Psychotest, czyli antologia dramatów na temat HIV-AIDS (2005).pdf

Krajowe Centrum ds. AIDS

Psychotest

czyli antologia dramatów

o HIV/AIDS

pod redakcj¹ Remigiusza Grzeli

Warszawa 2005

Agenda Ministra Zdrowia

Krajowe Centrum ds. AIDS

ul. Samsonowska 1, 02-829 Warszawa

tel./fax (022) 331-77-77, 331-77-76

www.aids.gov.pl

Wydanie zostało sfinansowane przez Krajowe Centrum ds. AIDS

ze środków Ministerstwa Zdrowia

Egzemplarz bezpłatny

Redakcja i korekta: Remigiusz Grzela

Fotografia na okładce pochodzi ze spektaklu „Psychotest czyli Lovema-

tope” z Teatru Stara ProchOffnia. Na zdjęciu Anita Jancia-Prokopowicz

i Przemysław Stippa. Zdjęcie udostępnione specjalnie do tej publikacji

z archiwum Teatru Stara ProchOffnia.

Krajowe Centrum ds. AIDS dziękuje za nieodpłatne udostępnienie

fotografii.

ISBN 83-87068-24-1

Przygotowanie i druk: Urząd Statystyczny we Wrocławiu

Wydział Poligrafii w Legnicy



ego pewne metafory

pokrywają się z metaforami raka, różni się jednak od owej chor

e sprawiają, że AIDS, którego pewne metafory

ego pewne metafory

pokrywają się z metaforami raka, różni się jednak od owej choroby

oby

ofy(…)

jest to, że nikt jak na razie nie czuje pokusy, aby go psychologizować

gii i katastrofy(…)

ofy(…)

jest to, że nikt jak na razie nie czuje pokusy, aby go psychologizować

Susan Sontag „Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory”

oba jako metafora. AIDS i jego metafory”

SZUKAJ¥C METAFORY

Miały wychowywać i przełamywać stereotypy. Uświadamiać ale

nie straszyć. Nie miały nudzić i pouczać. - Tak naprawdę w tych

trzech zdaniach zamknięta jest idea dramatów napisanych na kon-

kurs Krajowego Centrum ds. AIDS, odbywający się pod Honoro-

wym Patronatem Ministra Zdrowia Pana Marka Balickiego.

Sztuki miały dotykać problemu HIV/AIDS.

Celem konkursu było wyłonienie najlepszego utworu dramatycz-

nego, który z jednej strony spełniałby wszystkie założenia dobrego

tekstu teatralnego, a z drugiej spełniałby też warunki merytorycz-

ne. Jego ogłoszenie było ryzykowne – określono w nim dosyć do-

kładnie, czego taki tekst powinien dotyczyć i narzucono pewne ogra-

niczenia. Jednym z nich było określenie grupy, do jakiej należeć

mieli bohaterowie dramatu. Miały to być pary heteroseksualne po-

między 18. a 29. rokiem życia. Wymóg ten nie był wymysłem, ale

po pierwsze wskazała go epidemiologia – to właśnie ta grupa jest

najbardziej zagrożona zakażeniem HIV, po drugie, co wynika rów-

nież z epidemiologii, bohaterowie pisanych na konkurs sztuk nale-

żeli do grupy docelowej społecznej kampanii medialnej Krajowego

Centrum ds. AIDS w roku 2004. Zrozumiałe jest, że ograniczenia

sprawiły autorom dodatkowe trudności.

Jedną z cech, któr

Jedną z cech, które sprawiają, że AIDS, któr

e sprawiają, że AIDS, któr

pokrywają się z metaforami raka, różni się jednak od owej chor

przesyconej nowoczesnymi koncepcjami ener

przesyconej nowoczesnymi koncepcjami energii i katastr

gii i katastr

Susan Sontag „Chor

Napisanie sztuki, która spełniałaby wszystkie kryteria i niosła

ciekawą intrygę teatralną stało się omal niemożliwe. Pamiętajmy,

sztuka miała grać rolę edukacyjną, nie mogła być jednak rozpisa-

nym na dialogi materiałem medyczno-epidemiologicznym. Autorzy

w tym właśnie miejscu popełniali najwięcej błędów. Nie mając od-

powiedniego przygotowania merytorycznego, starali się zawrzeć

w swoich tekstach jak najwięcej informacji z medycznych encyklo-

pedii czy Internetu. To jednak okazało się wrogiem dramaturgii,

spowalniało akcję, zabijało intrygi, przyciemniało kontrapunkty. Być

może z tego właśnie powodu teksty doświadczonych autorów, któ-

rzy pisali wcześniej dla teatru, tym razem nie spełniły wymagań

postawionych przez organizatorów.

Autorami dwóch dramatów, które najbardziej podobały się juro-

rom, byli… lekarze. Z kilkunastu tekstów nadesłanych na konkurs

jedynie sześć spełniło wymogi merytoryczne. To one zostały prze-

kazane jurorom, którym w tym miejscu należą się szczególne po-

dziękowania. Konkurs Krajowego Centrum ds. AIDS miał chyba

najlepsze na świecie i najbardziej kompetentne jury: Krystynę Jan-

dę, Łukasza Barczyka, Piotra Łazarkiewicza, Krzysztofa Warlikow-

skiego, Jacka Wekslera i Ingmara Villqista. Jurorzy punktowali sztu-

ki, uzupełniając swoją punktację bardziej precyzyjnymi uwagami.

W ten sposób wyłoniono trzy dramaty: „Psychotest czyli Lovemato-

pea” Marty Grzechowiak, młodej absolwentki Akademii Medycznej

w Poznaniu, „Snejk” Pawła Grabowskiego, stomatologa (zresztą akcja

sztuki toczy się w gabinecie stomatologicznym) i „Spotkanie” de-

biutantki Anny Aranowskiej, na co dzień związanej z…energetyką.

Od ogłoszenia wyników do premiery zwycięskiej sztuki „Psycho-

test…” minęło zaledwie półtora miesiąca. W tym superekspreso-

wym tempie sztukę wystawił warszawski Teatr Stara ProchOffnia,

pokazując ją po raz pierwszy na inauguracji XI Konferencji „Czło-

wiek żyjący z HIV w rodzinie i społeczeństwie” w Kino-Teatrze Baj-

ka 29 listopada 2004 roku. Obejrzało ją wtedy blisko 500 gości

konferencji, a więc osoby zakażone, lekarze, przedstawiciele rządu,

organizacji pozarządowych, artyści. Na sali obecna była także Pani

Jolanta Kwaśniewska, pod której Honorowym Patronatem odby-

wają się każdego roku obchody Światowego Dnia AIDS w Polsce.

Spektakl wyreżyserował Włodzimierz Kaczkowski, a zagrali: Anita

Jancia-Prokopowicz, Przemysław Stippa i Piotr Borowski.

Dwie pozostałe sztuki, czyli „Snejk” Pawła Grabowskiego i „Spot-

kanie” Anny Aranowskiej zostały przedstawione w postaci prób czy-

tanych na Wydziale Pedagogicznym UW. Reżyserowała je Monika

Powalisz, a udział wzięli w nich aktorzy: Zofia Czerwińska, Iza No-

wakowska, Kasia Raduszyńska i Rafał Kosowski.

Wszystkie dramaty przekazane Jurorom ukazały się w niniejszej

antologii. Być może zainteresują się nimi teatry, domy kultury, czy

szkoły realizując w ten sposób swoje programy profilaktyczne. Warto

też zaznaczyć, że publikowane tu sztuki mogą też być dobrym ma-

teriałem dla studentów szkół artystycznych, a zwłaszcza teatral-

nych, dla młodych reżyserów, aktorów i ich pedagogów.

Konkurs Krajowego Centrum ds. AIDS, organizowany po raz

pierwszy miał też zwrócić uwagę dramaturgów na problem HIV/

AIDS, a zwłaszcza namówić ich do poszukania artystycznej metafo-

ry. Temat ten poruszony został również następnego dnia po pre-

mierze sztuki Marty Grzechowiak „Lovematopea” w czasie specjal-

nie zorganizowanej debaty „Twórcy a HIV/AIDS”, w której udział

wzięli z jednej strony twórcy kultury wysokiej: Ingmar Villqist,

Łukasz Barczyk, Piotr Łazarkiewicz, Krystyna Kofta, z drugiej zaś

tak zwanej kultury masowej, m.in. autorka popularnych seriali Ilo-

na Łepkowska. Podstawowe tematy tej dyskusji to kształtowanie

postaw tolerancji i kształtowanie świadomości społecznej o HIV/

AIDS. Ta pozorna dygresja nie odbiega od zasadniczego tematu

związanego z konkursem na sztukę. Obie inicjatywy pokazują zu-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: