Pralka automatyczna.pdf

jak to dzia ł a

wyposa¿enia gospodarstw domowych. Pomimo to

(a mo¿e w³aœnie dlatego) warto siê przyjrzeæ, na

jakiej zasadzie funkcjonuj¹ i co sprawia, ¿e (przynajm-

niej teoretycznie) mo¿na je nape³niæ brudnymi ubrania-

mi, zostawiæ i po jakimœ czasie wyj¹æ ubrania uprane

i tylko lekko wilgotne.

Podstawowym elementem

konstrukcji pralki automatycznej

(w przeciwieñstwie do wirnikowej,

np. poczciwej „Frani”) jest bêben.

Umo¿liwia on nie tylko pranie, lecz

i odwirowywanie bielizny, co spra-

wia, ¿e po ka¿dej kolejnej fazie

p³ukania w tkaninie pozostaje jak najmniej wody wraz

z proszkiem. Bêben (wykonany z dziurkowanej blachy

ze stali nierdzewnej) jest zawieszony na osi, zamoco-

wanej na ³o¿yskach w szczelnym zbiorniku, otwiera-

nym od przodu lub z góry.

W modelach ³adowanych od góry, bêben

zawieszony jest poziomo na dwóch ³o¿yskach, zamo-

cowanych symetrycznie po obu stronach bêbna,

a w jego œciance bocznej (tworz¹cej walec) znajduje

siê klapka do ³adowania bielizny. Istniej¹ równie¿

modele pralek (produkowane w USA, w Europie spo-

tykane rzadko) z bêbnem zamocowanym w pionie,

otwartym od góry.

W omawianym typie pralki z ³adowaniem od

przodu, z tylnej œcianki bêbna „wyrasta” oœ, która

przetkniêta jest przez ³o¿yska o dwóch œrednicach,

osadzone w tylnej œciance zbiornika i uszczelnione

simmeringami.

PRALKA AUTOMATYCZNA

Marek Utkin

rys. Tomasz Paleczny

Zarówno zbiornik pralki, jak i bêben maj¹ z przo-

du otwór, s³u¿¹cy do ³adowania i wyjmowania bielizny.

Aby woda ze zbiornika nie wylewa³a siê podczas pra-

nia, stosuje siê gumowy rêkaw, ³¹cz¹cy krawêdŸ zbior-

nika z obudow¹ pralki. Poniewa¿ zbiornik w trakcie

prania oraz wirowania porusza siê wzglêdem obudo-

wy, rêkaw ma budowê harmonijkow¹, czyli posiada

pewien nadmiar gumy, zapobiegaj¹cy jej naprê¿aniu.

Do przedniej czêœci rêkawa dociskaj¹ siê drzwiczki

(posiadaj¹ce w³asn¹ uszczelkê), a ich szybka jest

ukszta³towana tak, ¿e po zamkniêciu wchodzi do œrod-

Pralka automatyczna

P ralki automatyczne nale¿¹ dziœ do standardowego

PRALKA AUTOMATYCZNA

ka pralki na ca³¹ g³êbokoœæ rêkawa i zrównuje siê

z przedni¹ œciank¹ zbiornika.

Rêkaw, w czêœci wchodz¹cej do wnêtrza zbior-

nika, jest tak uformowany, ¿e szczelina pomiêdzy nim

a przedni¹ œciank¹ bêbna jest mo¿liwie jak najmniej-

sza. Niekiedy zdarza siê, ¿e podczas prania s¹ tam

wci¹gane ró¿ne przedmioty, jak np. trampki, na któ-

rych podeszwach pojawiaj¹ siê tajemnicze wy¿³obienia

- efekt schwytania pomiêdzy rêkaw a obracaj¹cy siê

bêben.

Procesem prania zawiaduje programator, bêd¹-

cy, mówi¹c w uproszczeniu - rodzajem zegara w³¹cza-

j¹cego kolejne funkcje. Obecnie programatory s¹ to

urz¹dzenia niemal ca³kowicie elektroniczne, dawniej

by³y elektromechaniczne. W dawniejszych programato-

rach silnik krokowy napêdza³ zestaw kó³ek zêbatych,

którego ostatnim stopniem by³ obracaj¹cy siê prêt

z nasadzonym ca³ym pakietem krzywek, przypominaj¹-

cy szasz³yk na ro¿nie. Krzywki te stanowi³y oprogra-

mowanie, gdy¿ obracaj¹c siê powodowa³y zwieranie

i rozwieranie poszczególnych styków, co umo¿liwia³o

uruchamianie odpowiednich procedur.

W fazie pierwszej, czerpania wody, programator

daje sygna³ do zaworu czerpalnego, czyli elektrozawo-

ru. Zawór ten w stanie spoczynku jest zamkniêty, a ciœ-

nienie wody dociska jego grzybek do obudowy, dodat-

kowo uszczelniaj¹c go. Gdy przez cewkê elektroma-

gnesu pop³ynie pr¹d, si³a elektromagnetyczna staje siê

wiêksza od si³y nacisku wody, stalowa kotwica zostaje

wci¹gniêta do œrodka cewki i grzybek zaworu odsuwa

siê od obudowy, wpuszczaj¹c wodê (tu nale¿y wspo-

mnieæ, ¿e s¹ pralki z oddzielnymi zaworami do czerpa-

nia ciep³ej i zimnej wody, co bywa korzystne, gdy dom

jest zaopatrywany w gor¹c¹ wodê z ciep³owni).

Woda wpuszczona przez zawór dostaje siê do

rurki, któr¹ sp³ywa do pojemnika (szufladki) na pro-

szek, miesza siê z proszkiem i sp³ywa dalej, gumow¹

rur¹ o konstrukcji harmonijkowej, do bêbna. Zaworów

czerpalnych bywa kilka (lub jeden o kilku po³o¿eniach)

i w zale¿noœci od

fazy prania, woda

wpuszczana jest do

ró¿nych sekcji szu-

fladki, do których

mo¿na zawczasu

wsypaæ proszek do

prania wstêpnego,

zasadniczego,

wybielacz, zmiêk-

czacz lub krochmal.

Woda nape³nia

pralkê tak d³ugo, a¿

zawór hydrostatycz-

ny nie da sygna³u,

¿e zosta³ osi¹gniêty

w³aœciwy poziom

wody. Niekiedy, gdy

do pralki w³o¿y siê

du¿o ch³onnych tka-

nin, po kilku obro-

tach bêbna, woda

wsi¹ka w tkaniny,

poziom wody zmniej-

sza siê i pralka

daje do zaworu

sygna³, ¿e wody

jest zbyt ma³o, co

powoduje dalsze

dopuszczanie wody.

Zawór hydro-

statyczny dzia³a na

zasadzie barome-

hydrostat

styki zwarte

max

hydrostat

styki rozwarte

Zasada dzia ł ania

hydrostatu

max

Hydrostat

g³ówka górna

t³oczysko

o-ringi

Zawìr czerpalny

olej

o-ringi

t³ok z otworami

przep³yw

oleju

g³ówka dolna

Amortyzator

jak to dzia ł a

tru, którego membrana steruje zwarciem i rozwarciem

styków. W pralkach, w których istnieje opcja prania

z oszczêdzaniem wody lub prania w po³owie wody

(we³ny itp.), stosuje siê kilka zaworów hydrostatycz-

nych. W zale¿noœci od programu, nalewaniem zarz¹dza

ten czujnik, który jest odpowiedni dla danej opcji. Za-

miast kilku hydrostatów stosuje siê tak¿e pojedyncze

modele z regulowan¹ elektronicznie si³¹ nacisku na

membranê, a wiêc ten sam zawór obs³uguje kilka pozio-

mów nape³nienia. W³aœnie dzia³anie hydrostatu odpo-

wiada za przelewanie pralki i niezapowiedziane wizy-

ty s¹siadów z do³u (poziom wody w pralce nie powi-

nien przekraczaæ poziomu dolnej krawêdzi drzwiczek).

W przedniej œciance pralki znajduj¹ siê dwa ele-

menty, zwiêkszaj¹ce bezpieczeñstwo obs³ugi pralki:

czujnik zamkniêcia oraz zamek elektromagnetyczny.

Pazur zamka zwiera styki czujnika zamkniêcia po

zatrzaœniêciu drzwiczek, co sprawia, ¿e pralka da siê

uruchomiæ dopiero gdy jest dok³adnie zamkniêta (to

rozwi¹zanie uchroni³o przed utrat¹ rêki wielu u¿ytkow-

ników pralek). Z kolei zamek elektromagnetyczny

(po³¹czony z opóŸniaczem czasowym w programatorze)

pozwala na otwarcie pralki dopiero po ustaniu wszyst-

kich czynnoœci, czyli po ok. 2 minutach od wy³¹czenia.

Pralka, z któr¹ mia³ do czynienia miœ Paddington

w pralni samoobs³ugowej nie by³a wyposa¿ona w takie

urz¹dzenie, co spowodowa³o wyp³yniêcie piany a¿ na

ulicê.

Gdy zbiornik nape³ni siê wod¹, w³¹cza siê grza³-

ka, zapewniaj¹ca pranie w odpowiedniej temperatu-

rze. Za³¹czeniem i wy³¹czeniem grza³ki steruje regula-

tor temperatury po³¹czony z czujnikami. Czujniki tem-

peratury s¹ zazwyczaj dwa - jeden przeznaczony do

zakresu 30° - 60°C i drugi - do 90°C. Zastosowanie

(obecnie powszechne) osobnego regulatora temperatu-

ry, niezale¿nego od programatora, umo¿liwia takie

kombinacje, jak np. d³ugie pranie w niskiej temperatu-

rze (wskazane dla mocno zabrudzonych tkanin synte-

tycznych), lub krótkie pranie w wysokiej temperaturze.

W tym czasie silnik (zawieszony wahliwie pod

zbiornikiem) zaczyna pracowaæ. Ciê¿ar samego silnika,

umieszczonego na rodzaju przegubu, zapewnia sta³y

i równomierny naci¹g paska klinowego.

W zasadniczej fazie prania bêben wykonuje tzw.

ruchy rewersyjne, czyli obraca siê po kilka obrotów

w jedn¹ i w drug¹ stronê. Poniewa¿ bêben wyposa¿o-

ny jest w blaszane, lub plastikowe garby wewnêtrzne,

bielizna nie œlizga siê w nim, lecz przewraca, a woda

z proszkiem op³ywa wszystkie w³ókna tkaniny, zabie-

raj¹c ze sob¹ brud.

Wreszcie dochodzi do p³ukania. Woda zostaje

wypompowana - za³¹cza siê niewielki silnik asynchro-

niczny, napêdzaj¹cy pompê odœrodkow¹. Woda ze

zbiornika przep³ywa przez filtr (stosowany po to, aby

rozmaite w³ókna i resztki zapomnianych w kieszeniach

ubrañ np. biletów, banknotów i chusteczek higienicz-

nych nie zaklei³y ³opatek wirnika pompy), po czym tra-

fia do rury odp³ywowej i do kanalizacji.

Gdy poziom wody spadnie i przestanie ona

wyp³ywaæ ze zbiornika strumieniem, programator w³¹-

cza obwód szybkich obrotów silnika. Aby pralka nie

wêdrowa³a po ca³ej ³azience lub kuchni w wyniku

efektu mimoœrodowego (pranie nie rozk³ada siê syme-

trycznie), zbiornik jest zawieszony na sprê¿ynach, a od

do³u stabilizuj¹ go amortyzatory, wyt³umiaj¹ce drgania

i chroni¹ce przed nadmiernym rzucaniem i podskaki-

waniem.

S¹ to zazwyczaj proste amortyzatory olejowe

o dzia³aniu symetrycznym, tj. ich si³a t³umienia jest

taka sama przy uginaniu, jak i powrocie. Aby skom-

pensowaæ objêtoœæ t³oczyska, rosn¹c¹ w miarê zag³ê-

biania siê t³oka w amortyzator, producenci czêsto

zostawiaj¹ w amortyzatorze nieco powietrza. Z punktu

widzenia techniki nie jest to najszczêœliwsze rozwi¹za-

nie, gdy¿ prowadzi do spienienia oleju (w amortyzato-

rach w pojazdach, aby tego unikn¹æ, stosuje siê czêsto

tzw. p³ywaj¹cy t³ok, czyli ruchome denko na sprê¿ynie,

kompensuj¹ce zmiany objêtoœci i zapobiegaj¹ce spie-

nianiu oleju).

Sam zbiornik pralki jest ciê¿ki, tak, jak i silnik,

lecz masa ta nie wystarcza do skompensowania wiro-

wania z prêdkoœci¹ 200 obr/min. piêciu kilogramów

bielizny nas¹czonej kilkoma kilogramami wody.

W zwi¹zku z tym do przedniej czêœci zbiornika jest

przykrêcana ¿eliwna przeciwwaga. W pralkach kom-

paktowych, o mniejszych wymiarach, aby zredukowaæ

g³êbokoœæ pralki, przeciwwagê umieszcza siê od do³u

i s¹ to zazwyczaj bloczki z cementu. Dlatego nawet

niewielka pralka jest taka ciê¿ka, a pe³nowymiarowe

wa¿¹ nawet ponad 60 kilo.

