15.Nic co zwierzęce.pdf

Nic co zwierzęce...

Michał C. Kacprzak

Nic co zwierzęce...

Według Biblii Szatana, satanizm jako wyemancypowana, pragmatyczna filozofia mógłby równie

dobrze nazywać się humanizmem. Nie nazywa się tak ze względu na swą nadbudowę religijną. W

świetle owego twierdzenia jednak wszystkich mieniących się humanistami można by nazwać

laickimi satanistami.

Czym jest satanizm w swym filozoficznym aspekcie? Najkrócej mówiąc, jest kultem doczesności,

cielesności, doraźnych doznań, najczęściej natury ekstatycznej, wreszcie sukcesu materialnego.

Wszystko, co nie służy wyżej wymienionym celom, jest przez satanizm potępiane lub po prostu

rugowane. Satanizm dobrze wpisuje się w materialistyczny światopogląd czasów współczesnych, w

dionizyjskie tendencje postmodernizmu, w ideologię sukcesu. Jako że jest permisywny i akceptuje

postawę konsumpcjonistyczną, znajduje swoje potwierdzenie na gruncie liberalnego „wyścigu

szczurów". A że gloryfikuje egoizm i egocentryzm, wszystkie trendy asertywistyczne, bardzo dzisiaj

popularne, idealnie z nim harmonizują. Satanizm łączy więc w sobie główne tendencje

współczesności, podnosząc je dodatkowo do rangi religii czy kultu. Wszystko, co przyziemne,

egoistyczne i cielesne, znajduje tu potwierdzenie, zostaje okraszone rytuałem magicznym, przez co

zyskuje nowy, wyższy status. Nic więc dziwnego, że ta „religia a rebours" (S.Przybyszewski,

Synagoga Szatana) cieszy się dzisiaj popularnością, zwłaszcza wśród młodzieży, najbardziej

chłonącej nowe trendy.

Biblia Szatana powstała w USA pod koniec lat 60. Napisał ją Anton Szandor La Vey, założyciel

Kościoła Szatana. Jak dowiadujemy się ze wstępu, „ po dziadkach jest [on] pochodzenia gruzińsko-

rumuńsko-alzackiego, a na dodatek jego babka była Cyganką ". Od dzieciństwa był niespokojnym

duchem; jako chłopiec przewodził swym rówieśnikom w czasie zabaw w wojsko, szkoły średniej nie

skończył, przystąpił do trupy cyrkowej, w której był pomocnikiem tresera zwierząt, grał na

organach, aż wreszcie został asystentem magika. Otoczony zmysłowym światem sceny, już wtedy,

jak pisze, zaczął dostrzegać hipokryzję świata mieszczańskiego: „ Widywałem mężczyzn

uganiających się za roznegliżowanymi dziewczynami tańczącymi na zabawach odpustowych.

Następnego dnia [...] obserwowałem tych samych mężczyzn, jak siedzieli pokornie w kościelnych

ławach ze swoimi żonami i dziećmi, prosząc Boga, aby wybaczył im i oczyścił ich z cielesnych żądz.

W następną sobotę znów pojawiali się na zabawie lub w jakimś innym miejscu uciech cielesnych.

Wtedy zrozumiałem, że Kościół katolicki opiera się na hipokryzji i że ludzka zmysłowa natura

wyjdzie na jaw bez względu na to, jak bardzo jest oczyszczona i wysmagana przez religię ". W

wieku dwudziestu jeden lat La Vey założył rodzinę, wstąpił na Wydział Kryminologii w City College

of San Francisco, aby potem podjąć pracę policyjnego fotografa. Tu również zetknął się z

najmroczniejszymi stronami życia, po raz kolejny przekonując się, że na świecie nie ma miejsca na

dobro, altruizm czy idealizm: „ Widziałem najbardziej krwiożercze i mroczne strony ludzkiej natury.

Ludzi zastrzelonych przez szaleńców, zadźganych nożem przez przyjaciół; małe dzieci leżące w

rynsztoku, potrącone przez zbiegłych z miejsca wypadku kierowców. Było to odrażające i

wpędzające w depresję. Zadałem sobie pytanie: «Gdzie jest Bóg?». Zacząłem nienawidzić

świętoszkowatego podejścia ludzi do przemocy — zawsze mówili: "Taka jest wola Boża»".

Zrezygnował z tej pracy, zaczął grać na organach w nocnych klubach i uczestniczyć w spotkaniach

okultystycznych. W Noc Walpurgii w 1966 r. ogłosił założenie Kościoła Szatana. Za fundament

posłużyły mu tradycje takich satanistycznych sekt, jak Klub Ognia Piekielnego czy Zloty Świt.

Kim jest Szatan dla La Veya? Jest dla niego „ duchem postępu, inspiratorem wszystkich wielkich

ruchów, które wniosły wkład w rozwój cywilizacji i postęp ludzkości. Jest duchem buntu wiodącego

do wolności, ucieleśnieniem wszystkich herezji, które prowadzą do wyzwolenia ". Taka

nieortodoksyjna wizja Szatana pojawiała się już wcześniej w kulturze europejskiej, przypomina na

przykład postać Blake'owskiego Orka - boga-buntownika, boga-rewolucjonisty. Szatan byłby tu

więc uosobieniem buntu wobec rzeczywistości, z którą nie sposób się pogodzić, a na naprawę

której nie ma pomysłów. W zasadzie oznacza to porzucenie pozytywnych ideałów, jeżeli nie można

ich zrealizować, i przypomina zawołanie: „ Jeżeli nie możemy ich pokonać, przyłączmy się do nich! ".

Przygnieciony rzeczywistością, zapewne wrażliwy człowiek kapituluje wobec potęgi mrocznej strony

egzystencji. Jednocześnie brak formacji duchowej oraz odpowiedniego przygotowania

teologicznego, czy choćby filozoficznego, pcha go w objęcia ciemności. Owszem, Szatan jest

buntem, ale buntem niekonstruktywnym. Niezgoda sama w sobie nie jest niczym złym, ale za

niezgodą Szatana kryje się jedynie nicość, jego własna pustka. Bunt Diabla nie jest buntem w imię

czegoś lepszego, ale - w imię niczego, w najlepszym razie: w imię chaosu. Przeczenie jest tu dla

siebie środkiem i celem zarazem, ma charakter immanemny.

Zważywszy, że ideologia satanistyczna wypisuje na swych sztandarach stricte egoistyczne hasła,

zakładanie wspólnoty wydaje się czymś dziwnym, a w każdym razie na pewno niekoniecznym. „ Ale

główny cel wspólnoty polegał na zgromadzeniu podobnie myślących osób i połączeniu ich energii

przy przywoływaniu ciemnych sił natury, które zwane są Szatanem " - pisze założyciel tegoż

Kościoła. A sens zaś tego aktu jest taki, że wszystko, co było do tej pory skryte, wstydliwe, bo

odzierające człowieka z jego godności, zostaje wyniesione na piedestał, mówi się o tym bez

ogródek, w sposób często grubiański i wulgarny. „ Żyję jak zwierzę na polu, radujące się swoim

cielesnym życiem !" - brzmią słowa Inwokacji do Szatana, tekstu, który wygłaszany jest na wstępie

satanistycznego rytuału. Z zawartych w Biblii Szatana deklaracji wynika explicite, że zgłaszając

swój akces do tego kultu, człowiek przestaje już być człowiekiem, staje się zwierzęciem,

zwierzęciem gnanym instynktem, podporządkowanym materialnym potrzebom. Umysł, intelekt

stanowią tu tylko narzędzie do osiągania fizjologicznego zaspokojenia - mamy tu do czynienia

jedynie z „duszą zwierzęcą" (Arystoteles). „Ludzka nadbudowa", abstrahująca od materialności,

zdolna do transcendo-wania poza przyziemny świat fizjologii, tworząca pojęcia prawdy i fałszu,

zostaje odrzucona jako zbędna.

Wróćmy jednak do samej książki. Zyskawszy dużą popularność (podobno w studenckich campusach

jest bardziej popularna niż sama Biblia), książka La Veya stanowi zaplecze ideologiczne dionizvjsko-

hedonistvcznvch ruchów na całym świecie, wzmacniających swój potencjał dzięki coraz nowszym

rzeszom wiernych, zwłaszcza młodych, rozczarowanych hipokryzją świata dorosłych, a być może

także chwiejną postawą Kościoła chrześcijańskiego.

Wreszcie - sterowanych przez media, które ukazując świat w krzywym zwierciadle, uwypuklając to,

co mroczne, destrukcyjne, a pomijając lub bagatelizując to, co pozytywne i jasne, zachęcają do

zejścia na drogę ciemności, poddania się Szatanowi, jeżeli rzeczywiście - a jednoznacznie wynika to

z medialnych przekazów - jest on niepodzielnym władcą tego świata. To właśnie media, absorbując

umysły, uzależniając je od iluzorycznego, fałszywego świata, jaki kreują, wzmacniają poczucie

osamotnienia, na które receptą może wydawać się właśnie satanizm ze swoim buntem wobec

cywilizacji. Człowiek wyalienowany nie czuje się sprawcą ani kontrolerem wydarzeń, nie czuje się

współuczestnikiem życia społecznego. Przeciwnie - wydaje mu się, że jest na tym świecie kimś

obcym, zbędnym. Od tego już tylko krok do całkowitej negacji istniejącego porządku. Satanizm

przychodzi tu z pomocą. Sataniście wydaje się, że wpływa na bieg wypadków poprzez swoje

magiczne praktyki, a kontakt z mrocznymi siłami pozwala łudzić się nadzieją na kreowanie biegu

rzeczy, przełamuje poczucie bezradności. Rytuały chrześcijańskie są już sublimatem, często

całkowicie niezrozumiałym, transcendentne wartości zaś, do których chrześcijaństwo się odwołuje,

po prostu nie są dzisiaj w cenie.

Prolog książki La Veya zawiera Dziewięć Twierdzeń Satanizmu - jasno sformułowanych elementów

fundamentalnych: „ Szatan reprezentuje zaspokojenie żądz zamiast wstrzemięźliwości" (1), „pełnię

życia zamiast duchowych mrzonek" (2), „mądrość zamiast obłudnego oszukiwania samego siebie"

(3), „przychylność dla tych, którzy na to zasługują" (4), „zemstę zamiast nadstawiania drugiego

policzka" (5), „odpowiedzialność w stosunku do odpowiedzialnych" (6), afirmuje zwierzęcość w

człowieku jako zwierzęcym gatunku (7), „reprezentuje wszystkie tzw. grzechy, ponieważ prowadzą

do [...] zadowolenia" (8), a wreszcie dowiadujemy się, że „ Szatan jest najlepszym przyjacielem,

jakiego kiedykolwiek Kościół posiadał, ponieważ przez wszystkie lata dawał mu zajęcie" (9). Treść

prologu, a z nim satanizmu, jak łatwo zauważyć, w znacznym stopniu jest po prostu odwróceniem

tradycyjnych chrześcijańskich wartości. O ile chrześcijaństwo nakazuje litość, współczucie,

wyrozumiałość, o tyle satanizm odrzuca te wartości, intronizując zemstę, wyrachowanie,

bezwzględność. I o ile tradycja chrześcijańska jednoznacznie potępia grzech, niejako ex definitione,

o tyle satanizm popiera grzech jako źródło zaspokojenia. Największy kłopot pojawia się z

interpretacją dziewiątego twierdzenia. Czyżby satanistom rzeczywiście zależało na losie Kościoła

chrześcijańskiego, a Szatan był w istocie przyjacielem Boga, napędzającym klientów do Kościoła?

Biblia Szatana, napisana językiem stylizowanym na biblijny, a w gruncie rzeczy językiem

grafomańskim, jest próbą krytycznego, racjonalnego i z gruntu relatywistycznego spojrzenia na

chrześcijaństwo. Wspomniałem o grafomanii, więc żeby nie być gołosłownym, kilka smaczków,

jakie można tam znaleźć: „ O! ludzie o spleśniałych umysłach, słuchajcie mnie, wy błądzące

miliony !". Lub: „ Spoglądam w szklane oko waszego przerażającego Jahwe, szarpię go za brodę;

wznoszę szeroki topór i rozpoławiam jego wyżartą przez robaki czaszkę !". Albo: „ Wysadzam w

powietrze ohydne treści filozoficznie pobielonych grobów i śmieję się z sardonicznym oburzeniem ".

Po przeczytaniu takich bredni nie pozostaje nam nic innego, jak również „śmiać się z sardonicznym

oburzeniem". Po rozprawieniu się z Jahwe i „wysadzeniu w powietrze ohydnych treści

filozoficznych", z którymi autor, obawiam się, nigdy nie zawarł bliższej znajomości, twórca Biblii

Szatana przechodzi, jako się rzekło, do niezwykle śmiałej i równie niezwykle siermiężnej krytyki

chrześcijaństwa. Zauważa on, że wartości moralne mają charakter relatywny, nie są raz na zawsze

dane i ulegają ewolucji. Podobnie jest z wartościami chrześcijańskimi. To, co kiedyś miało na polu

etyczno-moralnym charakter zbawienny, może dzisiaj okazać się szkodliwe.

Autor wiele mówi o kłamstwie, a zakładając, że w kontekście jego wypowiedzi prawda ma charakter

relatywny, trzeba przyjąć, że La Vey walczy tu z kłamstwem w imię prawdy pojętej na sposób

pragmatyczny - innymi słowy prawdą jest to, co w danej chwili użyteczne. Chrześcijańska

dogmatyka jest kłamstwem, ponieważ nie służy dobrze współczesnemu człowiekowi. Następnie

nasz bohater zabiera się do krytyki miłości chrześcijańskiej. Nie należy kochać swoich wrogów - to

wbrew naturze; należy ich nienawidzić. „ Musisz nienawidzić swoich wrogów z całego serca i jeśli

ktoś uderzy cię w policzek, TRZAŚNIJ go w jego! Pobij go na głowę, ponieważ samoobrona jest

najwyższym prawem !" - głosi wskazówka dla satanisty. Autor dochodzi też do wniosku, że

„namiętność i cielesne żądze" są prawdziwym określeniem miłości. Widocznie obcy mu był grecki

podział miłości na cielesną - eros, przyjacielską - filia, i duchową - agape. Nie był on zaś obcy św.

Pawłowi, który pisząc Hymn o miłości, myślał o agape. Ale La Vey, zgodnie ze współczesnymi

tendencjami redukcjonistycznymi, sprowadza człowieka do rangi zwierzęcia, a wśród zwierząt

rzeczywiście nie ma miejsca na agape. W końcu autor neguje istnienie transcendencji i świata

nadprzyrodzonego, przeciwstawiając mu doczesność i życie jako zaspokojenie. Idea Chrystusa

Zbawiciela także zostaje podważona: „ Powiedz swojemu sercu «Ja jestem swoim własnym

zbawicielem ". Na deser autor serwuje nam Kazanie na Górze a rebours. Nie będę go streszczał, bo

myślę, że każdy zna Kazanie na Górze. Niech więc odwróci każde z wymienionych tam

błogosławieństw, a otrzyma mniej więcej kazanie La Veya.

W książce znajdujemy ciekawą uwagę: satanizm, jako wyemancypowana, pragmatyczna filozofia,

mógłby równie dobrze nazywać się humanizmem. Nie nazywa się tak jednak ze względu na swą

nadbudowę religijną. W świetle powyższego, wszystkich mieniących się humanistami można by

nazwać laickimi satanistami. Zresztą La Vey, atakując chrześcijaństwo, a nawet wszelkie formy

dotychczasowej religijności, występuje z pozycji ateisty i właśnie humanisty. Duchowości w tym

niewiele, zgoła tyle co nic. Bóg jako eksterioryzacja ludzkiej potrzeby wszechmocy, a jednocześnie

jako czynnik alienujący - wszystkie te tezy pojawiały się w XVIII i XIX w., a eksplikowane byty

przez takich myślicieli jak Wolter, Feuerbach czy Stirner, a w końcu Nietzsche. Wszyscy oni byli

myślicielami świeckimi. Diabeł z Biblii Szatana jest tak naprawdę człowiekiem, tyle że odartym z

duchowego wymiaru. W istocie na gruncie tego systemu nie ma miejsca dla Demona jako bytu

duchowego. To my jesteśmy demonami; o tyle, o ile jesteśmy drapieżnymi zwierzętami. A że dla La

Veya jesteśmy wyłącznie takimi właśnie zwierzętami, nie ma wyjścia - wszystko, co nie jest

diaboliczne (a w gruncie rzeczy: co nie jest zwierzęce), stanowi kłamstwo, mistyfikację, którą

trzeba zniszczyć w imię wolności drapieżnika. Satanizm jest quasi-religią, bowiem cała jego

magiczność i kultowość jawi się jedynie jako forma czysto świeckiej terapii psychicznej, mającej na

celu wzmocnienie potencjału zwierzęcia. Pobrzmiewają tu słowa Nietzschego: „ Lepszymi

drapieżnikami stać się więc mają, bardziej przebiegłymi, mądrzejszymi, bardziej człowieczymi,

albowiem człowiek jest najlepszym drapieżnikiem " (Tako rzecze Zaratustra). Podobnie jak w

anarchistycznych hasłach, głoszących kult silnej jednostki, będącej poza dobrem i złem, poza

prawem, zawarte jest hasło Stirnera: „ Możesz być tym, na co pozwala ci twoja siła ". Jak widać,

grunt pod satanizm (czy humanizm - w tym punkcie nie ma większej różnicy) przygotowywali długo

w zaciszach swoich pokojów filozofowie i myśliciele. Teraz zaś to, co było elitarne, a przez swój

hermetyczny język czytelne jedynie dla nielicznych, zostało spopularyzowane i w formie quasi-

religijnej podbija świat.

Wreszcie sprawa satanistycznego seksu. Jak łatwo się domyślić, stosunek satanizmu do praktyk

seksualnych ma charakter permisywny. Nie dziwi to wcale, jeżeli zważyć, że człowiek dla satanisty

jest zwierzęciem. Zwierzęta nie znają tabu, nie znają wstydu, dążą jedynie do doraźnego

zaspokojenia; wszystko, co zrodzone z poczucia winy, grzechu, nie jest zwierzęce, ale ludzkie i jako

takie jest przez satanistę rugowane. Trzeba jednak zauważyć, że także na tym polu satanizm

zbytnio nie odbiega od klasycznych liberalno-humanistycznych standardów. „ Możesz robić, co

chcesz, ale tylko dopóty, dopóki nie gwałcisz cudzej wolności " - brzmi głos współczesnego liberała.

La Vey pisze o tym tak: „ Jeżeli próbujesz narzucić swoje pragnienia seksualne innym, którzy nie

przyjmują z przychylnością twoich zabiegów, gwałcisz tym samym ich wolność seksualną. Dlatego

też satanizm nie popiera gwałtu, molestowania nieletnich, kontaktów seksualnych ze zwierzętami

lub jakiejkolwiek innej formy zachowania seksualnego, pociągającej za sobą uczestnictwo tych,

którzy nie mają na to ochoty lub z powodu swojej niewinności bądź naiwności są zastraszani czy

wprowadzani w błąd, a w rezultacie robią pewne rzeczy wbrew swej woli ". A więc istnieją jednak

pewne tabu, oczywiście zbieżne ze współczesnymi trendami, co dowodzi plastyczności satanizmu, a

zarazem jeszcze raz uprzytamnia, jak bliski jest satanizm współczesnej ideologii liberalnej.

Wszystkie zaś pozostałe praktyki, uważane dotychczas za dewiacje lub margines, znajdują na

gruncie satanizmu pełne potwierdzenie, ba - aplauz. Onanista, masochista z sadystą, fetyszysta

mogą liczyć na uznanie. Na kartach Biblii Szatana znajdujemy nawet zachętę do praktyk

autoerotycznych - bożek Pan, rozmiłowany w seksie onanistycznym, staje się tu jednym z głównych

bohaterów. Nie wątpię, że gdy książka trafia w ręce nastolatka, to ziarno pada na podatną glebę. A

cóż bardziej oddziela ludzi od siebie, jeżeli nie właśnie tego typu praktyki - rozkosz doznawana w

samotności. Satanizm więc idealnie wkomponował się w krajobraz permisywnej kultury

współczesnej, która do praktyk masturbacyjnych ma przyzwalające podejście. Są nawet bardzo

popularni na świecie artyści, którzy na ruchach masturbacyjnych oparli całą swoją choreografię.

Myślę, że w tym podejściu do człowieka, jako do zwierzęcia, tkwi zasadniczy błąd, który właśnie na

polu seksualnym ujawnia się w całej swej szpetocie.

Otóż człowiek tak naprawdę nie jest wcale silnym drapieżnikiem, obdarzonym przez naturę mocą i

zdecydowanymi instynktami. Przeciwnie - natura gorzej wyposażyła fizjologicznie nasz gatunek niż

inne ssaki. Wszystko, czym jesteśmy dzisiaj, całą naszą potęgę zawdzięczamy nie instynktom, nie

cielesnej sile, ale rozumowi i właśnie człowieczeństwu. Człowiek to Mengelweise (Carl Schmitt) -

kaleka istota, której nie dano instynktownej umiejętności znalezienia się w świecie. Wszystko to

człowiek musi sam sobie wypracować mocą własnego umysłu lub przejmując sprawdzone schematy

kultury. Jeżeli tego nie uczyni, niechybnie przepadnie, właśnie jako kalekie zwierzę. Nie twierdzę,

że człowiek nie ma zwierzęcych potrzeb, ale są one niejako osłabione. Instynkt seksualny nie służy

mu tylko do prokreacji, ale także do zaspokajania przyjemności. Człowiek, któremu zostanie

wpojone, że jest jedynie zwierzęciem, bez wskazania mu żadnych pozytywnych wartości,

podporządkuje swoje życie zaspokajaniu wyłącznie cielesnych potrzeb, ograniczy swe

człowieczeństwo, zredukuje je do poziomu zwierzęcego. Ale o ile zwierzę tak właśnie w naturalny

sposób jest zaprogramowane i zyskuje na tym, multiplikując swój genotyp, o tyle dla człowieka

oznacza to porażkę, bo dla niego paradoksalnie naturalnym stanem jest kultura. Nie przekaże

genotypu, bo jego zabezpieczone przez sterylizację i antykoncepcję praktyki seksualne będą

jałowe, niczego nowego nie stworzy, niczego nie wniesie, pochłonięty do granic karmieniem

zwierzęcia w sobie. Człowiek jako zwierzę, i tylko zwierzę, jest całkowicie bezużyteczny, jałowy i

pusty — jest martwy, martwy jako człowiek, bo żyje już tylko jako zwierzę. Jeżeli Diabeł istnieje, to

tak zmodyfikowany człowiek byłby jego największym sukcesem. Bowiem diabeł „ od początku był

zabójcą i ojcem kłamstwa " (J 8,44). Właśnie w tym tkwi istota tej książki - ukazuje ona człowieka

w sposób fałszywy: to, co w nim fragmentaryczne, przedstawia jako całość, pomijając element

duchowy i redukując go do poziomu zwierzęcia.

Michał C. Kacprzak

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: