PRAWO  RODZINNE

MACIERZYŃSTWO  i  OJCOSTWO.

1/ Sposoby ustalenia ojcostwa

              ® domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki

-          gdy urodzi się w czasie trwania małżeństwa lub w 300 dni po ustaniu, unieważnieniu

-          chyba, że zawarto 2 małżeństwo

-          nie dotyczy separacji

® uznanie dziecka przez ojca, który się poczuwa

-          powinien być biologiczny

-          osobiście

-          dziecko mężatki dopiero po zaprzeczeniu męża

-          nie można uznać dziecka nieznanych rodziców

-          zarówno małoletnie jak i pełnoletnie, poczęte

-          dziecko kobiety niezamężnej może być uznane przed urodzeniem

-          jednostronna czynność prawna – kulejąca bez zgody matki, dziecka

-          bezwarunkowo i bezterminowo

-          przed kierownikiem usc lub przed sądem opiekuńczym, konsulem polskim, notariusz (gdy tatuś in danger)

-          ex tunc

® ustalenie ojcostwa przez sąd

-          dotyczy dzieci pozamałżeńskich

-          LEGITYMACJA CZYNNA : dziecko, matka, prokurator

-          LEGITYMACJA BIERNA : domownicy, ojciec

-          PRZESŁANKI ® domniemanie ojcostwa obalane przez dowody przyrodnicze – exceptio plurium concubentuum

-          Orzeczenie deklaratywne

2/ Możliwości wycofania się z tego

® domniemanie tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa, gdzie legitymowani są tylko:

-          dziecko (od osiągnięcia pełnoletności do 3 lat po)

-          mąż (6 m-cy od dnia, w którym się dowiedział o urodzeniu – przeciwko matce i dziecku)

-          matka (6 m-cy od urodzenia, przeciwko ojcu i dziecku)

-  terminy zawite

- rygory dowodowe

-  niedopuszczalne po śmierci dziecka

PRZESŁANKI:

1.      sytuacja typowa (gdy dziecko urodziło się po upływie 180 dnia od zawarcia małżeństwa)

obalenie domniemania ojcostwa może nastąpić tylko poprzez wykazanie niepodobieństwa, żeby mąż mógł być ojcem dziecka (np.: badanie krwi, bezpłodność)

2.      sytuacja szczególna – dziecko urodziło się przed 180 dniem po zawarciu małżeństwa, a powództwo wytacza mąż matki

 wystarcza oświadczenie męża (o. Wiedzy) że nie jest ojcem. Wyjątki:

a.       jeżeli mąż obcował między 300 a 181 przed urodzeniem się dziecka

b.      zawierając małżeństwo wiedział, że żona jest w ciąży

wtedy trzeba wykazać niepodobieństwo

Skutki zaprzeczenia ojcostwa

Ustają wynikające ze stosunków rodzicielskich prawa i obowiązki

Sporne, czy wyrok jest konstytutywny czy deklaratywny, ale ma moc wsteczną od urodzenia dziecka, a nawet od jego poczęcia

Ale mąż nie może żądać zwrotu alimentów

Upadek ojcostwa występuje także na skutek zaprzeczenia macierzyństwa

® proces o unieważnienie uznania dziecka – legitymacja: ten kto uznał, osoby które się zgodziły, dziecko, prokurator

Niedopuszczalne po śmierci dziecka

PRZESŁANKI – wady oświadczenia woli (poza pozornością)

® obalenie sądowego ustalenia ojcostwa oraz podważenie wyroku oddalającego powództwo o takie ustalenie – przez wznowienie postępowania

3/ Macierzyństwo – obowiązek zgłoszenia porodu w ciągu 14 dni, przy czym obowiązek ten ciąży kolejno na:

-          ojcu

-          kierowniku szpitala (położnej, lekarzu)

-          matce

Zdarzeniem równoznacznym z ustaleniem macierzyństwa jest prawidłowo dokonany wpis do aktu urodzenia

4/ Dochodzenie macierzyństwa i ojcostwa przed sądem

-          proces: postępowanie odrębne

-          tylko osoby bezpośrednio i osobiście zainteresowane

-          dominacja zasady prawdy obiektywnej

-          wyrok deklaratywny, ex nunc, skuteczny erga omnes

5/ Zaprzeczenie macierzyństwa

-          kobieta nie rodziła albo jakaś zamiana dzieci

-          brak wpisu

DOWODY

1.      dowód z niezdolności płciowej mężczyzny (do współżycia albo do zapłodnienia)

2.      dowód z zestawienia czasu obcowania domniemanego ojca z matką ze stopniem rozwoju noworodka – na 6 mcy przed urodzeniem się dziecka

3.      dowód związany z obcowaniem z matką w okresie jej zmniejszonej zdolności do zapłodnienia

dowód z podobieństwa – gdy dziecko ma minimum 3 lata, poprzedzony badaniem krwi

dowód z DNA

dowód z linii papilarnych, śliny czy właściwości smakowych człowieka (!)

4.      krew

PRZYSPOSOBIENIE.

1. Przesłanki:

              ® odnoszące się do przysposobionego

a.       jedynie osoba małoletnia, w chwili składania wniosku o przysposobienie. Ustawa nie zakazuje przysposabiania dzieci mających rodziców, z tym że sąd powinien się w takich wypadkach jeszcze uważniej pochylić nad losem

b.      Zgoda przysposabianego, który skończył 13 lat, chyba że jest chory psychicznie albo wychowując się w rodzinie nie wie że nie jest ich dzieckiem

c.       Nie można orzec przysposobienia po śmierci dziecka

d.      Tylko dla dobra przysposabianego

® dotyczące przysposabiającego

a.       zgoda w postaci wniosku – prawo osobiste (jedyna osoba legitymowana czynnie)

b.      odpowiednia różnica wieku (co najmniej około 18 lat, górnej granicy nie ma)

c.       pełna zdolność do czynności prawnych

d.      odpowiednie właściwości osobiste

e.       przysposabiający musi być żywy. Wyjątki:

-          jeśli z żądaniem przysposobienia wystąpiło małżeństwo

-          następnie 1 z nich zmarł

-          drugi dalej chce adoptować

-          między żywym, zmarłym i dzieckiem powstała więź

na miejsce zmarłego wchodzi kurator

f.        możliwość wychowywania dziecka bez nadmiernego dla przysposabiającego uszczerbku

® dot. os. 3, których przysposobienie dotyka (muszą się zgodzić)

1. 1. rodziców dziecka (muszą się zgodzić, gdy mają władzę rodzicielską ograniczoną lub zawieszoną lub nie mają zd. Pr, dopiero po 6 tygodniach od urodzenia, można ją odwołać przed wszczęciem sprawy
   2. małżonka przysposabiającego
   3. opiekuna dziecka

2.                  Tryby przysposobienia

A/ kontraktowy

B/ sądowy: u nas: postępowanie nieprocesowe, szczególny tryb właściwy dla sądu opiekuńczego

Udział zainteresowanych (są wyjątki)

3.      Skutek przysposobienia konstytutywny ex tunc

4.      TRZY POSTACIE PRZYSPOSOBIENIA

5.      ADOPCJA ZAGRANICZNA – konwencja o prawach dziecka z 1991r stosowana bezpośrednio. Polskie dziecko może wyjechać za granicę tylko, gdy w kraju nie można znaleźć rodziców, chyba że jedzie do krewnych (powinowatych) lub ktoś adoptował już rodzeństwo

6.      ROZWIĄZANIE  PRZYSPOSOBIENIA

A/ całkowicie bezskuteczne, gdy ktoś adoptował ® własne dziecko lub już przysposobione

B/ nie można umową ani na zgodny wniosek stron

C/ proces o rozwiązanie przysposobienia

Legitymowani: przysposobiony (ew. kurator), przysposabiający, prokurator (przeciwko obojgu)

D/ brak ograniczenia terminem (niedopuszczalne po śmierci przysposabiającego, chyba że zmarł w trakcie procesu)

7.      PRZESŁANKI ROZWIĄZANIA

A/ ważne powody: rozkład więzi rodzinnej, odnalezienie rodziców małoletniego, rozwód przysposabiających

B/ dobro małoletniego dziecka

C/ wina – nie może żądać rozwiązania strona, która zawiniła

8.      SKUTKI – wyrok konstytutywny ex nunc (!art. 126§1)

Wyjątki od zasady ustania skutku przysposobienia przez jego rozwiązanie:

              1/ nazwisko – zachowuje (z ważnych powodów sąd może zezwolić na powrót do starego

2/ imię j.w.

3/ sąd może utrzymać obowiązek alimentacyjny

WŁADZA RODZICIELSKA – wykonywanie zgodne z dobrem dziecka i interesem społecznym

1/ Powstaje ® od urodzenia, wyjątki:

1.      ubezwłasnowolnieni, pozbawieni praw rodzicielskich lub opiekuńczych

2.      matka, która nie jest w sensie prawnym znana

3.      uznanie – od daty, w której uznanie stało się skuteczne

4.      sądowe ustalenie ojcostwa – gdy przyzna mu ją sąd

2/ Treść:

              a/ piecza

              b/ zarząd majątkiem (cz. faktyczne + cz. prawne + cz. procesowe)

- zwykły zarząd (zezwolenie sądu na przekroczenie)

- czysty dochód: na dziecko, nadwyżki – na potrzeby rodziny

c/ reprezentowanie dziecka ® wyjątki:

1.      przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod władzą rodzicielską

2.      przy czynnościach prawnych między dzieckiem a 1 z rodziców lub jego małżonkiem.

Wyjątki:

a.       czynność polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka

b.      dotyczy należnych dziecku środków utrzymania i wychowania (alimenty)

3/ Odpowiedzialność odszkodowawcza

              ® wobec dziecka: deliktowa i kontraktowa

              ® wobec os. 3: z reguły deliktowa

4/ Postaci rozstrzygnięć przy ingerencji:

1.      pozbawienie władzy rodzicielskiej – trwała przeszkoda albo złe wykonywanie

2.  ...