Zmiany w organizmie zachodzące pod wpływem treningu
Czynniki warunkujące wydolność fizyczną:
- Przemiany energetyczne (procesy tlenowe, beztlenowe i rezerwy energetyczne)
- Poziom koordynacji nerwowo-mięśniowej
- Termoregulacja i gospodarka wodno-elektrolitowa
- Właściwości budowy ciała
- Czynniki psychologiczne
Zmiany rejestrowane w spoczynku po treningu zwiększającym wydolność
Ø Zmniejszenie częstości skurczów serca (z około 70/min do około 60/min; bradykardia – zmniejszenie HR poniżej 60/min, często wskutek treningu wytrzymałościowego. Jeden ze wskaźników pozwalających odróżnić osoby trenujące od nietrenujących.)
Ø Zwiększenie objętości wyrzutowej serca (przy stałej pojemności minutowej; jedną z przyczyn jest powiększenie objętości komór oraz zwiększenie kurczliwości mięśnia sercowego)
Ø Zwiększenie objętości serca (bez zmian grubości ścian; aby doszło do tych zmian, trening musi być odpowiednio intensywny i długotrwały. Dochodzi też do poprawy przepływu krwi przez mięsień sercowy)
Ø Zwiększenie objętości krwi krążącej (w wyniku wzrostu ilości osocza o 10-20% - większy pobór tlenu)
Ø Zwiększenie liczby kapilar w mięśniach szkieletowych (umożliwia to lepszą wymianę gazową i metaboliczną)
Ø Hipertrofia mięśnia sercowego (powiększenie masy serca)
Ø Korzystne zmiany metaboliczne (wzrost aktywności tlenowych enzymów mitochondrialnych, wzrost ilości glikogenu, wzrost stężenia antyoksydantów i lipoprotein o dużej gęstości – HDL, a zmniejszenie stężenia lipoprotein o małej gęstości – LDL, wzrost zawartości mioglobiny – magazyn tlenu w mięśniach
Zmiany zachodzące podczas wykonywania submaksymalnych wysiłków po okresie treningu:
Ø Zmniejszenie częstości skurczów serca, np. ze 150/min do 130/min – wiąże się to z większą ekonomią pracy serca;
Ø Pojemność minutowa zmniejsza się nieznacznie lub pozostaje bez zmian;
Ø Zwiększenie objętości wyrzutowej serca – przyczyną jest powiększenie objętości i wzrost kurczliwości mięśnia sercowego;
Ø Zmniejszenie przepływu krwi przez pracujące mięśnie, a zwiększenie różnicy tętniczo-żylnej zawartości tlenu we krwi;
Ø Zmniejszenie pobierania tlenu przez serce – w wyniku obniżenia HR podczas wysiłku sybmaksymalnego, a utrzymania na stałym poziomie RR; dochodzi też do wydłużenia fazy rozkurczu;
Ø Zwiększenie objętości oddechowej przy zmniejszonej wentylacji minutowej płuc – zmniejsza się ekwiwalent wentylacyjny;
Ø Zmniejszenie zużycia glikogenu – organizm czerpie energie z przemian metabolicznych tłuszczów;
Ø Zmniejszenie stężenia kwasu mlekowego we krwi (podniesienie progu przemian beztlenowych) oraz katecholamin (zmniejszenie poboru tlenu przez serce) i insuliny;
Ø Wzrost liczby enzymów tlenowych, mitochondriów i zużywanie większej ilości wolnych kwasów tłuszczowych.
Zmiany podczas wysiłku maksymalnego
- Zwiększające się pobieranie tlenu jest wynikiem wzrostu pojemności minutowej serca i różnicy tętniczo-żylnej zawartości tlenu we krwi – wzrost VO2max o 5-25%;
- Nie zmienia się maksymalna częstość skurczów serca;
- Wzrasta objętość wyrzutowa serca;
- Nie zmienia się przepływ krwi przez mięśnie w przeliczeniu na kg masy ciała;
- Zwiększa się wentylacja minutowa płuc.
Trening tlenowy wpływa na wiele czynności organizmu, zmieniając zachowanie się niektórych wskaźników fizjologicznych, niezależnie od tego czy osoba poddana tego typu ćwiczeniom pozostaje w spoczynku czy wykonuje wysiłek submaksymalny lub maksymalny.
Podsumowanie
- Zwiększenie VO2max
- Częstość skurczów serca zmniejsza się podczas standardowego wysiłku submaksymalnego, a wysiłku maksymalnym pozostaje bez zmian
- Zwiększenie pojemności minutowej i objętości wyrzutowej serca oraz objętości krwi
- Wzrost maksymalnej wentylacji minutowej płuc
- Następuje adaptacja metaboliczna
- Podniesienie poziomu progu beztlenowego
- Krótszy okres restytucji powysiłkowej
Przyrost wydolności fizycznej stanowi podstawę adaptacji do treningu fizycznego.Zbyt duże obciążenia treningowe mogą prowadzić do przetrenowania, a tym samym braku postępów treningu.
Czynniki decydujące o przyroście wydolności tlenowej w odpowiedzi na trening rehabilitacyjny
Ø Stopień początkowej wydolności fizycznej, intensywności i częstotliwości treningu oraz czasy trwania sesji ćwiczeń.
Ø VO2max w czasie pracy kończynami górnymi stanowi 70-80% wartości uzyskanych podczas wysiłku kończynami dolnymi, jednak w wysiłku submaksymalnym, obciążenie układu krążenia i oddechowego jest większe podczas pracy kończynami górnymi.
Ø Intensywność ćwiczeń może być wyznaczana na podstawie częstości skurczów serca
Ø Przetrenowanie jest następstwem nieracjonalnie prowadzonego treningu – może wynikać ze zbyt krótkich okresów wypoczynku jak i z przesadnie wydłużonego czasu ćwiczeń. Objawy przetrenowania: zaburzenia snu, osłabienie, bóle głowy, stany lękowe, utrata apetytu, zmniejszenie masy ciała, nadmierna potliwość przy niewielkich wysiłkach.
1
dziubusek30