Tekst: Pietkiewicz – Strategie copingu religijnego w sytuacji utraty – implikacje do terapii
Zagadnienia, o których mowa:
1. Koncepcja religijnego radzenia sobie K. Pargamenta. Style religijnego radzenia sobie, elementy, konsekwencje. Skuteczne i nieskuteczne strategie radzenia sobie.
2. Duchowość i religijność w pracy z pacjentami. Sytuacje, metody i ich ocena.
Sytuacje utraty są powszechne w życiu, mogą powodować lęk, smutek, złość, żal czy bezradność. W odpowiedzi na nie pojawiają się mechanizmy adaptacyjne, w tym coping.
Lazarus i Folkman: coping – zachowania wymagające wysiłku i ukierunkowane na cel, nieustannie zmieniające się wysiłki poznawcze i behawioralne, aby podołać zewnętrznym i/ lub wewnętrznym wymaganiom, ocenianym jako trudne lub przekraczające zasoby jednostki. Różnią się od automatycznych zachowań adaptacyjnych, choć granica między nimi jest nieostra.
Pargament: coping – poszukiwanie znaczenia (significance) w sytuacji stresu. Znaczenie odnosi się do uczuć i przekonań związanych z wartością lub ważnością oraz mających związek z opieką, przyciąganiem, więzią. Ludzie poszukują sygnifikantów (obiektów posiadających znaczenie, reprezentujących określone wartości) odnoszących się do sfery sacrum i profanum: s. materialne ($, żywność, domy, samochody), s. fizyczne (zdrowie, wygląd), s. psychologiczne (komfort, rozwój) oraz s. społeczne (intymność, sprawiedliwość społeczna), ale i duchowe (pragnienia kontaktu z Bogiem, doświadczeń religijnych).
Coping może (ale nie musi) zawierać zachowania religijne/duchowe, jest wielopłaszczyznowy i zależnie od sytuacji dotyczy różnych obszarów funkcjonowania: poznawczego, afektywnego czy behawioralnego. Podobnie jak w stylach radzenia sobie ze stresem, gdzie przykładowymi rozwiązaniami jest koncentracja uwagi na stresorze, gromadzenie informacji o nim, styl unikowy czy skoncentrowany na emocjach. Coping charakteryzuje wiara w możliwość wydobycia się z trudnej sytuacji, a także możliwość zapobiegania i przewidzenia problemu, a także rozwiązania go.
RELIGIA I DUCHOWOŚĆ JAKO ŹRÓDŁO COPINGU
Coping może być związany z obszarem sacrum. Mimo różnic między religią i duchowością, definicjami religii (substancjonalne – wyłączne, dotyczące przedmiotu religii; funkcjonalne – to, co religia robi, praktyki, osobiste doświadczenia), wszystkie odnoszą się do sfery sacrum.
Batson, Schoenrade i Ventis: religia (d. funkcjonalna) - „cokolwiek czynimy jako jednostki, aby poradzić sobie z pytaniami konfrontującymi nas ze świadomością, że my wszyscy i inni, podobni do nas, żyją i że umrzemy”, religia sposobem radzenia sobie z pytaniami egzystencjalnymi (życie) i eschatologicznymi (śmierć i to, co po niej) i poszukiwania odpowiedzi na nie.
Pargament: religia - „poszukiwanie znaczenia za pomocą sposobów odnoszących się do sfery sacrum”.
Duchowość (spirituality) zakłada, że człowiek jest istotą z natury duchową, która żyje w świecie fizycznym i duchowym, odnosi się to do transcendentnego wymiaru życia i przekonania, że jest coś lub ktoś poza możliwością naszej percepcji i doświadczenia. Duchowość jest związana z religią, ale nie odnosi się do systemów wierzeń, rytuałów i instytucji, może występować bez religii, a i religia może być bez duchowości.
Allport i Ross: „religijność zewnętrzna” - służy uzyskiwaniu różnych zysków zewnętrznych (np. uznania i podziwu otoczenia, załatwienia interesów), a niekoniecznie podyktowane są potrzebą ducha.
Testerman: „duchowa bezdomność” - odrzucenie systemu religijnego przy jednoczesnych potrzebach duchowych realizowanych z dala od „religii zorganizowanej”.
FUNKCJE I STYLE COPINGU RELIGIJNEGO
Duchowość i religia jest b. ważnym obszarem funkcjonowania człowieka, jest ważna w radzeniu sobie.
5 głównych funkcji religii wg Pargamenta (wpływają na zachowanie pacjenta w cho...
uspsychologia07