Poranny krąg.doc

„Poranny krąg”

Zajęcia „porannego kręgu”, bazujące na stymulacji polisensorycznej wszystkich zmysłów człowieka, z punktu widzenia wartości rewalidacyjnych służą budowaniu zaufania pomiędzy dzieckiem, a terapeutą oraz pomiędzy pozostałymi uczestnikami zajęć. Ranne rozbudzanie zmysłów (dostarczanie odpowiedniej ilości bodźców) przygotowujące dziecko do czekających go w trakcie dnia zajęć jest jedynie narzędziem prowadzącym do głównego celu, jakim jest spotkanie dziecka a otoczeniem. Podstawą tej metody jest tworzenie odpowiedniej atmosfery. Ciepły klimat pomieszczenia buduje się poprzez używanie znajomego dziecku zapachu, smaku czy koloru. Zajęcia prowadzone są każdego dnia według stałego schematu[1] stając się dzięki temu przewidywalne, a co za tym idzie bezpieczne. Komunikowanie pomiędzy terapeutą a dzieckiem opiera się na wykorzystaniu wszystkich kanałów sensorycznych, oddziaływując nie tyle na umysł dziecka, a na jego emocje
i odczucia[2].

Program „porannego kręgu” opiera się na przyrodzie, której człowiek
jest nieodzownym elementem, będącej jednocześnie nieograniczonym źródłem doznań zmysłowych, które terapeuta wykorzystuje w trakcie przeprowadzania zajęć. Najważniejszym zmysłem poddawanym nieustannej stymulacji jest w tej metodzie zmysł wzroku odbierający bodźce wzrokowe od osoby nauczyciela prowadzącego zajęcia. Oddziaływuje on nie tylko poprzez swoją obecność, ale także przez postawę ciała, ruchy, wyraz twarzy i najważniejszy
– kontakt wzrokowy. Drugim źródłem bodźców wzrokowych są barwy. Są one odpowiednio dobrane do pory roku z uwagi na swoją funkcję terapeutyczną, np. kolor czerwony przypisany został do lata z uwagi na swoje pobudzające właściwości. Wykorzystanie barw w „porannym kręgu” polega m. in. na zmianie wystroju pomieszczenia, w którym odbywają się zajęcia. Tkaniną w kolorze odpowiednim do pory roku pokrywa się ściany i meble. Umieszcza się także przedmioty mające określoną barwę. Należy pamiętać, że sufit symbolizuje niebo,
w związku z czym adekwatnie do pory roku powinien on zmieniać odcienie błękitu
– od zielono-niebieskiego wiosną, do granatowo-niebieskiego w zimie. Zmysł wzroku pobudza się także przykrywając dziecko chustą w odpowiednim kolorze. Ważnym elementem zajęć jest ten moment, w którym w pomieszczeniu panuje ciemność. Lęk, jaki niesie
ona ze sobą niwelowany jest przez spokój i bezpieczeństwo płynące z jedynego
w tym momencie źródła światła – zapalonej świecy[3].

Ważnym elementem zajęc jest pobudzanie u dzieci zmysłu dotyku. Bardzo ważne
są tu bodźce płynące podczas kontaktu fizycznego terapeuty z dzieckiem, szczególnie podczas masażu dłoni, w trakcie którego oprócz stymulacji dotyku pobudzamy węch stosując olejki o odpowiednim zapachu. Zapachy również pełnią funkcję terapeutyczną i spełniają określone inne funkcje. Pozostałe grupy zmysłów – słuch i smak także stymulowane
są na zasadzie przypisywania odpowiednich źródeł bodźców do pory roku. Pobudzenie zmysłu słuchu osiąga się poprzez stosowanie różnego rodzaju instrumentów muzycznych, które są nie tylko źródłem bodźców dźwiękowych, ale także dotykowych w postaci wytwarzanych wibracji. Zmysł smaku stymulujemy podając pokarmy również dobrane
do pory roku[4].

Istotnym elementem zajęć są żywioły będące źródłem wielu bodźców – dotykowych, smakowych, węchowych. W przypadku pracy z żywiołami ważne jest aby terapeuta znał
ich powiązanie z codziennym funkcjonowaniem, ich funkcję terapeutyczną i możliwości odczuwania ich przez człowieka[5].

Zamieszczona poniżej tabela przedstawia źródła bodźców przypisane odpowiedniej porze roku wykorzystywane podczas zająć „porannego kręgu”.

Tabela 8

Źródła bodźców wykorzystywane w zajęciach „porannego kręgu”

Oprac. własne na podst.: R. Kufel, P. Kufel, J. Kielin, dz. cyt., s. 177-181.

Analizując opisaną metodę należy stwierdzić, że wszelkie podejmowane działania
o charakterze stymulacyjnym mają oczywiście na celu pobudzenie zmysłów,
ale ich nadrzędnym założeniem jest stworzenie warunków sprzyjających porozumiewaniu
się dziecka z otoczeniem. Dominującą cechą zajęć „porannego kręgu” jest ich przebieg
– poszczególne elementy występują zawsze w ustalonej, ścisłej kolejności. Rytualizacja czynności ma ogromne znaczenie dla nawiązania kontaktu pomiędzy dzieckiem a terapeutą, gdyż zapewnia mu poczucie bezpieczeństwa w maksymalnie dostępnym zakresie. Zajęcia przebiegają w radosnej, ciepłej atmosferze, co dodatkowo podnosi jej wartości terapeutyczne.