Istota i kategorie opieki a teoria potrzeb.
Opieka jako działalność praktyczna ma charakter złożony. Składa się z wielu różnych
elementów, między którymi zachodzą zróżnicowane zależności funkcjonalne.
Wyróżniamy następujące kategorie opieki:
rodzinną, społeczną, leczniczą, religijną, moralną, prawną, wychowawczą, ekonomiczną.
Uogólniając, można powiedzieć, że kategoria opieki to — określona dwuaspektowa specyficzna
postać opieki powstająca w wyniku integralnego powiązania się jej w pewnym wymiarze z inną
dziedziną życia i działalności.
Kierując się ogólnym kryterium podstawowych i nieodzownych elementów występujących w
każdej względnie normalnej opiece, można wyróżnić w jej strukturze:
— potrzeby ponadpodmiotowe, są to te potrzeby podopiecznego, których zaspokajanie iregulowanie przekracza jego podmiotowe możliwości, co prowadzi do interwencjiopiekuńczej,
— funkcje opiekuńcze, określające w miarę jednoznacznie, co w zakresiezaspokajania potrzeb ma dać podopiecznemu sprawowana nad nim w przyjętymzakresie opieka,
— postawy opiekuńcze opiekuna, będące jego określonym, względnie stałymustosunkowaniem do podopiecznego i zaspokajania jego potrzeb,
— atmosfera życia w danym układzie opiekuńczym, będąca przede wszystkimintersubiektywnym, poznawczo-emocjonalnym odzwierciedleniem przez podopie cznychstanu zaspokojenia ich potrzeb,
— sytuacje opiekuńcze, rozumiane jako wyodrębniające się w czasowym układziewarunków i zależności całości (jednostki) działania opiekuńczego,
— czynności opiekuńcze opiekuna dostarczające podopiecznemu przedmioty jegoponadpodmiotowych potrzeb, będące z jednej strony podstawowymi elementami sytuacjiopiekuńczych, a z drugiej zasobotwórczymi i dystrybutywnymi elementarnymi jednostkamiopieki.
Wymienione elementy struktury opieki w ogóle tworzą względnie pełny skrótowy układ. Zasadność ich uwzględnienia w tej strukturze polega, na tym, że występują one obiektywnie w każdej formie bezpośredniej opieki nad dziećmi, młodzieżą, dorosłymi i ludźmi starymi.
pedagog107