ZMYWARKA

Marek Utkin

rys. Tomasz Paleczny

chodzi o funkcjê, do pralki, gdy¿ wyrêcza u¿ytkow-

nika od wykonywania czynnoœci, które zrobiæ trze-

ba, a nie s¹ one ani przyjemne, ani twórcze...

Zmywarka, choæ posiada programator, silnik,

grza³kê, pompê, filtr, rury doprowadzaj¹ce i odprowa-

dzaj¹ce wodê itp., dzia³a jednak na zasadzie odmien-

nej, ni¿ pralka. W zmywarce naczynia nie wiruj¹

w bêbnie, nie przewracaj¹ siê i nie s¹ odwirowywane,

a ka¿dy, kto spróbowa³by wykonaæ taki eksperyment,

otrzyma³by wiaderko (bardzo czystego) porcelanowego

¿wiru.

W zmywarce naczynia umieszczane s¹ w drucia-

nych szufladach-koszach, zaopatrzonych w prêty,

umo¿liwiaj¹ce dok³adne rozdzielenie ich, co zapewnia

równomierne omywanie wod¹. Sztuæce równie¿

umieszcza siê w odpowiednich koszykach (przy wk³a-

daniu ich nale¿y pamiêtaæ, ¿eby przemieszaæ rodzaje -

gdy np. ³y¿eczki bêd¹ przylegaæ do siebie, woda

pomiêdzy nimi nie bêdzie przep³ywaæ z prêdkoœci¹

zapewniaj¹c¹ dok³adne wymycie).

W pralce omywanie brudnych rzeczy wod¹

zapewnia ich ruch w bêbnie, w zmywarce naczynia

pozostaj¹ nieruchome, a spryskuj¹ je poruszaj¹ce siê

strumienie wody. Wydobywaj¹ siê one ze spryskiwa-

czy, umieszczonych na dole i na górze zmywarki, przy

ZMYWARKA

Z mywarka jest to urz¹dzenie podobne nieco, jeœli

Zmywarka

czym ich ruch wirowy zapewnia ciœnienie wody - tak,

jak na zasadzie reakcji obracaj¹ siê zraszacze do traw-

ników, tak te¿ krêc¹ siê spryskiwacze w zmywarce.

Silnik napêdza pompê, która dostarcza do spryskiwa-

czy wodê pod wysokim ciœnieniem. Woda zostaje pod-

grzana do odpowiedniej temperatury przy pomocy

grza³ki i pracuje w obiegu zamkniêtym, a po drodze

jest filtrowana. Aby podgrzana woda nie styg³a zbyt

szybko, oraz ¿eby dŸwiêki zmywarki nie dawa³y siê we

znaki, pomiêdzy czêœci¹ wewnêtrzn¹ a obudow¹ sto-

suje siê izolacjê piankow¹.

Aby woda omywaj¹ca naczynia by³a w stanie

usuwaæ trwa³e zabrudzenia (jak np. zaschniête ¿ó³tko),

dodaje siê do niej nie tylko detergentów, lecz tak¿e

proszku zmiêkczaj¹cego wodê, co sprawia, ¿e strumieñ

wody lepiej rozpuszcza wszystko, co przyklei siê do

talerzy. Wiele modeli zmywarek wyposa¿onych jest

obecnie w czujnik czystoœci wody, co sprawia, ¿e

pierwsza faza zmywania nie odbywa siê w jednej

wodzie (jak w pralce), lecz woda jest wymieniana

w miarê potrzeby.

Wreszcie po p³ukaniu wstêpnym nastêpuje p³u-

kanie ostateczne, do którego stosowany jest p³yn

nab³yszczaj¹cy, likwiduj¹cy zacieki i smugi.

Zmywarki nie tylko oszczêdzaj¹ pracê, lecz tak-

¿e wodê i pr¹d. Wed³ug zapewnieñ producentów tych

urz¹dzeñ, zmywarka, w porównaniu z cz³owiekiem,

jest w stanie umyæ tak¹ sam¹ iloœæ naczyñ wykorzy-

stuj¹c 50% wody i 25% energii.

Bior¹c pod uwagê spor¹ trwa³oœæ sprzêtu u¿yt-

ku domowego, jeœli podsumowaæ energiê konieczn¹ do

wyprodukowania zmywarki i tê, któr¹ mo¿na przez jej

stosowanie oszczêdziæ, wygl¹da na to, ¿e bilans wy-

chodzi na plus.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: