prawo konstytucyjne xxxxl.doc

Czym jest administracja ?

administracja – zarząd, kierownictwo; najogólniej pod pojęciem administracja rozumie się wszelką zorganizowaną działalność zmierzającą do osiągania pewnych celów (administracja domu, przedsiębiorstwa, zakładu, organizacji społecznej, itd.). Administracja jest działalnością trwałą, celową i planową.


1. „Wspólnota samorządowa" - zakres znaczeniowy pojęcia
samorząd terytorialny – istota
Polega na wydzieleniu z zakresu władzy państwa pewnej dziedziny spraw i powierzenie ich do samodzielnego rozpatrywania tej grupie społecznej, której sprawy te dotyczą przede wszystkim. Jest to administracja sprawowana przez osoby prawne, odrębne w stosunku do państwa (korporacje komunalne) .
Charakterystyczne elementy władzy samorządowej:
- samodzielność finansowa,
- wyłączność realizacji zadań własnych samorządu,
- odrębna od państwa struktura organizacyjna.
- Oddzielna osobowość prawna
- Sądowa ochrona interesów samorządu terytorialnego

2. Akty prawa powszechnie obowiązującego
Do źródeł prawa powszechnie obowiązującego zaliczyć trzeba akty zawierające generalne i abstrakcyjne normy, które tworzą, zmieniają lub uchylają prawa i obowiązki obywateli i osób prawnych”. Zawierają ogólnie obowiązujące uregulowania. Adresaci norm prawnych, które zawierają te źródła, są różni, dlatego należy zaliczyć te normy do źródeł prawa powszechnie obowiązującego.
Na źródła prawa powszechnie obowiązującego w myśl art. 87 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 roku składają się następujące akty:
1) Konstytucja,
2) ustawy,
3) ratyfikowane umowy międzynarodowe,
4) rozporządzenia,
5) akty prawa miejscowego.

3. Akty prawa wewnętrznego
Akty prawa wewnętrznego - Do aktów prawa wewnętrznego zaliczamy: 1) uchwały rady ministrów; 2) zarządzenia rady ministrów i ministrów. Akty te obowiązują tylko jednostkę organizacyjną podległą organowi wydającego te akty. Zarządzenia mogą być wydawane na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów. Zarówno uchwały jak i zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z powszechnie obowiązującym prawem.

4. Akty Prezydenta RP nie wymagające kontrasygnaty tzw. Prerogatywy, np. :
- zarządzanie wyborów do parlamentu, skracanie kadencji Sejmu,
- inicjatywa ustawodawcza,
- zarządzanie referendum,
- podpis pod ustawą, wnioski do TK
- powoływanie sędziów i prezesów TK, SN, NSA, wydawanie zarządzeń

5. Akty wykonawcze do ustaw jedną z kompetencji Rządu
Rozporządzenia – są aktami normatywnymi , wydawanymi na podstawie upoważnień ustawowych, wydanych przez organ władzy wykonawczej. Jako źródło prawa stanowią przejaw dekoncentracji prawodawstwa.
Rozporządzenia są wydawane na podstawie upoważnień ustawowych o charakterze generalnym lub specjalnym. Aby wydać rozporządzenie, ustawodawca musi upoważnić określony podmiot do wydania rozporządzenia . Krąg tych podmiotów jest określony przepisami prawa i należy do nich:
- Prezydent RP
- RM
- Prezes RM
- Ministrowie kierujący resortami – działami administracji rządowej (z teką)
- Przewodniczący Komitetów wchodzący w skład RM (Komitet Badań naukowych, Komitet Integracji Europejskiej, Krajowa Rada radiofonii i Telewizji).
- Upoważnienie do wydania rozporządzenia musi być szczegółowe, zawarte w ustawie, a wydane rozporządzenie musi służyć wykonaniu ustawy. Szczegółowość upoważnienia polega na tym, że powinno ono określać organ właściwy do wydania rozporządzenia, zakres spraw przekazanych do uregulowania i wytyczne dotyczące treści aktu.
- Rozporządzenie jest subsydiarną (uzupełniającą) formą stanowienia prawa , nie jest jej celem zastąpienie ustawy, ale odciążenie ustawy od uregulowań zmiennych w czasie (np. szczegółów technicznych), szczegółów ściśle fachowych).
- Rozporządzenie jest źródłem prawa, jednocześnie należy traktować jako formę działania administracji. Rozporządzenia są możliwością przeniesienia na władzę wykonawczą części uprawnień władzy ustawodawczej. Rozp. Są publikowane w Dziennikach Ustaw.


6. Apolityczność TK
W skład TK wchodzi 15 sędziów wybieranych przez Sejm na 9 lat. Kandydatów może zgłosić Prezydium Sejmu lub 50 posłów, a ich wybór = bezwzględna większość głosów i > niż 50% posłów.
Sędziów TK obowiązuje zasada apolityczności, tzn. (prawdopodobnie) nie mogą należeć do partii politycznych oraz na czynności sędziów w TK nie mogą mieć wpływu „naciski polityczne” (niezależnie od poparcia politycznego jakie miało wpływ na wybranie tych sędziów do składu TK).

7. Arbitraż Prezydenta Polski
Prezydent RP może interweniować w potencjalny konflikt : rząd contra parlament

8. Burmistrz i jego zadania, charakter prawny
burmistrz (wójt, prezydent miasta) wydają lokalne przepisy prawne i porządkowe.
Ponoszą oni odpowiedzialność przed wyborcami, bo ci mogą ich odwołać w drodze referendum.

9. Centralizacja
skupianie – utrzymywanie władzy i autorytetu w rękach managerów wysokiego szczebla.

10. Charakter i kompetencje Zgromadzenia Ogólnego Trybunału Konstytucyjnego
Zgromadzenie Ogólne Trybunału Konstytucyjnego to organ TK w skład którego wchodzą wszyscy sędziowie TK.

11. Charakter mandatu parlamentarnego
jest to mandat wolny, tzn. osoba wybrana nie musi spełniać obietnic wyborczych (programu wyborczego), ani też tłumaczyć się wyborcom dlaczego nie realizuje swojego programu wyborczego, zaś wyborcy nie mogą odwołać tej osoby z funkcji parlamentarzysty (np. za brak realizacji obietnic wyborczych)

12. Charakter mandatu samorządowego
jest to także mandat wolny, tzn. osoba wybrana nie musi spełniać obietnic wyborczych (programu wyborczego), ani też tłumaczyć się wyborcom dlaczego nie realizuje swojego programu wyborczego, zaś wyborcy nie mogą odwołać tej osoby z funkcji parlamentarzysty (np. za brak realizacji obietnic wyborczych) ale mogą spowodować odwołanie całej rady samorządu (w drodze przeprowadzenia referendum o odwołanie Rady)

13. Charakter prawny powiatu
Powiat tworzy się rozporządzeniem Prezesa RM

14. Charakter prawny województwa
Województwa tworzy się w drodze ustawy.

15. Charakter prawny wójta
wójta powołuje się w drodze wyborów bezpośrednich (organ wykonawczy w samorządzie gminnym)

16. Decentralizacja
to proces systematycznego delegowania władzy i autorytetu w ramach organizacji, ku managerom średniego i niskiego szczebla (samorządy to klasyczny przykład decentralizacji)

17. Definicja wyborów
wybory to działania mające na celu wyłonienie organów władzy w sposób bezpośredni (naczelnych organów władzy państwowej, organów samorządu terytorialnego)

18. Definicja wykładni
wykładnia to interpretacja testu (tekstu prawnego), mająca na celu ustalenie rzeczywistego znaczenia przepisów i sformułowanie na ich podstawie określonej normy postępowania. Wykładnia może być traktowana jako proces interpretacji prawa lub jako rezultat tego procesu.

19. Dekoncentracja
dekoncentracja to rozłożenie uprawnień jednej osoby na większą grupe organów administracji w poziomie

20. Demokracja bezpośrednia
Demokracja bezpośrednia to system polityczny, w którym decyzje podejmuje się przez referendum, w którym wziąć udział mogą wszyscy uprawnieni do głosowania. Elementy demokracji bezpośredniej występują w większości współczesnych systemów demokracji pośredniej, w Polsce są to głównie referenda lokalne w sprawie odwołania samorządu oraz referenda ogólnopolskie w najważniejszych sprawach ustrojowych (konstytucja, przystąpienie do Unii Europejskiej). Nie ma jednak tradycji podejmowania decyzji przez referenda i większość ważnych decyzji podejmuje parlament.
21. Demokracja przedstawicielska
demokracja przedstawicielska jest dominującą formą władzy we współczesnym świecie, to od niej zaczniemy wszelkie porównania. O jej zgodności z warunkiem równego traktowania głosów wyborców najłatwiej będzie się przekonać w kontekście kraju, gdzie system ten jest stabilny, posiada długą tradycję, a poziom życia jest nieporównywalnie wyższy niż w naszym kraju. Posłużę się przykładem Kanady. W wyborach z 1988 roku Partia Konserwatywna uzyskała 43% głosów, utworzyła rząd i wcieliła w życie Wolną Umowę Handlową (FTA) USA i Kanady, jakkolwiek większość głosujących (w sumie 52%) było za partiami przeciwnymi Wolnej Umowie Handlowej. Zgodnie z zasadą politycznej równości rząd konserwatywny nie uzyskał mandatu na podjęcie takiej decyzji, ale się tym specjalnie nie przejął. W roku 1995 ta sama Partia Konserwatywna zdobyła 45% głosów w wyborach stanu Ontario i 64% miejsc w lokalnym parlamencie, a następnie wbrew opinii większości głosujących obniżyła zasiłek socjalny o 21%. Zamiast tyranii większości objawiła się tyrania zamożnej mniejszości. Wybory pozbawiły pewną część społeczeństwa reprezentacji jej interesów. Są też bardziej spektakularne przykłady lekceważenia wyborców. W roku 1999 przeprowadzono referendum w stanie Ontario. Mieszkańcy 6 miast zostali zapytani o to, czy chcą połączenia wszystkich organizmów miejskich (w tym Ontario) w jeden. Ludzie udali się do punktów głosowania i w przytłaczającej większości wypowiedzieli się przeciwko temu planowi. Cóż z tego, jeśli rząd prowincji Ontario, który podejmuje decyzje dotyczące organizmów miejskich, postanowił nie uwzględniać woli społeczeństwa i połączył 6 pobliskich miast w jedno. Właściwie każdy głos oddany w wyborach może się okazać głosem „zmarnowanym”.

22. Demokratyczny styl rządzenia państwem
Władza sprawowana przez (wybranych) przedstawicieli narodu – przez parlament, prezydenta , władze samorządowe.

23. Desygnowanie Premiera samodzielnym czy wspólnym uprawnieniem Prezydenta PR
To samodzielne uprawnienie Prezydenta – patrz pkt. 31 – etap I Prezydencki (myślże że to tak jest)

24. Dezyderaty
Uchwała komisji zawierająca postulaty w danej sprawie,kierowana do RM,ministrów,Prezesa NIK,Prezesa NBP,Głównego Inspektora Pracy.Adresat nie ma obowiązku jej wykonania,ale musi w ciągu 30 dni zająć stanowisko.
25. Dualizm władzy wykonawczej
- Rząd i prezydent
26. Dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne
Konstytucja w art. 176 w związku z art. 184 nakazała utworzenie dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego, co nastąpiło 01.01.2004 r. Nową podstawę prawną stanowią :
- ustawa prawo o ustroju sędziów administr. Z 25.VII.2002 r.
- ustawa prawo o postępowaniu przed sądami admin. Z 25.07.2002 r.
- ustawa przepisy wprowadzające ustawę – prawo o ustroju i ustawę o postępowaniu... z 25.03.2002r.
- sądami admin. Są NSA i WSA (NSA miał ośrodki zamiejscowe na bazie których utworzono WSA)

27. Dyferencjacje w statusie prawnym gmin wiejskich i miejskich

28. Dymisja rządu
Prezes RM może z każdego powodu złożyć rezygnację i nie musi tłumaczyć dlaczego. Skutkuje to złożeniem dymisji przez wszystkich podległych ministrów, sekretarzy i podsekretarzy, wojewodów, a w terminie do 3 miesięcy nowy premier musi zdecydować czy pozostawić ich czy też nie.

29. Dyscyplina klubowa

30. Elementy kształtujące formę państwa

31. Etapy tworzenia nowego rządu
proces tworzenia nowego rządu przebiega w kilku etapach ukształtowanych w ten sposób, aby niepowodzenie poprzedniego etapu powodowało przejście do następnego :
- etap I – Prezydencki – desygnowanie premiera i powołanie RM (uzyskanie wotum zaufania) – powołanie RM całościowo, albo odmówić całości w ciągu 14 dni
- etap II – parlamentarny – wybór premiera i zaproponowanie przez niego RM (14 dniliczone od zakończenia etapu prezydenckiego)
- etap III Prezydencki – powołanie Premiera i na jego wniosek członków RM, jak expose premiera nie trafi do parlamentu i nie uzyska wotum zaufania, prezydent rozwiązuje Sejm i zarządza nowe wybory

32. Ewolucja praw i wolności człowieka i obywatela

33. Federacyjna struktura państwa
forma złożona państwa – federacyjna – państwa złożone, albo związkowe.:
- występują 2 aparaty państwowe – aparat federalny i parat podmiotów federacyjnych tj. ciał wchodzących w skład tej federacji
- występują 2 systemy prawne – każdy land, stan ma oddzielnie prawodawstwo np. odpowiedzialności karnej czy cywilnej oraz występuje prawo federalne na szczeblu wyższym, które dotyczy spraw np. obywatelstwa, podróże zagraniczne,
- podwójne obywatelstwo – jedno się ma państwowe (federacyjne) a drugie stanowe. Pierwsze ma się za granicą a drugie wewnętrzne ma się w związku z glosowaniem.

34. Finansowanie samorządu terytorialnego
samodzielność finansowa

35. Flaga państwowa i jego geneza
Godło państwowe – geneza w XII wieku. Jest to wizerunek orła białego za złotą koroną na głowie zwróconej w prawo, z rozwiniętymi skrzydłami, z dziobem i szponami złotymi umieszczonymi w czerwonym polu tarczy – art. 2 ust. 1. ustawy o godle, barwach i hymnie RP
Flaga – barwami RP są kolory biały i czerwony, ułożone w dwóch poziomych równoległych pasach tej samej szerokości, z których górny jest koloru białego a dolny czerwonego (art. 4. ust. 1 ustawy o godle.
Odróżnia się flagę państwową –prostokątny płat tkaniny umieszczony na maszcie o barwach RP (godło, wymiary) od flagi narodowej (uproszczona wersja)

36. Formy działania Rzecznika Praw Obywatelskich
- wystąpienia, interwencje, inicjatywy, wnioski
- formy oddziaływania sądowego:
o może żądać wszczęcia postępowania cywilnego, administracyjnego i brać udział
o w sprawach o przestępstwo ścigane z urzędu może żądać wszczęcia postępowania przygotowawczego
o wnosić kasacje w postępowaniu cywilnym i karnym
o wnosić skargę do NSA
o wziąć udział w postępowaniu przed TK dot. Skargi konstytucyjnej

37. Formy oddziaływania sądowego Ombudsmana
- formy oddziaływania sądowego:
o może żądać wszczęcia postępowania cywilnego, administracyjnego i brać udział
o w sprawach o przestępstwo ścigane z urzędu może żądać wszczęcia postępowania przygotowawczego
o wnosić kasacje w postępowaniu cywilnym i karnym
o wnosić skargę do NSA
wziąć udział w postępowaniu przed TK dot. Skargi konstytucyjnej

38. Formy samorządności lokalnej
miejska i wiejska ?? a może gminna, powiatowa i wojewódzka??
Istota samorządu – polega na wydzieleniu z zakresu władzy państwa pewnej dziedziny spraw i powierzeniu ich do samodzielnego rozwiązywania tej grupie społecznej, które sprawy te dotyczą przede wszystkim (np. do zadań własnych sam. Gminnego należy podstawowa opieka zdrowotna – o charakterze lokalnym). Jest to admin. Sprawowana przez odrębne w stosunku do państwa osoby prawne (korporacje komunalne).
Obecnie występuje trójszczeblowy samorząd lokalny (nie mylić ze szczeblowością organów władzy rządowej, gdyż w samorządach nie występuje szczeblowość – np. podległość pomiędzy gminą a powiatem)
Ustrój władzy lokalnej jest oparty na gminach i one są podstawową jednostką samorządu terytorialnego. W Konstytucji nie mówi się o innych samorządach poza sam. Gminnym, ale jest mowa o możliwości tworzenia innych samorządów terytorialnych. Ustawodawca uznał potrzebę istnienia 3 „szczebli” samorządu, czego efektem są ustawy o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym, o samorządzie wojewódzkim

39. Formy w jakich dokonuje się kierowanie pracami rządu przez Premiera

40. Funkcja integracyjna
Jednoczenie obywateli wokół konstytucji

41. Funkcja organizatorska konstytucji
Konstytucja tworzy podstawy źródeł prawa, wymienia i hierarchizuje normy, ustala kompetencje organów do ich tworzenia

42. Funkcja porządkowa konstytucji
przeciwdziała chaosowi, anarchii, legitymizuje decyzje władzy publicznej

43. Funkcja stabilizująca
zbiór reguł prawnych , mających pewną trwałość w czasie


44. Funkcja wychowawcza konstytucji
eksponuje wartości demokratyczne

45. Funkcje parlamentu
Podstawową funkcją jest uchwalanie ustaw (funkcja ustawodawcza). Polega ona na obowiązku parlamentu do stanowienia ustaw jako podstawowych i powszechnie obowiązujących aktów prawnych. Materią ustawową są w szczególności prawa i obowiązki obywateli. Ustawą o szczególnym znaczeniu jest ustawa budżetowa. Sejm może upoważnić Radę Ministrów do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy, ale tylko w określonym zakresie i na określony czas. Ustawą można uregulować każdą sprawę w państwie. W drodze ustawy Sejm upoważnia Prezydenta do ratyfikowania i wypowiadania niektórych umów międzynarodowych. Sejm podejmuje niektóre decyzje w drodze uchwały, np. zarządza referendum, przyjmuje założenia polityki finansowej państwa. Do uprawnień sejmu należy także podejmowanie uchwał o wprowadzeniu stanu wojennego. By ustawa powstała, najpierw należy zgłosić inicjatywę ustawodawczą, następnym krokiem jest przekazanie jej do Prezydium Sejmu. Zasadnicza praca Sejmu nad ustawą odbywa się w trybie trzech czytań. Uchwalona ustawa trafia do Senatu, gdzie podejmuje się decyzję o przyjęciu ustawy (wtedy przesyłana jest do prezydenta), odrzuceniu jej w całości bądĽ wprowadzeniu poprawek.
Funkcja kreacyjna polega na uczestnictwie w powoływaniu ministrów na niektóre stanowiska państwowe i odwoływaniu z nich. Sejm uczestniczy w tworzeniu rządu udzielając wotum zaufania powołanej przez Prezydenta Radzie Ministrów lub samodzielnie wybierając Prezesa Rady Ministrów i proponowany przez niego skład rządu. Na wniosek Prezydenta Sejm powołuje i odwołuje prezesa Narodowego Banku Polskiego oraz pierwszego prezesa Sądu Najwyższego Na wniosek Marszałka lub grupy posłów (35) Sejm powołuje i odwołuje prezesa Najwyższej Izby Kontroli i powołuje Rzecznika Praw Obywatelskich. Sejm wybiera członków Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu, część składu Krajowej Rady Sądownictwa oraz Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.
Natomiast funkcję kontrolną pełni poprzez:
+ udzielanie rządowi absolutorium z wykonania budżetu państwa,
+ odbieranie i rozpatrywanie sprawozdań z działalności i pracy rządu.
+ interpelacje i zapytania poselskie kierowane do Premiera lub poszczególnych ministrów,
+ wyrażanie Radzie Ministrów lub poszczególnym ministrom wotum nieufności bezwzględną większością głosów.
+ Prowadzenie kontroli problemowych.

46. Funkcje Sądu Najwyższego
Najważniejsze funkcje Sądu Najwyższego to:
- rozpoznawanie kasacji (kontrola pod względem zgodności z prawem i prowadzi do utrzymania lub uchylenia orzeczenia oraz przekazania do ponownego rozpatrzenia) wnoszonych od prawomocnych orzeczeń sądów odwoławczych kończących postępowanie sądowe
- podejmowanie uchwał mających na celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości w praktyce (uchwały podejmowane są w składzie: 7 sędziów, całej izby połączonych izb lub pełnego składu SN, wynika z inicjatywy I prez. SN, ministra spraw., RPO. Wniosek składany jest do określonego składu SN, po uznaniu do rozpatrzenia przekazany jest do rozpoznania izb połączonych lub cały skład SN, uchwały podejmowane są w konkretnej sprawie, niektóre mają moc zasad prawnych w przypadku wydania przez izby połączone lub cały skład SN, skład 7 sędziów może postanowić o nadaniu uchwale mocy zasady prawnej, odstąpienie od zas. praw. Przez skład całej izby)
-stwierdzanie ważności wyborów: do sejmu, senatu, na prezydenta, także prawomocność referendum ogólnokrajowego i konstytucyjnego
- jest sądem odwoławczym (drugiej instancji) wobec orzecznictwa wojskowych sądów okręgowych

47. Gneist i jego poglądy dotyczące samorządu terytorialnego

48. Godło państwowe i jego geneza
Geneza w XII w. Jest to wizerunek orła białego ze złotą koroną na głowie zwróconą w Prawo, z rozwiniętymi skrzydłami, z dziobem i szponami koloru złotego umieszczonymi w czerwonym polu tarczy. Art. 2 ust 1 –ustawy o godle, barwach, hymnie RP. Autorem był prof. Kamiński 28. VII. 1927r.

49. Heglowskie "społeczeństwo obywatelskie" w treści Konstytucji RP
Wspólnotę a raczej współistnienie osób, z których wszystkie kierują się swoim własnym odrębnym interesem, nazywa Hegel społeczeństwem obywatelskim. Pewne istotne przejawy takiego społeczeństwa dają się oczywiście zaobserwować już nawet w najbardziej archaicznych organizmach państwowych. Wiążą się ono bowiem ściśle z dążeniem człowieka do zaspakajania potrzeb, a więc z pracą, wytwarzaniem dóbr, ich wymianą - krótko mówiąc: z ekonomicznym wymiarem ludzkiego życia. Nowoczesne państwo tym różni się jednak od jego dawniejszych form, że wraz z rozbudzonym poczuciem podmiotowości jednostek, sfera społeczeństwa obywatelskiego gwałtownie się rozwija, podkopując pierwotne doświadczenie przynależności do wspólnoty państwowej. Ludzie świadomi swojej autonomii, których osobiste cele stają się ważniejsze od celów całej społeczności, nie postrzegają państwa jako czegoś, co posiada wartość samą w sobie, lecz uważają je wyłącznie za przydatne narzędzie, mające służyć ich własnej pomyślności. Państwo jako wspólnota etyczna, jako wewnętrznie odczuwana jedność celów, zostaje wyparte przez "państwo zewnętrzne", związek z potrzeby i rozsądku, powstały w wyniku porozumienia egocentrycznych jednostek. Art. 1.
Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli.
Art. 2.
Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym
zasady sprawiedliwości społecznej.
Art. 4.
1. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu.
2. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.
Art. 30.
Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka
i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem
władz publicznych.

50. Hierarchiczny charakter Rady Ministrów
Struktura RM-jest b. charakterystyczna. Art. 147 pozwala przyjąć że jest to struktura zróżnicowana i hierarchiczna. Zgodnie z ust.1 składa się ona z Prezesa Rady Ministrów i ministrów ale jak stanowi w jej skład mogą wchodzić także wiceprezesi, mogą być też powoływani przewodniczący określonych w ustawach komitetów. Ponadto ust.3 stanowi że Prezes i wiceprezesi RM mogą pełnić funkcję ministra. Art.149 różnicuje pozycję i kategorię ministrów. Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa RM a zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy. Konstytucja przewiduje możliwość istnienia dwóch kategorii ministrów tzn. powoływanych w ustawie czyli takich których zakres działania jest uregulowany w ustawie i drugą kategorię ministrów do której zaliczamy tych ministrów którzy są powoływani przez Prezesa RM ale do tej grupy nie może się zaliczać minister kierujący działem administracji bo wtedy jego zakres kompetencji wynika z ustawy.

51. Historyczna ewolucja hymnu Polski
Napisał ją Józef Wybicki w Roggio Emilia we Włoszech w lipcu 1797 roku z myślą o żołnierzach walczących na ziemi włoskiej pod dowództwem generała Jana Henryka Dąbrowskiego. "Pieśń Legionów Polskich we Włoszech" - taki był pierwotny tytuł hymnu Polski - śpiewana była na melodię mazura ludowego z Podlasia. Dzisiaj pieśń ta nazywana jest Mazurkiem Dąbrowskiego - od melodii - lub "Jeszcze Polska nie zginęła" - od pierwszych słów utworu.
"Mazurek Dąbrowskiego" powstał w najbardziej dramatycznym okresie naszej historii. Upadek powstania kościuszkowskiego, III rozbiór Polski, emigracja wielu tysięcy Polaków - to wszystko przygnębiało i przerażało. Nowa pieśń szybko przedarła się przez graniczne kordony, od razu zyskując w kraju znaczną popularność. Podczas tej wędrówki tekst ulegał drobnym zmianom. Było to wynikiem bądź niedokładnego - ustnego tylko - przekazu, bądź życzeń i nowych nadziei Polaków żyjących pod zaborami.
Z chwilą wybuchu powstania listopadowego "Mazurek..." zaczął być powszechnie uważany za hymn narodowy. Później zawsze już towarzyszył Polakom. Wyrywał się z piersi powstańców 1863 roku. W XX wieku z jego melodią szli do boju powstańcy wielkopolscy i śląscy. Brzmiał na wszystkich frontach II wojny światowej - wszędzie tam, gdzie walczyli polscy żołnierze. Zagrzewał do boju, wzbudzał nadzieje.

52. Historyczne ujęcie konstytucji
• Arystoteles –konstytucja (politea) to organizacja władzy publicznej w mieście –państwie
• C. Schmidt –jest to społeczna decyzja dotycząca sposobu i form jedności politycznej zawarta w jednym akcie o najwyższej mocy
• G. Jedlinek –jej najwyższa moc prawna legitymizuje działania organów państwa, tryb ich kreacji, wzajemne relacje i kompetencje
• H. Kelsen –stanowi ona podstawę porządku prawnego, z niej wywodzą się wszystkie inne normy prawne
• 29 czerwiec 1776 powstała Konstytucja Wirdzin
• 1782 –powstała Konstytucja Unii
• 3 maja 1791 w Europie utworzono pierwszą konstytucję (Polska)
• 3 września 1791 we Francji
• Norwegia 17 maja 1814 nadal obowiązuje
• 1831 –Belgia

53. Idee Konstytucji z 22 lipca 1952 r i ich przeobrażenia
• Zerwała z zasadą 3 –podziału, przyznała dla Sejmu najsilniejsze miejsce, to dla Sejmu podporządkowana była administracja i sądownictwo (zniesiono prezydenta)
• Utrzymywała Radę Państwa –była „głową państwa” i mogła zastępować Sejm
• Rząd był powoływany przez Sejm, mógł powołać nowych ministrów
• Nie istniała opozycja polityczna. Sejm zbierał się na sesję zimową i letnią
Nowelizacja:
Zmiana luty 1976 –rewizji konstytucji
Dodano:
• Polska PRZ jest państwem socjalistycznym.
• Przewodnią rolę w budowie socjalizmu zajmuje Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Zmiany marzec 1982 wprowadzono:
• Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu
W 1980:
• Naczelny Sąd Administracyjny
W 1987:
• Instytucja Rzecznika Praw Obywatelskich
W 1989:
• 7 kwietnia –przywrócono Senat (Sejm i Senat wybierać miał prezydenta). Pierwszym prezydentem po wojnie był W. Jaruzelski. Kompetencje prezydenta: mógł rozwiązać Sejm, podpisywał ustawy, przedstawiał kandydata na premiera
• 29 grudzień –zmieniła kierowniczą rolę i przyjaźń z ZSRR, wprowadziła zasadę demokracji państwa, prualizm polityczny, wolność działalności gospodarczej, ochronę własności
W 1990 w marcu:
• powstały gminy
27 wrzesień 1990:
• Prezydenta wybierało się w głosowaniu powszechnym
17 październik 1992:
• Sejm uchwalił ustawę Konstytucyjną o wzajemnych stosunkach władzy ustawodawczej i wykonawczej

54. Incompatibilities
Zasada INCOMPATIBILITAS- w przypadku niepołączalności formalnej określonej niektóre kwestie są uregulowane w ordynacji wyborczej. Ze względu na szczególny charakter stanowisk: sędzia, prokurator, żołnierz pozostający w czynnej służbie wojskowej, funkcjonariusz policji, służb ochrony państwa nie mogą sprawować mandatu poselskiego. Sędzia dla zachowania niezawisłości bo działalność polityczna ma specyficzny charakter podporządkowania, natomiast sędzia musi być niezawisły, nie może podlegać żadnym wpływom. Pozostali to służby zhierarchizowane i w związku z tym nie mogą być poddane wpływom politycznym a z drugiej strony polityka wymaga od nich niezależności a w systemie zhierarchizowanym nie ma niezależności. Żadna z tych służb nie ma na cech systemu demokratycznego. Funkcjonalność służby cywilnej nie mógłby być apolityczny- kłócą się ze sobą te funkcje. Pozostałe ze względu na hierarchiczność podporządkowania – wojsko, policja. Art.107 niepołączalność materialna, przepisy antykorupcyjne mają chronić przed powiązaniami między światem polityki a gospodarki.

55. Incompatibilities Ombudsmen
Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży praw i wolności obywateli, określonych w konstytucji i innych przepisach prawa. Rzecznik zajmuje szczególne miejsce wśród organów państwowych. Jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu na okres pięciu lat. W swojej działalności dysponuje niezawisłością podobną do niezawisłości sędziowskiej. Ze swojej działalności rzecznik zdaje sprawę Sejmowi.
Rzecznik podejmuje działanie, jeżeli zyska informację wskazującą na naruszenie praw i wolności obywatela. Może podjąć działanie zarówno na wniosek, jak / własnej inicjatywy. Podejmując sprawę Rzecznik może zależnie od jej charakteru, wybrać jeden z trybów postępowania:
— samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaśniające,
— zwrócić się do Sejmu o zlecenie Najwyższej Izbie Kontroli przeprowadzenia kontroli określonej sprawy.
Po zbadaniu sprawy, Rzecznik - o ile stwierdził naruszenie praw i wolności obywatela - wykorzystuje przyznane mu przez ustawę środki prawne. Może on m.in..:
— żądać wszczęcia postępowania cywilnego,
— żądać wszczęcia przez prokuraturę śledztwa,
— zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego,
— wnieść kasację do każdego prawomocnego orzeczenia

56. Inicjatywa ludowa
Inicjatywa ludowa w zakresie ustawodawstwa przysługuje 100 tyś obywateli mającym prawo do wybierania do sejmu z projektem takiej ustawy, musi być przedłożony plan skutków finansowych jej wykonania.

57. Inicjatywa ustawodawcza
Art. 118. Konstytucji RP
1. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, Prezydentowi Rzeczypospolitej i Radzie Ministrów.
2. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje również grupie co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Tryb postępowania w tej sprawie określa ustawa.
3. Wnioskodawcy przedkładając Sejmowi projekt ustawy, przedstawiają skutki finansowe jej wykonania.
Artykuł 29 regulaminu Sejmu
1. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, Prezydentowi i Radzie Ministrów, a także grupie co najmniej 100.000 obywateli mających Prawo wybierania do Sejmu.
2. Poselskie projekty ustaw mogą być wnoszone przez komisje sejmowe lub co najmniej 15 posłów podpisujących projekt

58. Interpelacje
Wystąpienie w parlamencie deputowanego skierowane pod adresem rządu lub jego członka, domagające się publicznego zajęcia stanowiska w sprawie wskazanej w interpelacji; w Polsce zapytanie postawione prezesowi RM, członkowi rządu oraz Prokuratorowi Generalnemu pociąga za sobą obowiązek udzielenia odpowiedzi w terminie i trybie ustalonym przez Sejm.

59. Istota kontroli państwowej
Kontrola państwowa nadzoruje, czy zgodnie z prawem zarządzane jest i wyzyskiwane mienie państwa oraz jak wykonywany jest budżet państwa. Kontroler państwowy przedstawia
Sejmowi analizę wykonania roku budżetowego.

60. Istota mandatu wolnego
Mandat wolny (art. 104 Konstytucji) jest istotą parlamentu w ustanowionym przez Konstytucję systemie władzy państwowej, mandat wolny oznacza nieodwoływalność parlamentarzysty w czasie kadencji izb, nieodwoływalność zarówno decyzją narodu jak i decyzją samego parlamentu.
Mandat wolny ma zapewnić deputowanemu jak najdalej idącą niezależność, nieodwoływalność, będąca istotą tego mandatu jest gwarancją tej niezależności.
Mandat wolny:
• Reprezentant całego suwerena a nie tylko głosujących na niego/okręgu wyborczego
• Nie wiążą go dyrektywy/instrukcje
• Nie może być odwołany
• Treść art. 104 konstytucji: „Posłowie są przedstawicielami Narodu. Nie wiążą ich instrukcje wyborców”, tekst ślubowania mówi o obowiązkach wobec Narodu
• Faktyczne ograniczenie mandatu wolnego wskutek związania przynależnością partyjną (startowanie z list partyjnych, programowe, elektorat)
• Zmiana partii nie wpływa na utratę mandatu, partia nie może żądać złożenia mandatu

61. Istota mandatu związanego
• Historycznie wcześniejszy, w monarchii stanowej aż do Konstytucji 3 Maja
• Przedstawiciel reprezentuje swoich wyborców
• Może być odwołany przez wyborców przed końcem kadencji
• Otrzymuje instrukcje

62. Istota monarchii
Monarchia konstytucyjna - forma ustroju politycznego, w którym głową państwa jest monarcha, którego kompetencje są ograniczone przez konstytucję. Konstytucja jest to najważniejszy dokument...