Różnice w reakcjach fizjologicznych na wysiłek u kobiet i mężczyzn
Cechy antropometryczne kobiet i mężczyzn:
Ø Do okresu dojrzewania (12-14 lat) nie ma istotnych różnic pod względem większość cech antropometrycznych.
Ø Po zakończeniu dojrzewania kobiety cechują się mniejszą (o ok. 8% - 8-10 cm) masą ciała i niższym (o ok. 22-25% - 10-15 kg) wzrostem w stosunku do mężczyzn.
Ø Udział masy mięśniowej w ogólnej masie ciała u kobiet wynosi średnio ok. 23 kg, zaś u mężczyzn ok. 40 kg.
Ø Zawartość tkanki tłuszczowej jest natomiast większa u kobiet (22-25%) niż u mężczyzn (15-17%).
Ø Kobiety cechuje lżejsza budowa kości oraz mniej wytrzymały aparat stabilizujący stawowy system więzadłowy (szczególnie zarysowane w budowie stawów barkowych i biodrowych).
Ø Typowa dla kobiet jest mniejsza gęstość i większa rozciągliwość mięśni.
Nie stwierdza się istotnych różnic w procentowym składzie włókien mięśniowych między kobietami a mężczyznami
U nietrenujących kobiet i mężczyzn włókna ST (włókna wolnokurczliwe) stanowią ok. 49% powierzchni ogółu włókien.
Różnice większości wskaźników fizjologicznych wynikają przede wszystkim z rozmiarów ciała kobiet i mężczyzn
SIŁA MIĘŚNIOWA
- Dla mięśni kończyn dolnych siła mięśniowa u kobiet jest niższa niż u mężczyzn o ok. 20-30%, zaś w przypadku kończyn górnych różnica dochodzi nawet do 43-65%.
- Różnice pojawiają się w okresie dojrzewania i wynikają z mniejszej masy mięśniowej kobiet.
- Mniejsze różnice występują wyrażając siłę na kg m.c., jeszcze mniejsze – na kg masy beztłuszczowej. Ten ostatni jest niemal identyczny jak u mężczyzn – podobna skuteczność koordynacji nerwowo-mięśniowej.
UKŁAD KRĄŻENIA
- U kobiet występuje wyższa spoczynkowa częstość serca i mniejsze ciśnienie skurczowe krwi – wynika z mniejszej objętości serca (550 ml vs. 750 ml).
- Wielkość serca u kobiet wynosi ok. 250 g, zaś u mężczyzn – 300 g.
- Podczas wysiłku pojemność minutowa serca u kobiet i mężczyzn jest zbliżona:
*wyższe HR
*mniejsza objętość wyrzutowa serca
- Zawartość hemoglobiny we krwi kobiet jest mniejsza (140 g/l vs. 160 g/l), co powoduje mniejszą o ok. 20% pojemność tlenową krwi.
- Liczba erytrocytów (4,5 i 5,0 mln/ml) oraz objętość krwi u kobiet jest mniejsza.
UKŁAD ODDECHOWY
- Zarówno pojemność życiowa płuc, jak i objętość oddechowa stanowią u kobiet ok. 50-80% średnich wartości występujących u mężczyzn – podczas wysiłków fizycznych występuje u nich większa częstotliwość oddechów (40-46/min).
- U kobiet występuje mniejsza wentylacja minutowa płuc podczas wysiłku – 90 l/min (u mężczyzn ponad 120 l/min).
W zakresie koordynacji ruchowej możliwości kobiet i mężczyzn są podobne, chociaż ze względu na charakterystykę aparatu ruchowego kobiety wykonują czynności ruchowe dokładniej i bardziej estetycznie.Natomiast ze względu na siłę dynamiczną i biomechaniczną charakterystykę ruchu, kobiety są wolniejsze od mężczyzn.
Wysiłek a przemiana materii
- Przeciętna przemiana materii oraz wartości poboru tlenu (podczas wysiłku, siedzenia czy chodu) są u kobiet niższe – wynika to z mniejszej zawartości tkanki aktywnej i czynności hormonalnej.
- Podczas wysiłków o submaksymalnej intensywności kobiety cechuje mniejsza przemiana materii (mniejszy pobór tlenu) oraz wcześniejsze angażowanie przemian beztlenowych.
Wartość VO2max jest u kobiet 30-50% mniejsza niż u mężczyzn z powodu mniejszego udziału masy mięśniowej (i tkanki tłuszczowej) w całkowitej masie ciała oraz mniejszej zawartości Hb we krwi.Wartość ta jest zależna od stanu zdrowia, okresu hipokinezji, poziomie wydolności fizycznej przed niepełnosprawnością oraz tryb życia.
Spadek wydolności fizycznej wraz z wiekiem:
- Kobiety szybciej tracą ilość beztłuszczowej masy ciała i szybciej zwiększa się ilość tkanki tłuszczowej.
- Zwiększa się ryzyko urazów aparatu ruchu z powodu osteoporozy.
1
dziubusek30