esperanto.pdf

Esperanto

Materiały:

nagrane krótkie wypowiedzi w różnych językach; odtwarzacz

CD; duży papier do zapisywania pomyslów; grube pisaki; kar-

toniki z ilustracjami lub zdjęciami owoców, zwierząt; napisy

– nazwy zwierzat i owoców w esperanto; owoce do sałatki

owocowej; przybory kuchenne potrzebne do wykonania

sałatki (np. deski, noze, miska, fartuszki, widelce i talerze);

zał.1.- słownik

sklepie, musiał mówić w języku, który znal sprzedawca, a gdy

ktoś się zgubił, trudno mu było dopytać się o drogę do domu.

Widząc to, Zamenhof postanowił wymyślić taki język, którego

każdy człowiek mógłby się łatwo nauczyć. Nie był to żaden

ze znanych dotąd języków, bo Ludwik pomyślał, że ludziom

byłoby przykro i trudno uczyć się języka innego narodu.

Byłoby to też niesprawiedliwe – ci, którzy już nim mówią, nie

musieliby się wcale go uczyć! Nazwal ten język esperanto

- po polsku znaczy to “nadzieja”. Ludwik Zamenhof miał

nadzieję, że ten łatwy do nauczenia się język pozwoli ludziom

porozumiewać się w każdym miejscu, w którym się znajdą.

Literatura: www.esperanto.boo.pl

Wprowadzenie dla nauczyciela:

Scenariusz składa się z dwóch części. W pierwszej pro-

ponowane są działania, które poszerzają dziecięce

doświadczenia związane z porozumiewaniem się. Dzieci

starsze dobrze będzie zachęcić do releksji nad tym, co

właśnie przeżyły. Temu służy dyskusja sprowokowana py-

taniami: Dlaczego trudno porozumieć się bez słów? Co jest

potrzebne, abyśmy rozumieli wszystkich ludzi? Druga część

scenariusza odwołuje się krótko do twórcy esperanto – L.

Zamenhofa. Dzieci w zabawie i działaniu poznają kilka słów

z języka esperanto. Scenariusz można zrealizować w trakcie

jednego dnia, można go też rozłożyć na kilka dni.

5. Zabawy lingwistyczne „uczymy sie esperanto” – powitanie/

pożegnanie.

Wyjaśnij, że dzień dobry to w esperanto bonan tagon, a

do widzenia - gis (dżis). Poproś, żeby dzieci kilkakrotnie

popróbowały mówienia tych zwrotów. Gdy je zapamiętają,

podziel grupę na dwie części. Zaproponuj, żeby grupy

przywitały się ze sobą oraz pożegnały w języku esperanto i

odeszly w dwa końce sali. W kolejnej zabawie zaproponuj,

żeby każde dziecko, przechodząc z jednego końca sali na

drugi, przywitało się i pożegnało z jak największą liczbą

rówieśników. Naucz dzieci, że między soba mogą witać się i

żegnać używając słowa saluton, to znaczy cześć.

Przebieg:

1. Zabawa “bez słów”.

6. Zabawy lingwistyczne „uczymy się esperanto” – zwierzęta.

Zaproś dzieci do zabawy. Poproś, żeby dobrały się w pary.

Wyjaśnij, że jedna osoba z pary ma “namówić” drugą, żeby z

nią gdzieś poszła (w obrębie sali). Nie wolno jednak używać

przy tym żadnych słów ani dźwięków. Ważna jest również

zasada: nie można używać siły!

Poproś, żeby dzieci rozłożyły na podłodze kartoniki z ry-

sunkami lub zdjęciami zwierząt, ilustracją do dołu. Wyjaśnij

dzieciom, że gdy włączysz muzykę, będą chodziły pomiędzy

rozłożonymi kartonikami. W czasie przerwy w muzyce popro-

sisz jedno dziecko, żeby odkryło wybrany przez siebie karton-

ik i pokazało go wszystkim oraz odczytało nazwę zwierzęcia

w języku esperanto (jeżeli dziecko nie potrai czytać, nazwę

odczytuje nauczyciel). Rozpocznij zabawę, włączając muzykę.

Gdy w czasie przerwy w muzyce dziecko odczyta pierwszą

nazwę, poproś je, żeby przyczepiło kartonik na tablicy. W

ten sposób powstanie słownik esperanto. Dla utrudnienia

zabawy można przygotować po kilka ilustracji tych samych

zwierząt, ale już bez podpisów i dołożyć je do kartoników

rozłożonych na podłodze. Dzieci powinny nazwać zwierzę

w esperanto „z pamięci”. Kartoniki z ilustracjami i nazwami

zwierząt warto powiesić na tablicy jako ściagawkę.

2. Rozmowa: Dlaczego trudno porozumieć się bez słów?

Usiądź z dziećmi w kręgu. Rozmawiaj o tym, jak czuły się pod-

czas tej zabawy, czy było łatwo, czy trudno porozumiewać się

bez słów i dlaczego tak uważają.

3. Różne języki.

Poproś dzieci, żeby posłuchały nagranych w różnych językach

rozmów lub wypowiedzi. Nagranie możesz odtworzyć kilkuk-

rotnie. Sprowokuj rozmowę pytaniem: Jak myślicie, o czym

mówią ci ludzie? Podczas dyskusji zapytaj: Co musiałoby się

stać, żebyśmy zrozumieli wszystkie wypowiedzi?

7. Zabawy lingwistyczne „uczymy się esperanto”

– zwierzęta 2.

4. Burza mózgów: Co zrobić, żeby wszyscy ludzie rozumieli

się wzajemnie?

Dzieci młodsze: zaproś dzieci do zabawy w zoo. Wyjaśnij,

że mają naśladować zwierzę, którego ilustracje pokażesz i

którego nazwę wypowiesz w esperanto.

Dzieci starsze: usiądź z dziećmi w kręgu ustawionym

z krzesełek. Każde dziecko losuje kartonik z ilustracją

zwierzęcia (z poprzedniego ćwiczenia) i mówi nazwę tego

zwierzęcia w języku esperanto. Umów się z dziećmi, że gdy

wypowiesz nazwę któregoś ze zwierząt, to te dzieci, które

mają ilustrację z tym zwierzęciem, powinny jak najszybciej

zamienić się miejscami. Utrudnieniem będzie podawanie np.

dwóch nazw zwierząt – wtedy więcej dzieci musi rozpoznać

czy ich to dotyczy i zamienić się miejscami.

Zapisz wszystkie pomysły zgłoszone przez dzieci na dużym

plakacie. Nawiąż krótko do L. Zamenhofa i zaproponuj poz-

nanie niektórych słów w jezyku esperanto.

Już dawno ludzie zauważyli, że język, którym się posługują,

może im pomagać albo przeszkadzać w porozumiewaniu

się z innmi. Młody Ludwik Zamenhof urodził się i mieszkał w

mieście,którego mieszkańcy mówili różnymi językami. Nie

zawsze się rozumieli i to bardzo utrudniało im życie: dzieci

nie mogły się wspólnie bawić, gdy ktoś chciał coś kupić w

8. Zabawy lingwistyczne „uczymy się esperanto” – owoce.

Zał. 1. Słownik

Dzieci młodsze: zaproś dzieci do wspólnego stołu. Możesz

go utworzyć, zsuwajac mniejsze stoliki. Z zamkniętego

koszyka wyjmuj po kolei różne owoce i nazywaj je w języku

esperanto. To owocowe menu przygotuj tak, żeby były 3-4

rodzaje owoców i żeby owoce się powtarzały, np. 3 jabłka,

2 banany, 1 cytryna , 2 pomarańcze. Owoce układaj na

dużej tacy. Na koniec wyjmij z koszyka przygotowane do

zjedzenia, wcześniej umyte i ewentualnie obrane owoce (np

jabłko, banan, plasterki cytryny). Rozdaj dzieciom plastikowe

widelczyki i papierowe talerzyki. Zaproś chętne dzieci do

jedzenia: powinny powiedzieć nazwę owocu w esperanto

zanim go wezmą (można też podać dziecku owoc na taler-

zyk, nazywając go w języku esperanto). Dla utrwalenia nazw

powieś na tablicy ilustracje lub zdjęcia owoców. W ciągu

dnia możesz prosić dzieci, żeby przypomniały ci, jak brzmią

ich nazwy w esperanto.

vinberoj = winogrona

fragoj = truskawki

piro = gruszka

banano = banan

ananaso = ananas

citrino = cytryna

orango = pomarańcz

cevalo (czyt. Czewalo) = koń

bovino = krowa

porko = świnia

kokino = kura

koko = kogut

kato = kot

hundo = pies

urso = niedźwiedź

simio = małpa

leono = lew

tigro = tygrys

girafo (czyt. dżirafo) = żyrafa

Dzieci starsze: zaproś dzieci do kręgu. Rozłóżcie ilustracje

owoców a obok nich kartki z nazwami owoców w esperanto.

Poproś dzieci, żeby zastanowiły się, czy po przeczytaniu

nazw zapisanych w esperanto wiedzą, o jaki owoc chodzi

(np. banano, ananaso, citrino, orango). Jeżeli tak, zapytaj,

skąd wiedzą, że to nazwa danego owocu. Jeżeli nie, zwróć ich

uwagę na podobne brzmienie nazw po polsku i w espe-

ranto. Naucz dzieci nazw pozostałych owoców – pozwól im

dopasować napisy do ilustracji. Tak powstały słownik możecie

przenieść na tablicę, żeby służył jako „ściągawka” przez

następne dni. Podziel losowo dzieci na 4-5 zespołów. Możesz

użyć wyliczanki złożonej z nazw owoców. Dzieci stoją w kole

i odliczają, wymieniając (w esperanto) po kolei owoce, np:

banano, vinbero, frago, orango. Każdy ma zapamietać, jakim

„jest owocem”. Każdy zespół ma przygotowywać „swój owoc”

do wspólnej sałtki owocowej: odnaleść stolik, na którym jest

„ich owoc”, a następnie owoc ten umyć, obrać (jeżeli jest

taka konieczność), pociąć itd. Gdy zespoły zgłoszą, że ich

praca dobiegła końca, zaproś wszystkie dzieci do wspólnego

stolu. Tam wrzucą do wspólnej miski swoje owoce. Zanim to

zrobią, poproś, żeby przypomniały nazwę przygotowanego

owocu, a pozostali powinni powtórzyć ją kilkukrotnie. Gdy

sałatka będzie dobrze wymieszana, zaproś dzieci do jedzenia:

niech rozdadzą talerzyki i widelce, i nakładają sałatkę. Warto

wprowadzić przy tej okazji słowa: bonvolu = proszę, dankon

= dziękuję, bongusta = smacznego. Po owocowej uczcie

przypomnij dzieciom o sprzatnięciu.

bonan tagon = dzień dobry

ĝis (czyt. dżis) = do widzenia

saluton = cześć

bongusta = smacznego

bonvolu = proszę

dankon = dziękuję

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: