DORADZTWO.pdf

Poradnictwo w sieci - http://www.doradca-zawodowy.pl

"Doradztwo zawodowe w procesie kreowania indywidualnej ¶cie¿ki kariery

zawodowej" - Anna Małecka

1. Doradztwo - interpretacja, pojêcia

Otaczaj±ca nas rzeczywisto¶æ ulega ci±głym zmianom. Odnalezienie siê w niej jest dla niektórych coraz

trudniejszym zadaniem, ale jest mo¿liwe dziêki odpowiedniemu podej¶ciu do otoczenia i własnych

kompetencji. Tak trudna sytuacja sprzyja powstawaniu ró¿norodnych form wsparcia. Chodzi zarówno o

wsparcie emocjonalne, moralne oraz intelektualne. Tak± formê wsparcia oferuj± profesjonali¶ci

zatrudnieni w ró¿nego rodzaju instytucjach lub specjalnie do tego celu powołanych firmach i placówkach.

Termin doradztwo uto¿samiany jest z terminem poradnictwo. Czasem u¿ywane s± zamiennie. Według M.

Czerepaniak-Walczak doradztwo jest procesem społecznym, który przebiega w interakcji

dwupodmiotowej. Jego wyró¿nikami s±: dobrowolno¶æ, dialog, spotkanie podmiotów, prowadz±ce do

zmiany w ka¿dym z nich i w ich poło¿eniu. Celem tak pojmowanego doradztwa jest wspomaganie

człowieka w samodzielnym osi±ganiu przez niego dojrzało¶ci poprzez rozwijanie racjonalno¶ci,

krytycyzmu i odwagi w ocenie i wyborach. Jest ¶rodkiem i o¶rodkiem emancypowania siê podmiotu od

odczuwanych i u¶wiadomionych sobie ograniczeñ i opresji. Znamienne jest to, ¿e zarówno decyzja o

zasiêgniêciu rady, jak i sposób wykorzystania jej w okre¶lonych sytuacjach jest wynikiem samodzielnego

wyboru."[1]

Doradztwo zazwyczaj kojarzone jest z prac± specjalnie przygotowanych doradców zatrudnionych w

ró¿nych placówkach. Działalno¶æ doradcy mo¿e byæ przeprowadzana w dwóch ró¿nych układach. Mo¿e

byæ to układ dwuosobowy, gdzie udział w spotkaniu ma tylko doradca i jego klient oraz grupa

problemowa, gdzie spotyka siê z doradc± grupa osób zainteresowanych t± sam± problematyk±. Podczas

procesu doradztwa indywidualnego prowadzone s± konsultacje, podczas których doradca wspólnie z

klientem wybiera najbardziej korzystne rozwi±zanie dla niego w konkretnej sytuacji. W czasie spotkania z

grup± problemow± zadaniem doradcy jest przekazanie wiedzy na konkretny temat oraz omówienie i

wybranie odpowiednich sposobów zwiêkszania szans klientów na rozwi±zanie niekorzystnej sytuacji oraz

zdobycie odpowiednich umiejêtno¶ci budowania mocnej pozycji. Ponadto działalno¶æ doradcy mo¿e mieæ

równie¿ charakter masowy. Taki charakter działalno¶ci realizowany mo¿e byæ, np. w postaci

przekazywanych informacji, wskazówek i swego rodzaju instrukcji poprzez ¶rodki masowej komunikacji.

Patrz±c na proces doradztwa z tej perspektywy dochodzimy do wniosku, ¿e doradztwo jako takie jest w

pewnym stopniu dyrektywne, steruj±ce. Opiera siê na kierowaniu jako sposobie na wywoływanie zmian u

osób radz±cych siê, przekonywaniu, perswazji jako łagodniejszej formie przekonywania, pouczaniu,

dostarczaniu racjonalnych informacji oraz podawaniu ¶cisłych instrukcji. W doradztwie niekwestionowana

jest przewaga kompetencyjna doradcy.

Nigdzie nie ma dokładnie opisanego krok po kroku wzorca zachowania siê doradcy podczas

przeprowadzania konsultacji z klientem. Jednak mimo wszystko istniej± pewne stosowane przez

doradców sposoby efektywnego działania. Jest to np. udzielanie informacji, negocjowanie, stawianie

http://www.doradca-zawodowy.pl

Kreator PDF

Utworzono 26 November, 2008, 17:53

Poradnictwo w sieci - http://www.doradca-zawodowy.pl

swego rodzaju diagnozy oraz podawanie instrukcji.

W procesie doradztwa niezwykle istotnymi składnikami s± niew±tpliwie stosunek doradcy do samego

siebie, czyli do tego co potrafi, co umie i co wie oraz jego stosunek do klientów, którzy chc± skorzystaæ z

jego wiedzy i umiejêtno¶ci.

Ka¿dy doradca przyjmuje pewn± teoriê osobowo¶ci, która warunkuje to, w jaki sposób postêpuje podczas

procesu doradczego. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e doradcy s± tylko lud¼mi i podobnie jak inni oceniaj± i

etykietuj±" swoich klientów, przypinaj±c im w jaki¶ sposób łatkê", tworz± wstêpny wizerunek osoby, z

któr± pracuj±. Robi± to na podstawie niewielkiej ilo¶ci informacji o kliencie. Podobne procesy zachodz± w

odwrotn± stronê. Klient równie¿ ocenia swojego doradcê.

Wydawaæ by siê mogło, ¿e przedstawione powy¿ej spojrzenie na doradztwo, nie do koñca odzwierciedla

pracê doradcy personalnego. Zazwyczaj doradca prowadzi dialog z klientem i to wła¶nie tego klienta

naprowadza na rozwi±zanie jego problemu. Doradca personalny natomiast próbuje rozwi±zaæ problem

swojego klienta-pracodawcy poprzez kontakt nie tylko z nim, ale głównie z innymi uczestnikami procesu,

czyli kandydatami na wolne miejsce pracy. Nie oznacza to wcale, ¿e nazwa zawodu - doradztwo

personalne jest błêdna i niezgodna z definicj± doradztwa. Jest to po prostu inne spojrzenie na proces

doradztwa.

2. Zarys rozwoju kariery zawodowej

Rozwój kariery zawodowej mo¿emy rozpatrywaæ pod wzglêdem indywidualnego rozwoju zawodowego

jednostki lub z przyjêtym modelem polityki personalnej firmy, w której pracujemy. O ile pracownik mo¿e

w miarê samodzielnie planowaæ swoj± karierê zawodow±, o tyle proces zarz±dzania karier± zawodow±

jest domen± przedsiêbiorstwa. Planowanie kariery jest procesem, w którym pracownik identyfikuje i

podejmuje działania, skierowane na osi±gniêcie swoich celów zawodowych. Zarz±dzanie karier±

zawodow± polega natomiast na wyborze, ocenie i stworzeniu mo¿liwo¶ci do rozwijania przez

przedsiêbiorstwo kompetencji pracowników tak, aby zapewniæ sobie grupê specjalistów zdolnych

zaspokoiæ potrzeby przedsiêbiorstwa - obecnie i w przyszło¶ci. Obydwa te procesy spaja okre¶lenie

rozwój kariery zawodowej, które ł±czy oczekiwania i plany pracownika, z polityk± personaln± firmy.

Bliskim pojêciu kariery zawodowej jest samorozwój. Jest to proces zdobywania nowych do¶wiadczeñ,

umiejêtno¶ci i wiedzy oraz kształtowanie postaw, które pozwalaj± zgłêbiæ własny potencjał, a tym samym

zdiagnozowaæ i wykorzystaæ sytuacjê, w której siê znale¼li¶my. Dziêki temu wzrasta pewno¶æ siebie,

komfort ¿ycia oraz zdolno¶æ panowania.

2.1. Kariera zawodowa - system pojêæ

Literatura przedmiotu jest bogata i mo¿na znale¼æ szereg, czasem bardzo ró¿nych spojrzeñ na karierê

zawodow±. Tradycyjne pojmowanie kariery zawodowej to ci±g pełnionych funkcji, zajmowanych pozycji i

stanowisk pracy. Zgoła ró¿ne podej¶cie uznawane za współczesne, karier± nazywa główny kierunek

http://www.doradca-zawodowy.pl

Kreator PDF

Utworzono 26 November, 2008, 17:53

Poradnictwo w sieci - http://www.doradca-zawodowy.pl

rozwoju człowieka, który dana jednostka indywidualnie, ¶wiadomie realizuje na przestrzeni całego ¿ycia.

Rozwój człowieka trwa przez całe ¿ycie, a odzwierciedleniem tego faktu jest realizowana przez niego

kariera ¿yciowa, której istotnym elementem jest kariera zawodowa.[2]

Definicja kariery zawodowej zaproponowana przez J. Szczupañskiego[3] jest daleko szersza od innych

proponowanych w literaturze. Pozwala rozpatrywaæ j± w ujêciu bardziej kompletnym: kariera zawodowa

to sekwencja postaw (w tym komponenty: poznawczej, behawioralnej, afektywno-oceniaj±cej), aktów

zachowañ oraz ró¿nych form aktywno¶ci zawodowej na przestrzeni swojego całego dorobku zawodowego.

Najczê¶ciej cytowan± definicj± kariery jest propozycja D. E. Supera z 1976 r., według której kariera jest

polem zdarzeñ składaj±cych siê na ¿ycie; sekwencj± kolejnych prac zawodowych i innych ról ¿yciowych,

których poł±czenie wyra¿a poziom zaanga¿owania danej osoby w pracê w jej ogólnym wzorcu

samorozwoju; seria stanowisk, na których otrzymuje wynagrodzenie lub nie, zajmowanych przez dan±

osobê od okresu młodzieñczego do okresu emerytalnego, w której zawód jest tylko jednym z wielu

poł±czeñ ról zwi±zanych z t± prac±, takich jak rola ucznia, pracownika czy emeryta, z rolami

pozazawodowymi, takimi jak rola w rodzinie czy społeczeñstwie. O karierach mo¿emy mówiæ tylko wtedy,

gdy kto¶ d±¿y do ich rozwoju; kariery s± osobocentryczne".[4]

Kariera w innym ujêciu behawioralnym to swoiste poł±czenie pomiêdzy tym, co dana osoba robi, a tym

jak siebie postrzega. Kariera składa siê z powi±zanych w czasie odczuæ na temat własnego ja"

przeło¿onych na działania i wyniki. Kariera okre¶la sposób, w jaki dana osoba rozumie sam± siebie w

kontek¶cie jej ¶rodowiska społecznego - jej przyszłych planów, dotychczasowych osi±gniêæ i

niepowodzeñ, aktualnych cech i kompetencji".[5]

Pojêcie kariery (z jêzyka łaciñskiego cirrus - wóz) wystêpuje w ró¿nych kontekstach i pełni ró¿ne funkcje.

Oznaczaæ mo¿e funkcjonuj±ce w danym społeczeñstwie modele ¿yciowego sukcesu ukierunkowuj±ce

ludzkie działania. W znaczeniu socjologicznym, kariera to termin odnosz±cy siê do pewnej strefy

obiektywnych faktów społecznych - zmiany pozycji społecznej jednostek, z reguły z ni¿szych na wy¿sze

(Bauman, 1960). W przypadku kariery zawodowej zmiany te odnosz± siê do zmiany pozycji zawodowej.

Według E. Rokickiej (1995) kariera zawodowa to sekwencja ról i pozycji zawodowych obejmowanych

przez jednostki w ró¿nych fazach cyklu ¿yciowego". W tym znaczeniu kariera jest wiêc, biografi±

zawodow±, wspinaniem siê poprzez szereg pozycji zawodowych uło¿onych w hierarchii pionowej, z

których ka¿da nastêpna znajduje siê wy¿ej od poprzednich w odczuciu społecznym, opartym na miarach

presti¿u społecznego, bogactwa, sławy itd. (Najduchowska, 1969). Termin kariera zawodowa najczê¶ciej

u¿ywany jest dla okre¶lenia tego, co chce siê osi±gn±æ na drodze zawodowej.

Aspektami kariery zawodowej zajmuje siê obecnie wiele dyscyplin wiedzy, nazwijmy je ogólnie naukami o

zachowaniu człowieka w pracy, w skład tych nauk wł±czamy: psychologiê zarz±dzania, socjologiê

organizacji i pracy, pedagogikê pracy.

2.2. Etapy kariery zawodowej

http://www.doradca-zawodowy.pl

Kreator PDF

Utworzono 26 November, 2008, 17:53

Poradnictwo w sieci - http://www.doradca-zawodowy.pl

1. Poszukiwanie - w polskich warunkach oznacza okres do 25 roku ¿ycia. Na tym poziomie decydujemy

siê na wybór ¶cie¿ki kształcenia, który pó¼niej bêdzie miał decyduj±ce znaczenie dla wykonywanej pracy.

2. ¦rodkowa kariera - na tym etapie przeprowadzana jest samoocena zarówno swojej pracy zawodowej,

jak i efektów całego swojego dotychczasowego ¿ycia, równie¿ rodzinnego.

3. Pó¼na kariera - etap, na którym przekazujesz swoje do¶wiadczenie zawodowe młodszym

współpracownikom.

4. Schyłek kariery - etap koñcowy pracy zawodowej, czêsto przej¶cie na emeryturê.

Tabela 1. Schemat porównawczy niektórych koncepcji rozwoju kariery zawodowej

I koncepcja

(Miller i Fromm, 1951)

I etap: przygotowanie do pracy (0-15 lat) II etap: pocz±tek pracy (16-18 lat)

III etap: próby (19-24 lata)

http://www.doradca-zawodowy.pl

Kreator PDF

Utworzono 26 November, 2008, 17:53

Poradnictwo w sieci - http://www.doradca-zawodowy.pl

IV etap: stabilizacja (35-64 lat)

V etap: spoczynek (65 i wiêcej)

II koncepcja

(Hall i Nougoim, 1968)

I etap: przed prac± (0-25 lat)

II etap: wprowadzenie do pracy (15-30 lat)

III etap: osi±gniêcia w pracy (31-45 lat) IV etap: utrzymywanie osi±gniêæ (46-65 lat)

V etap: schyłek (65 i wiêcej)

III koncepcja

(Weber, 1979)

http://www.doradca-zawodowy.pl

Kreator PDF

Utworzono 26 November, 2008, 17:53

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: