Powstaje z mezodermy pośredniej w ok. 3 tyg. W procesie fałdowania dochodzi do oddzielenia się mezodermy pośredniej, która po każdej stronie pierwotnie parzystego pnia aortyà podłużny fałd – grzebień moczowo-płciowy. Jego część, zwana
· grzebieniem nerkotwórczym (sznurem nerkotwórczym) à układ moczowy,
· grzebienie płciowe (sznury płciowe) à układ płciowy.
W okolicy szyjnej mezo pośrednia jest podzielona na nefrotomy.
W czasie rozwoju nerki, zawiązki:
· przednercze – 4 tyd.; w nefrotomach à pęcherzykià w kanalikià przewód przednercza ten kieruje się w okolice ogonową. Kanałów jest 7-10. Ostatecznie zanika w całości,
· śródnercze – (pranercze, ciało Wolffa), zaczyna różnicować się na początku 5 tyg. Z nefrotomów położonych ogonowo względem przednercza. Nefrotomalne pęcherzyki śródnercza rosną szybko, wydłużają się i tworzą esowatego kształtu kanaliki, do kanalika dochodzą naczyniaà kłębuszek (ciało nerkowe, ciałko śródnercza). Przeciwległy biegun esowatego kanalika śródnercza otwiera się do podłużnego przewodu zbiorczego (przewód śródnercza, Wolffa). W ok. 8 tyg. Zaczyna się zanik śródnercza. Z ok. 40 kanalików pozostaje ostatecznie tylko przewód śródnercza i kilka kanalików.
o Pleć męska: pozostałe kanaliki śródenercza à przewodziki odprowadzające jądra, przewód śródenercza à przewód najądrza i wytryskowy,
o Płeć żeńska: część śródnercza zanika à narządy szczątkowe.
· nerka ostateczna (metanephors, zanercze, ponercze); powstaje z zawiązków mezodermalnych:
o pączka moczowodowego (uchyłka nerki ostatecznej), jest uwypukleniem grzebitetowym, w odpowiedzi na indukcyjne działanie pączka mezo nerkotwórcza wytwarza nad pączkiem czapeczkę, z pączka à moczowód, miedniczka nerkowa, kielichy nerkowe większe i mniejsze, przewody brodawkowe oraz kanaliki zbiorcze. Część komm. Czapeczki oddziela się i formuje po każdej stronie kanalika mały pęcherzyk nerki ostatecznej (sferoid); daje ona początek nefronowi. Odc. dystalny łączy się z kanalikiem zbiorczym końcowym rozgałęzieniem pączka moczowodowego (8 tyd.).
o Mezodermy nerki ostatecznej (blastema nerki ostatecznej).
13-15 tyd. Powstaje ok. 20% nefronów (nerka zaczyna wydzielać mocz),
20-38 tyd. Podwojenie liczb nefronów.
Liczba nefronów nie zwiększa się po urodzeniu, a wzrost nerki (do 12 r.ż.) związany jest ze zwiększeniem objętości ciała nerkowego i kanalików.
W czasie zstępowania nerki dochodzi także do obrotu nerki o ok. 90 st.
Pęcherz moczowy i cewka moczowa
Końcowy odc. Jelita tylnego – stek – między 4 a 7 tygodniem podzielony zostaje:
· przegrodą moczowo-odbytniczą na:
o grzbietowy kanał odbytniczo-odbytniczy,
o brzuszną zatokę moczow-płciową; można ją podzielic na nast. Części:
§ głowową (pęcherzowo-cewkowa) à Pęcherz moczowy
§ ogonową – powyżej ujścia przewodów śródnercza (płciowa, prąciowa),
§ środkową (miedniczą).
Początkowo łączy się z omocznią, powstaje moczownik (więzadło pępkowe pośrodkowe)łączy szczyt pęcherza z pępkiem. Moczowody jaki i przewody przyśródnerczowe powstają z mezodermy i dlatego początkowo trójkąt pęcherza pokrywa nabłonek mezodermalny, jednak później jest on wyparty przez nabł. Endodermalny. Pozostałe warstwy ściany pęcherza moczowego powstają z mezenchymy trzewnej.
U płci meskiej górna część odcinka sterczowego cewki moczowej powstaje z kanału pęcherzowo-cewkowego. Dalszy odc. Cz. Sterczowej oraz cz. Błoniasta cewki moczowej powstają z cz. Miednicznej zatoki moczowo-płciowej. Cz. Gąbczasta powstaje z cz. Płciowej zatoki moczowo-płciowej. Nabłonek najbardziej obwodowej cz. Cewki moczowej powstaje z płytki gruczołowej. (litej tkanki ektodermalnej). Z obwodowej cz. Przewodu śródnercza à drogi wyprowadzające nasienie – przewód najądrza, nasieniowód i przewód wytryskowy.
U płci żeńskiej; kanał pecherzowo-cewkowy à pęcherz moczowy oraz dln. Cz. Cewki moczowej, przewód śródnercza zanika, z jego szczątków à nadjajnik, przyjajnik, przewód podłużny jajnika.
Płeć chromosomalna i genetyczna – od zapłodnienia.
Płeć gonadalna – po 6 tyg.
Płeć fenotypowa – wraz z odróżnieniem się narządów.
Płeć przyswojona – płeć ustalona podczas porodu.
Gonady powstają z:
W 4 tyg. Nabłonek mezotelialny pogrubia się à grzebień płciowy (gonadalny). Leżą one po obu stronach zarodka, wytwarzają się z nich palczaste wypustki łączności z nabłonkiem pokrywającym.
U zarodków XX:
· cz. Korowa à jajnik, cz. Rdzenna zanika,
U zarodków XY:
· cz. Korowa à zanika, cz. Rdzenna à w jądro.
Na krótkim ramieniu chromosomu Y jest gen SRY kodujący białko, które wytwarzane jest przez komm.Sertolego.
W zarodku ludzkim pierwotne komm. Płciowe powstają ok. 21 dnia z endodermy pęcherzyka żółtkowego, ale najprawdopodobniej pośrednio wywodzą się z epiblastu. Są one owalne, z dobrze widocznymi centroliami, rozwiniętym AG oraz bogate w ziarnistości glikogenu i tłuszczu. Wędrują w kierunku grzebieni płciowych.
W 7 tyg. Zaczyna różnicować sę w jądro. Sznury płciowe rozstają się i à rete testis. Sznury płciowe zostają oddzielone od nabłonka przez wytwarzająca się osłonkę białawą i odtąd nazywają się sznurami krętymi. Z komm. Meznechymalnych, oddzielających poszczególne kanaliki powstają w 8 tyg. Komm. Śródmiąższowe jądra (komm. Leydiga). Nabłonek kanalików nasiennych:
· komm. Sertolego,
· spermatogonii (z komm. Prapłciowych).
Początek rozwoju jajnika – 10 tyd. Również tworzy się sieć jajnika, która potem zanika. Nabłonek mezotelialny pokrywający gonadę à wtórne sznury płciowe, korowe. Do nich wnikają gonocyty. Ok. 16 tyg. Rozpadają się i tworzą skupienia zwane pęcherzykami pierwotnymi. Zawierają w środku oogonię, pojedynczą warstwę komm. Pecherzykowych. Oogonie dzielą się intensywnie, mitotycznie. W jajnikach ok. 2 mln komm. Jajowych.
Przewód przyśródnerczowy (Mullera)
Powstaje jako podłużne wpuklenie mezodermalnego nabłonka jamy ciała w boczna ścianę śródnercza. Odc. Głowowy ma otwarte połączenie z jamą ciała, a odc. Ogonowy przebiega równolegle i na zew. Przewodu śródnercza i wnikając do steku łączy się z analogicznym przewodem pochwowym po drugiej stronie.
Dzieli się na części:
jajowód
Kanał maciczno-pochwowy (powstaje z niego macica i pochwa)
U płci męskiej:
· przewody śródnercza podlegając różnicowaniu,
· przewody przyśródnerczowe – zanikają. Ok. 11 tyg. Oba zanikają, a jedyne pozostałości to:
o przyczepek jądra,
o łagiewka sterczowa (analog macicy).
Kanaliki śródnercza (zanikającej cz. Głowowej à przyczepek jadra)à
· przewody wyprowadzające jądra,
·
Te które nie połączyły się z siecią jądra i utraciły połączenie z przewodem śródjądrza
· przyjądrze,
· przewodziki zbaczające.
Przewód śródnecza à
· przewód najądrza.
· nasieniowód,
· pęcherzyki nasienne,
· przewód wytryskowy – otwierają się na tylnej ścianie zatoki moczowo-płciowej – wzgórek nasienny)
U płci żeńskiej – odwrotnie.
Powstaje w 3 miesiącu w wyniku rozrostu nabłonka endodermalnego tylne ściany zatoki moczowo-płciowej. Endoderma à nabłonek gruczołowy, mezenchyma à mm. Gładkie zrąb łącznotkankowy.
Gruczoły opuszkowo-cewkowe(gr. Cowpera) powstają z endodermy i części błoniastej cewki moczowej.
Wraz z połączeniem się kanałów przyśródnerczowych à
· więzadła szerokie oraz
· zatoka maciczno-odbytnicza (Douglasa) i
· zatoka maciczno pęcherzowa.
Nabłonek pochodzi z endodermy zatoki moczowo-płciowej, el. Mięśniowe z otaczającej mezenchymy. Zakończony ślepo koniec ogonowy kanału maciczno-pochwowego dochodzi do tylnej ściany zatoki moczowo-płciowej à guzek Mullera, z którego boków uchodzą przewody śródnercza. Ok. 11 tyg. Następuje udrożnienie płytki pochwowej i powstaje światło pochwy.
Powstają z uwypukleń nabłonka cewki moczowej do podścielającej mezenchymy. Przedsionkowe z nabłonka zatoki moczowo-płciowej.
Rozwój narządów płciowych zewnętrznych
Proces różnicowania zaczyna się ok. 12 tyg. Wspólne zawiązki:
Ok. 3 tyg. Komm. Mezenchymalne pochodzące ze smugi pierwotnej skupiają się w pobliżu błony stekowej à fałdy stekowe. Tworzą one wyniosłość stekową. W 6 tyg. Przegroda moczowo-płciowadzieli się na cz. Odbytową i cz. Moczowo-płciową (po jej peknięciuà odbyt i ujście moczowo-płciowe). Na zewnątrz fałdów moczowo-płciowych powstają nastepnie parzyste wzniesienia – wyniosłości płciowe (wały).
Początkowo kanał cewki nie dochodziło szczytu prącia i brak jest ujścia zew. Powstanie ono dopiero wtedy, kiedy ektoderma utworzy lity sznur komórkowy. W 12 tyg. Ektoderma rozrasta się dookoła żołędzia i powstanie z niej napletek. Ciała jamiste i gąbczaste z mezenchymy prącia.
Rozwój kanału pachwinowego i zstępowanie jąder
Powstaje w ścianie przedniej jamy brzusznej na drodze, jaka przebywa jądro schodzą do moszny. U obu płci. Więzadło jądrowe à jądrowód, przyczepia się on do dln. Bieguna jądra i przebiegając w brzuchu ;-) wnika wyniosłości wargowo-mosznowych. Nieco później powstaje wyrostek pochwowy. W m-cu przejścia powrózka pochwowego przez
· powięź poprzeczną à pierścień pachwinowy głęboki,
· rozcięgno skośne zew. à ppp.
Zaczyna się ok. 12 tyg. I trwa do końca okresu płodowego.
Ok. 28 tyg. Jądro wchodzi do pierścienia głębokiego kanału pachwinowego przez 2-3 dni wędruje przez kanał, a około 32 tygodnia wnika do moszny. Ponad 97% noworodków urodzonych o czasie ma oba jądra w mosznie. U części proces zstępowania kończy się w ciągu następnych 3 miesięcy. Zstępują też jajniki. Więzadło obłe przechodzi przez kanał pachwinowy i przyczepia się do warg sromowych większych. Wyrostek pochwowy zamyka się i zanika a jeżeli utworzy narząd resztkowy, to mamy kanał Nucka.
6
kamaxxx