BRUCELOZA

(brucelosis)

Jest podostrą lub częściej przewlekłą infekcją prowadzącą do ronień i innych zaburzeń rozrodu suk oraz, do bezpłodności samców. Bardzo często zakażenie przebiega subklinicznie.

Występowanie:

Etiologia:

B. canis, (Brucella abortus)

-          G (-), pałeczka tlenowa

-          stosunkowo mało patogenny

-          posiada niektóre wspólne antygeny z pozostałymi przedstawicielami rodzaju Brucela, a także z pewnymi innymi bakteriami, co bardzo utrudnia diagnostykę serologiczną

-          w temp. pokojowej w moczu psa lub po wyschnięciu na powierzchniach B. canis ginie najpóźniej po 15 dniach, w wodzie może jednak przetrwać do 2 mies.

-          niszczone są po 15 min. przez 0,2% kwas nadoctowy lub 3% formalinę

-          preparaty fenolowe lub 3% NaOH muszą działać przez 2 godz.

-          chorobotwórcza dla Ho

Epizootiologia:

-          B. canis powoduje zakażenia u psów, rzadziej u innych psowatych, a sporadycznie u ludzi

-          enzootyczne zakażenia B. canis występują w niektórych hodowlach i innych skupiskach psów

-          zasiedla najądrza oraz gruczoł krokowy psa i jest wydalany z nasieniem oraz moczem (nawete przez 5 lat.)

-          suki mogą wydalać zarazek także z mlekiem i wypływem z pochwy (podczas cieczki, po porodzie, jak również przez 6 tyg. po poronieniu

-          może przebiegać subklinicznie

Wrota:

-          podczas krycia

-          pionowo z matki na jej szczenięta

-          jatrogennie: nie odkażone wzierniki pochwowe, podczas sztucznej inseminacji, przy przetaczaniu krwi lub na igłach zanieczyszczonych krwią

Patogeneza:

O.I. 4 - 21 dni

zakażenie błon śluzowych ® fagocyty (namnażanie w komórkach żernych i limfocytach) ® regionalne węzły chłonne ® po 1-3 tyg. do krwi i bakteriemia może z przerwami trwać miesiącami lub latami

B. canis namnaża się w węzłach chłonnych, śledzionie, wątrobie, a także w narządach będących pod wpływem hormonów płciowych (ciężarna macica, gruczoł krokowy i najądrze). Rzadziej zarazek osiedla się w dyskach międzykręgowych, gałce ocznej lub nerkach, a sporadycznie w mózgu.

-          powstawanie kompleksów Ag-przeciwcialo ® zapalenie kłębuszków nerkowych

-          podczas procesu zapalnego i destrukcji jądra ® przedostawanie się Ag plemników do krwi, co niekiedy stymuluje ukł. odpornościowy   do   wytwarzania   przeciwciał.   Mogą   one   być współodpowiedzialne za bezpłodność obserwowaną niekiedy u samców w przebiegu brucelozy.

-          przeciwciała przeciwbakteryjne w surowicy, które są obecne podczas zakażenia B. canis, wydają się mieć niewielkie znaczenie ochronne; podstawową rolę w zwalczaniu infekcji odgrywa chyba odporność komórkowa, która po pewnym czasie oczyszcza krew z bakterii, choć zakażenie narządów może pozostać.

Objawy kliniczne:

-          wiele zakażonych zwierząt nie wykazuje zaburzeń stanu zdrowia

-          suki - ronienia zdarzają się zazwyczaj około 50 dnia ciąży i często pojawia się po nich brązowawy wypływ z pochwy. Około 85% suk, które poroniły z powodu brucelozy ma następne ciąże prawidłowe i rodzi normalne mioty

-          obniżenie płodności suk w wyniku zaburzeń implantacji lub wczesnej resorpcji zarodka (niska liczebność miotów, zwiększona śmiertelność  okołoporodowa   potomstwa)

-          szczenięta zakażone śródmacicznie padają zazwyczaj w ciągu kilku godzin lub dni po porodzie

-          w hodowlach z enzootyczną brucelozą odchowuje się znacznie mniej szczeniąt niż w nie zakażonych

-         
samce - bezpłodność:
· w podostrych przypadkach: jednostronne zapalenie jąder i najądrzy, powiększenie moszny, zapalenie jej skóry w wyniku lizania
· w przewlekłych stanach: jednostronny lub obustronny zanik jąder oraz zapalenie gruczołu krokowego
nasienie zakażonych psów zazwyczaj zawiera duże ilości leukocytów i patologicznie zmienione plemniki, a zwłaszcza ich aglutynanty; po długotrwałej infekcji dochodzi do aspermii
· ponadto: powiększenie węzłów chłonnych, gorączka, posmutnienie i spadek masy ciała, discospondylitis ® przeczulica grzbietu, kulawizna, niedowład lub porażenie kończyny; zapalenie jagodówki ® zmiany w przedniej komorze oka; zapalenie mózgu i opon mózgowych ® objawy neurologiczne

-          po 1-3 latach nastąpić może samoistne wyzdrowienie

Bad. laboratoryjne:

-          serologia jest bardzo trudna: częste wyniki nieswoiste (krzyżowe reakcje przeciwciał wytworzonych pod wpływem stymulacji innymi bakteriami); przez 1-szy miesiąc infekcji, a niekiedy także w późnych stadiach przewlekłego zakażenia często zdarzają się wyniki fałszywie (-) lub wątpliwe; surowica musi być wolna od hemolizy, gdyż hemoglobina może wywołać nieswoistą  aglutynację i przez  to  wynik fałszywie (+); antybiotykoterapia przed pobraniem surowicy może prowadzić do wyniku fałszywie (-).

-          bakteriologia: wyizolowanie B. canis z wydzieliny macicy, nasienia, moczu lub krwi: bakteriemia może być okresowa, więc jednorazowy (-) wynik posiewu nie może wykluczać brucelozy.

D. różnicowa:

-          inne przyczyny ronień (nosówka, herpeswirus psów typu l, salmonelle, E. coli, paciorkowce, mykoplazmy, toksoplazmoza)

-          nowotwory jąder

-          inne przyczyny powiększenia węzłów chłonnych

Zwalczanie:

-          minocyklina z gentamycyną

-          jednoczesne podawanie tetracyklin, streptomycyny i sulfonamidów z trimetoprimem przez 2-6 tyg.

-          B. canis jest zarazkiem wewnątrzkomórkowym i antybiotykolerapia ma bardzo ograniczoną skuteczność.

-          częste nawroty pomimo leczenia

Uwalnianie stada:

okresowe badanie serologiczne i usuwanie zwierząt zakażonych (należy je kastrować, nie muszą natomiast być poddawane eutanazji, gdyż bruceloza stanowi niewielkie zagrożenie ich życia, a możliwe jest wyzdrowienie)

Profilaktyka:.

skutecznych szczepionek - brak

Piśmiennictwo:

1.Frymus T.: „Choroby zakaźne kotów” Warszawa 2000

Bruceloza