

OPIS ZAJĘĆ :

Zajęcia będą przybierały formę dyskusji nad zagadnieniami zawartymi w

przeczytanych lekturach. Poważną pomoc w zrozumieniu teamatyki

poruszanej na zajęciach stanowić będą materiały multimedialne (prezentacje,

filmy, muzyka, zdjęcia).

FORMA ZALICZENIA :

Każdy student ma prawo do jednej nieobecności, a każda kolejna wymaga

zaliczenia na dyżurze (w przeciągu dwóch tygodni od daty zajęć!).

Aktywność na zajęciach jest pomocna i bardzo ceniona, prowadzący ma

prawo do podniesienia oceny końcowej o pół punktu. Podstawą do

wystawienia oceny z zajęć jest test zaliczeniowy - dolny próg zaliczenia

wynosi 60% punktów. Innym sposobem zdobycia zaliczenia końcowego jest

rozmowa na temat wybranej (wedle własnych zainteresowań, ale

zaakceptowanej [lub zaproponowanej] przez prowadzącego) publikacji

naukowej z dziedziny antropologii/antropologii historycznej.

L . P .

TEMAT ZAJĘĆ

LICZBA

GODZIN

1. Zajęcia organizacyjne

2. Antropologia – trudne początki i porzucone teorie

Klasyczne i współczesne teorie antropologiczne: ewolucjonizm, dyfuzjonizm, funkcjonalizm,

strukturalizm, kognitywizm, feminizm, marksizm, teoria postkolonialna. Różnice i podobieństwa

pomiędzy etnografią, etnologią, antropologią społeczną i antropologią kulturową.

Letury:

1/4

I NSTYTUT H ISTORII

U NIWERSYTET W B IAŁYMSTOKU

P LAC U NIWERSYTECKI 1

15-420 B IAŁYSTOK

TEL ./ FAX (085) 745-74-43

E - MAIL : historia@uwb.edu.pl

www.historia.uwb.edu.pl

S Y L A B U S

Alan Barnard, Antropologia , tł. S. Szymański, Warszawa 2004, s. 31-45.

3. Metody antropologiczne - Bronisław Malinowski, badania terenowe i relacje

etnograficzne

Badania terenowe w praktyce antropologicznej. Wywiad i obserwacja jako podstawowe narzędzia

pracy antropologa; typy relacji etnograficznych;

Lektury:

Bronisław Malinowski, Dzieła , T. 2, Życie seksualne dzikich w północno-

zachodniej Melanezji , Warszawa 1984, s. 145-207.

Bronisław Malinowski, Dziennik w ścisłym znaczeniu tego wyrazu , Kraków 2002, s.

562-570.

James Clifford, Kłopoty z kulturą , tł. E. Dżurak i in., Warszawa 2000 (rozdz. 1: O

autorytecie etnograficznym , s. 29-64).

4. Tożsamość

obcy-swój, tożsamość jako konsruk, typy obcych (płeć, wiek, rasa etc.), sposoby

konceptualizowania obcych - dyskurs (post)kolonialny;

Lektury:

Edward W. Said, Orientalizm , Warszawa 1991 ( Wstęp );

Ludwik Stomma, Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku , Warszawa 1986,

(rozdz. 1: Od "czarnej legendy" do kategorii "swój - obcy" , s. 5-26; i rozdz. 2: Wierzenia

o obcych , s. 29-49);

A. Burzyńska, P. Markowski, Teorie literatury XX wieku , Kraków 2006 (rozdz. 17:

Postkolonializm , s. 551-563);

5. Komunikacja

Komunikacja a język; funkcje i formy komunikacji a kultura; manipulowanie komunikowaną

treścią; komunikacja rytualna: forma rytualna komunikacji medialnej; rytuały stylu i statusu;

Lektury:

Benjamin Lee Whorf, Nauka a językoznawstwo , "Odra" 20 (1980), s. 35-40.

Umberto Eco, Telewizjoner, [w:] Semiologia życia codziennego , tł. J. Ugniewska, P.

Salwa, Warszawa 1998, s. 237–245.

Eric W. Rothenbuler, Komunikacja rytualna. Od rozmowy codziennej do ceremonii

medialnej , tł. J. Barański, Kraków 2003 (s. 99-108; 113-120; 137-140).

6. Kultura – czym jest (lub nie jest)?

Wielość definicji kultury i sposobów jej postrzegania.

Lektury:

Nowicka Ewa, Świat człowieka - świat kultury , Warszawa 2003, s. 63-66 (rozdz.

Istotne cechy zjawisk kulturowych ).

Bagby Philip, Pojęcie kultury , (w:) Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór

tekstów , red. A. Mencwel, Warszawa 2005, s. 47-54.

Benedict Ruth, Wzory kultury , (w:) Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór

tekstów , red. A. Mencwel, Warszawa 2005, s. 67-84.

Rickert Heinrich, Człowiek i kultura , (w:) Antropologia kultury. Zagadnienia i

wybór tekstów , red. A. Mencwel, Warszawa 2005, s. 21-24.

7. Płeć i kultura

gender, seksizm, feminizm, maskulinistyczny, patriarchalny, gay/lesbian studies, queer studies;

Lektury:

Fiona Bowie, Antropologia religii , tł. K. Pawluś, Kraków 2008, (rozdz. 4: Płeć

biologiczna, płeć kulturowa i sacrum , s. 91-113);

2/4

I NSTYTUT H ISTORII

U NIWERSYTET W B IAŁYMSTOKU

P LAC U NIWERSYTECKI 1

15-420 B IAŁYSTOK

TEL ./ FAX (085) 745-74-43

E - MAIL : historia@uwb.edu.pl

www.historia.uwb.edu.pl

S Y L A B U S

8. Religia i antropologia

sacrum/profanum;, rytuał, mit, pielgrzymowanie;

Lektury:

Mircea Eliade, Sacrum, mit, historia , tł. ..., Warszawa 1970 (i inne wyd.), s. 89-124;

Fiona Bowie, Antropologia religii , tł. K. Pawluś, Kraków 2008, (rozdz. 9:

Pielgrzymowanie , s. 256-282; rozdz. 10: Mit , s. 287-323);

9. Etniczność, rasa, naród – tradycja a innowacja

(np. konflikt) etniczny, wieloetniczny, etnogeneza, etnolingwistyka, etnohistoria, rasa, rasistowski,

rasizm, tradycja narodowa, wielonarodowy,

Lektury:

Steve Fenton, Etniczność , tł. E. Chomicka, Warszawa 2007.

Eric Hobsbawm, Terence Ranger, Tradycja wynaleziona , tł. ..., Kraków 2008.

10. Magia i szamanizm

szamanizm; magia; inicjacja szamańska, czarownictwo;

Lektury:

Bowie F., Antropologia religii , tł. K. Pawluś, Kraków 2008, (rozdz. 7: Szamanizm ,

s. 188-213; rozdz. 10: Czary i złe oko , s. 216-250);

lub :

Szyjewski Andrzej, Szamanizm , Wyd. WAM 2005, s. ...;

Mauss Marcel, Socjologia i antropologia , tł. M. Król i in., Warszawa 2001 (i inne

wyd.), s. 43-164 (rozdz.: Zarys ogólnej teorii magii , a zwłaszcza podrozdział III

Elementy magii , s. 55-111);

11. Kognitywizm, antropologia i badania historyczne

psychologia kognitywna, teoria prototypów, kognitywizm,

Lektury:

12. Ryty przejścia - inicjacje - rytuał: antropologiczne badanie przeszłości

ryt przejścia, inicjacja, liminalność; hierarchia społeczna; power of the weak , communitas ,

Lektury:

Vidal-Naquet Pierre, Czarny łowca i pochodzenie ateńskiej efebii (w:) Idem,

Czarny łowca. Formy myśli i formy życia społecznego w świecie greckim , tł. M.

Węcowski i in., Warszawa 2003, s. 135-159;

van Gennep Arnold, Obrzędy przejścia , tł. B. Biały, wstęp J. Tokarska-Bakir,

Warszawa 2006;

Turner Victor W., Liminalność i communitas (w:) Badanie kultury. Elementy teorii

antropologicznej. Kontynuacje , wyd. M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2004, s.

240-266;

13 Strukturalizm, poststrukturalizm i dekonstrukcja

lingwistyka, struktura,

Lektury:

L. Stomma, A jeśli było inaczej… Antropologia historii , Poznań 2008 (Aneks 1:

Strukturalizm , s. 175-189);

Burzyńska Anna, Markowski Michał, Teorie literatury XX wieku , Kraków 2007,

281-287.

M. Foucault,

14. Po co nam antropologia?

15. Test zaliczeniowy

3/4

I NSTYTUT H ISTORII

U NIWERSYTET W B IAŁYMSTOKU

P LAC U NIWERSYTECKI 1

15-420 B IAŁYSTOK

TEL ./ FAX (085) 745-74-43

E - MAIL : historia@uwb.edu.pl

www.historia.uwb.edu.pl

S Y L A B U S

LITERATURA

L . P . LEKTURY OBOWIĄZKOWE

1. B. Malinowski, Dzieła , T. 2, Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji ,

Warszawa 1984, s. 145-207.

2. B. Malinowski, Dziennik w ścisłym znaczeniu tego wyrazu , Kraków 2002.

3. C. Geertz, Wiedza lokalna , tł. D. Wolska, Kraków 2005 (rozdz. 3: „Z punktu widzenia tubylca”.

O naturze antropologicznego rozumienia , s. 63-78.

4. J. Clifford, Kłopoty z kulturą , tł. E. Dżurak i in., Warszawa 2000 (rozdz. 1: O autorytecie

etnograficznym , s. 29-64).

5. B. Lee Whorf, Nauka a językoznawstwo , "Odra" 20 (1980), s. 35-40 [przedruk w: B. Lee Whorf,

Język, myśl i rzeczywistość , tł. T. Hołówka, Warszawa 1982, s. 279-294].

6. U. Eco, Telewizjoner [w:] Idem, Semiologia życia codziennego , tł. J. Ugniewska, P. Salwa,

Warszawa 1998, s. 237–245.

7. Y. Winkin, Antropologia komunikacji: od teorii do badań terenowych , Warszawa 2007.

8. M. Eliade, Sacrum, mit, historia , tł. ..., Warszawa 1970 (i inne wyd.).

9. A. Szyjewski, Szamanizm , Kraków 2005.

10. M. Mauss, Socjologia i antropologia , tł. M. Król i in., Warszawa 2001.

11. L. Stomma, Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku , Warszawa 1986.

12. A. van Gennep, Obrzędy przejścia , tł. B. Biały, wstęp J. Tokarska-Bakir, Warszawa 2006

13. Victor W. Turner, Liminalność i communitas (w:) Badanie kultury. Elementy teorii

antropologicznej. Kontynuacje , wyd. M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2004, s. 240-266.

14. E. Wilson, Socjobiologia , Poznań 2000.

15. M. Bloch, Królowie códotwórcy, Warszawa 1998.

16. N. Elias, Przemiany obyczajów cywilizacji Zachodu , Warszawa 1980.

17. E. Le Roy Ladurie, Montaillou, wioska heretyków 1294-1324, Warszawa 1988

18. A. Barnard, Antropologia , tł. S. Szymański, Warszawa 2004

19. J. Frazer, Złota gałąź , Warszawa 1996 (i inne wydania).

20. E. Domańska, Mikrohistorie , Poznań 1999.

21. Studia nad płcią. Od polaryzacji płciowej do depolaryzacji rodzajowej, pod red. A. Hulewska

etc., Poznań 2002.

22. A. Burzyńska, P. Markowski, Teorie literatury XX wieku , Kraków 2006.

L . P . LEKTURY DODATKOWE

1. A. Guriewicz, Historia i antropologia historyczna , tł. B. Żyłko, „Konteksty: Polska Sztuka

Ludowa” nr 1-2 (1997), ...

2. M. Sahlins, Inne czasy, inne zwyczaje. Antropologia historii (w:) Badanie kultury. Elementy

teorii antropologicznej , wyd. M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2003, s. 117-145;

3. M. Sahlins, Wyspy historii , tł. I. Kołbon, Kraków 2006;

4. J. Redfield, Filologia klasyczna i antropologia , "Konteksty" 1 (2005), s. 42-50.

4/4

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: