GRY I ZABAWY RUCHOWE
J Adam siedmiu synów miał
Dzieci tworzą koło. W środku koła chodzi jedna osoba, która jest „Adamem”. Wszystkie dzieci śpiewają piosenkę:
Adam siedmiu synów miał
Nic nie jedli, nic nie pili,
Tylko wszyscy tak robili.
W tym momencie dziecko siedzące w kole wykonuje ruchy, które naśladują wszyscy pozostali uczestnicy za-bawy. Następnie dziecko będące ”Adamem” wybiera osobę, która najlepiej naśladowała jego ruchy. Zabawa za-czyna się od nowa. Można wprowadzić fanty, np. jeśli ktoś nie zdąży z naśladowaniem ruchów lub niewłaściwie naśladuje ruchy.
J Balonik
Dzieci trzymają się w kole za rączki i podchodzą wszystkie do środka koła. Następnie powtarzając podany wier-szyk cofając się - koło rośnie. Na zakończenie balon - koło pęka i dzieci puszczając ręce „upadają” na podłogę.
„Baloniku nasz malutki,
rośnij duży, okrąglutki.
Balon rośnie, że aż strach,
Przebrał miarę, no i trach!”
J Bąk
W środku koła wirujących i trzymających się za ręce dzieci śpi wybrany wcześniej „bąk”. Dzieci śpiewają /recytują:
Pierwsza godzina – bąk śpi!
Druga godzina – bąk śpi!
Trzecia godzina – bąk śpi!
Czwarta godzina – bąk śpi!
Piąta godzina – bąk śpi!
Szósta godzina – bąk wstaje!
Dzieci zatrzymują się i rozłączają koło. Śpiewają /recytują, wykonując przy tym odpowiednie do słów gesty, a bąk je naśladuje:
Bąku wstań! Umyj się!
Uczesz się! Zjedz śniadanie!
Goń nas!
Dzieci rozbiegają się, a bąk je goni. Schwytany staje się bąkiem i zabawa zaczyna się od nowa. Przy tej zabawie można wyliczać godziny aż do dwunastej.
J Berek i żuraw
Berek oznaczony szarfą biega za pozostałymi uczestnikami zabawy, którzy uciekają w różne strony. Kto chce uniknąć schwytania, ten staje na jednej nodze (prawej lub lewej), podkładając pod kolano drugiej (wysoko ugię-tej) nogi rękę, którą równocześnie chwyta się za nos. W tej pozycji jest on podobny do żurawia. Jeżeli ktoś nie zdąży przyjąć postaci żurawia i berek go dotknie, sam zostaje berkiem.
J Berek w kole
Dzieci tworzą duże koło i kolejno odliczają. Berek zajmuje miejsce w środku koła. Prowadzący wywołuje kilka numerków. Wywołani muszą natychmiast zamienić się miejscami. W tym czasie berek stara się złapać kogoś z przebiegających przez środek koła. Jeżeli mu się to uda, schwytany zostaje berkiem, a on zajmuje jego miejsce w kole i otrzymuje jego numer.
J Budujemy mosty (inna wersja „Jawor, Jawor”)
Budujemy mosty, dla pana starosty,
jeden będzie krzywy, drugi będzie prosty.
7 koni przepuszczamy, a jednego zatrzymamy.
Jak ukłoni się do kostek,
to przejdzie przez ten mostek.
Ukłoń się, bo jak nie
zawołamy: raz, dwa, trzy!
i odejdziesz z naszej gry!
J Cebula (zabawa dwóch rzędów)
Dzieci stoją ustawione w dwóch rzędach w kole, zwrócone twarzą do siebie. Witają się z partnerem, wykonują polecenie prowadzącego, żegnają się a następnie przesuwają się w prawo lub w lewo, raz przesuwa się koło wewnętrzne a raz zewnętrzne.
J Chodzi lisek koło drogi
Zabawa w kole. Dzieci siedzą po turecku tak, żeby ich kolana stykały się. Jedno z dzieci chodzi na zewnątrz koła, inni mówią: „Chodzi lisek koło drogi,
Nie ma płaszcza, jest ubogi.
Kogo kitką przyodzieje
Ten się nawet nie spodzieje!”
Teraz chodzący dotyka głowy jednego z dzieci i zaczyna uciekać, biegnąc po obwodzie koła. Siedzące dziecko podrywa się i stara się „lisa" złapać. „Lis" biegnie do miejsca („mieszkania") dziecka i siada w jego miejsce. Dziecko staje się nowym lisem i zabawa toczy się dalej. Jeżeli dziecko dogoni i złapie "lisa" może wrócić na swoje miejsce, a lis szuka kogoś innego komu zechce zająć dom. Zabawa toczy się dalej.
J Ciemna chatka
Wybieramy jedno dziecko, któremu zawiązujemy oczy chustą, po czym wszyscy wokoło niego w kole tańczą naokoło. Podczas melodii instrumentalnej wybrane dziecko woła kolegę z zawiązanymi oczami, ten stara się podejść do tej osoby i odgadnąć kim ona jest. Jeśli dziecko odgadnie kim jest dana osoba to z nią tańczy.
J Ciepło - zimno
Jedno z dzieci wychodzi z sali. N. chowa jakiś umówiony przedmiot tak, żeby wszystkie dzieci widziały gdzie jest. Dziecko, które było na zewnątrz wraca i stara się znaleźć schowany przedmiot. Reszta dzieci pomaga jej mówiąc „zimno, zimno!", gdy przedmiot jest daleko, „ciepło, ciepło!", gdy dziecko idzie w dobrym kierunku lub „gorąco, gorąco!", gdy jest w pobliżu ukrytego przedmiotu. Po odnalezieniu dziecko chowa umówiony przedmiot dla następnego dziecka i zabawa toczy się dalej.
J Ciuciubabka
Dzieci stoją w kole. Jedno z dzieci stoi z zawiązanymi oczami w środku. Wszyscy zaczynają obracać dziecko wkoło jego osi, mówiąc wierszyk: - Babciu, babciu na czym stoisz?
- Na beczce!
- A co w tej beczce?
- Kwas!
- Babciu, babciu - ganiaj nas!
Tutaj wszyscy zaczynają uciekać przed „babcią", a ona stara się kogoś złapać.
J Części ciała
Dzieci ustawione są w kółku. Nauczycielka wymienia (można także śpiewać na określona melodię) poszczególne części ciała: „Głowa, ramiona, kolana, pięty, kolana, pięty, kolana, pięty. Głowa ramiona kolana, brzuch. Oczy uszy, usta, nos”. Dzieci podczas wymawiania części ciała prawidłowo je pokazują. W miarę ilości powtórzeń tempo piosenki staje się coraz szybsze.
J Gąski, gąski do domu...
Jeden dziecko-pasterka stoi przy ścianie, dwoje lub jedno dziecko w środku sali - wilki, reszta dzieci - gąski pod przeciwległą ścianą. Dziecko-pasterka rozpoczyna dialog:
Pasterka: Gąski, gąski do domu!
Gąski: Boimy się!
Pasterka: A czego!
Gąski: Wilka złego!
Pasterka: A gdzie on jest!
Gąski: Pod płotem!
Pasterka: Co pije!
Gąski: Pomyje!
Pasterka: Co gryzie!
Gąski: Kosteczki!
Pasterka: Hola gąski do mateczki!
Gąski starają się przebiec do pasterki, a wilki usiłujące schwycić. Schwycone gąski stają się wilkami. Zabawa toczy się dalej.
J Idzie róża od podwórza
Wszystkie dzieci tańczą w kółeczku. W środku jest jedna, wybrana osoba, która jest „różą”. Śpiewamy:
„Idzie róża od podwórza w czerwonej sukience.
Komu róża rękę poda w czerwonej sukience?
Komu róża się ukłoni w czerwonej sukience?
Kogo róża pocałuje w czerwonej sukience?”
W zależności od poleceń piosenki, róża podaje wybranemu dziecku rękę, kłania się, całuje. Potem do środka wchodzi kolejna osoba wybrana przez różę.
J Jakbym się cieszyła
Dwoje dzieci, tworząc małe kółko, tańczy w środku kręgu. Wszyscy śpiewają na nutę „Krakowiaczek jeden”:
Jak bym się cieszyła
Żeby Zosia miła
Przyszła do nas w kółko
Tańcować wokółko!
Wymienione z imienia dzieci kolejno przyłączają się do koła. W końcu do środka wchodzi wybrany wcześniej ”Ogrodniczek” i śpiewa: Ogrodniczek ci ja
Białe róże sadzę
Która róża najpiękniejsza
To ją wyprowadzę.
Ogrodniczek spośród dzieci tworzących koło zaprasza do środka „różę”, a potem usiłuje ją wyprowadzić na zewnątrz koła. Dzieci, trzymając się mocno za ręce, nie pozwalają jej uprowadzić. Jeśli Ogrodniczkowi uda się przerwać łańcuch rąk i uprowadzić różę, wówczas dziecko, które na to pozwoliło, płaci fant i jest wyłączone z gry. Ogrodniczkiem zostaje z kolei róża. W ten sposób zmniejsza się główne koło, a wyłączone z niego dzieci tworzą nowe, dwuosobowe kółeczka, tańczą i skaczą.
J Jaworowi ludzie
Dwoje dzieci tworzy bramę ze wzniesionych w górę rąk. Pozostałe dzieci tworzą łańcuchowy korowód, który przechodzi pod bramą śpiewając:
Jawor, jawor
Jaworowi ludzie
Co Wy tu robicie?
A dzieci tworzące bramę odpowiadają:
Budujemy mosty
Dla Pana Starosty.
Tysiąc koni przepuszczamy
A jednego zatrzymamy!
Na ostatnie słowa piosenki, dzieci tworzące bramę, przez nagłe opuszczenie rąk zatrzymują jedno z przechodzą-cych w korowodzie dzieci.
J Jedzie pan, pan...
Sadzamy dziecko na kolanach przodem do siebie. Trzymając go, podrzucamy go na kolanach i recytujemy tekst:
„Jedzie, jedzie pan, pan, na koniku sam, sam. Przez góry, przez góry, przez lasy, przez lasy,
róóóów!”
J Jedzie pociąg
Dzieci dzielimy na trzy grupy. Każda grupa ma inny tekst do powtarzania.
Grupa pierwsza (jedynki) mówi: „Jedzie pociąg, jedzie pociąg”,
druga (dwójki) - „Coraz prędzej, coraz prędzej”,
a trzecia (trójki) - „Ciuch, ciuch, ciuch, ciuch, ciuch, ciuch”.
Gdy dzieci stoją już w wężyku, tworząc pociąg (naprzemiennie: osoba z grupy pierwszej, osoba z grupy drugiej, osoba z grupy trzeciej), nauczyciel podaje sygnał do odjazdu i pociąg zaczyna jechać. Dzieci w jednym rytmie wypowiadają jednocześnie swój tekst. Rytm podaje nauczyciel.
J Jeżyk
Zabawa ruchowa; dzieci siedzą w kole; w środku koła znajduje się jedno dziecko, które jest „Jeżykiem”. Wszy-stkie dzieci mówią wierszyk: „Na dywanie siedzi jeż, co on robi to my też.” W tym momencie dziecko siedzące w kole wykonuje jakiś ruch (np. podskoki, pajacyk) wszyscy pozostali naśladują ten sam ruch. Po czym wszyscy uczestnicy mówią ciąg dalszy wierszyka: „Kogo Jeż zawoła ten wejdzie do koła”. Dziecko będące Jeżykiem wybiera osobę, która najlepiej naśladowała jego ruchy.
J Kamyczek
Wszystkie dzieci siedzą w kole; w środku koła znajduje się jedno dziecko, które jest „kamyczkiem”. Wszystkie dzieci mówią wierszyk: „Leży sobie kamyk na środku podwórka, a w kamieniu dziurka, a w tej dziurce co?” lub „Leży sobie kamień, pod kamieniem dziurka. A w tej dziurce co? Nie wiadomo co.” Dziecko będące w środku naśladuje jakieś zwierzę lub odgłos wydawany przez jakieś zwierzę. Reszta dzieci przygląda się i rozwiązuje zagadkę. Dziecko, które pierwsze odgadnie wchodzi do środka.
J Kogo schowaliśmy
Dzieci siedzą w kole. W środku koła leży koc. Jedno dziecko opuszcza salę, a w tym czasie pod koc wchodzi 1-3 dzieci (wystawione są tylko ich nóżki z kapciami). Dziecko, które opuściło salę wraca i na podstawie kapci ustala, kto jest schowany. Jeżeli jest to za trudne można poprosić dziecko schowane pod kocem, aby coś powiedziało. Wtedy próbujemy rozpoznać po głosie kto jest schowany pod kocem.
J Kokoszka
Zabawa kształcąca słuch; jedno z dzieci opuszcza na chwilę salę, pozostałe zwijają się w kłębki na dywanie. W chwili powrotu dziecka do sali wyznaczone przez prowadzącego dziecko wydaje dźwięk gdakania. Zadaniem szukającego jest odgadnięcie, które z dzieci wydaje dźwięki.
J Kolory
Nauczyciel stoi w środku koła i rzuca po kolei do każdego dziecka piłkę, jednocześnie podaję nazwę jakiegoś koloru. Dzieci muszą złapać piłkę, jednak, gdy nauczyciel mówi kolor czarny, nie wolno im złapać piłki. Kto się pomyli daje jakiegoś fanta, np. pantofla. Fanty są schowane pod kocykiem. Na końcu zabawy, jedno dziecko wkłada rękę pod kocyk i mówi: Co mam zrobić z tym fantem którego mam na myśli?, pozostałe dzieci wymyślają zadanie. Potem wyciągamy fanta spod koca i dziecko do którego on należy musi wykonać zadanie aby go odzyskać.
J Koło młyńskie za cztery reńskie
Dzieci, trzymając się za ręce, krążą w kółeczku i śpiewają:
Koło młyńskie za cztery reńskie
Koło nam się połamało
Cztery reńskie kosztowało
A my wszyscy bęc!
Na słowie „bęc!”, dzieci padają na ziemię, trzymając się za ręce i nie przerywając koła wstają. Zabawa zaczyna się od nowa.
J Koniki
Rozdajemy skakanki i tworzymy zaprzęgi: jedno dziecko jest konikiem a drugie woźnicą. Śpiewamy:
Mój koniczek z długa grzywą grzebie nóżką niecierpliwie.
Wio koniku, bo nas czeka droga długa i daleka.
Koniki grzebią nóżką, potem prowadzone przez woźniców biegają rytmicznie w dowolnym kierunku.
Szybko drogą jedź na wprost, teraz wolniej bo tu most.
Rowy, płoty wymijamy i do domu dojeżdżamy.
Zaprzęgi pokonują przeszkody ustawione na obrzeżach sali (np. ławeczki, pachołki).
J Kółko graniaste
Dzieci stoją w kole i śpiewają piosenkę. Na słowo „bęc” przewracają się na ziemię.
Kółko graniaste, czworokanciaste....
Agashi