Kształtowanie się państw feudalnych w Europie.docx

Państwa feudalne w Europie.             

Nasze rozważania zaczniemy od definicji feudalizmu.
 
Feudalizm jest to ustrój społeczno - gospodarczy, w którym dominowała
własność ziemska. Dawała ona władzę feudałom nad chłopami, którzy ich
utrzymywali i dostarczali im dochody.
System feudalny był charakterystyczny dla państw europejskich w okresie
średniowiecza.

Czynniki charakterystyczne dla feudalizmu:

a) podział społeczeństwa na uprawiających ziemię (chłopów) i rycerzy;

b) prekaria - było to zjawisko polegające na nadawaniu ziemi chłopom
przez kościół lub możnych w zamian za rentę feudalną;

c) obowiązki, które wynikały z przynależności do konkretnego stanu:

- chłopi - ich zadanie polegało na uprawie ziemi;
- rycerze - ich zadaniem była obrona granic ojczyzny;
- duchowni - ich zadanie polegało na modlitwie.

d) członkowie hierarchii lennej, którymi mogli być tylko ludzie wolni,
ponieważ do nich należał obowiązek służby rycerskiej (z tej grupy
wykształciła się później szlachta).


Państwa w średniowieczu oparte były na zasadach feudalizmu. Ich powstanie
i funkcjonowanie także było podporządkowane tym zasadom.

 
Najważniejsze prawa i zasady obowiązujące w średniowiecznych państwach
feudalnych:

a) Renta feudalna - świadczenia poddanych na rzecz feudała. Tych
powinności było kilka rodzajów:

- mogły to być powinności w naturze (czyli uprawy, zbiory);
- powinności w postaci pracy na polu swojego pana (często chłop pracował
sześć dni w tygodniu na polu swojego pana, a tylko niedziela zostawała mu
do pracy na swoim polu);
- dziesięcina, płacona na rzecz Kościoła, (czyli jedna dziesiąta tego, co
chłop zbierze, musiał przekazać dla dóbr kościelnych).

b) Immunitet - było to zwolnienie dóbr feudała od świadczeń na rzecz
panującego - był to tak zwany immunitet ekonomiczny lub immunitet
sadowniczy polegający na zwolnieniu feudała spod sądownictwa władcy;

c) Beneficjum - było to nadanie ziemi przez władcę, który często, aby
zyskać sympatię pewnych grup społecznych (np. duchowieństwa) manipulował
wpływowymi ziemianami;

d) Apanaże - było to wydzielenie z domeny ziem królewskich obszernych
księstw dla innych członków rodziny królewskiej. Najlepszym tego
przykładem jest ustawa sukcesyjna Bolesława Krzywoustego z 1138 roku;

e) Alodium - były to dobra własne, władcy (feudała), które feudał mógł
otrzymać na zasadzenie dziedziczności bądź od króla w zamian za godne
sprawowanie się, czy obronę kraju (w przypadku rycerza).

 
Znaczenie i skutki rozwoju feudalizmu europejskiego:

a) Powstanie monarchii stanowych w Europie - podział państwa na stany;

b) Rozwój kultury rycerskiej, obrzędowości rycerskich, etosu rycerskiego
(na przykładzie Pieśni o Rolandzie, Opowieści Alkuina);

c) Od początku XI wieku rozpoczyna się walka papiestwa z cesarstwem o
inwestyturę (papież Grzegorz VII i cesarz Henryk IV);

d) Podział społeczeństwa na trzy grupy społeczne:
- modlących się;
- pracujących;
- walczących;

e) Rozwój osadnictwa na prawie niemieckim (na terenach ziem polskich od
końca XI wieku - pierwsze miasto lokowane na prawie niemieckim to
Złotoryja).