Dionizjusz z Furny, "Hermeneia, czyli objaśnienie sztuki malarskiej"
Jak kłaść złoto na papier
- Pociągnij papier klejem lub gumą. Od razu, na świeżo połóż na papier złoto. Ostaw, aby przeschło. Poleruj.
Jak robić gryszpan (wardaramon)
- Drobne kawałki miedzi wrzuć do miedzianego naczynia z ostrym octem. Przykryj naczynie, odstaw w miejsce nasłonecznione. Czekaj, aż ocet skrzepnie. Następnie przenieś kawałki miedzi do innego naczynia, aby oschły. Gryszpan (inaczej dzingiari) jest gotowy.
Jak sporządzać cynober
- Weź 10 gr. rtęci, 25 gr. siarki i 8 gr. murtasnagi (prawdobodobnie to sangwina). Na marmurowej płycie rozetrzyj drobno (na proszek) siarkę i murtasangi. Każdy składnik umieść w osobnych garnuszkach na rozgrzanych węglach. Mieszaj do rozpuszczenia. Do każdego ze składników dodaj rtęć i mieszaj w jednolitą substancję. Zlej wszystko na czystą płytkę, zostaw do ostygnięcia. Następnie rozetrzyj wszystko na proszek, wrzuć do garnuszka i mieszaj. Zapieczętuj naczynie i zakop w żarze. Niech stygnie dobę. Potem rozbij dzban i wyjmij z niego gotowy cynober.
Jak sporządzić biel ołowianą (plakunti)
- Ołów w sporych kawałkach zawieś w rondlu z octem. Przykryj i obłóż nawozem, aby miało ciepło. Odstaw na 10 (lub 15) dni. Kolejno wyjmij zawartość na marmurową płytę, rozetrzyj i czekaj aż przeschnie. Biel ołowiana jest gotowa.
Sposób sporządzania lazuru
- Sproszkowane gaszone wapno wrzuć do naczynia, napełnij je octem i wymieszaj dokładnie. Gotuj do wyparowania octu. Zdjąwszy naczynie z ognia ponownie napełnij octem. Następnie zatkaj szczelnie (by ocet nie wyparował), obłóż końskim nawozem. Co trzy dni przenoś w inne miejsce i okładaj świeżym nawozem. Tak przez 36 dni.
Jak sporządzić cynober do pisania na papierze
- Cynober rozetrzyj na marmurze i wrzuć do kałamarza. Następnie rozetrzyj gumę i cukier lodowy i wrzuć wszystko do kałamarza z cynobrem. Czekaj, aż masa się rozpuści.
Jak sporządzić farby do malowania na ciała i jak malować olejno na płótnie
- Dokładnie rozdrób farbę z wodą i odstaw do osuszenia. Rozetrzyj je z nieugotowanym olejem i przenieś do miseczek. Gdy chcesz malować a powierzchnia farby zaciągnie się błoną, odchyl ją lekko i wybierz farbę. Potem wygładź błonę palcem, by nie utworzyła się druga. Następnie biel ołowianą rozetrzyj z olejem orzechowym. Napnij płótno na czterech drewnianych kołach. Jeżeli płótno to jedwab - maluj natychmiast. Jeżeli jest lniane lub inne - nałóż grubą warstwę gęstej farby i rozprowadź dla wyrównania powierzchni. Odstaw płótno do ostygnięcia. Szkicuj gipsem. Farby z dodatkiem nafty mieszaj na desce z otworem na palec [paleta]. Najpierw nakładaj cienie, potem pierwszy jaśniejszy kolor, później drugi, wreszcie biele. Bacz by nie nakładać kolorów jeden na drugi (nie będą szybko schły). Gdy ukończysz pracę przeciągnij ją werniksem. Pamiętaj, że do każdego koloru musi być osobny pędzel (szorstki, okrągły, lekko wystający z oprawki). Myj pędzle mygłem lub ługiem, marmurową płytę również myj ługiem.
Jak sporządzić odpowiednie pędzle do malowania na ścianie
- Pędzle powinny być zrobione z grzyw osłów, z włosia pięcinowego wołów, równo przyciętej sierści kozłów lub z bród mułów. (Związawszy włosie wsuń je dutkę olrego póra). Duże pędzle do nakładania tła lub gruntów należy robić ze szczeciny świńskiej. (Nawoskowanym sznurkiem zwiąż włosie i opraw w drewno, a nie w pióro)
Jakie farby nadają się do malowania ściennego, a jakie nie
Farby nie nadające się to biel (używana do ikon), grynszpan, lazur, laka, arszenik.
Wszystkie inne - owszem... lecz cynober sczernieje, jeżeli nałoży się go na ścianę zewnętrzną (wiatr). Na zewnątrz kładź tylko jaskrawą biel. Wewnątrz budowli kładź biel tynkową i nieco ochry konstantynopolskiej (nie sczernieje).
Jak sporządzić fiksatyw do złocenia
- Weź 30 gr.suligeni, 3 gr. drobnej ochry, 5 gr. sproszkowanej muszli, 1 gr. bieli ołowianej i 1 gr. grynszpanu. Wszystkie składniki dobrze wymieszaj i rozetrzyj na kamiennej płycie. Zgarnij proszek na papier. Przystępując do złocenia, odsyp tyle ile potrzeba. Następnie zagotuj olej, aż zgęstnieje. Zamieszaj dokładnie olej z farbą. Potem pociągnij tym aureole (i co tam jeszcze chcesz) i nakładaj pozłotę. Gdy złocisz na wapieniu na zewnątrz, najpierw zwilż na powietrzu kamień olejem lnianym i zostaw na 3 dni, aby ostchły. Potem pociągnij fiksatywem i zostaw, aby przesechł. Następnie kładź pozłotę. Gdy złocisz na wapieniu wewnątrz to złoć na kleju. Podobnie postępuj na powierzchni żelazowej, miedzianej, ołowianej. Gdy złocisz na tkaninie, namocz w kleju miejsce złocenia, pociągnij fiksatywem i nakładaj pozłotę.
Jak nakładać pozłotę na ściany, aureole i w ogóle gdzie chcesz
- Przeciągnij fiksatywem aoureole (lub co tam jeszcze chcesz), odstaw by przeschły. Później dotknij palcem miejsce z fiksatywem. Jeżeli jest kleisty i nie zostaje na palcu możesz ostrożnie nałożyć papier z pozłotą. Następnie zręcznie i lekko naciskaj papier, aby złoto przylgnęło do powierzchni. Zdejmij papier i oczyść miejsce zajęczą łapką. Jeżeli pozostaną luki - zdejmij łapką pozłotę i przyklej ponownie.
historyofart11