Kriegseisen Wojciech - Ewangelicy Polscy i Litewscy w Epoce Saskiej 1696-1763)(1).pdf

(2846 KB) Pobierz
692414114 UNPDF
Biblioteka Instytutu Historii UAM
EWANGELICY POLSCY i LITEWSCY w EPOCE SASKIEJ
PracapowtaławintytucieHitoriiPN
WYDAWNICTWO NAUKOWE Semper
WOJCIECH Kriegseisen
EWANGELICY POLSCY i LITEWSCY w EPOCE SASKIEJ
(1696-1763)
Sytuacja prawna, organizacja i stosunki
midywynaniowe
WYDAWNICTWO NAUKOWE Semper
NaokładceygmuntBronikowki(1626-1698),
MueumwMidyrecu(otRyardPatorki)
RedaktorWłodimieruga
©CopyrightbyWojciechKriegeienWarawa1996
©lirightreerved
No part of this book may be reproduced,
stored in a retrieval system,
or transmitted, in any form of by any means
without the prior permission of the publishers,
Wydawnictwo Naukowe Setnper
©Welkieprawaatreżone
Predrukodtwaranielubpretwaranieragmentówtejkiążki
wmediachkażdegorodajuwymagapiemnegoewolenia
Wydawnictwa Naukowego Scmper
PublikacjadoinanowanapreKomitetBadańNaukowych
i Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk
ISBN 83-86951-06-0
WYDAWNICTWO NAUKOWE Semper
ul. Bednarska 20A, 00-321 Warszawa,
tel. (22) 635 49 73, fax: (22) 664 88 20
Druk: Soft Design, ul. Radziwie 13,01-164 Warszawa
tel./fax: 37 37 14, 37 05 65
pitreci
Uwagiwtpne7
Rodiał1
ytuacjaprawnaewangelikówwRecypopolitejwdrugiejpołowieXVIIwieku
i w epoce saskiej.....................................19
Rodiał2
połecnociewangelickiewRecypopolitejdoby saskiej .............50
CćIKocioły— zbory — wierni....................... 50
CćIIMałopolka57
CćIIIWielkopolka68
CćIVWielkieKitwoLitewkie........... 88
Rodiał3
EkonomicnepodtawyunkcjonowaniaKociołówewangelickich122
Rodiał4
tounkipomidyKociołamiikonejamiewangelickimi150
Rodiał5
Katolicywobecmniejociewangelickiej......... 169
CćIDoktryna169
CćIIKociółkatolickiwobecmniejociewangelickiej187
CćIIIPraktykaprawaibeprawiawobecmniejociewangelickiej207
Rodiał6
Szlachtaewangelickawobronieprawinnowierców227
Rodiał7
Szlachta ewangelicka w Rzeczypospolitej epoki saskiej — niektórecechy
wyróżniające255
* * *
Wykaz wykorzystanych jednostek archiwalnychrkopiówbibliotecnych
oratarodruków285
Wykakrótów289
Wykaz ilustracji czarno-białychwtekcie290
Wykailutracjibarwnychnawkładcekredowej291
Indeks osobowy.................................... 292
Uwagiwtpne
PoniżapracajetpróbąopianiakondycjipołecnociewangelickiejwRecypopoli-
tej doby saskiej. Zamiaremwyjciowymokrelonymprypodejmowaniutematubyło
badanieytuacjimniejociowychgrupkoneyjnychżyjącychwnacnymtopniu
wdiaporewpańtwieojednonacniekatolickimcharakterewnajtrudniejychdla
nich czasach — w epoce saskiej, kiedytoapomnianojużowypracowanejwdobie
reneanupraktycepolkiejtolerancjiwynaniowejaideałyWiekuwiatełniedotarły
jecedowiadomocimiekańcówwielokulturowegocowtymwypadkunacy
przede wszystkim wielowyznaniowego i wielonarodowegopańtwaCowicejpańtwo
tonajdowałoiówceniewtanieniemalpermanentnegokryyupolitycnegopo
1736rokuprechodącegowaunkcjonalnegoałamaniaytemuutrojowegoconie
mogłobyćbenaceniadlaytuacjimniejociktórejłatwobyłoprypiaćodpowie-
dialnoćatentanrecy
Problematykawynaniowaapredewytkimytuacjaniekatolikówwpańtwie
polsko-litewsko-rukiejlachtycieyłaioddawnanacnymaintereowaniempol-
skiej historiografii. Koncentrowałoiononajpierwnadiejachpolitycnychipołec-
nych polsko-litewkiejreormacjiwXVIwiekuanatpnienaagadnieniachłącących
iroląmniejociwynaniowychcególnietychoradykalnychpoglądachpołec-
nych, w RzeczypospolitejwXVIipierwejpołowieXVIIwiekuwiąanetobyło
główniebadaniaminadenomenemtolerancjireligijnejobejmującejwpolko-litew-
kimpańtwielacheckimtakżetakkrajnekierunkikoneyjnejakbraciapolcy— de
iurecyanabaptyci(mennonici) — deactoWmniejymtopniuajmowanoi
problematykąreligijnociorganiacjiżyciakocielnegooraunkcjonowaniemwpólnot
paraialnych(borów)należącychdonacnielicniejychKociołówluterańkiego
ireormowanegoaniedbaneątakżetudianadintelektualnymacególnieteologic-
nymdorobkiempolkich(oradiałającychnaterenieRecypopolitej)luteranówikal-
winitówmożnabytupotawićparintereującychpytańnpwwiąkuwpływem
polkiejideologiilacheckiejnateoriorapraktykpolkiegoilitewkiegokalwinimu
cyowiąkipomidyluteranimemikalwinimemapolitycnąrealiacjąaadyde-
mokracji szlacheckiej w XVI wieku1.
Mniejeaintereowaniebudiłateżprawa ałamaniaipraktykirównouprawnie-
niaróżnowiercówwpołowieXVIIwiekuanajmniejuwagipowicanopołecnociom
dysydenckim w Rzeczypospolitej XVIII wieku2. Brak zainteresowania badaczy losami
1Problematykawpływumylireormacyjnejnaideologipolitycnąepokinowożytnejmaoberną
literaturotatnionatematnaceniakalwinimuminCalvinandCaoinim— Sources
ofDemocracy, pod red.
R. M. Kingdom, R. D. Lindner, Lexington Mass. 1970; International Cahinism, pod red. M. Prestwich,
Oxford
1985CahiniminEurop1540-1610. A Collection of Documents, wyd. A. Duke, G. Lewis, A.
Pettegree,
Manchester — New York 1992.
2tanbadańnadagadnieniamiwynaniowymiiproblemempolkiejreormacjibyłjuż
relacjonowany. Ze
tarychopracowańwpomniećnależyniekontynuowanąpóniejbibliograitematycną— J.
Szeruda,
Bibliografia polsko-ewangelickaXIXiXXwiekuWarawa1925odb„RocnikaEwangelickiegoI
1925,
mniejociwynaniowychwdrugiejpołowieXVIIiwXVIIIwiekutłumacyiocy-
wiciepołecnąipolitycnąmarginaliacjątychrodowikpektakularnypadekliceb-
nociborówilicbycłonkówKociołówewangelickich(coretądotycyłogłównie
borówewangelicko-reormowanych)wXVIIwiekudowodącyerokiegoalepłytkie-
goropretrenieniaiewangeliacjiiideologiireormacyjnejkłaniałapewnewielu
badacydounaniaproblematykimniejociwynaniowychwdobietryumupotrydenc-
kiegokatolicymuaproblemodrugordnejwade
W tym nie pozbawionymracjiroumowaniuwydajeijednaktkwićpewneupro-
ceniePredewytkimhitorycyajmującyipolitycnymidiejamiRecypopolitej
wXVIIIwiekuciąglemajądocynieniatwprawądyydenckąwegocauWłady-
ławKonopcyrikipewnądeynwolturąpiałoowychdyydentach„Byłotejlachty
protetanckiejrodinkilkadieiątoóbmożetyiącwtounkudomaykatolickiejmoże
jedennatyiącMiecanichłopówwachodnichwojewódtwachdieićcydwadie-
ciaraywicej3Tedoćdowolneacunkiobraujądopewnegotopniatakże
aktualnydoniedawnatanbadańnadinnowiercamiwXVIIIwiekuNieależnieod
aktycnegopołecnegonaceniaproblemówrodowikaniekatolikówwPolceina
LitwiewpołowieXVIIIwiekuoralicebnocitawaliioniokreowo— mniej lub

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin