Dzieje Apostolskie.pdf

(32 KB) Pobierz
Wstêp do Dz
W ST Ħ P
Charakterystyka ogólna
Nie mo Ň na mówi ę o Dziejach Apostolskich bez uwzgl ħ dnienia trzeciej Ewangelii, gdy Ň za-
kładaj Ģ one wyra Ņ nie pr ǝ tos lógos – pierwsz Ģ Ksi ħ g ħ (prw'to" lovgo" - 1,1). Na pocz Ģ tku Dz
Łukasz mówi, jak widzi swoje wcze Ļ niejsze pismo - trzeci Ģ Ewangeli ħ . Ukazuje ona to wszyst-
ko, „co Jezus czynił i czego nauczał”. Mówi Ģ c bardziej precyzyjnie odnosi si ħ do aktywno Ļ ci
Chrystusa od pocz Ģ tku a Ň do wniebowst Ģ pienia (1,1-2; zob. 1,21-22). Teraz za Ļ aktywno Ļę
ziemska Jezusa zostaje bezpo Ļ rednio powi Ģ zana z misj Ģ apostołów (1,2), której celem jest
bycie Ļ wiadkiem Chrystusa „w Jeruzalem i w całej Judei, w Samarii i a Ň po kra ı ce ziemi”
(1,8). Dar Ducha ĺ wi ħ tego i powszechne Ļ wiadectwo zajmuj Ģ miejsce „przywrócenia króle-
stwa Izraelowi” (1,6-8).
Dzieje Apostolskie ukazuj Ģ nast ħ pnie, jak Ļ wiadkowie Jezusa po Jego wniebowst Ģ pieniu i po
otrzymaniu daru Ducha ĺ wi ħ tego realizuj Ģ otrzyman Ģ misj ħ . Tak jak zasadnicza struktura
trzeciej Ewangelii oscylowała wokół pod ĢŇ ania Chrystusa do Jerozolimy, tak teraz uczniowie
wychodz Ģ z Jerozolimy i id Ģ „a Ň po kra ı ce ziemi”. Poczynaj Ģ c od Judejczyków docieraj Ģ do
pogan.
Łukasz podkre Ļ la w Dz, Ň e czas Ko Ļ cioła jest czasem dopełnienia zbawienia w historii, jak
czas Jezusa, lecz wraz z nim ma pocz Ģ tek tak Ň e czas ostateczny. Ukierunkowanie historio-
zbawcze słu Ň y te Ň do ukazania ci Ģ gło Ļ ci nauczania od proroków a Ň do Chrystusa za po Ļ red-
nictwem Ļ wiadków Jezusa – apostołów, szczególnie Piotra oraz nade wszystko Pawła - praw-
dziwego misjonarza pogan. Dzieje Apostolskie ukazuj Ģ wi ħ c nie tyle histori ħ pierwotnego
Ko Ļ cioła, ile zwyci ħ ski bieg i jedno Ļę chrze Ļ cija ı skiego nauczania.
Adresaci
Oficjalnym adresatem dzieła jest ten sam nieznany Teofil, który był adresatem trzeciej Ewan-
gelii. Jest on zapewne przedstawicielem czytelników, do których Łukasz kieruje swoje dzieła.
Niezale Ň nie jednak czy czytelnik wywodzi si ħ z Ň ydostwa, czy z poga ı stwa, zgodnie z tym co
zostało powiedziane wy Ň ej, mo Ň e mie ę pewno Ļę , Ň e jego wiara jest zakorzeniona w Bo Ň ych
obietnicach, uczynionych w czasach Starego Testamentu.
Autor
Łukasz, ukazany w Flm 24; Kol 4,14; 2 Tm 4,11, był uczniem Ļ w. Pawła, z zawodu lekarzem
wykształconym w kulturze greckiej. To, Ň e jest to ta sama osoba, która napisała trzeci Ģ Ewan-
geli ħ i Dzieje Apostolskie potwierdza staro Ň ytna tradycja, si ħ gaj Ģ ca II w. (Kanon Muratorie-
go). Za Łukaszem, jako autorem dzieła Łk-Dz, przemawia te Ň to, Ň e z relacji Dz wynika, i Ň ich
autor musiał by ę towarzyszem Pawła, a spo Ļ ród znanych towarzyszy Pawła tylko Łukasz nie
jest wspomniany w Dziejach. Nie wspomniałby siebie zapewne przez skromno Ļę .
Według Euzebiusza Łukasz pochodził z Antiochii w Syrii. Miejscowo Ļę t ħ wymienia si ħ w Dz
13 razy. Autor zna osoby wysłane do Antiochii, tamtejszych proroków, hellenist ħ z Antiochii,
proroka Agabosa. Wie, Ň e tam po raz pierwszy uczniów Chrystusa nazwano chrze Ļ cijanami.
Czas powstania Dz jest trudny do okre Ļ lenia. Prawdopodobnie Dz powstały po Ewangelii.
Obecnie przyjmuje si ħ powszechnie, Ň e dzieło Łk-Dz powstało po 70 r. Przebija bowiem z nie-
go negatywne zabarwienie terminu „Judejczycy” (Iudaioi), co wskazuje na okres po zburze-
niu Jerozolimy. Jednocze Ļ nie mamy w nim pozytywny stosunek do Rzymian, a to z kolei nie
pozwala przesun Ģę daty poza rok 95, czyli poza prze Ļ ladowania za czasów Domicjana. Dla-
tego te Ň przyjmuje si ħ lata osiemdziesi Ģ te jako prawdopodobny czas powstania trzeciej
Ewangelii i Dziejów Apostolskich. Takiego pogl Ģ du nie podwa Ň a brak opisu Ļ mierci Pawła.
Celem bowiem Dz było ukazanie dotarcia Dobrej Nowiny „a Ň po kra ı ce ziemi” (zob. 1,8),
a to zrealizowało si ħ z chwil Ģ przybycia Pawła do Rzymu, le ŇĢ cego z punktu widzenia miesz-
ka ı ca Palestyny na kra ı cu ziemi. Opisanie m ħ cze ı stwa Pawła mogłoby te Ň przenie Ļę punkt
ci ħŇ ko Ļ ci z m ħ ki Jezusa na m ħ k ħ jednego z apostołów.
2
Gdy chodzi o miejsce powstania, to przewijaj Ģ si ħ szczególnie trzy hipotezy: Antiochia, sk Ģ d
miał pochodzi ę Ļ w. Łukasz i gdzie miałby osi ĢĻę po Ļ mierci Pawła; Efez, gdy Ň w Dz widoczne
jest szczególne zainteresowanie tym miastem; Rzym, gdzie miał miejsce koniec apostolskiej
działalno Ļ ci Pawła.
Tre Ļę Dziejów Apostolskich
Wprowadzenie
Jezus zleca apostołom misj ħ Ļ wiadków (1,1-26)
I. ĺ wiadectwo dawane Jezusowi przez apostołów w Jerozolimie (2,1-5,42)
- Zesłanie Ducha ĺ wi ħ tego i pocz Ģ tek misji (2,1-47)
- Pierwsze prze Ļ ladowanie (3,1-4,31)
- Pierwotna wspólnota (4,32-5,42)
II. ĺ wiadectwo dawane Chrystusowi poza Jerozolim Ģ , tak Ň e w Ļ ród pogan (6,1-15,35)
- Pocz Ģ tek misji w Judei i Samarii (6,1-8,40)
- Pocz Ģ tki misji w Ļ ród pogan (9,1-15,35)
III. ĺ wiadectwo dawane Chrystusowi w drodze do „kra ı ców ziemi” (15,36-28,16)
- Druga podró Ň misyjna Pawła (15,36-18,22)
- Trzecia podró Ň misyjna Pawła i jego podró Ň do Jerozolimy (18,23-21,14)
- Aresztowanie Pawła w Jerozolimie (21,15-23,35)
- Wi ħ zienie Pawła w Cezarei Nadmorskiej (24,1-26,32)
- Podró Ň do Rzymu (27,1-28,16)
Zako ı czenie
Apostoł bez przeszkód naucza w Rzymie (28,17-31)
Zgłoś jeśli naruszono regulamin