Wrodzone wady rozwojowe uwarunkowane genetycznie.doc

Wrodzone wady rozwojowe uwarunkowane genetycznie

Wrodzone wady rozwojowe:

Wada – wszelkie odchylenie od prawidłowej struktury, formy lub funkcji narządu

Wrodzona – obecna przy urodzeniu

Wada rozwojowa – odnosi się do faktu powstania wady w okresie rozwoju organizmu

Heterogenność etiologiczna:

Wrodzone wady rozwojowe o takim samym obrazie klinicznym mogę być u różnych pacjentów wywołane różnymi czynnikami np. rozszczep podniebienia może być spowodowany abberacjami chromosomalnymi lub też mutacją pojedynczego genu.

1.       Izolowane wady rozwojowe mają zwykle (choć nie zawsze) etiologię wieloczynnikową (wiele par alleli i czynniki środowiskowe)

2.       Mnogie wady rozwojowe występujące u dziecka zwykle nie mają etiologii wieloczynnikowej

Etiologia wrodzonych wad rozwojowych:

10-15% zarodków ludzkich wykazuje duże wady morfologiczne. – większość z nich ulega samoistnemu poronieniu. Wg. WHO ok. 3% noworodków rodzi się z co najmniej jedną dużą wadą rozwojową, a 0,7% z zespołem mnogich wad rozwojowych. W Polsce wrodzone wady rozwojowe są przyczyną ponad ¼ wszystkich zgonów okresu niemowlęcego. Przyjmuje się że około 50% wrodzonych wad rozwojowych o znanej etiologii jest uwarunkowanych wieloczynnikowo.

Duże wady pojedyncze:

Bezmózgowie               3xK

Przepuklina oponowo-rdzeniowa K=M

Rozszczep wargi i podniebienia              2xM

Rozszczep podniebienia M=K

Wrodzone wady serca

Pierwotne zwężenie odźwiernika

Wrodzone zwichnięcie stawów biodrowych

Stopy końsko-szpotawe

Mechanizmy patogenetyczne wad wrodzonych

Deformacje

Powstają zwykle w ostatnim trymestrze ciąży pod wpływem nieprawidłowego ucisku mechanicznego rosnącego płodu. Przyczyny:

Matczyne: mała macica, zbyt mała miednica, macica dwurożna, guzy macicy

Płodowe: nieprawidłowe ułożenie płodu, skąpo wodzie, pierwotne choroby mięśni i zaburzenia neurologiczne, miopatia, neuropatie

Zdeformowaniu ulegają najczęściej kości, stawy i chrząstki, tkanki miękkie zazwyczaj szybko powracają do pierwotnego kształtu, toteż po urodzeniu deformacje widoczne są w postaci skręceń lub wykrzywień kości długich, ograniczenia ruchomości stawów, spłaszczenia nosa i uszu.

Dysplazje:

Są to stany w których nieprawidłowa organizacja lub czynność określonej tkanki ustroju prowadzą do zmian budowy ujawniających się klinicznie. Prawie wszystkie dysplazje to choroby monogenowe, należą do nich:

Dysplazje kostne

Dysplazje ektodermalne

Wrodzone defekty kolagenu

Choroby spichrzeniowe

Zmiany dysmorficzne wywołane przez dysplazje mogą być widoczne zaraz po urodzeni, ale często pojawiają się dopiero po kilku miesiącach

Przerwania

Dotyczą zmian zachodzących w strukturach, które poprzednio rozwijały się prawidłowo:

Przyczyny

Zespół pasm owodniowych – przecięcie tkanki przez pasmo pękniętej owodni

Niedokrwienie tkanek

Wylewy krwi

Zrosty obnażonych tkanek

Przerwania tkanek które miały miejsce we wczesnym okresie ciąży goją się bez zostawienia blizn. Uszkodzenia w późniejszym okresie ciąży pozostają niezagojone do urodzenia

Malformacje:

Są wywoływane przez pierwotne zaburzenia rozwoju w okresie zarodkowym. Mechanizmy powstawiania są nieznane i dotyczą:

         Zaburzeń proliferacji komórek zarodkowych

         Różnicowania i migracji kom zarodkowych

         Programowanej śmierci

         Wzajemnego komunikowania się komórek

Niezależnie od mechanizmu tych zaburzeń rozwój tkanek lub układu jest zahamowany, opóźniony lub skierowany w niewłaściwym kierunku. Malformacje powstające we wczesnych okresach organogenezy są bardziej złożone. Malformacje mogą być spowodowane przez różne nieprawidłowości morfogenezy, najczęściej: niecałkowita, nadmierna, ektopiczna.

Skojarzenia wad wrodzonych

Są to wrodzone połączenia wad, których składowe występują razem częściej niż mogłyby przypadkowo. Nazwy skojarzeń są akronimami (złożone z początkowych liter objawów klinicznych zwykle w języku angielskim, np. VACTREL – wady kręgów, zarośnięcie odbytu, wady serca, przetoka tchawiczo-przełykowa, wady nerek, wady kończyn). Obraz kliniczny nie jest stały

Kompleksy

Sekwencje wad

Np. w zespole Wolfa-Hirschorna

Zespoły

Zespół Ulrich-Noonan

·         Linia włosów na karku

·         Płetwiastość szyi, krótka szyja

·         Antymongolizm

Zespół Beckwith-Wiedemann (gen CDKN1C)

·         Duży język

·         Rowki na małżowinach usznych

·         Gigantyzm: duży tułów, duża waga urodzeniowa

·         Wady powłok brzusznych, liczne przepukliny

·         Guz Willmsa

Zespół Smith-Lemli-Opitz (gen DHCR7)

·         Małogłowie

·         Szeroki rozstaw oczu

·         Szeroki wierzchołek nosa

·         Mała żuchwa

·         Spiczasty podbródek

·         Zniekształcone …

·         Upośledzenie umysłowe

Zespół Treacher-Collins (gen TCDF1, locus 5q32-q33.1)

·         Dysostoza twarzowo-żuchwowa

·         Antymongolizm

·         Malformacja ucha środkowego, głuchota (30%)

·         Rozszczep podniebienia

·         Hipoplazja kości jarzmowej

·         Brak upośledzenia umysłowego

Zespół Cruzona

·         Brak upośledzenia umysłowego

·         Przedwczesne zarośnięcie szwów czaszkowych

·         Płytkie oczodoły, wytrzeszcz gałek ocznych

·         Nos papuzi, dziobiasty

·         Niedorozwój żuchwy

Zespół Aperta

·         Zarośnięcie szwu wieńcowego

·         Syndaktylia

·         Wytrzeszcz gałek ocznych

·         Antymongolizm, hiperteloryzm

·         Brak upośledzenia umysłowego

·         Hipoplazja części środkowej twarzy

·         Poziome bruzdy w okolicy ust

·         Dłoń rękawicowa (zrośnięte palce – syndaktylia)

Zespół Rubinstein – Taybi

·         Małogłowie

·         Wąskie czoło

·         Nisko linia owłosienia

·         Antymongolizm

·         Hipoplazja żuchwy

·         Małe, asymetryczne usta

·         Długi, prosty nos

·         Szerokie paliczki dystalne kciuków

Zespół Dubowitz

·         Małe, odstające uszy

·         Wąskie szpary powiekowe

·         Wysoko uniesione brwi

·         Hipertelorzym

·         Cofnięta bródka

Zespół Freeman – Sheldon

·         Guzy na kości czołowej

·         Niewykształcona żuchwa

·         Krótka szyja

·         Głęboko osadzone oczy

·         Hiperteloryzm

·         Antymongolizm

·         Hipoplastyczne skrzydełka nosa

·         Zespół gwiżdżącej twarzy – ustawienie ust

·         palców

·         Zniekształcenie stóp – stopy końsko-szpotawe

Zespół Goldenhor

·         Oczno-uszno-kręgowy

·         Ubytki gałek ocznych

·         Rozszczepy powiek

·         Guz … gałki ocznej

...