starszoharcerska.pdf

Harcerki

i harcerze starsi

Zarys metodyki

Związek Harcerstwa Polskiego

Autorki:

hm. Ewa Gąsiorowska

hm Anna Głowacka

hm Aleksandra Karnia

hm Anna Poraj

hm Ewa Prędka

hm Anita Regucka-Kwaśnik

Wydział Harcerski GK ZHP

Broszura powstała dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Edukacji Narodowej

i Sportu

ISBN 83-89037-50-5

Publikacja wydana na zlecenie Głównej Kwatery Związku Harcerstwa Polskiego

przez Harcerskie Biuro Wydawnicze „Horyzonty”

Druhno Drużynowa,

Druhu Drużynowy!

Granatowy sznur na Twoim ramieniu oznacza, że to właśnie Ty jesteś najważniejszym i bezpo-

średnim harcerskim wychowawcą – drużynowym. Przez osobisty przykład, stosowanie metody har-

cerskiej, wierność harcerskim ideałom w codziennym życiu kształtujesz postawy innych – swoich

zuchów, harcerek i harcerzy. W realizacji celów wychowawczych harcerskiej wspólnoty duże zna-

czenie ma znajomość i stosowanie odpowiedniej dla wieku Twoich podopiecznych metodyki:

zuchowej, harcerskiej, starszoharcerskiej lub wędrowniczej.

Rok 2003 pod względem wsparcia drużynowego w pracy wychowawczej jest bardzo ważny.

To właśnie w tym roku zostały opisane wszystkie metodyki, zatwierdzone nowe instrukcje

działania gromady i drużyny, uaktualnione lub opracowane i zatwierdzone przez władze ZHP

instrumenty metodyczne, m.in.: stopnie harcerskie, próba harcerza, sprawności harcerskie,

znaki służb, projekty. Decyzją Rady Naczelnej ZHP od 1 września 2003 roku w całej naszej

organizacji zaczyna obowiązywać nowy podział metodyczny.

Aby Ci te wszystkie zmiany przybliżyć i pomóc w pełnym stosowaniu harcerskiej metody,

przygotowaliśmy niniejszą publikację. W sposób prosty i zwięzły przeprowadzi Cię ona przez

wszystkie tajniki metodyki, którą powinieneś stosować w pracy ze swoją gromadą, swoją drużyną.

A kiedy będziesz czytać tę książeczkę, my będziemy pisać jeszcze obszerniejsze

i bardziej dokładne rozdziały poradników dla drużynowych, które w Twojej bibliotece mają

szansę znaleźć się już wiosną 2004 roku.

Czuwaj!

hm. Anna Poraj

zastępczyni naczelnika ZHP

4 Druhno Drużynowa,

Druhu Drużynowy!

Rozpoczęliśmy nowy rok harcerski. Bardzo ważny rok dla Twojej drużyny, niesie on bowiem wiele

zmian metodycznych dotyczących właśnie harcerek i harcerzy starszych. Poczynając od zmiany w na-

zewnictwie – dotychczas wszystkie drużyny skupiające członków w wieku 11–16 lat nazywane były

drużynami harcerskimi, zaś do starszoharcerskich należeli harcerze i harcerki, którzy ukończyli 16 lat.

Teraz najstarsi harcerze w naszych drużynach są wędrownikami, harcerki i harcerze w wieku 13–16 lat

(gimnazjaliści) „awansowali” na harcerki i harcerzy starszych, a harcerze i harcerki ze szkoły podstawo-

wej działają w drużynach harcerskich.

Podstawą wszystkich zmian w metodyce były badania młodych ludzi – harcerek i harcerzy w wieku

13–16 lat. Z jednej strony młodzież 13–14-letnia to najliczniejsze roczniki w naszej organizacji, z dru-

giej zaś – to właśnie nasi członkowie w tym wieku najczęściej z ZHP odchodzą. Prowadzone badania

wykazały również, że w tej grupie wiekowej dotychczas stosowane instrumenty metodyczne nie speł-

niały swoich zadań. Trudny dotychczasowy stopień samarytanki-ćwika często powodował zniechęce-

nie, miast zachęty do zdobywania, zaś trzystopniowy system sprawności tworzył lukę pomiędzy młodym

człowiekiem poznającym konkretną dziedzinę życia a mistrzem w tej dziedzinie.

Wykorzystując najnowsze badania z zakresu psychologii i pedagogiki, wyniki „Projektu gimnazjum”,

dorobek konferencji metodycznych, które odbyły się w większości chorągwi, została opracowana

i zatwierdzona nowa metodyka – metodyka starszoharcerska.

Główna zmiana dotycząca pionu metodycznego, z którym pracujesz, nie polega jednak tylko na

zmianie nazwy, ale przede wszystkim na opracowaniu i wdrażaniu nowej metodyki.

Właśnie metodyka starszoharcerska, opisana w niniejszej broszurce, wyposażona została w nowe lub

uaktualnione instrumenty metodyczne (próba harcerki/harcerza, trzeci i czwarty stopień harcerski,

projekty, sprawności dwu- i trzygwiazdkowe). Dla skuteczniejszego działania zespołu starszoharcerskie-

go i realizacji celów wychowawczych została zmieniona również Instrukcja działania drużyny.

Opracowanie, które trzymasz w ręku, ma Ci pomóc w skutecznym i prawidłowym stosowaniu me-

todyki starszoharcerskiej. Wiosną 2004 roku na podstawie tej broszurki powstanie poradnik drużyno-

wego starszoharcerskiego, w którym dziś zasygnalizowane jedynie tematy będą opracowane szczegóło-

wo. Nie czekaj jednak do wiosny. Już dziś zabieraj się do czytania, wybierz się na warsztaty dla druży-

nowych starszoharcerskich, pytaj, szukaj, dociekaj...

Na pytania i wątpliwości chętnie odpowiedzą Ci instruktorzy Wydziału Starszoharcerskiego GK

ZHP, tel. (022) 3390681, wydzial.starszoharcerski@zhp.org.pl

Charakterystyczną formą aktywności harcerzy starszych jest poszukiwanie

poszukiwanie.

Poszukiwanie polega na przewartościowaniu dotychczasowego sposobu patrzenia na świat i auto-

rytety, co z kolei powoduje konieczność poszukiwania własnego uzasadnienia dla istniejącego porząd-

ku rzeczy.

Poszukiwanie odbywa się w dwóch sferach:

– do wewnątrz – poznawanie siebie, indywidualizacja zainteresowań.

– na zewnątrz – poszukiwanie autorytetów, próby własnego uzasadnienia wartości określonych

w Prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim,

Harcerki i harcerze w tym wieku nadal zdobywają wiedzę harcerską i doskonalą się w technikach

harcerskich, ale chętnie również uczestniczą w zajęciach specjalnościowych i podejmują zadania,

w których mogą wykazać się posiadanymi zainteresowaniami i pasjami lub dowieść swej przydatności

w społeczeństwie.

1. Funkcjonowanie elementów metody harcerskiej

1.1. Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie

Zasady ruchu harcerskiego wyrażają się w Prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim, które niosą ze sobą

treści etyczne i ideowe. Odzwierciedlają one zasady harcerskiego wychowania: służbę, braterstwo,

pracę nad sobą. Składając Prawo i Przyrzeczenie młody człowiek z własnej woli zobowiązuje się do

tego, że będzie żył w zgodzie z tymi wartościami i w obecności innych harcerzy i harcerek bierze

odpowiedzialność za dotrzymanie danego słowa.

Prawo harcerskie to fundament pracy wychowawczej z harcerką i harcerzem.

Harcerze starsi znają już treść Prawa i Przyrzeczenia – poznali je działając w drużynie harcerskiej.

jako harcerze młodsi. Jeśli jednak dopiero wstępują do ZHP, poznają Prawo i Przyrzeczenie w czasie

próby harcerza.

Ważne jest, aby harcerze starsi ciągle mieli do czynienia z Prawem i Przyrzeczeniem. Stałe identyfi-

kowanie się z wartościami etycznymi i wysiłek włożony w dążenie do określonych w nich ideałów są

ważnym narzędziem oddziałującym na rozwój młodego człowieka, dlatego w pracy drużyny należy

wracać do tych kanonów harcerskich wartości.

poszukiwanie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: