SPORT OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

KONSPEKT – ZAJĘĆ (OSW)

-1-, -2-

Cele i zadania sportu niepełnosprawnych. Historia sportu niepełnosprawnych w Polsce i na świecie. Organizacja sportu niepełnosprawnych w Polsce i na świecie. System współzawodnictwa w sporcie niepełnosprawnych. Zasady klasyfikacji do grup i klas startowych. Charakterystyka podstawowych grup niepełnosprawności.

Referencje: Orzech, Sobiecka „Sport Osób Niepełnosprawnych”

Jaki model sportu osób niepełnosprawnych wybrać:

b                      Czy ma to być sport kwalifikowany ze wszystkimi jego cechami dodatnimi i ujemnymi,

b                      czy powinno się wprowadzać elementy współzawodnictwa,

b                      czy powinien to pozostać jedynie rodzaj zajęć rekreacyjnych,

Opinie sportowców niepełnosprawnych
Jakiego sportu chcą osoby niepełnosprawne
(badanych 1000 sportowców, badania Tricot na zlecenie ISOD):

b                       SON nie może być tylko nowym rodzajem gimnastyki leczniczej, musi być oparty na wzorach sportu uprawianego przez ludzi zdrowych.

b                       Zmiany w sposobie rozgrywania danej konkurencji powinno się wprowadzać jedynie w wypadku, gdy zachodzi potrzeba zwiększenia bezpieczeństwa lub umożliwienia uprawiania tej dyscypliny szerszemu ogółowi osób niepełnosprawnych.

b                       Konieczny jest podział na grupy i klasy startowe aby współzawodniczyć mogły osoby o zbliżonych możliwościach funkcjonalnych.

b                       Poziom sportowy musi być związany z programem i etapem rehabilitacji.

b                       Zajęcia sportowe nie mogą ograniczać się tylko do samego treningu sportowego. Konieczne są starty w różnych imprezach sportowych.

Ogólne tendencje współczesnego sportu osób niepełnosprawnych
1 - dyscypliny uprawiane przez osoby niepełnosprawne powinny być również dyscyplinami uprawianymi przez osoby pełnosprawne.

b                       2 - Zmiany w regulaminach sportowych powinny być dokonywane oględnie, odpowiednio do możliwości ruchowych osób niepełnosprawnych.

b                       3 - Nowo wprowadzana konkurencja sportowa powinna charakterem nawiązywać do konkurencji sportowej znanej i popularnej, uprawianej przez zdrowych.

b                       4 - Należy wprowadzać dyscypliny znane i popularne w danym kraju.

b                       5 - Każda z dyscyplin sportowych powinna przynosić korzyści usprawniające w określonym schorzeniu

b                       6 - Żadna konkurencja nie może zagrażać zdrowiu osoby niepełnosprawnej.

Zasadnicze cechy sportu osób niepełnosprawnych (wg Degi)
1 - Sport osób niepełnosprawnych powinien być zgodny z indywidualnym programem rehabilitacji i równocześnie rozrywkowy i pobudzający

2 - Sport osób niepełnosprawnych powinien być bezpieczny, sprowadzający do minimum ryzyko wypadków i uszkodzeń.

3 - Sport osób niepełnosprawnych powinien być powszechny, dostosowany do wielu rodzajów schorzeń, powinien również uwzględniać możliwości funkcjonalne młodzieży szkolnej.

Cele sportu osób niepełnosprawnych (wg Lorenzena)

b                       CEL LECZNICZY

b                       SON jako kontynuacja programu leczenia i rehabilitacji (usprawniania) pacjenta.

b                       Odpowiedni dobór dyscyplin, stosowanych obciążeń musi uwzględniać te funkcje oraz narządy, które należy utrzymywać w sprawności niezbędnej dla osoby niepełnosprawnej.

b                       Uwzględnienie specyfiki schorzeń – wskazania – przeciwwskazania.

b                       SON nie powinien szkodzić – trening i udział w zawodach nie może doprowadzać do pośredniego lub bezpośredniego pogorszenia zdrowia lub sprawności osoby niepełnosprawnej.

b                       Uprawianie sportu powinno zapobiegać zmianom, jakie mogą nastąpić w wyniku rozwoju choroby, czy zmniejszonej aktywności fizycznej.

b                       CEL BIOLOGICZNY

b                       „ruch jest stymulatorem niezbędnym do życia, brak ruchu powoduje zanik funkcji lub narządu” (Roux)

b                       „aktywność ruchowa może zastąpić dowolny środek leczniczy, lecz żaden środek nie zastąpi ruchu” (Tossot)

b                       SON umożliwia kompensację ubytków morfologicznych i przyczyniają się do wzrostu aktywności fizycznej

b                       SON przyspiesza proces leczenia i zmniejsza możliwość ponownego zachorowania

b                       SON doskonały środek zmniejszający skutki starzenia się osoby niepełnosprawnej

b                       CEL ANATOMICZNO - FIZJOLOGICZNY

b                       Bezpośrednim celem postępowania usprawniającego jest utrzymanie właściwych stosunków anatomiczno - biomechanicznych w obrębie stawów (profilaktyka przeciwprzykurczowa, zapobieganie zanikom mięśni itp.) -te zadania kinezyterapii rozciągane są również na sport.

b                       Zwiększenie siły mięśniowej oraz zakresu ruchu w stawach.

b                       Ekonomizacja podstawowych funkcji ustroju w wyniku odpowiedniego treningu sportowego.

b                       CEL HIGIENICZNO - ZDROWOTNY

b                       Pogłębienie nawyków higieny i pielęgnacji ciała - przykład profilaktyki przeciwodleżynowej u osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego.

b                       Codzienna dawka wysiłku fizycznego dla N. jest niemal obowiązkiem; sport ma tę dawkę ruchu uatrakcyjnić i uczynić bardziej pożądaną.

b                       Trening to wyrobienie odporności na szkodliwe czynniki otoczenia i na ciągle powtarzające się bodźce.

b                       Uprawianie sportu powinno dawać umiejętność lepszej kontroli stanu swego zdrowia, pogłębiać nawyki właściwej pielęgnacji i higieny (w niektórych schorzeniach np. w porażeniach kończyn dolnych czy po amputacjach ma to istotne znaczenie).

b                       CEL WYCHOWAWCZO - PSYCHOLOGICZNY

b                       Oddziaływanie na osobowość osób niepełnosprawnych.

b                       Złożoność problemu - kształtowanie odpowiednich cech charakteru, siły woli; oddziaływanie na psychikę - likwidacja postaw egocentrycznych, agresywnych, apatycznych.

b                       Uaktywnianie, normowanie postępowania osób niepełnosprawnych w grupie.

b                       Uprawianie sportu uaktywnia dzieci, wyrabia w nich odwagę, hartuje je psychicznie.

b                       CEL HEDONISTYCZNY

b                       Uprawianie sportu musi dawać pełne zadowolenie, wywoływać przyjemność i radość.

b                       Szansa nawiązywania kontaktów towarzyskich, możliwość zmiany środowiska.

b                       Realizowany jest także podczas zawodów sportowych (oprawa, uczestnictwo znanych osób, nagrody itp.).

b                       Brak zadowolenia i satysfakcji z ćwiczeń powoduje obniżenie motywacji do działania.

b                       Monotonnym lub zbyt intensywnym treningiem można zniechęcić osobę niepełnosprawną do sportu.

b                       Ćwiczenia powinny dać pełne zadowolenie uczestnikom poprzez pokazanie postępów sportowych w powiązaniu z poprawą funkcji czy sprawności ogólnej.

b                       Dla niepełnosprawnego trening jest urozmaiceniem życia codziennego.

b                       Warunki odbywania zajęć: sympatia, życzliwość, zainteresowanie osobą ćwiczącą.

b                       Sport jako jedyna działalność osób niepełnosprawnych.

b                       CEL ESTETYCZNY

b                       Uprawianie sportu poprzez ciągłe powtarzanie jakiejś czynności może doprowadzać do perfekcji w wykonaniu określonego ruchu.

b                       Odbiór treningu czy zawodów przez widzów, szczególnie pełnosprawnych (oglądaniu powinno towarzyszyć wrażenie naturalnej walki sportowej).

b                       Dążność do wypracowania ruchu estetycznego to druga faza usprawniania leczniczego.

b                       W sporcie niepełnosprawnych cel estetyczny ruchu polega na wypracowaniu takiego wzorca ruchu, takiego sposobu poruszania się, który nie wyróżniałby niepełnosprawnego z otoczenia.

b                       CEL SPOŁECZNY

b                       Pełne włączenie osoby niepełnosprawnej w całokształt życia społecznego, kulturalnego, towarzyskiego, politycznego.

b                       W wielu przypadkach związane z likwidacją barier architektonicznych.

b                       Jednym z przejawów aktywności społecznej jest sport (więź integrująca osobę niepełnosprawną ze społeczeństwem).

b                       Należy dążyć do wychowania społeczeństwa w duchu zrozumienia potrzeb i pomocy niepełnosprawnym ( w tym względzie pomocny może być sport).

b                       CEL EKONOMICZNY

Wartości ekonomiczne sportu w programie rehabilitacji N. można rozpatrywać z dwóch punktów widzenia:

•                      ze stanowiska osoby niepełnosprawnej uczestniczącej w treningu;

•                      od strony bilansu zysków i kosztów jakie na SN łoży państwo;

b                       Zdobyta sprawność daje osobie niepełnosprawnej większe  perspektywy podjęcia pracy - lepsza własna egzystencja.

b                       (za Beckiem, Orzech i Sobiecką) - osoby uprawiające sport rzadziej wracają do szpitali, zmniejsza się też konieczność otaczania ich specjalną opieką, częściej podejmują zatrudnienie; charakteryzują się dużo wyższym standardem życiowym.

b                       Porównanie nakładów i zysków ukazuje przewagę tych drugich.

b                       CEL PROPAGANDOWO - POLITYCZNY

b                      Organizacja międzynarodowych zawodów sportowych, walka o różne trofea, o tytuły MP, MŚ niepełnosprawnych czy IP.

b                      Startują przedstawiciele państw reprezentujących różne ustroje i systemy polityczne.

b                      SN stał się reklamą zdobyczy socjalnych danego kraju.

Historia sportu osób niepełnosprawnych
- świat -

b                       1880 - „Times” umieszcza informację nt. udziału dwóch amputowanych zawodników w zawodach pełnosprawnych

b                       1888 - pierwszy klub sportowy dla niesłyszących, Berlin (Niemcy)

b                       1924 - I Międzynarodowe Igrzyska Niesłyszących

b                       1932 - Brytyjskie Towarzystwo Jednorękich Golfistów

b                       1939 - Gerge Stafford opublikował  „Sports for the Handicapped”

b                       1944 - Sir Ludwig Guttmann założył Centrum dla osób z uszkodzeniem rdzenia w Stoke Mandeville Hospital (Anglia)

b                       1948 - Pierwsze Igrzyska w Stoke Mandeville dla osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego

b                       1949 - Pierwsze światowe Igrzyska Zimowe Niesłyszących (Austria)

b                       1952 - Międzynarodowa Organizacja Igrzysk w Stoke Mandeville (ISMGF)

b                       1960 - I Igrzyska Paraolimpijskie - Rzym (P)

b                       1964 - Międzynarodowa Organizacja Sportu Niepełnosprawnych (ISOD)

b                       1968 - utworzenie International Special Olimpics (Eunice Kennedy Shriver). Pierwsze zawody w Chicago

b                       1976 - Konferencja UNESCO - przyjęto prawo osób niepełnosprawnych do uczestnictwa w wychowaniu fizycznym i sporcie

b                       1976 - I Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie - Ornskoldsvik (Szwecja)               (20 reprezentacji narodowych)

b...